ITanalyze

چگونه پیام‌های پرطرفدار در شبکه‌های اجتماعی به‌اشتراک بگذاریم

میثم لطفی - یکی از نکات جالب در مورد شبکه‌های اجتماعی روشی است که پیام‌ها، عکس‌ها یا دیگر اطلاعات توسط یک کاربر منتشر می‌شوند و حتی افرادی که مجوز تماشای آنها را ندارند هم می‌توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند. به هر حال باید توجه داشت نوع محتوای به‌اشتراک گذاشته‌شده توسط کاربران صرفا نمی‌تواند عاملی برای ایجاد تفاوت میان آنها باشد، بلکه این شبکه‌های اجتماعی هستند که موجب می‌شوند برخی اطلاعات کاربران گسترده شوند و بعضی دیگر به‌صورت محدود چند لایک یا کامنت بگیرند.

کریستینا لِرمن با همکاری دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، این روزها مطالعه گسترده‌ای را در این زمینه انجام داده است تا به شخصیت کاربران در شبکه‌های اجتماعی پی ببرد. او و همکارانش متوجه نوعی تصور غلط در مورد شبکه‌های اجتماعی شدند که گفته می‌شود این قبیل پلتفرم‌ها می‌توانند موجب ایجاد اختلال در ذهن افراد شوند و در نهایت از روی همین مساله می‌توان مشخص کرد که چرا برخی مطالب در شبکه‌های اجتماعی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند و برخی مطالب دیگر طرفدار چندانی ندارند.

مطالب پرطرفدار

کارشناسان امور رایانه به طبیعت متضاد شبکه‌های اجتماعی در برخی مواقع به‌خوبی واقفند. مشهورترین مثال در این زمینه مربوط به پارادکس دوستیابی می‌شود: دوستان شما به‌طور میانگین ارتباطات دوستانه بیشتری نسبت به شما برقرار می‌کنند. این اتفاق بر اساس یک قانون ساده صورت می‌گیرد. توزیع دوستان در شبکه‌های اجتماعی از قانون انرژی تبعیت می‌کند. بنابراین بیشتر افراد تعداد اندکی دوست را در صفحه شخصی خود دارند و در عوض گروه اندکی از افراد هستند که تعداد دوستانشان بسیار زیاد است. این افراد در واقع همان گروهی هستند که میانگین را منحرف می‌کنند.

در اینجا یک قیاس اساسی مطرح می‌شود. اگر شما میانگین قد تمام دوستان مذکر خود را در شبکه اجتماعی اندازه‌گیری کنید، به عدد 170 سانتیمتر خواهید رسید. اگر شما مرد هستید، به‌طور میانگین قد دوستان شما با شما برابری می‌کند. از همین الگو برای سنجش اطلاعاتی که مردان به‌اشتراک می‌گذارند هم استفاده می‌شود تا یک بستر کلی برای آنها تعریف شود.

به هر حال اگر شما هم عضو یکی از شبکه‌های اجتماعی هستید، این مساله برای شما اهمیت زیادی خواهد داشت که در کدام‌یک از این پلتفرم‌ها بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرید یا اینکه کدام نوع مطالب بیشتر لایک می‌خورند تا بتوانید محتویات خود را بهتر مدیریت کنید. مرکز BuzzSumo برای آنکه بتواند به نتایج قابل استناد در این زمینه دست یابد، مطالعه گسترده‌ای را در گستره جهانی انجام داد و بیش از یک‌میلیارد محتوای برتر به‌اشتراک گذاشته‌شده از سوی 190 میلیون کاربر را طی دوره زمانی شش‌ماه در پنج شبکه اجتماعی محبوب بررسی کرد. این مطالب در مجموع 6/2 میلیارد دفعه به‌اشتراک گذاشته شده بودند. بررسی‌های دقیق روی این مطالب نتایج جالبی را نمایان کرد.

کدام شبکه اجتماعی؟                                            

در سال 2015 میلادی مرکز تحقیقاتی Pew Research یک مطالعه جهانی انجام داد تا میزان محبوبیت شبکه‌های اجتماعی را به ترتیب اولویت مشخص کند. در پایان این بررسی محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی جهان از نگاه مردم به قرار زیر انتخاب شد:

فیس‌بوک
اینستاگرام
توییتر
لینکدین
پینترست

البته میزان محبوبیت شبکه‌های اجتماعی هرگز یک عامل مهم و اثرگذار نبوده است و محتوای به‌اشتراک گذاشته‌شده را می‌توان از این مساله متمایز کرد. به هر حال، از میان 6/2 میلیارد مطلب به‌اشتراک گذاشته‌شده در بررسی مرکز BuzzSumo، حدود 79 میلیون مطلب به لینکدین اختصاص یافت تا این پلتفرم عنوان چهارمین شبکه اجتماعی محبوب را از آن خود کند. پینترست نیز با 59 میلیون مطلب در رتبه پنجم این فهرست قرار گرفت و البته گوگل‌پلاس با 115 میلیون مطلب به‌اشتراک گذاشته‌شده در این بررسی حضور نداشت. توییتر توانست 231 میلیون مطلب را به خود اختصاص دهد، 250 میلیون مطلب به اینستاگرام اختصاص یافت و بقیه هم به فیس‌بوک مربوط می‌شد. در مجموع گفته شد حدود 81 درصد تمام اطلاعات در فیس‌بوک به‌اشتراک گذاشته شده است و مردم این پلتفرم را بسیار پسندیده‌اند.

کاربران فیس‌بوک نسبت به دیگر شبکه‌های اجتماعی تعداد بیشتری داشتند و البته با فرایند اشتراک مطالب ارتباط گسترده‌تری برقرار کردند. در مقابل گفته شد برای لینکدین و پینترست، کاربران کمترین تمایل برای اشتراک مطالب را داشتند.

اشتراک‌گذاری مطالب

بزرگی شبکه اجتماعی، جنسیت، سن و ... از جمله مواردی است که در نوع مطالب به‌اشتراک گذاشته‌شده تاثیر می‌گذارد. این موارد موجب می‌شوند چشم‌انداز احساسی و عاطفی در جریان انتخاب مطالب و اشتراک آنها تغییر کند. به‌منظور تشخیص نوع مطالبی که بیشترین اشتراک را در هر یک از کانال‌های اجتماعی شامل می‌شوند، مرکز Alchemy API مطالعه‌ای را روی 500 مطلب برتر منتشرشده در پلتفرم‌های اجتماعی مختلف انجام داد. این مرکز ترکیبی از ساختارهای زبان‌شناسی و تحلیل‌های آماری را در اختیار گرفت تا بتواند محتوای به‌اشتراک گذاشته‌شده را بررسی کند، گزینه‌ها و نگرش‌های مربوطه را مورد سنجش قرار دهد و یک فهرست جامع از معیارها را به‌دست آورد تا آنها را از صفر تا 10 امتیازبندی کند.

بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه مشخص شد پینترست و لینکدین در مجموع بیشترین محتوای مثبت به‌اشتراک گذاشته‌شده را میان همه شبکه‌های اجتماعی شامل می‌شوند. توییتر بیشتر از دیگر شبکه‌های اجتماعی برای بیان احساسات و عواطف کاربران مورد استفاده قرار گرفته است و البته گوگل‌پلاس هم در این زمینه شرایط مشابهی داشته است تا برای انتشار مطالب مثبت به‌ کار گرفته شود. با این وجود، فیس‌بوک ابزاری برای به‌اشتراک‌گذاری محتوای عادی بوده است و البته در این زمینه مطالب منفی هم در آن زیاد منتشر شده است. در پایان این بررسی مشخص شد 47 درصد کل مطالبی که روی شبکه‌های اجتماعی به‌اشتراک گذاشته شدند،  منفی، 17 درصد معمولی و 36 درصد مثبت بوده‌اند.

بر این اساس شاید بتوان تعبیر کرد که فیس‌بوک بزرگ‌ترین بستر به‌اشتراک‌گذاری مطالب منفی محسوب می‌شود و در مقابل پینترست مثبت‌ترین شبکه اجتماعی جهان است. اما به هر حال نمی‌توان چنین نظر قطعی را بیان کرد. حجم مطالب به‌اشتراک گذاشته‌شده در هر یک از این شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر متفاوت است و این مساله می‌تواند روی نتیجه نهایی تاثیر قابل ملاحظه بر جا بگذارد.

سلیقه کاربران

در زمینه به‌اشتراک‌گذاری مطالب و میزان محبوبیت پلتفرم‌ها، فیس‌بوک بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده است. مرکز BuzzFeed در مطالعه خود به این مطلب اشاره کرد و توضیح داد که در همه زمینه‌ها هیچ شبکه اجتماعی نمی‌تواند با فیس‌بوک رقابت کند و هر مطلب در فیس‌بوک به‌طور میانگین چهار برابر بیشتر از نزدیک‌ترین رقیب آن به‌اشتراک گذاشته می‌شود.

این مساله نشان می‌دهد سلیقه کاربران با این پلتفرم آبی‌رنگ بیشتر از دیگر سایت‌ها است و به همین دلیل مراکز تبلیغاتی و بازاریابی نیز فیس‌بوک را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهند. در دیگر شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام، پینترست یا لینکدین رفتار کاربران و مراکز بازاریابی متفاوت بوده است. مراکزی که قصد انتشار آگهی استخدام را داشتند بیشتر از همه لینکدین را ترجیح دادند و آن دسته از مراکزی که قصد آموزش داشتند، پینترست را انتخاب کردند. کاربرانی سراغ اینستاگرام رفتند که محتوای تصویری مورد توجه آنها بود و توییتر هم برای انتشار اخبار کوتاه مورد استفاده قرار گرفت. به‌طور کلی این بررسی در مورد مراکز بازاریابی نتایج زیر را نمایان کرد:

تنها پنج درصد مراکز بازاریابی بیش از یک پلتفرم اجتماعی را به کار بردند.
تنها سه درصد مراکز بازاریابی بیش از دو پلتفرم اجتماعی را به کار بردند.
هیچ مرکز بازاریابی به‌صورت همزمان روی سه پلتفرم اجتماعی تمرکز نداشت.

کارشناسان در جریان بررسی‌های خود متوجه شدند منبع اخبار و اطلاعاتی که روی شبکه‌های اجتماعی به‌اشتراک گذاشته می‌شود هم اهمیت زیادی دارد. بر این اساس اگر مطالبی از سوی منابع موثق منتشر شدند، بیشتر از دیگر مطالب به‌اشتراک گذاشته شدند و در مقابل هرچه منبع مطالب اهمیت کمتری داشت، کمتر مورد توجه کاربران قرار گرفت. کارشناسان با انجام بررسی‌های خود به نتایج زیر هم دسترسی پیدا کردند:

اگر شما عضو فیس‌بوک هستید، 94 درصد مراکز بازاریابی کمتر از 50 میلیون مطلب به‌اشتراک گذاشته‌شده توسط کاربران را تحلیل می‌کنند و 88 درصد آنها هم روی 25 میلیون مطلب منتشر شده تاکید دارند.
اگر عضو فیس‌بوک نباشید و در دیگر شبکه‌های اجتماعی فعالیت کنید، 89 درصد مراکز بازاریابی کمتر از پنج میلیون مطلب به‌اشتراک گذاشته‌شده توسط کاربران را تحلیل می‌کنند و 60 درصد هم کمتر از یک درصد آن را مورد توجه قرار می‌دهند.

بخش اعظم مراکز بازاریابی و تبلیغاتی فعال در شبکه‌های اجتماعی از مطالبی که شما به‌اشتراک می‌گذارید کسب درآمد می‌کنند و با تمرکز روی آنها، مطالب مورد نظر خود را منتشر می‌سازند.

کدام کلمات؟

برای آنکه بتوانیم مطالب محبوب‌ترین با لایک و کامنت بیشتری را در شبکه‌های اجتماعی به‌اشتراک بگذاریم، باید روی تک‌تک کلمات آن توجه داشته باشیم. کارشناسان برای آنکه بتوانند تحلیل دقیقی در این زمینه داشته باشند،‌ 10 خبری که طی یک‌سال گذشته در شبکه‌های اجتماعی بیشترین اشتراک و لایک را داشتند، مورد تحلیل قرار دادند. تیتر این مطالب به قرار زیر اعلام شده است:

عجیب‌ترین پرسش‌هایی که شرکت‌های فناوری در جریان مصاحبه استخدامی پرسیده‌اند.
چه سابقه کاری باید داشته باشید؟
به چه شهری تعلق دارید؟
چه نژادی از سگ را نگه می‌دارید؟
با اعضای خانواده، فرزندان و دوستان خود چگونه صحبت می‌کنید؟ جدول گرافیکی تعاملی
تحلیل دو نفر از یک هنرمند و آنچه در مورد این فرد اتفاق می‌افتد.
بهتر است در کدام شهر زندگی کنید؟
به کدام دهه تاریخی تعلق دارید؟
کدام گروه موسیقی کلاسیک را می‌پسندید؟
شبیه کدام‌یک از زنان تاریخی هستید؟

کارشناسان در این زمینه تحلیل دقیقی انجام دادند و متوجه شدند تک‌تک کلمات در عبارات مذکور توانسته‌اند با مخاطب ارتباط نزدیک برقرار کنند و همین مساله موجب شده تا این مطالب بیشتر از بقیه به‌اشتراک گذاشته شوند و لایک بگیرند. اگر مطلبی که در شبکه‌های اجتماعی به‌اشتراک گذاشته می‌شود به‌صورت مستقیم فرد مقابل را مورد خطاب قرار دهد، این مساله موجب خواهد شد تا او عکس‌العمل بهتری نشان دهد. به هر حال، کارشناسان با این تحلیل متوجه شده‌اند چگونه می‌توان مطلبی را در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار داد که بیشتر لایک جمع کند و مورد توجه قرار گیرد.(منبع:عصرارتباط)

امروزه، انقلاب اطلاعات وارتباطات، جامعه جهانی را به دلیل پیشرفت در حوزه وسایل ارتباطی، در دوبعد زمان و مکان بسیار به هم نزدیک و فشرده کرده است . حاصل این توسعه و پیشرفت پدید آمدن « دهکده جهانی» است که درآن، انسان ها بسیار به هم نزدیک شده و از بی خبری و جهل رهایی یافته اند.

در این جهان مجازی یکی از رخدادهای مهم ظهور شبکه های اجتماعی است که با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی، در راه پیشرفت وتمدن بشری نقش بزرگی بر عهده گرفته است .
شبکه های اجتماعی پدیده ای نوین از نسلی جدید است که توانسته با حضور و بهره گیری تکنولوژی، آرمان های انسانی را گسترش دهند. بدین منظور شبکه های اجتماعی دارای توانایی لازم برای توسعه در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است. شبکه های اجتماعی از گردآوری، ساماندهی، ذخیره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصویر و متن یا عدد که با استفاده از ابزار رایانه ای و مخابراتی صورت می گیرد، بهره می برد .
در برقراری ارتباط همه جانبه درگستره ای وسیع، فراهم کردن زمینه توسعه دانش، اطلاعات وفرهنگ، حذف فاصله های زمانی و مکانی، افزایش درک اجتماعی و اخلاقی ، ایجاد بسترهایی برای تحقیقات علمی، افزایش همکاری افراد با یکدیگر ، کاهش هزینه های اجرایی ، به اشتراک گذاشتن آرمانهای مشترک ، ایجاد الگوها و نگرشهای جدید، شبکه های اجتماعی بسیار تاثیر گذار بوده اند .
با توصیف شبکه های اجتماعی، کارکردها و تاثیرات آن می توانیم به یکی از این تاثیرات یعنی افزایش درک اجتماعی و اخلاقی اشاره داشت. چرا که شبکه های اجتماعی دارای یک منش اخلاقی هستند.
بنابراین ما با مسئله ای به نام «اخلاق شبکه های اجتماعی» رو به رو هستیم . هدف از این گفت وگو که در ادامه مطالعه خواهید کرد، آن است که به سؤالاتی پاسخ داده شود که مربوط به بنیان های ارزشی اخلاق و مسؤلیت های افراد در حوزه شبکه های اجتماعی است. علاوه بر آن می توان از سیاست های دولتی در زمینه زیربناهای اخلاقی حوزه شبکه های اجتماعی نیز بحث نمود.
خبرنگارگروه اجتماعی ایرنا در گفت وگویی با دکتر سید جواد میری، جامعه شناس به تحلیل و بررسی ، جایگاه اخلاق در شبکه های اجتماعی پرداخت و دیدگاه های وی را در این زمینه جویا شد .
میری دانش آموخته جامعه شناسی از دانشگاه بریستول انگلستان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با سوابق آموزشی در دانشکده جامعه شناسی بریستول انگلستان، دانشکده مردم شناسی دانشگاه دولتی چیتا روسیه، دانشگاه صنعتی شریف ، وی آثار متعددی در زمینه جامعه شناسی ایران و فلسفه علوم اجتماعی تالیف کرده است .

مشروح این گفت وگو در پی می آید :
**س : آقای دکتر اگر موافق باشید پرسش نخست را این گونه مطرح کنم که از نظر شما شبکه های اجتماعی چه کارکرد و تاثیری در درک اجتماعی و منش اخلاقی داشته است ؟
- شبکه های اجتماعی به گونه ای درامتداد روابط و شبکه هایی است که در هرجامعه ای شکل گرفته است و آنها را تشدید و تعمیق و گسترش وتوسعه می دهد . در بحث اخلاق در فضای مجازی اولین پرسشی که در ذهن هر اندیشمندی نقش می بندد این است که اخلاق در جامعه چه جایگاهی دارد به عنوان مثال سوژه ایرانی در عالم معاصر، اخلاق درکجای زندگی و سپهراندیشه اونقش دارد که این سوژه وقتی وارد شبکه های فضای مجازی می شود چگونه با آن ها روبرو می شود. درجامعه ایران پس از انقلاب آیا اخلاق جایگاهی داشته یا دارد، یا اخلاق چگونه تعریف شده است . موضوعی که همیشه بین اندیشمندان مطرح بوده است این است که آیا اخلاق در اندیشه ایرانی جایگاه مستقلی از دین داشته یا نداشته است ؟ یعنی آیا سوژه ایرانی سوژه ای است که حتی اگر دین هم در آن نقشی نداشته باشد، اخلاق یک محوریت خاص و ویژ ه ای در ذهن و زبان وجان او دارد ؟
برخی معتقدند که در تفکر ایرانی، در سنت های اندیشه ای و سنت های فرهنگی در ایران اخلاق ، بی پشتوانه دین و دیانت و مولفه های دینی جایگاهی نداشته است . در مقام مقایسه اگر به وضعیت اخلاق درتمدن اروپایی در دوره قرن هفدهم و هجدهم توجه کنیم شباهت هایی بااخلاق درجامعه ایرانی داشت . بعد از کانت مسئله حقوقی و اخلاقی ازهم جدا می شود یعنی مباحث حقوقی واخلاقی به صورت مجزا دریک چهارچوب و پارادایم فلسفی در تفکر کانت مشاهده می کنیم و بعد از آن هم موضوع جامعه مدنی وجامعه ای که درآن کلیسا و نهاد دین نقشی نداشته باشد اما در عمل یک چهارچوب حقوقی و اخلاقی وجود دارد که این اخلاق ممکن است ریشه های آن به دین و مسیحیت باز گردد اما چنان از نهاد دین فاصله پیدا کرده است که نمی توان این دومولفه را به هم پیوسته دانست .
آیا یک چنین وضعیت تمایزبین حقوق و اخلاق وجدایی آن ها از دین در فرهنگ ایرانی وتمدن و نگاه اسلامی وجود دارد یا اینکه سوژه ایرانی توانسته است این مفاهیم را ازهم تمیز دهد ؟ این پرسشی است بین کسانی که در حوزه فلسفه واخلاق در ایران قلم زده اند و به بحث و گفت و گو در این زمینه پرداخته اند . معتقدم که اگر به سیرتفکر و اندیشه در پهنه تاریخ ایران و تاریخ اسلام نگاه کنیم بسیار اندک نشانه هایی از این است که اندیشمندانی باشند که اخلاق را به مثابه یک مفهوم انتزاعی و جدا ازدین بدانند . با ظهور مدرنیته، ذهن، زبان و جان سوژه ایرانی ، تمدن ایران و تمدن اسلام با وضعیتی دچار شده است که آن چارچوب های دینی نحیف شده است اما درکنار آن سازه های اخلاقی نتواسته اند خود را بازسازی کنند ، این مسئله به این علت است که اخلاق به عنوان بک مقوله در چار چوب دین فقط تعریف شده است . البته می توان پرسشی مطرح کرد و آن این است که آیا بزرگان، حکما و اولیای دین در فرهنگ و تمدن اسلامی و اندیشه ایرانی به مسئله اخلاق بی توجه به دین سخنی گفته اند ؟ آیا ما می توانیم در اندیشه ایرانی و در اندیشه اسلامی بگوییم اگر متافیزیک دینی وجود نداشت اخلاق به مثابه یک مقوله وجود دارد یا نه ؟
اگر با نگاه نقادانه به آموزه های دینی نگاه کنیم می بینیم بذر این اندیشه و این ایده در برخی از چارچوب های ذهنی و تفکری و اندیشه ای بزرگان دین وجود دارد . نمونه آشکار کلام امام حسین (ع) است که در معرکه عاشورا به دشمنان خود می گوید اگر دین ندارید جوانمردی که دارید ، جوانمردی یک صفت اخلاقی است که این صفت اخلاقی در این نگاه متصل به فطرت انسانی است و فطرت انسانی هم جهان شمول است . اگرفردی به آموزه های دینی هیچ التفاتی ندارد این به این معنا نیست که از آدمیت فاصله بگیرد . در این نگاه شان انسانی مورد توجه است .
اما چرا این نوع تفکر نتوانسته است بسط پیدا کند ؟ یکی از علل آن این است که تفکر دینی ما بیش از آن که فلسفی شود رنگ وبوی فقاهتی گرفته است یعنی درعرصه عمومی نوع اندیشه ما بسیار متاثر است از نگاه فقاهتی بوده است وچون فقه به عنوان یک چهارچوب در سیر تاریخ اندیشه اسلام وسوژه ایرانی همیشه پیوند عمیق با آیین شهریاری داشته است ، اجازه بروزنحله های دیگر را در میانه تمدن اسلامی نداده است .
حال ما وقتی با موضوع جدید و معاصری به نام شبکه های اجتماعی روبرو می شویم ، آیا سوژه ایرانی ، پیکره ذهن اوبه گونه ای است که بتواند به صورت فعالانه وارداین حوزه شود وبتواند چهارچوب های اخلاقی خود را نهادینه کند ؟

**س : برخی مفاهیم اخلاقی مانند مالکیت، حریم خصوصی ، توزیع قدرت ، مفهوم آزادی های اساسی و مفهوم مسئولیت اخلاقی با پیشرفت فن آوری اطلاعات با مشکلاتی مواجه شده اند، این آسیب‌ها را چگونه تحلیل می‌کنید؟
- همه این مفاهیم مبتنی برانسان ، فرد و فردیت است . در جامعه مدرن فرد و فردیت به صورت یک پدیده جدید چندضلعی زاده می شود . یعنی یک انسان با مفهوم فردیت متولد می شود که همه حقوق و وظایف او مبتنی بر فردیت بوده و مبتنی بر طایفه و قبیله نیست به عنوان مثال ظهور شناسنامه یکی از آثار تغییر حکومتی است که اداره یک ملت را مبتنی بر قبیله نمی بیند بلکه مبتنی بر فرد و فردیت انسان ها است . در چنین فضایی وقتی ما از شخصیت و مسایل حقوقی وحریم صحبت می کنیم باید ببینیم در این فضای مدرن، کنشگری انسان به جای اینکه در عرصه محدود فیزیکی بررسی شود او در جهان شبکه ها مورد توجه قرار می گیرد . در این فضا که زمان و مکان آن به هم چسبیده اند و به صورت یک کپسول درآمده است کنشگری فرد رودرو نیست بلکه کنشگری او کل جهان را در بر می گیرد .
در چنین فضایی وقتی بخواهیم مفاهیم حقوقی و اخلاقی را باز تعریف کنیم ، باید این را درنظر بگیریم که زمان ومکان ابعاد جدیدی پیدا کرده اند و از تعریف دو بعدی زمان و مکان به تعریف چند بعدی تبدیل شود . فضای مجازی تنها یک ابزار نیست زیرا هرگاه یک مسئله را به عنوان یک ابزار تلقی کنیم ، در فکر مهار آن هستیم . این فضا ابزار نیست بلکه هندسه نگاه ما را تغییر می دهد ، برای فهم هندسه تغییر یافته که نوع ارتباطات ما را تحت تاثیر قرار می دهد و شالوده شکنی می کند باید این مفاهیم را باز تعریف کرد .
ارتباطات جمعی نوع هندسه ارتباطات انسانی را تحت تاثیر خود قرار داده است و رابطه به عنوان یک مفهوم نه تنها باز تعریف شده بلکه هندسه آن تغییر کرده است ، در این هندسه دگرگون شده ما سوژه ایرانی را باید چگونه تعریف کنیم ؟ روابط ، ضوابط ، حقوق ، وظایف وتکالیف در این هندسه جدید سوژه نیازمند بازتعریف نوین است .

**س : کاربران شبکه های اجتماعی چه مسئولیت های اخلاقی دارند ؟
- هر انسانی چار چوب های ذهنی ، زبانی ، عقلی و اخلاقی دارد، برای ورود به این بحث که کاربران چه باید بکنند ، در واقع فضای جامعه با ید به صورتی باشد که در حوزه نظام آموزش و پرورش به کودکان که در سنین شکل گیری هستند ، شیوه های مواجهه با فضای مجازی ، از موضع و مقام سوژه ایرانی آموزش داده شود ، چون نظام آموزش وپرورش ایران در فضای قبل از جهان مجازی شکل گرفته است و اکنون باید این نظام بازتعریف شود . کودکان از زمانی که الفبا رایاد می گیرند، به جای استفاده از لفظ « نباید» ضروری است که برخورد با جهان مجازی را یاد بگیرند بنابر حدیث امام صادق که می فرمایند : اگر موقعی خواستی راهی و شیوه ای را برای دیگران مطرح کنید که تغییر رویه دهند به غیر از زبان از آن استفاده کنید یعنی یک ظرفیتی در جامعه ایجاد شود که آن ظرفیت ها و پاردایم ها فضایی ایجاد کند که به صورت غیر مستقیم افراد را به کانال های درست هدایت کند . یکی از مشکلات ما در جامعه وفور این شیوه های زبانی است ، درواقع باید فضایی ایجاد شود که سوژه ایرانی به گونه ای شکل گیرد که بتواند با شیوه های جدید یک مواجهه عقلانی،اخلاقی ، حکمی و انسانی داشته باشد .

**س : دولت ها چه سیاست و مسئولیت مدنی در جهت حفظ حریم خصوصی افراد دارد ؟
- در هر کشوری مسایل حقوقی وجوددارد به عنوان مثال در اروپا کسانی که می خواهند از سایت های غیر مجاز استفاده کنند و به کودکان آسیب برسانند، دولت به عنوان یک متصدی از حقوق شهروندان دفاع می کند و سعی می کند کنشگری آنان را محدود کند و اگر نتوانست محدود کند آنان را دستگیر می کند و شبکه های آنان را متلاشی می کند در ایران هم پلیس فتا متصدی حفظ حریم خصوصی است . باید نوع نگاه ما به مسئله محدود و کنترل یک تغییر ماهوی کند ، یعنی به جای اعمال سلایق سیاسی فضا مجازی را باز ببینیم، زیرا فضا بسته و محدود نیست . محدویت فیزیکی در فضای مجازی جواب نمی دهد زیرا درنهایت فیلتر شکن شکل می گیرد .
نقش دولت می تواند این باشد که فضای مجازی بازی ایجاد کند تا انسان ایرانی بتواند خود را تعریف و بازبینی کند ، محدودیت های نباید بیرونی باشد بلکه باید محدودیت درونی ، اخلاقی و نهادینه باشد زیرا نوع و شیوه حکوت داری مدرن ، خشونت فیزیکی از بیرون نیست، بلکه براساس آموزه های مکتب فرانکفورت و فوکو شیوه حکومت داری جدید در عمل درونی شده است . وقتی محدودیت درونی شود ، لایه ای از عقلانیت در آن وجود داشته باشد و رژیم اخلاقی درونی شده عقلانی هم در آن شکل گرفته باشد در این شرایط انسان ایرانی در مواجهه با مسایل اخلاقی به طریق دیگری خواهد بود.
فضای مجازی را باید مدیریت شود نه اینکه کنترل شود . سیاستمداران و سیاستگزاران نیازمندند که به عرصه اندیش ورزان توجه کنند و اندیشمندان بیاندیشند و ماحصل اندیشه آنان ، نوع ، شیوه و روش نگاه سیاستمداران شود . اگر این چرخه برعکس شود ، یعنی سیاستمداران بیاندیشند، سیاستگزاران سیاست گذاری کنند، و اندیشمندان پیروی کنند این چرخه معیوب خواهد بود . شیوه تغییر و تحولات و چرخه بازیافت اندیشه باید به صورت نوین مطرح شود و سقف تعقل جایی قرار داده نشود که ساحت سیاست سقف تعقل را تعیین کند بلکه سیاست گزاران و سیاستمداران باید ببینند اندیش ورزان چگونه می اندیشند ، افق ها را از آنان بگیرند .

**س : چه راهکارهایی برای استفاده درست از شبکه های اجتماعی پیشنهاد می دهید ؟
- همان طورکه در پنجاه سال پیش وقتی صحبت از مطبوعات می شد، عنصر چهارم جامعه مدنی را مطبوعات آزاد می دانستند و آن را عامل بالندگی و رشد جامعه مدنی محسوب می شد . امروز در جهان معاصر فضای مجازی به عنوان یکی از عنصرهای تقویت وهمگرا کننده جامعه مدنی می تواند عمل کند به شرط آن که سیاستمداران این مولفه را در نظر بگیرند که آیا فضای مجازی یک تهدید است یا یک فرصت ؟ اگر به عنوان یک تهدید به آن نگاه کنند فقط در فکر محدود و کنترل کردن آن خواهند بود اما اگر آن را یک فرصت بدانند ممکن است دریای تهدیدها هم وجود داشته باشد با این حال نوع نگاه فرصت محور است یعنی در این نگاه درپی مسدودومحدود کردن نیستند بلکه بررسی نوع مدیریت این موضوع مطرح می شود .
مدیریت یعنی این که یک انسان ، یک سیاست گزار، دارای نوعی اندیشه باشد که شیوه تکثیر شدن این شبکه هارا بفهمد یعنی این شبکه های مجازی چگونه ظهور و افول می کنند ؟ این شبکه هاچه منطقی دارند آیا منطق آنها همان منطق جهان واقعی است ؟ اگر از متطق فیس بوک فقط یک سبک و شیوه تفکر در ذهن داشته باشیم آن به عنوان یک بازی غیر معقول ، غیر منطقی ، سست و بی بنیاد جلوه می کند . به عنوان مثال فردی برای اولین بار وارد عرصه فوتبال می شود وقتی به فوتبال نگاه می کند حرکات بازیکنان برای او بی معنا است ، اگر منطق این فرد شکل گرفته از منطق کشتی باشد نمی تواند منطق حاکم بر فوتبال را درک کند .
کسی که وارد فضای مجازی می شود و به شبکه فیس بوک نگاه کند و منطق آن را درک نکند یعنی با شیوه مسدودیت و محدودیت وارد این فضاشود از فیس بوک فقط ممکن است عامل جاسوسی را درک کند در حالی که اگر نوع نگاه او تغییر کند و درک کند که ممکن است این فضا برای جاسوسی استفاده شود ولی آیا تمام قدرت فیس بوک به دلیل شبکه جاسوسی است یا یک ابزار وشیوه از زیست انسان مدرن است که می خواهد خلا تنهایی خود را پرکند یا می خواهد وجود خود را بسط جهانی دهد .
این سبک و شیوه زیست انسان درزندگی مدرن یک ارزش محسوب می شود . باید این نظام ارزشی و سوژه مدرن درک شود و پس از درک منطق این نظام نوع نگاه مدیریت این فضا تغییر می کند . در این وضعیت ما نیازمند یک اتاق فکر هستیم که اندیشمندان، فیلسوفان ، جامعه شناسان وروانشناسانی باشند که جهان مدرن ونظام های ارزشی حاکم بر جهان دیجیتالیزه شده را درک کنند . با درک این نظام منطق های مواجهه با آن را می توانند پی ریزی کنند . وقتی این منطق ها به صورت یک چها رچوب تدوین شده در آمد آن موقع سیاست گزاران می توانند سیاست های خود را مبتنی بر این منطق های موازی پی ریزی کنند و سیاستمداران بر اساس آن ها حرکت کنند.
اگر یک چنین وضعیتی بر سازمان های سیاست گذار حاکم بر فضای مجازی ایجاد شود، می توان گفت در 10 سال آینده با انقلاب های مستمری که در حوزه مجازی در حال اتفاق افتادن است، فضای مجازی به گونه ای تغییر خواهد یافت که فضای واقعی به صورت عمیق متاثر از فضای مجازی خواهد شد . در انقلاب های جهان عرب یکی از وسایل و شیوه هایی که توانست عالم واقع را تغییر دهد و قبل از حرکت های واقعی در صحنه های واقعی سیاسی موثر واقع شود شبکه های مجازی بود . شبکه های مجازی در آینده بسیار نزدیک نوع نگاه ما را از عالم واقع و شهر سیاسی که ما در آن زندگی می کنیم زیست بوم سیاسی ما را تغییرماهوی خواهد داد . مولفه های جهان مجازی سایه خود را بر این مولفه های واقعی گسترده خواهد کرد . در این شرایط زیست بوم دیگری متولد خواهد شد . اگر ما یک نگاه منفعلانه داشته باشیم قربانی این حرکت ها خواهیم شد ، اما اگر نگاه فعالانه داشته باشیم در 10 سال آینده ما بر این موج ها یی که انقلاب های تکنولوژیک مستمر را ایجاد می کنند می توانیم بر آن فایق آییم و نهادینه کنیم و جهت ها ی خود مان را بر آن ها تحمیل کنیم .
گفت وگو از: مهرنوش خرمی نژاد (منبع:ایرنا)

نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد جوانانی که روزها مراجعه پرتکرار به شبکه های اجتماعی دارند و اوقات خود را صرف متن گذاشتن و لایک کردن متون در این شبکه ها می کنند، بیش از دیگران در معرض اختلال خواب شبانه هستند.

به گزارش ایرنا از دیلی میل، محققان معتقدند که بازدیدهای پرتکرار روزانه از شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر فرصت برخورداری از یک خواب خوب شبانه را از بین می برد و از سوی دیگر، افرادی نیز که مشکلات خواب دارند، ممکن است از پرسه زدن در این شبکه های مجازی به عنوان راهی برای وقت گذرانی استفاده کنند.
در این مطالعه ارتباط میان استفاده از شبکه های اجتماعی و وضعیت خواب جوانان مورد بررسی قرار گرفته است که به واقع اولین نسلی هستند که با شبکه های اجتماعی بزرگ شده اند.
محققان دانشکده پزشکی دانشگاه پیتسبورگ در سال 2014 با استفاده از پرسشنامه «پیو اینترنت» (Pew Internet)، هزار و 788 جوان 19 تا 32 ساله را در آمریکا مورد بررسی قرار دادند.
محققان پس از بررسی پاسخ افراد شرکت کننده در این آزمون متوجه شدند که آنها به طور متوسط روزی 61 دقیقه در شبکه های اجتماعی پرسه می زنند و 30 بار در هفته از سایت های مختلف بازدید می کنند و از این تعداد، 30 درصد سطوح بالای اختلال خواب دارند.
بر اساس نتایج این مطالعه، افرادی که به طور منظم از شبکه های اجتماعی در طول هفته استفاده می کنند، احتمال ابراز نارضایتی آنها از اختلالات خواب سه برابر بیشتر از افرادی است که مراجعه کمتر دارند.
همچنین افرادی که روزانه بیشترین زمان را در شبکه های اجتماعی طی می کنند، در مقایسه با هم سن و سال های آنها که زمانی کمتری را در این شبکه ها سپری می کنند، دو برابر بیشتر با خطر اختلال خواب مواجه هستند.

استاد ارتباطات دانشگاه تهران با هشدار نسبت به این موضوع که شبکه‌های اجتماعی موبایلی در ایران دارند فاجعه به بار می‌آورند عنوان کرد: اگر می‌توانستیم فضای مجازی را با حضور نخبگان به یک فضای تعاملی کارآمد تبدیل کنیم دیگر اکنون با این آسیبها در شبکه های اجتماعی موبایلی روبرو نبودیم.مهدی منتظرقائم در سلسله نشست های گفت و گوی اجتماعی با موضوع آسیب های فضای مجازی که در وزارت رفاه برگزار شد، ضمن تاکید بر اینکه هرجامعه ای بتواند در طول زمان، قبل، حین و بعد از اخذ تکنولوژی در سطح فردی و گروهی آمادگی در مردمش ایجاد کند و نحوه رام کردن این هیولا و تنیده شدن آن در دل جامعه را بداند کمتر دچار آسیب های ناشی از آن می شود افزود: هرچقدر تکنولوژی حالت خیزشی و انقلابی تری داشته باشد نیاز هست که نخبگان عرصه های مختلف با همفکری بهترین راه برخورد را با آن پیدا کنند.

وی در ادامه گفت‌: تکنولوژی ها در طول زمان عامل تغییرات اجتماعی بوده اند و هر تکنولوژی از منظر نظم موجود در جامعه می تواند یک محل چالش باشد. نیازمند آن هستیم که چارچوب و ستون هویت فردی، ملی، دینی و فرهنگی خود را حفظ کنیم تا در این طوفان ناشی از تکنولوژی با درایت به سمت آینده حرکت کنیم و به جای آن که تسلیم شویم کارکردهای مثبت آن را بیشتر مدنظر داشته باشیم.

این استاد ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با بیان اینکه داوری درباره تکنولوژی ها باید براساس عرف، شرع و علم صورت بگیرد اظهار کرد: داوری درباره تاثیرات تکنولوژی باید بر اساس مبانی پایه معرفتی انجام شود. تغییر در جهان اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... لاجرم اتفاق می افتد و حکم دادن مطلق و ایستادن در برابر تغییرات یا بر عکس آن جامعه را دچار افراط می کند.

منتظرقائم تاکید کرد: در این میان گفت و گو در سطح کلان و بررسی و شناسایی آسیب ها و یافتن راهکاری در این زمینه لازم است البته نباید لزوما همه آسیب ها را بحران تلقی کرد؛ متاسفانه آنچه امروز بحران تلقی می شود 15سال پیش تنها یک آسیب بوده و همان زمان باید سیاست هایی اجرا می شد تا آسیب ها توسعه نیابند.

وی ادامه داد: البته واگذار کردن تکلیف به یک دستگاه جواب نمی دهد و باید با هم افزایی امور را پیش برد.

این استاد ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با هشدار نسبت به این موضوع که شبکه های اجتماعی موبایلی در ایران دارند فاجعه به بار می آورند عنوان کرد: شبکه اجتماعی را به معنای ابزار، مقصر نمی دانیم، بلکه مجموعه ای از انسان ها در قالب گروهها در شبکه های اجتماعی با یکدیگر تبادل اطلاعات می کنند و اپلیکیشن شبکه اجتماعی فقط یک بستر است.

منتظرقائم افزود: تا زمانی که شبکه های اجتماعی بر روی کامپیوترها سوار بودند آسیب های ناشی از آنها کمتر بود، اما در مقابله با فیس بوک مرتکب اشتباه استراتژیک شدیم و اجازه ندادیم نخبگان وارد این فضا شوند، به این ترتیب فیس بوک را در اختیار جوانان قرار دادیم و گفتمان جوان افراطی شکل گرفت.

وی افزود: اگر می توانستیم فضای مجازی را با حضور نخبگان به یک فضای تعاملی کارامد تبدیل کنیم دیگر اکنون با این آسیبها در شبکه های اجتماعی موبایلی روبرو نبودیم.

به گزارش ایسنا این استاد ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه متاسفانه امروز مرز روشنی میان راست و دروغ در جامعه وجود ندارد گفت: یک ایرانی مسوولیت انسان بودنش را نپذیرفته است و شکسته شدن حرمت‌هاست که آسیب‌های بعدی را رقم می زند.

جک دورسی، مؤسس توئیتر که اخیراً با سمت مدیر اجرایی (به‌صورت دائم) به این کمپانی بازگشته، زلزله‌ای بزرگ به راه انداخت.

جک دورسی، مؤسس توئیتر، یکشنبه‌ شب با ارسالی توئیتی، خبر ترک کمپانی توسط مدیران بخش مهندسی، بخش محصولات، بخش رسانه و بخش منابع انسانی را اعلام کرد.

بر این اساس کوین ویل، مدیر بخش محصولات، الکس روتر مدیر بخش مهندسی و کتی یاکوب استانتون مدیر رسانه‌ای توئیتر از این کمپانی را ترک می‌کنند.

به گزارش خبرآنلاین دورسی در توئیت خود اشاره‌کرده که به دلیل شایعات رسانه‌ای این خبر را منتشر می‌کند چراکه برخی خبر اخراج مدیر کمپانی Vine (زیرمجموعه توئیتر) را نیز داده بودند که ظاهراً درست نیست اما رفتن اسکیپ شیپر قائم‌مقام منابع انسانی توئیتر قطعی شده است.

به گفته دورسی، قرار است آدام باین (با سمت COO) مسئول تیم درآمدزایی از محصولات باشد و از سوی دیگر آدام مسینجر (با سمت فعلی CTO) مدیر بخش مهندسی در کنار طراحی و تحقیق روی محصولات مصرفی توئیترباشد.

گفتنی است به دلیل بحران فراگیر داخلی، امید کردستانی در مهرماه امسال به سمت رئیس هیئت‌مدیره (رئیس برد اجرایی) انتخاب شد و تقریباً در سیستم مدیریتی مرد شماره 2 بعد از دورسی شده است و ممکن است این تغییرات با نظر وی اعمال‌شده باشد.

جعفری دولت آبادی گفت: کسانی که در شبکه های اجتماعی ترویج فساد علیه اخلاق و عفت عمومی می کنند از طریق ضابطین تحت نظارت قرار می‌گیرند.

«عباس جعفری دولت آبادی» در حاشیه نشست مشترک با روسای کلانتری‌های تهران در جمع خبرنگاران در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه هدف از برگزاری این جلسات مشترک چیست، گفت: در جلساتی که با فرماندهی نیروی انتظامی تهران بزرگ داشتیم به بررسی جرائم سرقت پرداختیم و در این جلسات به دنبال هماهنگی های بیشتر با دادسرا و پایگاه های پلیس در مورد جرائم سرقت و شرارت هستیم.  

وی ادامه داد: مطالب خوبی در این جلسات بین ما رد و بدل شده است که خروجی آن امنیت بیشتر برای مردم، کاهش جرم، مهار و کنترل مجرمان به خصوص در جرایم سرقت، جرایم مالی و کلاهبرداری خواهد بود. بیشترین مشکلی که بین پلیس و دادسرا وجود دارد هماهنگی در رسیدگی هاست که این جلسات کمک می کند با هماهنگی های بیشتر طول رسیدگی ها کاهش پیدا کند.  

دادستان تهران گفت: باید قضات در وقت مقرر به پرونده ها رسیدگی و متهمان را تعیین تکلیف کنند و پلیس دسترسی به قضات کشیک داشته باشد که کسی بی جهت در کلانتری بازداشت نشود و متهم در شب بلاتکلیف نماند.  

جعفری دولت آبادی در پاسخ به سئوال خبرنگار میزان مبنی بر اینکه یکی از دلایل تاخیر در رسیدگی ها مسئله ابلاغ است، جدیدا بحث ابلاغ الکترونیکی مطرح شده است آیا در حال حاضر ابلاغ ها به صورت الکترونیکی صادر می شود و روند آن به چه صورت است، تصریح کرد: بخش فناوری قوه قضائیه طرح های خوبی را در بخش ساختارها شروع کرده است که در گذشته ما این ساختارها را نداشتیم که امیدواریم این ساختارها به نتیجه برسد.  

وی افزود: در حال حاضر کماکان ابلاغ ها از طریق پلیس و پست انجام می شود که زمانبر است و امیداوریم شیوه های الکترونیکی هم در ابلاغ و هم در نظارت بر محکومان صورت گیرد؛ چراکه در قانون آیین دادرسی کیفری به این مسئله توجه شده است.  

دادستان تهران افزود: همچنین در این قانون بیان شده که افراد را به جای حبس در زندان، در منزل یا مرکزی که دادگاه تعیین می کند می توان تحت نظارت قرار داد.  

جعفری دولت آبادی در پاسخ به سئوالی مبنی بر تشریح جزئیات دستگیری 8 نفر از افرادی که علیه عفت و اخلاق عمومی اقدام کرده بودند، گفت: در این موارد هویت افراد و نوع اتهام را نمی توانیم بیان کنیم؛ اما این هشدار را به خانواده ها می دهیم که نظارت بیشتری در این خصوص در شبکه های اجتماعی داشته باشند.

نسلی که مونولوگ «این حق منه» را خلق کرد، از پیشینیان نسلی است که شعارهای کوچه، خیابان، زیرگذر و حتی دیوارنوشته های توالت های عمومی را به عادی ترین ارتباطات در زندگی هر روزه ما تبدیل کرده است.
 نسلی که مونولوگ «این حق منه» را خلق کرد، از پیشینیان نسلی است که شعارهای کوچه، خیابان، زیرگذر و حتی دیوارنوشته های توالت های عمومی را به عادی ترین ارتباطات در زندگی هر روزه ما تبدیل کرده است. افتادن تشت رسوایی در جامعه نه نتیجه اتفاقاتی مثل رد و بدل شدن رکیک ترین مکالمات در زندگی روزمره و فضای مجازی، بلکه محصول خواست جامعه عصیان زده برای بروز هیجان منفی در عامه پسندترین میادین ممکن است. محرومیت های ناشی از جنگ، مردم مناطق جنگ زده را به دنبال چیزهای کشاند که ابتدا حق شان بود اما وقتی به آن نرسیدند، دچار توقع کاذب شدند. طلبکار شدن مردم ما از زمین و زمان، آم روی دیگر سکه خواستن و نرسیدن است؛ آنچه سال ها بعد از جنگ در مدرن ترین ایران ممکن هم به نحو زننده ای به چشم می خورد، محصول عادی خواستن و نرسیدن، پرخاشگری و طلب حق به ناحق ترین اشکال ممکن است.
سرخوردگی، طلبکاری یک جانبه در پی دارد و این دور و تسلسل در مبدا خودش دوباره به پرخاشگری می رسد. این مساله شاید مهم ترین دلیل بروز عجیب ترین بداخلاقی ها از سوی مردم عصیان زده سرزمینی باشد که حالا پیام های اخلاقی و فرهنگی منشور کوروش برایشان به شعارهایی خوش رنگ و لعاب در پیام های مجازی شان تبدیل شده است. با وجود این، بروز بی اخلاقی در یک برنامه تلویزیونی کودکانه و در ادامه آن برخوردهایی عجیب از سوی مردمانی که خودشان را در چنین ماجرایی محق می دانند، اتفاقی عجیب نیست. درست به اندازه رد و بدل شدن جوک های قومیتی که سال های سال باعث خنده مردم کشور ما شده است و حالا با پیشرفت تکنولوژی بداخلاقی ها هم به روز شده و به عرصه مجازی کشیده می شود.

رفتاری زشت و واکنش هایی زشت تر
هنوز از آتش شعله ور شده از شوخی سخیف فیتیله ای ها در برنامه ای که قرار بود مخاطبانش کودکان باشند، زمان زیادی نگذشته است؛ اتفاقی تلخ حاصل از یک سهل انگاری که به جز یک بار پخش از شبکه سراسری بارها و بارها در شبکه های مجازی هم دست به دست چرخید تا اینکه طیف گسترده ای از آذری های سراسر کشور را عصبانی کرد و در نهایت به ممنوع الکار شدن افرادی منجر شد که طی سال ها خاطرات زیادی برای بچه های دیروز و امروز ساخته اند، هر چند آیتم دردسرساز فیتیله ای ها فاقد ساده ترین فاکتورها برای خنداندن مردم و به خصوص بچه ها بود، اما اعتراض گسترده آذری زبان ها در مقابل یک برنامه ای که هیچ ادعایی برای جدی بودن نداشت هم عجیب بود.
چیزی که پیش از این در شکلی مشابه از سوی قوم اصیل بختیاری در مقابل پخش سریال «سزمین کهن» قد علم کرد. همان طور که آذری ها با شدیدترین اعتراضات معتقد بودند فیتیله ای ها به بدترین شکل ممکن به آذری ها توهین کرده اند، لرهای بختیاری هم در اعتراض به پخش سریال «سرزمین کهن» دست به تجمع زدند. آنها این سریال را «توهین آمیز» دانستند و معتقد بودند که «سرزمین کهن» تاریخ قوم بختیاری و نقش شخصیت هایی مانند سردار اسعد بختیاری را تحریف کرده است.
نتیجه اعتقاد ترک ها و لرها به توهین آمیز بودن برنامه های «فیتیله» و «سرزمین کهن»، گذشتن از خدمات مثبت فیتیله در طول سال های اخیر و توقف یکی از پرهزینه ترین سریال های تاریخی بود.
با این حال مخالفت های مردمی به پخش سریال ها و برنامه های تلویزیونی همیشه معطوف به اعتراضات قومی نبوده و نمایندگان مشاغل هم بارها با اعتراض به پخش برنامه های مختلف در جهت دفاع از شغل شان برآمده اند. تازه ترین اعتراض شغلی به سریال طنز «در حاشیه» بود که پزشکان با اعتراضی گسترده در مقابل شوخی کردن یک برنامه طنز با حرفه شان طاقت نیاوردند و حتی کار را به جمع و جور کردن بی سر و ته این مجموعه کشاندند.
با این حال اعتراض به «در حاشیه» مساله تازه ای نبود چرا که پیش از این هم نمایندگان مشاغل مختلف به فیلم ها و سریال هایی مثل «باغ مظفر»، «شوکران»، «مارمولک»، «اغما»، «ساختمان 85»، «حلقه سبز»، «خانه ای روی آب»، «زمانه» و... اعتراض کرده بودند.

جوک هایی که تمیز نمی خندانند
اغلب ما آدم های نسل جدید به عنوان مشتریان پر و پا قرص اسمارت فون ها با عضویت در چندین و چند شبکه مجازی برای جا نماندن از قافله تکنولوژی، روزانه ده ها و شاید صدها پیام در شبکه های مجازی دریافت می کنیم که شاید 80 درصد آنها فاقد نکته ای مفید و کاربردی برای بهتر شدن روند زندگی مان باشند. با این حال چیزی که در این پیام ها به وفور دیده می شود، جوک هایی است که اغلب با چنین مضامین آغاز می شوند: «یه رشتیه...، یه ترکه...، یه لره...، یه قزوینیه...، یه اصفهانیه...!»
خنده های مجازی اما به جوک ها و شوخی های قومیتی خلاصه نمی شود و حقیقت تلخ دیگری در این مورد وجود دارد و آن چیزی نیست جز جوک های جنسی یا به قولی شوخی های 18+!
هرچند بررسی دلایل چرایی رونق چنین شوخی هایی در بین ما ایرانی ها نیازمند پژوهش های فرهنگی، اجتماعی و حتی روانشناسانه ای است اما شاید این سوال به وجود بیاید که آیا چنین مسائلی در کشورهای دیگر هم وجود دارد یا خیر؟
نکته ای که پس از آشنایی با فضای جوک های موجود به زبان انگلیسی بیش از هر چیز جلب توجه می کند، متفاوت بودن موضوع جوک هاست. در کل، دو تفاوت بزرگ بین جوک های آنها و لطیفه های ما وجود دارد: اول اینکه آنها تا این اندازه به جوک های نژادی و قومی بهایی نمی دهند. برای مثال کمتر می بینید یک آمریکایی بگوید: یه روز مکزیکی تباره... یا یه روز یه سیاهپوسته... جوک های آمریکایی معمولا به این شکل شروع می شوند: یه روز یه مرده...، یه روز یه روانشناسه...، یه روز یه کشیشه....
نکته دوم در مورد لطیفه های خارجی این است که جوک های 18+ در آمریکا هم وجود دارند، اما به طور چشمگیری در اقلیت قرار دارند. این یعنی اگر شما سایت های جوک انگلیسی را بگردید، از هر 10 جوک ممکن است، یک جوک پیدا کنید که در این حوزه قرار بگیرد! در یک نگاه کلی به جوک های مدل ایرانی این طور نتیجه گیری می شود که کم پیش می آید از خلال جوک های ما، نکته ای ارزشمند بیرون بیاید و نگاهی متفاوت به پدیده ای داشته باشد. ما به پدیده های ثابت می خندیم، به تضادهای تکراری و کم عمق و از دل این خنده ها با احساس سربلندی بیرون می آییم، خنده هایمان به سوژه هایی مربوط است که خودمان نیستیم، نق خودمان و رفتارهایمان نیست، نمی توانیم کاری درباره شان انجام دهیم و به همین دلیل هم جایگزین رفتارهای مسئولانه مان می شوند.

رشد دشمنی ها به صورت نامرئی
شوخی های قبیله ای و دشمنی نامرئی که بین قومیت های مختلف ایجاد می شود تنها در جوک ها و پیام های هر روزه پنهان نمی ماند. واقعیتی که از دل این جوک ها بیرون می آید به بطن جامعه هم سرایت می کند. در ظاهر به هم لبخند می زنیم اما یک کینه پنهانی را پروش می دهیم و منتظریم تا در یک موقعیت مناسب آن را به بدترین شکل تخلیه کنیم. سر کلاس زبان شناسی نشسته ایم، استاد بی مقدمه سوال می کند هر کدام از شما به چند زبان مسلط هستید؟ بچه ها شروع می کنند به جواب دادن. «به دو زبان انگلیسی و فارسی. به سه زبان، انگلیسی، فارسی و عربی.» بعضی ها همان یک زبان فارسی را بلدند، بعضی ها یک پله از بقیه بالاترند و فرانسه و اسپانیایی هم می دانند. همه فارسی حرف می زنند و انگلیسی را هم دست و پا شکسته می دانند. این وسط چند نفری با افتخار از دیگر زبان هایی که می دانند می گویند و سوال استاد را بی جواب نمی گذارند.
جواب ها که تمام می شود، استاد می پرسد یعنی هیچ کدام از شما ترکی بلد نیستید؟ 10 نفری با صدای بلند جواب می دهند که بلدند اما نگفته اند. چرا؟ چون از وقتی یادمان می آید ترک ها باعث خنده شده اند. به قدمت تمام این سال ها برای ترک ها و لرها جوک ساخته ایم و این وسط یادمان رفته که ترکی فقط یک لهجه نیست که اگر با فارسی تلفیق شود، ما را به خنده می اندازد. ترکی یک زبان است. یک زبان مستقل با همه قواعد و پیچیدگی های خودش که می توان با افتخار آن را در رده دیگر زبان ها قرار داد و حرف زد.
بداخلاقی از این بیشتر که یک عمر به ترک ها خندیدیم، انواع و اقسام سادگی ها را به آنها و دیگر قومیت ها نسبت دادیم و ناخواسته آنها را در موضعی قرار دادیم که حالا دشمن درجه یک آنهایی شده اند که فارسی را بی لهجه حرف می زنند و این توهم را دارند که یک پله از بقیه بالاتر ایستاده اند؟
بیخود نیست که جرقه یک اتفاق کوچک به بدترین دعواها منجر می شود و فضای دانشگاه را به دو گروه بچه های تهران و شهرستان تقسیم می کند. تهرانی ها همان گروه باکلاس و مدرنی هستند که همه چیز می دانند و به شهرستانی ها از پایین نگاه می کنند. آن طرف ماجرا هم هست. آنهایی که تهرانی ها را از خودراضی می دانند و معتقدند سوسول های تهرانی به هیچ دردی نمی خورند و نباید در کارهای مهم مملکتی از آنها استفاده کرد.

هر یک دقیقه، یک دعوا در ایران اتفاق می افتد
همه آنهایی که در شهر رفت و آمد زیادی دارند می دانند که بداخلاقی بخشی از خوراک دیداری هر روزه شان است. محال است در روز به چند مورد صدای بلند و پرخاشگری برخورد نکرده باشید. با این حال اوضاع جامعه و آنچه هر روز در کوچه و خیابان می بینیم به مراتب بهتر از وضعیت دنیای مجازی است. شاید ترس از رو به رو شدن با یک آدم عصبانی و برخورد با یک فرد پرخاشگر و عواقب آن که در خیلی از مواقع به ضرب و جرح می رسد، آدم ها را کمی محتاط تر کرده است، هر چند طبق آمارهای غیررسمی، نزاع های خیابانی رشد بالایی داشته تا جایی که در ایران در هر یک دقیقه، یک نزاع خیابانی شکل می گیرد و پرونده های زیادی به پزشکی قانونی ارجاع داده می شود، اما این آمار در برابر دعواها و پرخاشگری های دنیای مجازی عددی ناچیز است.
در دنیای مجازی شاید در هر ثانیه، یک ایرانی شروع به نوشتن کامنت های توهین آمیز و رکیک پای عکس ها و پست های افراد مختلف می کند و چون ترسی از درگیری رودررو ندارد، ساعت ها این کار را ادامه می دهد و با دیگر کاربران هم این دعوا را ادامه می دهد؛ دعواهایی که تاثیر آن می تواند حتی از ضرب و جرح هم مخربتر باشد.
این وضعیت زمانی بغرنج تر می شود که چنین رفتاری را با طرفداران غیرایرانی یک فرد مشهور مقایسه می کنیم. برای نمونه، ساندرا بولاک یک پسربچه سیاهپوست را به فرزندی قبول کرده و این اتفاق را در صفحه اینستاگرامش نوشته و اجازه داده تا هوادارانش درباره این حرکت تازه نظر بدهند. یک نگاه کلی که به کامنت ها بیندازید خبری از حرف های نامربوط نیست. لااقل تا 50 کامنت آخر نه فحشی رد و بدل شده نه حرف توهین آمیزی نوشته شده است. تنها شوخی های معمول، که برای مثال کاش ما را هم به فرزندی قبول می کردی، پای عکس منتشر شده نوشته شده است.
بریتنی اسپیرز هم عکس عروسی اش را در صفحه اش قرار داده. باز هم خبری از کامنت های نامربوط نیست. در نهایت چند نفری نظر داده اند که چاق شده ای. آن هم با یک ادبیات معمولی، نه با نسبت دادن رکیک ترین جمله ها و حرف ها، اما این طرف قضیه کاملا متفاوت است.
هانیه توسلی عکسی از حیوان خانگی اش می گذارد و آنقدر حرف های نامربوط و توهین پای عکسش نوشته می شود که صفحه اش را می بندد و به حالت خصوصی در می آورد. باقی بازیگران هم همین وضعیت را دارند. خیلی هایشان از دنیای مجازی خداحافظی کردند و آنهایی هم که مانده اند، در روز 50 نفری را بلاک می کنند. بدی ماجرا برای افراد مشهور وقتی است که امکان مقابله به مثل را ندارند. به دلیل شخصیت اجتماعی که این افراد دارند، برخورد مستقیم می تواند تبعات بدی برایشان به همراه داشته باشد.
رسانه ها معمولا به حرف های عادی مردم اهمیتی نمی دهند اما به محض اینکه بعضی از رفتارها از افراد مشهور و به اصطلاح الگوی جامعه سر بزند، سر و صدای زیادی به پا و داد و فغان می شود که الگوی مملکت به خطا رفته و به هواداری که داشته توهین کرده است و وای از طرفدارانی که چنین الگویی برای خود انتخاب کرده اند. به دلیل روند طولانی حقوقی هم ممکن است خیلی ها پیگیر توهین هایی نباشند که در دنیای مجازی به آنها می شود اگرچه در قانون مجازات سنگینی برای این کار در نظر گرفته شده اما خیلی ها ترجیح می دهند همه چیز در دنیای مجازی مسکوت باقی بماند و به دنیای واقعی درز پیدا نکند.
البته ماجرای توهین های مجازی تنها به افراد مشهور وطنی ختم نمی شود. همه ما هنوز یادمان نرفته که چه بلایی سر صفحه فیس بوک لیونل مسی، داور بازی ایران و آرژانتین و چندین نفر دیگر آمد. یک رصد کلی پای عکس های افراد مشهور در ایران (حتی آنهایی که از برکت شبکه های مجازی و منتشر کردن عکس های لوکس و اجرای دابسمش های مختلف به فالوئرهای چند صدهزار نفری رسیده اند) نشان می دهد که ما تا چه اندازه فحش دادن و توهین کردن را دوست داریم. برای عکس های بی حجاب و خارج از عرف کامنت های توهین آمیز می گذاریم و به آدم هایی که متحول شده اند و مسیر زندگی شان را عوض کرده اند هم یک جور دیگر توهین می کنیم.
راه و روش دیگران برایمان احمقانه است و برای همین حق خودمان می دانیم که به روش خودمان اظهار نظر کنیم و جولان بدهیم، حتی اگر از نوع لباس یا مدل موی یک آدم  عادی هم خوش مان نیاید، بدون هیچ رودربایستی نظر می دهیم و با بدترین تشبیه ها، نظر خودمان را القا می کنیم.

زیست اخلاقی کیلویی چند؟
بی اخلاقی، بی مسئولیتی می آورد. این امر البته ساده ترین پیامد چنین اتفاقی است. بداخلاقی هایی که ما هر روز به سادگی از آن عبور و سعی می کنیم خودمان را به آ ن عادت دهیم در نهایت یک جایی بعد وسیع تری پیدا می کنند و نمونه آن رسانه ای می شود. برای مثال ماجرای پزشکی که به دلیل فقر و پرداخت نکردن هزینه بیمارستان، راضی به کشیدن بخیه های یک کودک می شود، در نگاه اول همه را شوکه می کند اما در واقعیت خیلی از ما چنین رفتارهایی را نه به صورت علنی که در دل خود لااقل یک بار مرور کرده ایم.
آنجایی که راننده پورشه زرد در تصادف کشته می شود و راضی به مرگ آدم های پولدار می شویم تا وقتی که از آدم های فقیر فاصله می گیریم و هیچ وقت آنها را به محدوده زندگی و تعاملات مان راه نمی دهیم، درواقع داریم بخیه های زیست اخلاقی را در جامعه ای می کشیم که همه مان به پیشینه، شان و منزلتش ایمان داریم و مدعی داشتن فرهنگی هفت هزار ساله هستیم. کافی است کمی درون خودمان را مرور کنیم. ما حتی اگر سکوت کرده باشیم و فقط تماشاگر هم باشیم، بعضی جاها ته دل خودمان طرف بعضی از بی اخلاقی ها را گرفته ایم و آنها را دوست داشته ایم.

به روی هم لبخند می زنیم اما...
هنوز زمان زیادی از ساخته شدن صفحه «بچه پولدارها» نگذشته است. وقتی دخترها و پسرهای جوان عکس هایشان را سوار بر پورشه و لب استخر و با بهترین امکانات منتشر کردند، عده ای حکم کلی صادر کردند که همه آدم هایی که در عکس تا این اندازه ثروتمند هستند، دزدند و از راه مال مردم خوری به اینجا رسیده اند. انگار که دزد بودن تنها راهی است که می توان از طریق آن به پول و ثروت رسید. عکس ها و سبک زندگی افراد، ساده ترین راه برای قضاوت همه ماست.
در یک نگاه کلی همه مردم یا پول گرفته اند که کاری انجام می دهند، ای دزد هستند یا با حق خوری توانسته اند جایگاه خاصی به دست بیاورند. در این بین تلاش کردن و توانایی های فردی هیچ نقشی ندارد و دلیلی برای موفقیت نمی شود. بچه پولدارها که با صفحات فیس بوک، اینستاگرام و کانال تلگرام شان روز به روز نفرت را بیشتر می کنند در پی این هستند که با نمایش بیش از اندازه از دارایی هایشان به این دشمنی دامن بزنند.
همین خودنمایی ها و نمایش دارایی ها و اصطلاح باب شده از خلال شبکه های اجتماعی که «ما خوبیم و در خوشی غوطه ور شده ایم» یکی دیگر از ابعاد بداخلاقی هایی است که کمتر به چشم می آید. بسیاری از جامعه شناسان معتقدند در جامعه ای که اختلاف طبقاتی زیادی وجود دارد، این گونه نمایش ها تنها ریشه های دشمنی و عداوت را محکم تر می کند؛ ریشه هایی که دودستگی ایجاد کرده و می تواند آسیب های جدی به بدنه یک جامعه و آدم ها بزند. مردم به ظاهر به هم لبخند می زنند اما خوب می دانند که علاقه ای به یکدیگر ندارند و باید رودرروی یکدیگر بایستند. این کینه که در نهایت به نفاق و دشمنی ختم می شود می تواند از هر آنچه که اخلاق نامیده می شود، دور باشد.

جامعه شناسی اخلاق روزنه امید در دوره بداخلاقی
دکتر غلامرضا مقدم، رییس گروه جامعه شناسی اخلاق انجمن جامعه شناسی ایران، با نگاه به بروز بداخلاقی ها و بدرفتاری های اجتماعی می گوید: «اکنون در وضعیتی به سر می بریم که روز به روز مباحث اخلاقی جدی تر در جامعه ما مطرح می شود. در این بین چند صباحی است که مسئولان نیز عینک خوش بینی را برداشته و با نگاهی واقع بینانه شیوع بداخلاقی های اجتماعی چندان راهگشا نخواهد بود.
در اینجا سوالاتی از این قبیل که چه عوامل سلبی و ایجابی در ایجاد چنین شرایطی دخیل بوده اند، بیشتر مفید خواهد بود. اینکه چرا مردم در دوراهی های اخلاقی سعی در انتخاب موارد غیراخلاقی می کنند یا اینکه چه زمینه های ساختاری و اجتماعی باعث شکل گیری رفتارهای غیراخلاقی می شود از جمله سوالاتی است که پاسخ به آن در چارچوب جامعه شناسی اخلاق قرار می گیرد.
درواقع جامعه شناسی اخلاق به دنبال جست و جوی علت رفتارهای اخلاقی یا غیراخلاقی واقع شده در متن جامعه است در حالی که فلسفه اخلاق بیشتر به دنبال دلایل اخلاقی است. برای مثال پرسش از علل رواج یک امر نابهنجار و غیراخلاقی در جامعه سوالی جامعه شناختی است که موضوع آن بحث اخلاق است. شاید در کلی  ترین نگاه بتوان گفت بروز چنین بی اخلاقی هایی ناشی از برخی از اعتراضات نهفته از یک سو و عقب ماندن فرهنگ و اخلاق در مقابل رشد گسترده شهرنشینی از سوی دیگر است.
با این حال بررسی دلیل چرایی برزو چنین رفتارها و بداخلاقی هایی نیازمند بررسی هایی کلی در این زمینه است و جالب اینکه مبارزه با این مساله همکاری کلی را از سوی نهادهای مختلف اجتماعی، فرهنگی، روانشناسی و... طلب می کند.»

آخر قصه و دور باطل خنده ها و پشیمانی ها
پایان داستان عصیان زدگی جماعت ایرانی، کاملا مشخص است. البته این پایان، مقطعی است و این دور باطل کماکان ادامه دارد. بارها و بارها بداخلاقی های فردی و جمعی از سوی ما صورت می گیرد و بلافاصله به یاد جامعه عصیان زده می آورند که شما متعلق به فرهنگی 10 هزار ساله هستید. اینجاست که در راه جبران اشتباه، اشتباه بزرگ تری مرتکب و به سطحی ترین اقدامات متوسل می شویم. صورت مساله را پاک می کنیم و با نوعی پشیمانی احساسی و مبتدیانه، ماجرا را بدتر از آنچه هست جلوه می دهیم و باز روز از نو و روزی از نو! هنوز ماجرای انتشار عکس های جوان ایرانی که با خیال مشهور شدن اقدام به انتشار عکس هایی از حریم شخصی اش کرد، داغ است.
این داستان از همان ابتدا به یک شوخی تازه تبدیل شد. ابتدا شایعه تمول و مازراتی سواری چهره ثابت عکس ها سر زبان ها افتاد. کمی بعد بازار دابسمش ها از ویدیوی منتشر شده داغ شد و به دنبال همین ویدئوها «پلیس فتا» به سوژه اصلی جوک ها و خنده های مجازی تبدیل شد و در نهایت پس از دستگیری فرد مزبور، کار به انتشار عکس های قدیمی و بی ربط کشیده شد که مدعی شلاق خوردن جوان ماجرا در ملاءعام بود و در ادامه شایعات، ماجرا حتی تا قطعی شدن حکم اعدام این جوان هم پیش رفت. در این بین اما تغییر موضع ها جالب بود.
اکثر آنهایی که تا دیروز جوک های «پلیس فتا» را در گروه های مختلف پخش می کردند، حالا شایعه حکم اعدام را باور کرده و برای جوان ماجرا اظهار دلسوزی و عجز می کردند، هر چند اتفاقات این چنینی در جامعه ما کم نبوده و با روند موجود قطعا این داستان ادامه دارد و ما همچنان استخوان لای زخمی هستیم که با سوءتفاهم و برداشت نامناسب از حق خودمان جوش خورده است.(منبع:ماهنامه تبار)

چرا تغییر نسل، فراگیری تلفن همراه، تکثر رسانه‌ای و تحولات رفتاری در جامعه، انتخابات پیش‌روی مجلس شورای اسلامی را تبدیل به انتخاباتی متفاوت از هر انتخاباتی پیش از آن خواهد کرد؟
با نگاهی به آن‌چه در اطراف‌مان می گذرد می‌بینیم بسیاری از ما وقت زیادی را به استفاده از تلفن همراه و اینترنت اختصاص داده‌ایم. این میزان درگیری ما با اینترنت اتفاقی‌ست که در مدت کوتاهی و حتی بدون‌آن‌که برنامه‌ریزی کرده باشیم بوقوع پیوسته‌است. در این مقاله به مجموعه تحولات و خصوصیات و تاثیرات متقابل استفاده از اینترنت، رسانه‌های اجتماعی و تلفن هوشمند بر انتخابات اسفند 1394 می‌پردازیم. انتخاباتی که از بسیاری جهات با هر انتخابات دیگری که تاکنون در ایران برگزار شده، متفاوت است.

گسترش استفاده از اینترنت

برای نشان دادن میزان استفاده از اینترنت در یک جامعه معیارهای مختلفی تعریف شده است. یکی از این معیارها «ضریب نفوذ» است که نشان‌دهنده تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت به نسبت تعداد جمعیت است.

حدفاصل سال‌های 1388 تا 1393 میزان استفاده ایرانی ها از اینترنت رشد عجیبی را شاهد بود، این رشد نه تنها در افزایش ضریب نفوذ اینترنت از 26٪ به 53٪ بلکه در افزایش سرعت متوسط اینترنت نیز مشهود بوده است که در نهایت «شاخص کاربری اینترنت» یعنی حاصل‌ضرب ضریب نفوذ در سرعت متوسط اینترنت بیش از 30 برابر شد. (نمودار)
 

باوجود تاثیر فراوانی که اینترنت و فراگیری آن در دسترسی مردم به اطلاعات می‌گذارد و باوجود رشد فزاینده‌ای که در میزان استفاده از اینترنت در نمودار فوق مشخص شده است باید تاکید کنم که افزایش شاخص کاربری همه‌ی داستان نیست.

از نیمه دوم سال 93 اپراتورهای تلفن همراه اقدام به ارایه‌ی سرویس‌های اینترنت پرسرعت نمودند. ارایه اینترنت پرسرعت برروی موبایل از یک‌سو و محبوبیت بالای اپلیکیشن‌های موبایل از سوی دیگر باعث شد تعداد کاربران تلفن‌های هوشمند که در آغاز سال 93 تنها دو میلیون نفر بود با رشد ده برابری در بهار سال 94 به بیست میلیون نفر برسد و با همین رشد بنابه تخمین خسرو سلجوقی از اعضای هیئت مدیره سازمان فناوری اطلاعات تعداد کاربران تلفن هوشمند تا پایان سال جاری یعنی هم‌زمان با برگزاری انتخابات به چهل میلیون نفر خواهد رسد.

تجمیع عوامل موثر در دسترسی ایرانیان به اینترنت، یعنی افزایش شمار کاربران، سهولت دسترسی آنان به برنامه‌های رسانه‌اجتماعی نظیر اینستاگرام، تلگرام و سایر اپلیکیشن‌ها و افزایش شاخص کاربری و فراگیری تلفن‌های هوشمند و اینترنت همراه درکنار هم باعث افزایش ناگهانی وزن اینترنت و موبایل برفضای انتخابات خواهد شد پدیده‌ای که حتی در آخرین انتخابات ریاست جمهوری سال 92 نیز شاهد آن نبوده‌ایم.

نگاهی به وضعیت جمعیتی کشور نشان می‌دهد تعدادی بین پنجاه و سه تا پنجاه و پنج میلیون نفر در این انتخابات بالای 18 سال و واجد شرایط رای دادن هستند. اگر فرض شود که 90٪ از 40 میلیون دارنده تلفن هوشمند افراد بالای 18 سال هستند و با وجود دسترسی نزدیک به پنجاه میلیون ایرانی به اینترنت -خانگی یا موبایل- انتخاباتی را پیش روی داریم که با تخمینی واقع‌بینانه 70 تا 75 درصد رای‌دهندگانش کاربر اینترنت و حدود 65٪ از رای‌دهندگان دارنده تلفن‌های هوشمند هستند.

    شاخص کاربری یا میزان استفاده ایرانیان از اینترنت از سال 1388 تا 1393 بیش از 30 برابر شده است و در دوسال اخیر تعداد کاربران تلفن‌های هوشمند از دو میلیون به نزدیک 40 میلیون نفر رسیده است.

حال که وضعیت اینترنت کشور مورد تحلیل قرار گرفت خوب است نگاهی داشته باشیم به ترکیب جمعیتی رای‌دهندگان، تعداد کاندیداها و میزان مشارکت در ادوار اخیر انتخابات.
در نمودار زیر اعداد برای نمایش بهتر گرد شده‌اند:

تفاوت از ساختارجمعیتی تا رفتار کاربری

باوجود آن‌که در این انتخابات هنوز مشخص نیست چه تعداد کاندیدا از مرحله بررسی صلاحیت‌ها عبور می‌کنند ولی اگر واجدین شرایط به‌نسبت زیاد باشند در فهرست نهایی کاندیداها دو موضوع بیشتر از همه جلب توجه می‌کنند اول افزایش تعداد کاندیداهاست و دوم افزایش تعداد کاندیداهای زن.

در علل رشد تعداد کاندیداهای این دوره گفته‌های زیادی مطرح شده و تفسیر این پدیده بر عهده کارشناسان حوزه های مختلف است اما در ادامه به تحلیل رابطه این رشد با گسترش اینترنت و تاثیرش بر فرایند انتخابات بربستر رسانه‌های اجتماعی می‌پردازیم.

نسبت دسترسی به اینترنت در شهرها بالاتر از روستاهاست بسیاری از شهرهای کوچک ایران نیز هم‌اکنون به اینترنت پرسرعت همراه دسترسی دارند و طبق سرشماری 1390 بیش از 71٪ از جمعیت کشور شهرنشین هستند. از طرفی این انتخابات درشرایطی برگزار می‌گردد که ایرانیان تحصیل‌کرده‌تر از همیشه هستند بنابر آمارگیری نیروی کار 1393 از سوی مرکز آمار ایران 110 هزار دارنده مدرک دکتری در زمره بیکاران قراردارند که نشانه‌ای از انبوه رای‌دهندگان و احتمالا کاندیداهای تحصیل‌کرده و دارای مطالبات مهم و جدی اجتماعی و اقتصادی هستند. وقتی بخش مهمی از جامعه شهرنشین، تحصیل‌کرده و دارای مطالبات جدی است اینترنت به عنوان رسانه‌ای رایگان و فراگیر مجرای اصلی طرح مطالبات و تلاش برای تحول است.

    شاهد انتخاباتی هستیم که برای نخستین بار اکثر رای‌دهندگانش کاربران اینترنت و دارندگان تلفن‌های هوشمند هستند.

شبکه‌های اجتماعی آوردگاه انتخاباتی

نمودار زیر دربرگیرنده جمعیت تخمینی کاربران ایرانی در تعدادی از مهم‌ترین شبکه‌های اجتماعی در انتخابات پیش روست. نسبت‌ها براساس تعداد کاربران از کل 50 میلیون کاربر اینترنت در ایران است. با این توضیح‌ که جمعیت موجود در فیسبوک، توییتر و اینستاگرام دربرگیرنده بخشی از ایرانیان خارج ازکشور نیز می‌شود که در این انتخابات نمی‌توانند شرکت کنند اما به دلیل محدودیت در شیوه‌های محاسباتی با جمعیت کاربران مقیم ایران درهم‌آمیخته‌اند. همچنین در تعریف متعارف کسی که حداقل یک‌بار در ماه به اینترنت متصل شود یا وارد یکی از شبکه‌های اجتماعی شود یک کاربر محسوب می‌شود لذا ممکن است فعالیت یک کاربر مثلا در فیسبوک بسیار کمتر از تلگرام باشد اما نمودار زیر نماینده میزان استفاده یا زمان صرف شده نیست و صرفا دربرگیرنده تعداد کاربران براساس تعریف متعارف است. 

باتوجه به تعدادکل کاربران و جزئیاتی که از وضعیت اینترنت کشور پیش از این عنوان شد نگاهی می‌اندازیم به کارکرد و تاثیرات هریک از شبکه‌های فوق در روند انتخابات پیش‌رو.

توییتر که در فهرست بالا کمترین تعداد کاربران را دارد، دارای خصوصیات ذاتی و بافت کاربری خاصی است که آن‌را به رسانه‌ای بی‌بدیل و موثر در انتخابات تبدیل می کند. توییتر از سویی رسانه‌ترین رسانه است یعنی سرعت گردش اطلاعات در آن، و بازبودن ارتباط کاربران با یکدیگر باعث شده به یکی از موثرترین رسانه‌های خبری دنیا تبدیل شود. به نسبت سایر شبکه‌ها، چگالی منابع‌ خبری و تعداد نسبی خبرنگاران و فعالین سیاسی و اجتماعی در توییتر از هر شبکه‌‌ی دیگری بیشتر است و معمولا اخبار صحیح و دست‌اول را در توییتر می‌توان یافت.

مزیت دیگر توییتر امکان راستی‌آزمایی اطلاعات و پیشگیری از انتشار شایعات است. کافی است یک شایعه توییت شود تا در طول چند دقیقه باتوجه به واکنش های کاربران مشخص شود این خبر درست است یا نادرست. با این‌همه بدلیل فیلتر بودن، توییتر نسبتا تعداد کمی کاربر دارد و هرچند در انتخابات پیش‌رو نیز مورد استفاده رسانه‌ها، احزاب و شهروندان قرار خواهد گرفت می‌توان آن‌را رسانه‌ای تاثیرگذار و سازنده اما دارای فراگیری پایین دانست.

فیسبوک هرچند در انتخابات 92 بزرگترین شبکه از نظر تعداد کاربران ایرانی بود اما در این انتخابات از تلگرام و اینستاگرام عقب افتاده از سوی دیگر تعداد کاربران ایرانی و فعال آن نیز به نسبت سال 92 حدود 20٪ کاسته شده است اما همچنان مورد استفاده بخش مهمی از جامعه و اهالی سیاست و رسانه‌ است. فضای محتوایی فیسبوک در این انتخابات کمتر خبری و بیشتر فضای تحلیل و گفتگو خواهد بود.

اینستاگرام بطور ذاتی جز بهترین رسانه‌های اجتماعی برای تبلیغات مثبت و ایجاد خوشنامی است. فیلتر نبودن اینستاگرام باعث شده تعداد زیادی کاربر جذب کند و از حیث فراگیری در موقعیتی بالایی قراربگیرد. در این انتخابات بدون شک ایسنتاگرام بصورت گسترده مورد استفاده تبلیغاتی قرار خواهد گرفت هرچند ازآنجاکه اینستاگرام بعضی از امکانات تعاملی نظیر هم‌رسانی پست‌های کاربران توسط یکدیگر را ارایه نمی‌دهد در بعد اطلاع‌رسانی و انتشار موثر اخبار ضعیف است.

تلگرام درحال حاضر بیشترین کاربران را در ایران بخود اختصاص داده‌است.

دلایل اقبال جامعه به تلگرام جای بررسی دارد. درحالی که پیام‌رسان فیسبوک، لاین، اسکایپ وایبر و واتس‌اپ رده‌های بالا را به خود اختصاص داده‌اند، تلگرام در رده‌بندی تعداد کاربران پیام‌رسان‌ها در رده‌ی یازدهم جهان است ولی بطرز عجیبی در ایران به رده نخست صعود کرده است. درواقع جامعه ایران در فقدان رسانه‌های اجتماعی مطرح با یک تغییرکاربری غیر عادی از تلگرام که یک پیام‌رسان است بجای رسانه‌اجتماعی خبری استفاده کرد.

باید توجه داشت گستردگی تعداد کاربران تلگرام هرچند فرصت تبلیغاتی و ارتباطی بوجود می‌آورد اما دارای ایراداتی نیز هست.

    تلگرام یک رسانه یا شبکه تمام عیار اجتماعی نیست و بصورت ذاتی یک پیام‌رسان است، پیام‌رسان‌ها برای ارتباطات خصوصی و محدود طراحی شده‌اند از این‌جهت تلگرام هرچند برای چت و پچ پچ کردن ابزار خوبی است، در انتشار گسترده اخبار موثق، ابزار خیلی موثری نیست و چون محتوا در کانال‌های فاقد نظردهی و یا گروه‌های بسته منتشر می‌شود امکان راستی‌آزمایی اطلاعات و اخبار در آن بسیار محدود است که ظرفیت بالایی برای شایعه‌سازی را بوجود می‌آورد.

برخلاف توییتر، فیسبوک و اغلب شبکه‌ها که کاربر با نگاهی به فید اخبار و تایم‌لاین خود به محتوای صفحاتی که دنبال می‌کند دسترسی پیدا می‌کند در تلگرام کاربر برای چک کردن همه پست‌های گروه‌ها و کانال‌هایی که دنبال می‌کند باید مدام و مکرر از یکی به دیگری برود و این باعث می‌شود اکثر کاربران هرچند در کانال‌های زیادی عضو باشند عملا هیچ‌وقت نتوانند تمام محتوای کانال‌ها و گروه‌هایی که عضو هستند را دنبال کنند و درعمل تاثیرگذاری کانال‌های تلگرام به نسبت تعداد اعضایشان بسیار محدود می‌شود.

بی‌راه نیست که بگوییم اگر رسانه‌ای مثل توییتر فیلتر نبود تلگرام هیچ‌گاه کارکرد وسیع رسانه‌ای پیدا نمی‌کرد و در ایران دچار این رشد حباب‌گونه در تعداد کاربران و تنوع کانال ها نمی‌شد. باتوجه به حساسیت‌های خاص دوران انتخابات کاندیداها، احزاب و نهاد‌های اجرایی و نظارتی باید مراقب مضرات تلگرام بخصوص شایعه‌سازی در آن باشند و به‌یاد داشته باشند برخلاف فیسبوک و توییتر، رصد و واکنش به منابع انتشار شایعات نیز در تلگرام امری دشوار و بسیار زمان‌بر است.

کاندیداها بهتراست اخبار رسمی خود را در سایر شبکه‌ها و سایت رسمی خود نیز منتشر کنند و با مخاطبان در شبکه‌های مختلف ارتباط برقرار کنند تا در مقابل شایعات مصونیت بیشتری بدست آورند.

نتایج انتخابات چه خواهد بود؟

با جمیع شرایطی که ذکر شد و دلایل دیگری که از حوصله این مقاله خارج‌اند این انتخابات بیش از هر انتخابات دیگری متاثر از اینترنت و رسانه‌های اجتماعی است که مزایا و فرصت‌های فراوانی را در خود برای کاندیداها و همچنین رای‌دهندگان به همراه خواهد داشت.

شاید شرایط خاص این انتخابات باعث شود شانس موفقیت کاندیداهای زن، مستقل و جوان افزایش یابد که با هزینه تبلیغاتی کمتر و با تمرکز بر شبکه‌های اجتماعی رای بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند.

به احتمال بالا، تعداد حوزه‌هایی که انتخابات در آن به دور دوم کشیده می‌شود نیز به نسبت ادوار قبل افزایش می‌یابد و شاهد شکل‌گیری مجلسی خواهیم بود که کمتر از مجالس پیشین سیاست‌مداران نام‌آشنا را بر صندلی‌های خود نشانده است.

* پاورقی: کلاود کلمه‌ای لاتین به معنای ابر است. در کاربرد فنی کلاود به نوعی از سامانه سرورهای رایانه‌ای گفته می‌شود که توانایی پردازش بسیار بالاتری به نسبت سرورهای منفرد را در اختیار برنامه‌ها و داده‌ها قرار می‌دهد. رشد کلاود یا رایانش ابری زیرساخت اصلی برای فعالیت و به کارگیری نرم‌افزارها، سایت‌ها و پردازش حجم کلانی از داده‌ها را فراهم نموده است و این یعنی بخش بزرگی از فضای اینترنت و بزرگترین سایت‌ها و اپلیکیشن‌های وب و موبایل بر بستر کلاود ساخته شده است. بدون کلاود درعمل امکان نداشت موتور جستجویی نظیر گوگل، شبکه‌اجتماعی مانند توییتر و پیام‌رسان‌هایی همچون تلگرام بتوانند ساخته و فعالیت کنند. ازاین رو این دوران، عصر رایانش ابری است و جامعه ما نیز بیش‌ از هر زمان دیگری تعاملات و ارتباطات خود را بر بستر کلاود انجام می‌دهد. منبع: همشهری

میثم لطفی - داعش از جمله گروهک‌های تروریستی محسوب می‌شود که به قدرت شبکه‌های اجتماعی پی برده است و بخش اعظم عملیات‌های خود را در این پلتفرم‌های اجتماعی پیش می‌برد. فیس‌بوک و توییتر برای داعش ابزاری کاربردی هستند و جدا از اینکه قابلیت‌های ارتباطی و اجتماعی دارند، به اعضای این گروه امکان می‌دهند به‌صورت گسترده در سراسر جهان فعالیت داشته باشند و محتوای مورد نظر خود را با کاربران به‌اشتراک بگذارند تا از این طریق اعضای جدید جذب کنند.

بدیهی است شرکت‌های توسعه‌دهنده شبکه‌های رسانه‌ای تمایلی به حضور تروریست‌ها ندارند و همین مساله موجب شده با در اختیار گرفتن ابزارهای جدید، فعالیت گروهک‌هایی مانند داعش را محدودتر کند. با این وجود، به‌نظر می‌رسد این ابزارهای تدافعی چندان کارآمد نبوده و از نظر باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا مفید واقع نشده است. او بر این باور است که در شرایط کنونی فقط شبکه‌های اجتماعی می‌توانند جلوی فعالیت تروریست‌ها را بگیرند که البته این پلتفرم‌ها به‌خوبی عمل نمی‌کنند.

شبکه‌های تروریست‌پرور

رییس‌جمهور آمریکا بر این باور است که گروه مسوول حملات تروریستی پاریس یک قاتل حرفه‌ای است که به‌خوبی نحوه استفاده از شبکه‌های اجتماعی را می‌داند. اوباما در این خصوص گفت: «آنها خطرناک هستند و تاکنون اقدامات ترویستی گسترده‌ای در سراسر جهان انجام داده‌اند ... این افراد به‌جز آنکه موجب مرگ هزاران نفر شده‌اند، برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان رعب و وحشت ایجاد کرده‌اند و این روزها با در اختیار گرفتن قدرت شبکه‌های اجتماعی، به‌راحتی پروژه‌های خود را پیش می‌برند».

به گفته اوباما تلاش همگانی جهان برای نابودی داعش به نتیجه نمی‌رسد، مگر آنکه در این راستا از توان بالای شبکه‌های اجتماعی هم استفاده شود. او در این خصوص توضیح داد: «ما نمی‌توانیم این مساله را باور کنیم که حملات تروریستی در رستوران‌ها، سالن‌های تئاتر، هتل‌ها یا دیگر اماکن عمومی یک اتفاق تازه محسوب می‌شود و توان ما در حدی نیست که بتوانیم جلوی فعالیت آنها را بگیریم. باید گفت این روزها شبکه اجتماعی به تروریست‌ها قدرت مضاعف داده و باید این توان از آنها گرفته شود».

صحبت‌های اوباما که پس از حملات تروریستی پاریس منتشر شده، فقط به این واقعه ختم نمی‌شود و این مساله را نشان می‌دهد که رییس‌جمهور آمریکا گسترده‌ شدن فعالیت گروهک‌های تروریستی را با میزان فعالیت آنها در شبکه‌های اجتماعی متناسب می‌داند و روی این مساله تاکید جدی دارد که باید ارتباط میان پلتفرم‌های اجتماعی و تروریست‌ها قطع شود. اوباما در این باره خاطرنشان کرد: «آنها نمی‌توانند در میادین نبرد رویاروی ما قرار بگیرند. بنابراین به عرصه مجازی پناه برده‌اند تا از این طریق بتوانند به پیروزی دست پیدا کنند. تروریست‌ها با این کار توانسته‌اند رفتار ما برای مقابله با آنها را تغییر دهند و همین مساله موجب شده است آنها یک گام جلوتر بیایند. آنها از ابزارهای اجتماعی استفاده می‌کنند و با مخفی شدن پشت نقاب سایبری می‌توانند پروژه‌های خود را در سراسر جهان پیش ببرند، ولی ما به آنها اجازه نمی‌دهیم».

به گفته اوباما، این تصور کاملا اشتباه است که ما این روزها با یک گروهک تروریستی مستقر در عراق و سوریه مواجه هستیم، زیرا داعش به واسطه شبکه اجتماعی توانسته است شاخه‌های فعالیت‌های خود را در مناطق مختلف جهان پیش ببرد و از این طریق به صورت مخفیانه و بی‌سروصدا عملیات‌های مختلف را به اجرا برساند.

رییس‌جمهور آمریکا بر این باور است که نبرد زمینی با گروهک تروریستی داعش کاملا اشتباه است و باید عملیات گسترده‌تر برای مقابله با آنها در دنیای سایبری دنبال شود. اگرچه این گروه در حمله تروریستی به پاریس موجب مرگ 130 نفر شد، ولی خسارت بر جا مانده از فعالیت آنها در عرصه سایبری و به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی بسیار گسترده‌تر است.

ناتوانی آمریکا

باراک اوباما طی سخنرانی هفته‌های اخیر خود بارها درخواست عاجزانه خود برای همکاری هرچه بیشتر شبکه‌های اجتماعی در جریان مبارزه با فعالیت گروهک‌های تروریستی را اعلام کرد و البته هیچ خبر رسمی برای آغاز اقدام رسمی در این پلتفرم‌های رسانه‌ای منتشر نشد. به هر حال، در جریان این سخنرانی‌ها جیمز کورنی، رییس سازمان پلیس فدرال آمریکا (FBI) این هفته اظهار کرد که آژانس امنیتی او هنوز به‌قدری توانمند نشده که بتواند فعالیت‌های داعش در شبکه‌های اجتماعی آمریکایی را محدود کند.

این روزها اخبار فراوان در مورد فعالیت‌های گسترده سازمان‌های آمریکایی برای مقابله با گروهک تروریستی داعش در فضای مجازی منتشر می‌شود و این‌طور که کورنی می‌گوید، سازمان FBI به‌عنوان ارگان اصلی امنیتی کشور آمریکا نمی‌تواند به‌صورت عملی در دنیای سایبری وارد مبارزه با داعش شود. او در این خصوص گفت: «ما توانی که برای مقابله با این فعالیت‌های تروریستی در فضای مجازی نیاز است را در اختیار نداریم تا بتوانیم در خانه خود امنیت را برقرار کنیم و از طریق توسعه‌دهنده شبکه‌های اجتماعی که سرورهای آنها در آمریکا قرار گرفته است، جلوی فعالیت‌های سایبری داعش را بگیریم. فعالیت ما مانند این است که بخواهیم یک سوزن را در انبار کاهی به بزرگی کشور آمریکا پیدا کنیم. این سوزن‌ها از نظر ما کاملا مخفی شده‌اند، زیرا فعالیت آنها در شبکه‌های اجتماعی به‌گونه‌ای انجام می‌شود که پیام میان ارسال‌کننده و گیرنده به‌صورت رمزگذاری رد و بدل می‌شود و هیچ‌کس به آن دسترسی ندارند».

کورنی بر این باور است که داعش بخش اعظم ارتباطات خود را مبتنی بر ابزارهای پیام‌رسان اجتماعی مانند واتس‌آپ، تلگرام، وایبر و ... پیش می‌برد و به همین دلیل کشف رمز کردن داده‌های مربوط به این ابزارها برای FBI تقریبا غیرممکن است. او همچنین توضیح داد که این روزها نگرانی‌های زیادی دارد و با مقامات مختلف آمریکا وارد مذاکره شده است تا بتواند به محتوای این پیام‌ها دسترسی پیدا کند و البته هنوز هیچ مجوزی در کشور آمریکا صادر نشده تا بر اساس آن سازمان FBI بتواند به داده‌های مربوط به ارتباطات مظنون دسترسی پیدا کند.

کورنی می‌گوید: «این مساله برای ما بسیار مشکل است و شاید بتوان گفت یکی از دشوار‌ترین پروژه‌هایی محسوب می‌شود که سازمان FBI در تاریخ فعالیت‌های خود با آن مواجه شده است. مشکل اینجاست که ورود FBI به ارتباطات آنلاین میان کاربران می‌تواند حریم شخصی آنها را زیر پا بگذارد و در مقابل، وارد نشدن به این فضا هم می‌تواند امنیت عمومی را تهدید کند و فضای بازتری را برای فعالیت‌های داعش فراهم آورد. هنوز به‌طور دقیق روشی ارایه نشده که بتواند این مشکل را حل کند و ما باید تلاش بیشتری در این زمینه انجام دهیم».

مدیر سازمان FBI پیش از این هم اعلام کرده بود که به‌جز شبکه‌های اجتماعی بزرگ مانند فیس‌بوک و توییتر، ابزارهای پیام‌رسان اینترنتی از جمله واتس‌آپ و تلگرام به اندازه‌ای قدرت دارند که بتوانند امکان انجام حملات تروریستی را برای داعش و امثال آن فراهم کنند. بررسی‌های جدید نشان داد یکی از افراد مسلحی که مدتی قبل در آمریکا عملیات تروریستی انجام داد، از طریق توییتر با گروهک داعش در تماس بوده است و فرد دیگری هم به‌تازگی دستگیر شده است که برنامه‌های خود را از طریق واتس‌آپ با داعش هماهنگ می‌کرده است.

ترویست‌های موفق در شبکه‌های اجتماعی

استفاده از شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای ارتباطی آنلاین با محتوای رمزگذاری‌شده این فرصت را برای گروهک‌های تروریستی ایجاد کرده است تا بتوانند فعالیت‌های سایبری خود را گسترش دهند و در مقابل فعالیت‌های امنیتی دولت‌ها مخفی بمانند. مایکل مک‌کاول، مدیر کمیته امنیت داخلی آمریکا بر این باور است که ارتباطات اعضای گروه داعش در عملیات‌های مختلف مبتنی بر ابزارهای اجتماعی صورت گرفته و حتی اگر به محتوای این پیام‌ها هم دسترسی وجود داشته باشد، باز هم نمی‌توان اقدامات قابل ملاحظه‌ای را انجام داد، زیرا در حمله تروریستی شهر بوستون که سال گذشته صورت گرفت، اسامه رحیم در پیام خود به فرد دیگری که بعدها مشخص شد وابسته به گروهک داعش بوده، نوشت: «امروز به مسافرت می‌روم». چند ساعت پس از ارسال این پیام رمزی، او حمله تروریستی شهر بوستون را انجام داد.

مک‌کاول بر این باور است که تاکنون بیش از 3400 نفر از ساکنان کشورهای غربی به داعش پیوسته‌اند و مهم‌ترین ابزار در جریان آشنایی آنها با این گروهک تروریستی، شبکه‌های اجتماعی بوده است. او بر این باور است که داعش حداقل 200 عضو آمریکایی دارد و به کمک پلتفرم‌های اجتماعی و ابزارهای پیام‌رسان اینترنتی همچنان تعداد آنها را افزایش می‌دهد که این مساله نیز می‌تواند یک تهدید جدی برای دولت آمریکا محسوب شود.

جان کارلین، دستیار دادستان کل در بخش امنیت ملی وزارت دادگستری آمریکا نیز در این خصوص توضیح داد: «روزانه هزاران پیام اینترنتی در این پلتفرم‌ها میان اعضای داعش رد و بدل می‌شود. این گروهک تروریستی به کمک ابزارهای مذکور موفق شده است با افراد عادی ارتباط برقرار کند و از این طریق بتواند وجهه خود را خوب جلوه دهد. این ابزارها موجب شده‌اند هزاران نفر از ساکنان کشورهای غربی به داعش بپیوندند و با آنها همکاری کنند. با این ابزارهای اجتماعی داعش به‌راحتی می‌تواند در کشورهای غربی عملیات تروریستی خود را به انجام برساند، زیرا در هر یک از این کشورها عضو دارد».

مقامات امنیتی آمریکا بر این باورند که داعش نسبت به دیگر گروهک‌های تروریستی بیشترین بهره را از عرصه سایبری می‌برد و با در اختیار گرفتن یک گروه تخصصی متشکل از کارشناسان حرفه‌ای، سیاست‌های پیچیده‌ای را برای فعالیت در عرصه سایبری تعریف می‌کند. کارلین می‌گوید که این روزها صدها یا شاید هزاران آمریکایی که در این کشور زندگی می‌کنند، با داعش همکاری داشته باشند و این در حالی است که مراکز امنیتی آمریکایی هم توان شناسایی آنها را ندارند.

ارتباطات رمزگذاری‌شده در ابزارهای اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی موجب شده تا مقامات امنیتی آمریکایی از این عرصه به‌عنوان «فضای تاریک اینترنت» یاد کنند و خود را برای شناسایی هرچه دقیق‌تر این فضا ناتوان بدانند. به گفته مک‌کاول، هیچ مرکز امنیتی آمریکایی نمی‌دانند که هر روز در فضای تاریک اینترنت چه اتفاقی می‌افتد و چه تعداد ارتباطات سایبری میان اعضای داعش برقرار می‌شود. اینکه بتوان به‌درستی تشخیص داد که یک ارتباط در این فضای تاریک مختص به اعضای داعش است، تقریبا غیرممکن است و همین مساله نیروهای امنیتی را برای شناسایی و دریافت هرچه بیشتر اطلاعات ناتوان کرده است.

به عقیده جان مولیگان، مدیر مرکز ملی مبارزه با تروریسم در آمریکا، اطلاعات مربوط به فعالیت‌های تروریستی داعش در عرصه مجازی موجود است و ما توانایی آن را نداریم تا بتوانیم به اطلاعات مذکور دسترسی پیدا کنیم. این مساله موجب شده تا داعش هر اندازه که می‌خواهد، توان خود را در عرصه سایبری گسترش دهد و در مقابل ما نتوانیم هیچ اقدامی برای مبارزه با آنها انجام دهیم.

به هر حال، به‌نظر می‌رسد دولت آمریکا از مبارزه سایبری با گروهک تروریستی داعش ناتوان مانده و حتی رییس‌جمهور این کشور هم تنها راه برای سرکوب کردن فعالیت‌های تروریستی را همکاری گسترده شبکه‌های اجتماعی می‌داند. باید دید این اظهارنظرهای آمریکایی تا چه اندازه می‌تواند در این زمینه مفید واقع شود. (منبع:عصرارتباط)

امروزه قدرت و تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی به شکل چشم گیری در حال افزایش است؛ تا جایی که تعداد کاربران آن در سراسر دنیا به میلیاردها نفر می رسد. این امر سبب ارتباط گسترده مردم و به تبع آن گردش هرچه بیشتر اطلاعات شده است. جنبش های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... از این شبکه ها به منظور هماهنگی و تسهیل در برقراری ارتباط استفاده می کنند.
به واقع این شبکه ها ابزاری مهم و تاثیرگذار برای پیشبرد صلح و آزادی بوده اند. در این جا فارغ از جنبه های مثبت و مفیدی که این شبکه ها را محلی امن برای برقراری ارتباط بین افراد در اقصی نقاط دنیا می کند قصد داریم به مواردی چند از سوء استعمال این شبکه ها توسط گروه تروریستی داعش بپردازیم.
گروه تروریستی داعش که این روزها همه جهان را به مکانی ناامن تبدیل کرده، به منظور عضوگیری و گسترش نفوذ خود در میان نوجوانان و جوانان در چند سال اخیر دست به اقدامات وسیعی در دنیای مجازی زده است.

در بهشت می بینیمت مادر
مدتی پیش چهار برادر استرالیایی به منظور پیوستن به گروه تروریستی داعش از مرز ترکیه عبور کردند. آن ها که با هدف سفر به تایلند خانواده خود را ترک کرده بودند، بعد از پیوستن به داعش در پیامی اینترنتی به مادر خود گفته اند: «مقصدمان را به شام تغییر دادیم، در بهشت می بینیمت مادر».
این چهار برادر به همراه 70 تن دیگر کشور استرالیا را برای پیوستن به داعش ترک کرده اند تا در عراق و سوریه تحت فرامین شیطانی این گروه تروریستی قرار بگیرند. این برادران نمونه کلاسیک استراتژی جذب نیرو توسط داعش هستند. کمپین تبلیغاتی گروه تروریستی داعش که در زمره استراتژی های مدرن تر این گروه به حساب می آید، طیف وسیعی از شبکه ها و برنامه های اینترنتی را شامل می شود و برای اولین بار در طول تاریخ، اقدامات و فعالیت های گسترده ای را برای فریب و جذب افراد آسیب پذیر جوامع در فضای مجازی به راه انداخته است.
 نزدیک به یک دهه پیش، گروه تروریستی القاعده، پس از وقایع 11 سپتامبر، برای حفظ چرخه ارعاب و نمایش قدرت در دنیا، اقدام به تهیه فیلم هایی از اوسامه بن لادن، رهبر این گروه می کرد که در قیاس با تولیدات هالیوودی و پیشرفته داعش که با تکنولوژی دیجیتالی و استفاده از دوربین های دی.اس.ال.آر و دراون صورت می گیرد به فیلم های غیرحرفه ای شباهت داشتند.
این ویدیوها از لحاظ کیفی بسیار نازل بود و عموما بدون تدوین، به تک گویی های رهبر این گروه می پرداخت رهبری که در کنار خود اسلحه ای قرار می داد. می توان یک دو جنی از این ویدیوها را که از طریق آن سازمان های تروریستی به بیان نظراتشان می پردازند نام برد، اما نکته ای که در خور توجه است، تفاوت و شکاف بزرگ در نحوه تبلیغات این گروه ها است و فعالیت های گسترده و بی سابقه گروه تروریستی داعش در شبکه های اجتماعی که توجه بسیاری را به خود معطوف کرده است.
به شکلی مختصر می توان نحوه عملکرد آن ها را در اینترنت در سه سطح نشان داد:

سطح اول: ایجاد حساب کاربری
در ابتدا، آن ها با ایجاد حساب های کاربری در توئیتر و فیس بوک و صفحاتی مانند اسک اف.ام، پینترست، یوتیوب، کیک و واتس آپ، تومبلر و دیگر صفحات اجتماعی و به منظور دستیابی به مخاطبان شروع به برقراری ارتباط کرده و در ادامه با پیام هایی که عمدتا حاوی مطالبی مهییج برای نسل جوان است شروع به شست و شوی مغزی و فریب این افراد می کنند.
برای مثال می توان به استفاده آن ها از جنبه های فرهنگی غرب و وجوهی از این فرهنگ که امکان ایجاد احساس نزدیکی فرهنگی و در ادامه نزدیکی به افراد را در آن منطقه از دنیا فراهم می آورد، اشاره کرد و همچنین استفاده آن ها از زبان های بومی همان مناطق، که مسلما از طریق اعضای این گروه در همان منطقه صورت می گیرد. استفاده آن ها از تصاویر و قطعاتی از فیلم های هالیوودی و ابراز علاقه به سلبریتی های کشورهای غربی، و در مواردی حتی ابراز علاقه به فیلم های والت دیزنی!

سطح دوم: به کارگیری تم مرد جنگجو
در سطح بعدی آن ها با استفاده از تم مرد جنگی برای برانگیختن حس مبارزه جویی و انگاره های سنتی مردانگی از طرفی و تکریم و تجلیل جنگ پا به میدان می نهند. با استفاده از این تم آن ها جنگ و ستیز را مشروع جلوه داده و حتی در مواردی به فروش تیشرت ها و تولیدات دیگر خود به طور آن لاین می پردازند!

سطح سوم: خیر علیه شر
مرحله پایانی ترسمی داعش به عنوان نیرویی خیر است که قصد ریشه کردن شرارت ها را دارد! در این سطح می توان برای نمونه به اظهارات یکی از سرکردگان انگلیسی داعش به نام ابوبرالهندی اشاره کرد که در ویدیویی به نام «زندگی ای بدون جهاد وجود ندارد» بیان شده که توسط شبکه الحیات پخش شده است (بله داعش شبکه ها و رسانه های خود را دارد!). او در این ویدیو می گوید: «زندگی در غرب! من می دونم که تو احساسی داری؛ تو در قلبت افسرده ای» و ادامه می دهد: «درمان افسردگی جهان است!»

توییتر در تسخیر ولایت شام
براساس گزارش موسسه بروکنیگ حدود 90000 توئیت در روز از طرف هواداران این گروه به اشتراک گذاشته می شود. مطابق با این گزارش، تا پایان سال 2014، حداقل 46000 حساب کاربری در توییتر مرتبط با این گروه تروریستی است. از هشتگ های معروف این گروه می توان به alleyesinISIS و calamituwillbefallus اشاره کرد.
«شیران دولت اسلامی»، «بازهای دولت اسلامی»، «یاران دولت اسلامی» و «ولایت شام» از جمله اسامی صفحات این گروه در توییتر است، اما «موسسه الاعتصام» نام حساب اصلی «داعش» در توییتر است که شعار «اعتصموا» به معنای «به ما بپیوندید» را برای خود برگزیده است.
گروه تروریستی داعش نحوه خاصی از همراهی و شناسایی افرادی که کاربر اینترنت هستند را پی می گیرد. آن ها با وارونه جلوه دادن شرایط مناطق تحت تصرف خود در عراق و سوریه، پیشنهادهایی از قبیل ارائه خانه با برق آزاد و بدون کرایه در این مناطق را به عنوان هدیه به افراد داده و در روند ارتباط گیری خود با کاربران از عکس هایی معمول از خود در حال غذاخوردن، بازی با حیوانات و عروسک دادن به کودکان و... برای ایجاد اعتماد در دل افراد استفاده می کنند تا بتوانند با ترکیب زندگی معمول و طبیعی و تجلیل از جنگ و خشونت به اهداف خود دست یابند.
موسسه بروکینگ گزارشی مفصل از اقدامات داعش در شبکه های مجازی تهیه کرده است. طبق این گزارش، از دسامبر سال 2014، حداقل 46000 حساب کاربری توئیتر توسط حامیان این گروه تروریستی ایجاد شده است. نکته قابل توجه این است که تعداد کمی از این حساب های کاربری اقدام به ارسال پیام های توییتری با نمایش دادن محل جغرافیایی خود کرده اند و دیگر حساب ها نیز محل خود را در پروفایلشان ثبت کرده اند، اگرچه در مورد دوم، آدرس ها کمتر قابل اعتماد بوده است. این گزارش هم چنین یافته هایی را در خصوص زبان استفاده شده در این پیام ها ارائه می دهد. مطابق با داده های این گزارش، بیشتر کاربران این حساب ها از زبان های انگلیسی و عربی استفاده کرده اند.
یکی از مشهورترین اپلیکیشن های توییتری گروه تروریستی داعش، موسوم به فجرالبشائر است. تروریست ها با ساختن حسابی در این اپلیکیشن، این امکان را می یابند تا پیام های خود را بدون ردیابی نرم افزار اسپم انتشار دهند.
این گروه تا به حال به خوبی نشان داده است که در استفاده از شبکه های اجتماعی به منظور گسترش تبلیغات خود و جذب نیروهای چیره دست و موفق بوده است. ما هر روزه تیترهای مختلفی را در رسانه ها در ارتباط با پیوستن افراد کم سن و سال به این گروه تروریستی می بینیم.
 دولت ها تدابیر مختلفی را برای مبارزه با نفوذ و گسترش ایدئولوژیک این گروه در شبکه های اجتماعی اتخاذ کرده اند، اما هم چنان نیازمند شیوه ها و راه هایی برای تقویت صدای صلح طلبی و مدارا و همزیستی مسالمت آمیز در شبکه های اجتماعی هستیم.
شاید یکی از بهترین اقدامات عملی در مبارزه با فعالیت های این گروه تروریستی توسط هکرهای ناشناس گروه آنانیموس باشد که پس از حوادث پاریس به صدها حساب و لینک این گروه در فیس بوک و توییتر حمله کرده اند.
 بسیاری از این صفحات پس از برملا شدن ارتباطشان توسط هکرهای ناشناس به حالت تعلیق در آمده اند، اما گزارش هایی هم مبنی بر راه اندازی و بازگشایی حساب های جدید توسط این گروه تروریستی و هوادارانشان به گوش می رسد. البته شبکه های اجتماعی هم چندان بی کار ننشسته اند. به عنوان مثال، تلگرام در تاریخ 27 آبان ماه برابر با 18 نوامبر پستی را در توییتر خود با این مضمون منتشر کرد: «طی روزهای اخیر 78 کانال مربوط به داعش به 12 زبان مسدود شدند.»


کودکان ما را رها کنید
به گزارش چلچراغ واقعیت این است که یافتن حامیان این گروه تروریستی در شبکه های مجازی چندان هم سخت ودشوار نیست. در برنامه هایی مانند اسکرابد و تومبلر، کتابچه هایی وجود دارد که اطلاعات دقیقی را از نحوه سفر به تریکه و از آن طریق به سوریه ارائه می دهد، راه هایی که این افراد می توانند بدون مواجه شدن با ماموران دولتی خود را به مقصدهای از پی شتعیین شده برسانند. اکسا محمود، نوجوانی سوئدی است که خانواده اش را برای پیوستن به این گروه ترک کرده است.
 او دارای نرم افزار تومبلر بود. تومبلر نرم افزاری است که به انعطاف در برابر محتوای حساس شهرت دارد. محمود مدت ها در صفحه اش به بیان نظرات افراطی خود می پرداخت. مثلا به دختران دیگر می گفت: چرا به این گروه نمی پیوندید و زندگی بی هدف و ناراحت کننده خود را رها نمی کنید. او در نهایت موفق به فریب سه خواهر شد.
مادر این سه خواهر که زرین خان نام داد چند ماه است که در رسانه های مختلف خطاب به ابوبکر البغدادی می گوید: «کودکان ما را رها کنید» اما کسی نیست که صدای این مادر بخت برگشته را بشنود. اعضا داعش با قوت به فعالیت های خود در شبکه های اجتماعی ادامه می دهند و هر روز مادران بیشتری را داغدار می کنند.
 

مسئول روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با جعلی خواندن صفحات منتسب به سپاه در شبکه های اجتماعی تأکید کرد: سپاه در شبکه اجتماعی کانال رسمی ندارد.

به گزارش روابط عمومی کل سپاه، در پس انتشار برخی اخبار در شبکه های اجتماعی مبنی بر راه اندازی رسمی کانال تلگرام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سردار سرتیپ دوم پاسدار رمضان شریف گفت: انتشار برخی اخبار منتشره در زمینه راه اندازی کانال تلگرام توسط سپاه تکذیب و تأکید می شود سپاه در شبکه های اجتماعی کانال رسمی ندارد و صفحات منتسب به سپاه در این شبکه ها جعلی است.
وی افزود: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اخبار و گزارشات رسمی مربوط به عملکرد و مواضع خود را از طریق سایت سپاه نیوز به نشانی www.sepahnews.com منتشر و در اختیار افکار عمومی و علاقه مندان قرار می دهد.

دادستان کل کشور گفت: تداوم حضور شبکه‌های اجتماعی در فضای ایران اسلامی را منوط به پایبندی آنها به مقررات کشور است.

سیدابراهیم رییسی با بیان اینکه باید از این فناوری در جهت توسعه اجتماعی بهره ببریم، گفت: در بهره گرفتن از فضای سایبری و فناوری‌های نوین در زندگی اجتماعی تردیدی نیست و هیچ کس در کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی در این زمینه تردیدی نداشته است.

دادستان کل کشور تصریح کرد: ما باید از این امکان در جهت علم‌افزایی و ارتباطات اجتماعی استفاده کنیم اما نکته‌ای که وجود دارد وجود امنیت در این فضا است.

دادستان کل کشور گفت: براساس اعلام نهادهای مسئول جرایم سایبری هر ۱۲ یا ۱۵ ثانیه یک قربانی می‌‌گیرد که با این حساب کشف ۹۰ درصدی جرائم در فضای مجازی به وسیله پلیس قابل قدردانی است.

وی راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات را امری ضروری دانست و تاکید کرد: این امر بر عهده دست‌اندرکاران امر زیرساخت و فنی است تا تلاش کنند شبکه ملی اطلاعات هر چه زودتر راه‌اندازی شود.

رییسی با بیان اینکه اولین نگاه باید به دست‌اندرکاران زیرساخت‌ها باشد نه پلیس، گفت: دسترسی سریع به اطلاعات امری پسندیده است و در عرصه‌های مختلف اجتماعی نقش علم و فناوری نقشی مهم به شمار می‌رود اما حفظ امنیت در این محیط‌ها باید وجود داشته باشد.

دادستان کل کشور با بیان اینکه نظارت برون‌سازمانی بر عهده پلیس است، گفت: امروز نفوذ در شبکه‌ها بانکی یکی از دغدغه‌های نظام بانکی در دنیاست، مسئله پولشویی، قاچاق کالا، قاچاق مواد مخدر، فضای ناسالم اخلاقی و ورود به حریم خصوصی از دغدغه‌‌های کاربران، شهروندان و تمام کسانی است که از فضای مجازی استفاده می‌کنند.

به گزارش فارس وی ادامه داد: توسعه فضای تبادل به همکاری بین پلیس و دست‌اندرکاران امری ضروری است هیچ کشوری و ملتی نیست که در حوزه جغرافیای خود بایدها و نبایدهایی نداشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه شبکه‌های اجتماعی در کشور ما باید پایبندنظام جمهوری اسلامی باشد‌، گفت: شبکه‌های که به مقررات نظام توجه نکند نمی‌تواند فعال باشند در واقع این پایبندی یک اصل به شمار می‌رود و فکر نمی‌کنم در کشورهای دیگر هم اجازه دهند فضای ارتباطات و امنیت اخلاقی در جامعه‌اشان به مخاطره بیفتد.

دادستان کل کشور تداوم حضور شبکه‌های اجتماعی در فضای ایران اسلامی را منوط به پایبندی آنها به مقررات نظام جمهوری اسلامی دانست و گفت: اگر این پاینبدی نباشد تداوم آنها امکانپذیر نیست.

با گسترش نفوذ شبکه‌های اجتماعی، «فالوئر» و «لایک» به دو شاخصه اصلی محبوبیت تبدیل شده‌اند و شاید جالب باشد بدانید این محبوبیت فقط به هنرمندان و ستاره‌ها تعلق ندارد!

فضای مجازی و رقابت برای هر چه بیشتر دیده شدن باعث شده رقابتی بین کاربران راه بیفتد تا تلاش کنند هر روز بر تعداد هواداران و لایک‌های خود اضافه کنند. بین تمام ستارگان سینما و فوتبال و حتی سیاست، کم نیستند کسانی که برای حیوانات خانگی‌شان هوادار جمع می‌کنند. حالا تعداد این حیوانات محبوب در فضای مجازی آنقدر زیاد شده که گاه صفحه آن‌ها به لحاظ تعداد فالوئرها و میزان بازدید از صفحه شخصی بسیاری از ستارگان سبقت می‌گیرد.

گرامپی؛ گربه ۱۰۰ میلیون دلاری!

بسیاری از ستارگان سینما فالوئرهای میلیونی دارند؛ اما شاید باورکردنی نباشد که یک گربه از برخی از آنها پیشی گرفته باشد! این گربه که به «گرامپی» مشهور است، طی دو سال گذشته حدود ۱۰۰میلیون دلار درآمد داشته است.
گرامپی در صفحه رسمی خود در فیس‌بوک بیش از ۷ میلیون طرفدار  و در توئیتر نیز حدود ۲۵۶ هزار نفر دنبال‌کننده‌ دارد. نام این  گربه که به معنای بدخلق، ترشرو، اخمو و عبوس است، به سرعت به اسم هنری این گربه بدل شد. حالا گرامپی علاوه بر هواداران میلیونی، بازیگر هم شده و به خاطر قیافه عجیب‌وغریبش پیشنهاد بازیگری زیادی داشته است!

اسنویی؛ گربه‌ای با ۱۹۰هزار فالوئر در اینستاگرام

«اسنویی» نام گربه معروفی است که با موهای خوش رنگ و کوتاه نه تنها در شبکه اجتماعی کشور بومی خود چین که در کل دنیا هواخواهان زیادی پیدا کرده است. او قبلا بیش از ۲۷۵هزار فالوئر در شبکه اجتماعی چین به نام «ویبو» داشت و حالا چند ماهی است که بیش از ۱۹۰هزار فالوئر دیگر در شبکه اجتماعی اینستاگرم دارد.این گربه دو ساله حتی صفحه اختصاصی مخصوص به خود در فیس بوک داشته و در آن صدها نفر به طور مرتب برای دیدن عکس هایی که هر ماه از او آپلود می شود، به آن صفحه مراجعه می کنند. با محبوبیت او حالا محبوبیت سایر گربه‌های معروف مجازی مثل گرامپی به خطر افتاده است!

دو میلیون فالوئر فقط برای یک گربه!

نالا گربه بی پناهی است که وقتی تنها ۵ ماه داشت توسط صاحب فعلی اش پیدا شد و در حدود ۵ سال از عمر او می گذرد که تبدیل به محبوب ترین حیوان در فضای مجازی گشته است. چیزی که صاحب وی را هم شگفت زده کرده است.

نالا اکنون علاوه بر صفحه اینستاگرام شخصی، وب سایت رسمی نیز دارد و چند وقتی است که به جمع گربه‌های معروف فضای مجازی پیوسته است.

سگ بامزه شبکه‌های اجتماعی

این سگ ۴ ماهه آنقدر محبوب شده است که تعداد دنبال کنندگان صفحه ی اینستاگرام او از خیلی از کسانی که در شبکه های مجازی فعالیت دارند، بیش تر است.

عکس هایی که صاحب او در شبکه های اجتماعی به اشتراک می گذارد، بیش از ۱۵ هزار لایک می خورد و صاحب او در مصاحبه ای گفت که دلیل ساختن صفحه ای در اینستاگرام برای این سگ به این دلیل بوده که فکر می کرده این سگ بیش از اندازه بامزه و دوست داشتنی است.

معروف‌ترین سگ دنیا

«بو» نام سگی پشمالوست که با یک عروسک مخملی نرم و دوست داشتنی هیچ تفاوتی ندارد و بامزه ترین سگ دنیاست. این سگ که سال ۲۰۱۱ با گزارش شبکه سی‌ان‌ان شناخته شد، الان بیش از ۸ میلیون طرفدار در فیسبوک دارد و آنقدر معروف شده که عروسک های او هم ساخته شده و در بازار طرفدار پیدا کرده است.

دارسی؛ جوجه تیغی معروف اینستاگرام

پس از سگ و گربه، نوبت به جوجه‌تیغی معروف است که به حیوانات معروف اینستاگرام بپیوندد. افزایش محبوبیت «دارسی» از پنج سال پیش شروع شد؛ از زمانی که «شوتا تسوکاماتو» مالک آن عکس‌های این جوجه‌تیغی را در اینستاگرام قرار داد. دارسی الان بیش از ۳۰۰ هزار فالوئر دارد.

این کلاغ عضو خانواده ماست!

به گزارش مجله مهر در نهایت این که «پنگوئن» نام کلاغی است که با عکس‌های خود در اینستاگرام به سرعت معروف شد. این کلاغ خیلی اتفاقی وارد یک خانواده استرالیایی شد و به یک عضو این خانواده تبدیل شد. آقای «بلوم» پدر خانواده، عکس‌های او را در اینستاگرام قرار داد تا در مدت کمی ۳هزار فالوئر برای او جمع کند.

میثم لطفی - اظهارات اخیر دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری‌خواه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مبنی بر ممنوعیت کامل ورود مسلمانان به خاک این کشور طی هفته گذشته انتقادهای گسترده‌ای را به همراه داشت و با مخالفت گسترده مقامات سیاسی آمریکا و دیگر کشورهای جهان مواجه شد. در روزهای اخیر از مردم آمریکا گرفته تا نهادهای بین‌المللی سازمان ملل این صحبت‌های اسلام‌ستیزانه ترامپ را محکوم کردند و در پی آن، کاخ سفید و پنتاگون هم اظهارات این نامزد جمهوری‌خواه را خطرناک خواندند.

پس از اعلام نظریه ترامپ، هزاران آمریکایی در مقابل هتل او تظاهرات کردند و خواستار آن شدند تا حرمت مسلمانان در خاک آمریکا محترم شمرده شود. لیندا سارسور، نماینده انجمن اعراب آمریکا که در این تظاهرات حضور داشت اعلام کرد که ترامپ صلاحیت حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری را ندارد و اسکاندا کادیرگامار، از نمایندگان مسلمانان در تظاهرات هم اعلام کرد که این صحبت‌ها به فضای اسلام‌ستیزی دامن زده است و می‌تواند برای آمریکا گران تمام شود.

به هر حال، نظرات نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا فقط تبعات سیاسی به همراه نداشت و در دنیای فناوری، به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی هم موج تازه‌ای ایجاد کرد.

زاکربرگ حامی مسلمانان

مارک زاکربرگ، بنیان‌گذار و مدیرعامل فیس‌بوک با انتشار مطلبی روی صفحه خود در این شبکه اجتماعی اعلام کرد که با صحبت‌های دونالد ترامپ کاملا مخالف است و قصد دارد به تمام مسلمانان جهان این اطمینان را بدهد که فیس‌بوک همیشه به آنها خوشامد می‌گوید و بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان برای آنها فضای ایمن را ارایه می‌دهد.

در پی مخالفت‌های جهانی مقابل صحبت‌های ترامپ، زاکربرگ مطلب کوتاهی را روی فیس‌بوک به‌اشتراک گذاشت و در آن نوشت که برای حمایت از حقوق کاربران مسلمان در سایت خود مبارزه می‌کند و یک فضای ایمن را در اختیار آنها می‌گذارد تا بتوانند بدون هرگونه مشکلی با یکدیگر در ارتباط باشند.

مطلب زاکربرگ که به‌تازگی پدر شده، به قرار زیر منتشر شد: «من می‌خواهم اعلام کنم که در جامعه کوچک خود و در هر کجای جهان از مسلمانان پشتیبانی می‌کنم. پس از بمب‌گذاری‌های پاریس و احساس تنفر مردم طی هفته جاری، فقط می‌توانم احساس ترس میان مسلمانان را از عکس‌العمل دیگر افراد تصور کنم. والدین من به‌عنوان یک یهودی به من آموزش دادند که ما باید در مقابل حملاتی که به همه گروه‌ها می‌شود بایستیم. اگر حمله‌ای که امروز صورت گرفته است علیه شما نباشد، حمله به آزادی می‌تواند به هر کسی آسیب برساند. اگر شما به‌عنوان یک مسلمان در فیس‌بوک حضور دارید، من در جایگاه مدیر فیس‌بوک از شما می‌خواهم بدانید که همیشه اینجا مورد استقبال قرار می‌گیرید و ما برای حفاظت از حقوق شما می‌جنگیم تا یک محیط امن و آرامش‌بخش را به شما ارایه دهیم. داشتن یک فرزند امیدهای زیادی را به ما داده است، اما نفرت از افراد می‌تواند به‌راحتی پایه‌های بدبینی را در انسان ایجاد کند. ما نباید امید را از دست بدهیم. تا زمانی که ما در کنار یکدیگر هستیم و چیزهای خوب را در یکدیگر می‌بینیم، می‌توانیم دنیای بهتر را برای همه مردم جهان بسازیم».

ظاهر این صحبت‌ها به‌گونه‌ای بود که نشان می‌داد بنیان‌گذار فیس‌بوک حامی حقوق مسلمانان است و قصد حمایت از آنها را دارد. در مقابل برخی کارشناسان اعلام کردند که زاکربرگ به‌جز گرایش‌های شخصی یا سلیقه مذهبی خود، تلاش کرده است از فضای سیاسی ایجاد شده بهترین استفاده را ببرد تا از این طریق محبوبیت بیشتری نزد مسلمان پیدا کند و دست‌کم بتواند تعداد کاربران خود را افزایش دهد. این اقدام فیس‌بوک می‌تواند پایه‌های حضور پررنگ‌تر آن در کشورهای مسلمان را فراهم آورد و موجب شود برخی نگاه‌های منفی از روی آن برداشته شود.

فیس‌بوک و مسلمانان

زاکربرگ در صحبت‌های خود به‌صورت مستقیم نامی از دونالد ترامپ نبرد. اما این اظهارات مدیرعامل جوان یک روز پس از آن اعلام شد که نامزد حزب جمهوری‌خواه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا خواهان ممنوعیت کامل ورود مسلمانان به آمریکا شد. مطلب زاکربرگ روی صفحه شخصی او یک اقدام زیرکانه برای بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان بود تا در جریان افزایش قابل ملاحظه مشترکان آن، تعداد بیشتری از مسلمانان جهان عضو این پلتفرم شوند. در حال حاضر بیش از یک میلیارد نفر از مردم جهان به‌صورت روزانه به صفحه شخصی خود در فیس‌بوک مراجعه می‌کنند که البته 5/83 درصد آنها در خارج از مرزهای آمریکا و کانادا به‌ سر می‌برند.

فیس‌بوک یک ابزار رسانه‌ای عمومی محسوب می‌شود که در آن انواع مطالب موافق و مخالف دین‌های مختلف به‌اشتراک گذاشته می‌شود و اینکه مدیرعامل فیس‌بوک به‌صورت مستقیم از مسلمانان حمایت کرده است، می‌تواند جوانب بیشتری را هم شامل شود.

کاربران جهانی در مقابل مطلبی که زاکربرگ به‌اشتراک گذاشته بود عکس‌العمل‌های متفاوتی نشان دادند و محتوای کامنت‌های آنها از تحسین این پشتیبانی گرفته تا عصبانیت برای سوءاستفاده فیس‌بوک از حقوق مسلمانان را شامل می‌شد. کاربران در برخی کامنت‌ها گفتند که احساس نمی‌کنند فیس‌بوک قصد حمایت از مسلمانان را داشته باشد و این صحبت‌های زاکربرگ هم یک بازی سیاسی است تا از این آب گل‌آلود به نفع خود ماهی بگیرد.

یکی از کاربران در زیر این مطلب نوشت: «من شخصا با هر گونه خشونتی که در سراسر جهان صورت گیرد مخالفت می‌کنم. به نظر من این صحبت‌ها هم یک جور بازی سیاسی است و اینکه بخواهیم زیر مطلب زاکربرگ خشونت به‌ خرج دهیم یا با آن مخالفت کنیم هم فایده‌ای نخواهد داشت».

صحبت‌های زاکربرگ یک پیام کلی را شامل می‌شد که سیاست‌های اصلی فیس‌بوک در چند سال اخیر را دنبال می کرد. فیس‌بوک در سال‌های گذشته این مساله را به‌طور کاملا صریح اعلام کرد که مردم جهان به هر شکل و با هر عقیده شخصی می‌توانند از این شبکه اجتماعی استفاده کنند و فیس‌بوک هم از نظر شخصی آنها حمایت می‌کند. بر همین اساس تابستان امسال فیس‌بوک از ازدواج افراد همجنس‌باز استقبال کرد و در راستای آن توضیح داد افراد با هر رنگ، هر زبان، هر ملیت و هر مذهبی که دارند بدون هر مشکلی می‌توانند در بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان حاضر شوند و با یکدیگر ارتباط داشته باشند. البته به‌نظر می‌رسد که شرکت فیس‌بوک در جریان استخدام نیروی کاری مورد نیاز خود این سیاست را چندان دنبال نکرده است؛ زیرا هم‌اکنون بخش بزرگ کارمندان آن را مردان، سفیدپوستان و افراد آسیایی تشکیل می‌دهند.

زاکربرگ چندی پیش از شرکت فیس‌بوک مرخصی دو ماهه گرفت تا در جریان تولد فرزند خود زمان بیشتری را در خانه بگذارند در کنار همسر خود باشد. از زمانی که مرخصی مدیرعامل فیس‌بوک شروع شد، فعالیت او در صفحه شخصی روی شبکه اجتماعی هم افزایش یافت. او این روزها انواع مقالات و نظرات شخصی پیرامون نقش مردان در خانواده را منتشر می‌کند و البته نظرات پریسیلا چان، همسر چینی خود را هم در این مطالب به‌اشتراک می‌گذارد. او دوشنبه هفته گذشته عکسی را به‌اشتراک گذاشت که در آن نشان داده شد در حال عوض کردن لباس‌های ماکس، دخترش است.

گوگل حامی مسلمانان

پس از صحبت‌های زاکربرگ، ساندار پیچای، مدیرعامل شرکت گوگل به‌صورت کاملا صریح اعلام کرد که از مسلمانان جهان حمایت می‌کند و حقوق آنها را محترم می‌شمارد. این اقدام او نیز در پاسخ به صحبت‌های دونالد ترامپ در مقابل مسلمانان جهان صورت گرفت و پیچای اعلام کرد با این صحبت‌ها مخالف است.

او با انتشار مطلبی روی پلتفرم اجتماعی Medium گفت: «اجازه ندهید ترس موجب شود ارزش‌های شما شکست بخورند. ما باید از مسلمانان و دیگر گروه‌های مذهبی جهان در خاک آمریکا و دیگر نقاط این کره خاکی حمایت کنیم. این اتفاق بسیار مایوس‌کننده است که این روزها می‌بینیم صحبت‌هایی از این دست در رسانه‌ها منتشر می‌شود. بیاناتی مبنی بر اینکه کشور ما می‌تواند بدون نظرات مردم، ایده‌های جدید و با حذف گروه‌های خاصی از مردم مکان بهتری باشد، اشتباه است. فارغ از اینکه مردم از چه جایی آمده‌اند و چه مذهبی دارند، باید با آرامش در کنار یکدیگر زندگی کنند».

مدیرعامل گوگل با این اقدام سعی کرد از حقوق مسلمانان جهان دفاع کند و به آنها بگوید بزرگ‌ترین شرکت اینترنتی جهان حقوق آنها را در هر نقطه از کره خاکی به رسمیت می‌شناسد و آنها را مورد پشتیبانی قرار می‌دهد. او برخلاف زاکربرگ به‌صورت کاملا صریح اعلام کرد که صحبت‌های دونالد ترامپ را قبول ندارد و در شرکت خود می‌کوشد برای همه مردم جهان به‌صورت کاملا یکسان خدمات و سرویس‌ها را ارایه دهد.

پیچای در نامه سرگشاده خود این‌گونه نوشت: «بازاندیشی، تحمل و پذیرش آمریکایی‌های جدید یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت این کشور محسوب می‌شود و از ویژگی‌های تعریف شده آن است. این اتفاق تصادفی نیست. آمریکا از ابتدا یکی از مقاصد مهاجران بوده است و همچنان این جریان ادامه دارد. به همین دلیل است که صحبت‌هایی که این روزها در رسانه‌ها منتشر می‌شود بسیار مایوس‌کننده است. صحبت‌هایی مبنی بر اینکه کشور ما بدون نظرات مردم، ایده‌ها و با حذف گروه‌های مردمی مبنی بر اینکه از کجا آمده‌اند و چه مذهبی دارند می‌تواند جای بهتری باشد. من اطراف مجموعه‌ای که در آن کار می‌کنم قدم می‌زنم و در آن انواع مختلف نژادها و فرهنگ‌ها را مشاهده می‌کنم. هر یک از این افراد نظر متفاوتی دارند... یک دیدگاه متفاوت... یک داستان متفاوت برای تعریف کردن. همه آنها در کنار یکدیگر شرکت ما را ساخته‌اند و موجب شده‌اند این فضا نشاط‌آور و ویژه شود، آنها به ما امکان دادند تا بتوانیم در کنار یکدیگر بهترین کارها را انجام دهیم».

از زمانی که صحبت‌های دونالد ترامپ به‌صورت عمومی منتشر شد، بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری جهان به‌صورت مستقیم با آن مخالفت کردند و البته به‌جز فیس‌بوک و گوگل، مدیران دیگر شرکت‌های بزرگ هم در مقابل آن عکس‌العمل نشان دادند. پیچای به نمایندگی از تمامی مدیران و کارمندان گوگل اعلام کرد که می‌کوشد در تمام خدمات و سرویس‌های خود برای همه مردم جهان فارغ از اینکه چه مذهبی دارند و چه دینی را دنبال می‌کنند، خدمات یکسان ارایه دهد و آنها را به‌عنوان انسان به یک چشم نگاه کند. او در بخشی از نامه خود به دولت آمریکا گفت اگر قرار باشد افراد بر حسب دین، مذهب، محل زندگی و ... علامت‌گذاری شوند، این کشور پس از گذشت مدتی افول می‌کند و نمی‌تواند وضعیت سیاسی و اقتصادی خود را بهبود دهد.

به هر حال، کارشناسان اعلام کردند که برای صحبت‌های مدیرعامل گوگل هم می‌توان دو جنبه را در نظر گرفت. نگاه اول اینکه او قصد دارد به‌عنوان مدیر بزرگ‌ترین شرکت اینترنتی جهان مسلمانان را مورد حمایت قرار دهد و نگاه دیگر اینکه مانند مدیرعامل فیس‌بوک از این فضا به نفع خود استفاده کند. (عصرارتباط)

میثم لطفی - اینستاگرام محبوب‌ترین شبکه اجتماعی تصویری در جهان محسوب می‌شود و از آنجایی که یکی از زیرمجموعه‌های فیس‌بوک است، سیاست‌هایی را پیش می‌برد تا همچنان بر تعداد مخاطبان خود بیفزاید. این روزها که مدت کوتاهی تا پایان سال 2015 میلادی باقی مانده است، فهرست محبوب‌ترین هشتگ‌ها در اینستاگرام مشخص شده است تا کاربران این شبکه اجتماعی بدانند در یک سال گذشته چه مباحثی بیشتر مورد توجه آنها قرار گرفته است.

اینستاگرام در جدیدترین بیانیه خود اعلام کرد #Love محبوب‌ترین هشتگی بوده است که طی یک سال گذشته توسط کاربران آن مورد استفاده قرار گرفته است و به عبارت دیگر، اینستاگرامی‌ها در سال 2015 این عبارت را بیشتر از دیگر کلمات مورد خطاب قرار داده‌اند. البته با این اتفاق #Love برای سومین سال متوالی عنوان محبوب‌ترین و پرمخاطب‌ترین هشتگ در اینستاگرام را به دست می‌آورد.

هشتگ عاشقانه

دیوید شووِن، از مدیران ارشد اینستاگرام هفته گذشته یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار کرد و زمانی که می‌خواست روی صحنه حاضر شود، در پشت سر او تصویر قلب نمایان شد. او طی سخنرانی خود توضیح داد مردم جهان #Love را بیشتر از دیگر کلمات و عبارت‌ها مورد استفاده قرار داده‌اند و این مساله نشان می‌دهد برای کاربران جهانی کیفیت زندگی ارزش و اهمیت زیادی پیدا کرده است. اعضای اینستاگرام در گروه‌های سنی مختلف، با مشاغل متنوع و جنسیت‌های متفاوت طی یک سال گذشته از این شبکه اجتماعی استفاده کردند. بیشترین عکس و ویدیو که توسط این افراد به‌‌اشتراک گذاشته شده، با موضوع عشق بوده است و آنها برای آنکه محتوای خود را برچسب‌گذاری کنند، از عبارت #Love برای آن استفاده کرده‌اند. این عبارت نه‌تنها عشق میان انسان‌ها را بیان کرده است، بلکه در زمینه عشق انسان به محیط زیست، فرزند، مدرسه، سال نو، طبیعت، دستگاه‌های الکترونیکی جدید و ... مورد استفاده قرار گرفته است. طی یک سال گذشته کاربران با این هشتگ نشان دادند به چه مواردی علاقه فراوان داشته‌اند.

البته هشتگ عشق فقط در اینستاگرام محبوب نبوده است. شبکه اجتماعی توییتر هنوز گزارش مربوط به سال 2015 میلادی را منتشر نکرده، ولی آن طور که پایان تابستان امسال از سوی توییتر اعلام شد، #LoveWins تا آن زمان بیشترین محبوبیت را داشته است و به‌عبارت دیگر توییتری‌ها بیشتر از دیگر موارد این هشتگ را مورد استفاده قرار داده‌اند.

هفته گذشته شرکت مایکروسافت هم گزارش مربوط به پرمخاطب‌ترین کلیدواژه در موتور جست‌وجوی اینترنتی Bing را منتشر کرد. این شرکت اعلام کرد طی یک سال گذشته کلیدواژه مربوط به حملات تروریستی پارسی بیش از دیگر عبارت‌ها در Bing جست‌وجو شده‌اند و پس از آن‌هم به ترتیب بحران پناهندگان در اروپا و زمین‌لرزه نپال بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. در رتبه‌های بعدی فهرست محبوب‌ترین کلیدواژه‌ها برای جست‌وجو در سایت Bing همچنین گفته شد که سقوط هواپیمای GermanWings در کوه‌های آلپ، خشکسالی در کالیفرنیا و هک شدن آشلی مادیسون محبوبیت زیادی در میان همه کلیدواژه‌ها داشته‌اند.

به هر حال با همه این توضیحات، اینستاگرام در بیانیه خود اظهار کرد برای سومین سال متوالی مردم نشان دادند عشق و علاقه به موارد مختلف چقدر برای آنها اهمیت دارد و با وجود تغییرات در نحوه زندگی، هنوز هم مسایل کیفی مورد توجه آنها قرار می‌گیرد.

محبوب‌ترین هشتگ‌ها

رنگ خاص، کتاب جدید، اتومبیل پیشرفته، گوشی هوشمند، اعضای خانواده، انتخابات سیاسی یا .... طی یک سال گذشته موجب شد مردم جهان ترغیب شوند بیشترین مطالب خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام را با برچسب «عشق» علامت‌گذاری کنند. این مساله برای کارشناسان، مراکز بازاریابی و مدیران شبکه‌های اجتماعی اهمیت زیادی داشت تا مشخص شود سمت و سوی تفکرات مردم در دنیای مجازی به چه صورت است. به هر حال مشخص شد «عشق» مهم‌ترین چیزی است که کاربران جهان در شبکه اجتماعی اینستاگرام دنبال می‌کنند.

پس از این مورد دیگر عبارت‌ها شامل #SquadGoals، #ForeverOnHoliday و #EatClean در رتبه‌های بعدی بیشترین محبوبیت را داشتند و البته هشتگ‌های #InstaGood و پس از آن هم #TBT، #Cute، #Beautiful و #Happy، 10 عبارت محبوب سال 2015 میلادی برای برچسب‌گذاری مطالب اینستاگرام را تشکیل دادند.

اینستاگرام به مناسبت انتخاب «عشق» برای سومین سال متوالی به‌عنوان محبوب‌ترین برچسب، هشتگ #InteractiveGrams را برای کاربران خود راه‌اندازی کرد تا با نوشتن آن بتوانند یک تصویر متحرک کوتاه با علامت قلب را در اختیار بگیرند و اگر کاربران دو بار روی آن کلیک کنند، تصویر مربوطه به صورت مستقیم روی صفحه آنها منتشر شود.

نام‌های اینستاگرامی

شبکه اجتماعی اینستاگرام اکتبر 2010 راه‌اندازی شد و دو سال بعد فیس‌بوک آن را به قیمت یک میلیارد دلار خرید. این تاریخ زمان تحول بزرگ در اینستاگرام بود. چندی پیش گفته شد اینستاگرام ماهانه 400 میلیون کاربر فعال دارد و در هر روز بیش از 75 میلیون نفر از مردم جهان وارد صفحه اختصاصی خود در این شبکه اجتماعی می‌شوند. به‌طور کلی 20 درصد کاربران اینترنتی جهان عضو اینستاگرام هستند و این‌طور که گفته می‌شود، 51 درصد مشترکان آن را مرد و 49 درصد را زن تشکیل می‌دهند. طبق آمارها 14 درصد کاربران حین رانندگی سراغ اینستاگرام می‌روند و 90 درصد کاربران این شبکه اجتماعی را افرادی تشکیل می‌دهند که سن آنها کمتر از 35 سال است.

این آمار و ارقام نشان می‌دهد که اینستاگرام نزد مردم جهان محبوبیت زیادی دارد و همین مساله موجب شده حتی نامگذاری نوزادانی که در سال 2015 متولد شدند هم از این شبکه اجتماعی تاثیر بپذیرد. مرکز BabyCenter در آمریکا بر اساس آخرین گزارش خود اعلام کرد که نام‌گذاری سنتی در این کشور کمتر رواج دارد و در سال 2015 نام‌های جدید برای نوزادان آمریکایی در نظر گرفته شده است.

امسال بسیاری از والدین آمریکایی ترجیح دادند نام فیلترهای اینستاگرام از جمله Ludwig، Reyes، Juno و Valencia را روی کودکان خود بگذارند. این مرکز اعلام کرد طی سال جاری میلادی در مجموع 340 هزار نوزاد آمریکایی با نام‌های مرتبط با اینستاگرام ثبت شدند و این مساله نشان داد که شبکه اجتماعی مذکور تا چه اندازه توانسته است روی زندگی شخصی افراد هم تاثیر بگذارد.

امسال میزان انتخاب نام Juno که یکی از فیلترهای اینستاگرام محسوب می‌شود نسبت به سال 2014 میلادی رشد 116 درصدی را تجربه کرده و این در حالی است که نام Valencia هم 38 درصد بیشتر از سال قبل انتخاب شده است. شایان ذکر است سال گذشته اینستاگرام تاثیر قابل ملاحظه‌ای را در روند نام‌گذاری نوزادان آمریکایی بر جا نگذاشته بود و بر این اساس سوفیا و اِما مهم‌ترین نام‌ها در این کشور بودند. برای نام نوزادان پسر نیز سال گذشته جکسون بیشترین محبوبیت را داشت.

از میان 10 نام برتری که امسال برای نوزادان آمریکایی در نظر گرفته شده، پنج نام اول از روی فیلترهای اینستاگرام انتخاب شده است. فهرست این نام‌ها به ترتیب به قرار زیر است: Juno، Ludwig، Valencia، Amaro، Reyes، Jackson، Willow، Emma، Aiden و Sophia.

محبوب‌ترین عکس‌ها

اینستاگرام بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی تصویری در جهان محسوب می‌شود و بیشتر کاربرانی که در آن عضو هستند، عکس یا ویدیوهای شش ثانیه‌ای را با یکدیگر به‌اشتراک می‌گذارند. بر این اساس در اینستاگرام کمتر روی متن و نوشتار تاکید شده است و کاربران می‌کوشند به صورت تصویری با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. همین مساله موجب شد اینستاگرام برای سال 2015 میلادی فهرست محبوب‌ترین عکس‌ها که بیشترین لایک‌ها را داشته‌اند، منتشر کند. هر کدام از این عکس‌ها بیشتر از دو میلیون لایک داشته‌اند و در مجموع مشخص شد ساکنان کشور اسلوونی بیشتر از دیگر کاربران تمایل دارند عکس‌های اینستاگرام را لایک کنند.

فهرست 10 عکس برتر در اینستاگرام که مربوط به مشهورترین افراد جهان بود، برای سال 2015 چندان هم قابل پیش‌بینی نبود و در آن تغییرات محسوسی نسبت به سال قبل صورت گرفت. در این فهرست برخی افراد توانستند چند رتبه را در اختیار بگیرند و بعضی دیگر از افراد هم که عکس آنها سال گذشته بسیار مورد توجه قرار گرفته بود، نتوانستند میان 10 عکس محبوب اینستاگرام خود را معرفی کنند.

آنچه از بررسی محبوب‌ترین عکس اینستاگرام طی سه سال گذشته به دست آمد، این بود که کاربران جهانی این شبکه اجتماعی تمایل زیادی به گربه دارند و در هر سه سال عکسی را بیشتر لایک کرده‌اند که گربه هم در آن حضور داشته است. بر این اساس اگرچه شخصیت محبوب‌ترین فرد در اینستاگرام طی سه سال گذشته عوض شده است،‌ ولی در هر سه عکس برتر گربه دیده می‌شود.

در فهرست سال 2015 بسیاری از افراد که از قبل پیش‌بینی می‌شد عکس آنها در فهرست 10 نفر اول باشد غایب بودند که از جمله آنها می‌توان به بزرگان عرصه سیاسی جهان اشاره کرد. در این زمینه چون انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نزدیک است و این روزها اخبار فراوان در مورد کاندیداهای بعدی منتشر می‌شود، کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند یکی از 10 عکس محبوب در اینستاگرام مربوط به هیلاری کلینتون، یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری آمریکا باشد که البته این اتفاق نیفتاد.

نکته دیگر این بود که در سال 2015 میلادی بسیاری از خوانندگان مطرح جهان موفق شدند نام خود را وارد فهرست پرفروش‌ترین آلبوم‌های سال کنند. این افراد طی یک سال گذشته محبوبیت زیادی در میان مردم داشتند و به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود در فهرست محبوب‌ترین عکس‌های اینستاگرام نام آنها دیده شود. با این وجود تعداد زیادی از این افراد نتوانستند نام خود را وارد فهرست 10 عکس برتر اینستاگرام کنند. به هر حال، فهرست 10 عکس برتر اینستاگرام که طی سال 2015 میلادی بیشترین لایک را داشتند، طبق معمول از چهره‌ها و خواننده‌های امریکایی اعلام شدند.(منبع:عصرارتباط)

علی نعمتی - این روزها و همزمان با گسترش دامنه نفوذ فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی شاهد انتشار حجم بالایی از اخبار و اطلاعات در جامعه هستیم، که اگر به واقع نگوییم صد درصد اخبار، اما با اطمینان می‌توان گفت که قالب این مطالب از واقعیت به دور است.

در این میان حجم بالایی از این اخبار و اطلاعات مربوط به شایعاتی در رابطه با چهره‌ها و اخبار مختلف سیاسی، فرهنگی و ورزشی است که به سرعت در فضای مجازی گسترش می‌یابد.

در گذشته چهره‌ها و مسوولان توجهی به این شایعات نداشتند، اما با گسترش بالای دامنه نفوذ شبکه‌های اجتماعی و تاثیر بالایی که اکنون این شایعات بر افکار عمومی جامعه دارد شاهد واکنش‌ها و تکذیب‌های روزانه فراوانی از سوی شخصیت‌ها و ارگان‌های مختلف در رابطه با شایعات فضای مجازی هستیم. به نحوی که این روزها بخش قابل توجهی از انرژی و زمان برنامه‌های خبری تلویزیون و رسانه‌ها، به پیگیری و تکذیب شایعات منتشره در این فضا اختصاص یافته است.

از سوی دیگر افزایش حجم شایعات و بالا گرفتن حساسیت‌های اجتماعی، باعث شده که پلیس فتا دست به پیگیری و برخورد با عاملان این شایعات بزند. اما واقعا علت بروز اخبار دروغ و شایعات چیست؟

شایعه چیست؟

شایعه موضوعی جدید نیست، اگر نگوییم شایعه قدمتی به درازای وجود بشریت دارد اما با اطمینان می‌توان گفت که عمری به بلندای تاریخ نگاشته شده دارد.

بنا به گفته یک استاد ارتباطات، شایعه یک پدیده اجتماعی است که به طرز غیر رسمی (معمولاً دهان به دهان ) منتقل می‌شود و به موضوعی مربوط می‌شود که تحقیق در صحت و سقم آن مشکل است. شایعه اصولا شامل اطلاعاتی می‌شود که برای مردم اهمیت دارد.

باید به این نکته توجه داشت که این روزها بشر بیش از هر وقت دیگر نیازمند خبر است و دسترسی سریع به آخرین اخبار به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از زندگی بشر تبدیل شده است، به هیمن جهت شایعه در موقعیت‌هایی رواج می‌یابد که مردم مشتاق خبر باشند ولی نتوانند آن را از منابع موثق و درست دریافت کنند. هرگاه افراد مشتاق خبرگیری درباره قضیه‌ای باشند، به هر نوع اطلاعاتی در این باره متوسل می‌شوند و سپس آن اطلاعات را در میان خودشان پراکنده می‌سازند.

از نظر جامعه‌ شناسی، پدیده شایعه فرایندی است که از طریق آن، اخباری پخش می‌شود بدون آنکه از مجاری رسمی انتشار خبر گذشته باشد.

شایعه می‌تواند از یک اطلاع نادرست منشا بگیرد یا آنکه منبع آن اطلاعی درست ولی اغراق آمیز و درهم باشد. به این ترتیب از فردی به فرد دیگر و از گروهی به گروه دیگر منتقل می‌شود، بدون آنکه منشا آن مشخص یا دلایل قطعی درباره صحت آن وجود داشته باشد.

اندیشمندان ارتباطات می‌گویند شایعه محصول دو عامل علاقه مردم به موضوع ( اهمیت داشتن شایعه هم برای گوینده و هم برای شنونده ) و میزان ابهام موجود در موضوع (احتمال وجود و یا چند تعبیر از یک موضوع) است.

به طور مثال و اخیرا کنجکاوی مردم در رابطه با حضور پررنگ‌تر پلیس در سطح شهر و عدم اطلاع رسانی سریع و گسترده در رابطه با مانور ضدتروریستی نیروی انتظامی در روزهای نخست، باعث شد که برخی از این کنجکاوی و ابهام موجود استفاده کرده و شایعاتی در رابطه با اقدامات تروریستی و خرابکارانه در سطح شهر منتشر کنند.

با این توضیحات اما هدف از ایجاد شایعات چیست و چه اشخاص یا گروه‌هایی از ایجاد شایعه بهره‌ می‌برند؟

انواع شایعه و علل ایجاد آن چیست؟

شایعه سازی منحصر به قوم، جامعه یا یک کشور خاصی نیست و در هر نقطه‌ای از دنیا امکان بروز آن وجود دارد. علت ایجاد آن هم همیشه عمدی نیست بلکه در بسیاری از موارد به دلیل عدم توجه و دقت در صحت خبر و یا عدم انتقال صحیح و کامل، یک موضوع دچار تحریف و تغییر می‌شود و یا به قولی یک کلاغ چهل کلاغ می‌شود.

علاوه بر شایعات غیر عمدی ما همواره از گذشته‌های دور شاهد ایجاد شایعات مختلف با هدف‌های گوناگون خصوصا در جنگ‌ها بوده‌ایم، که به صورت دهان به دهان گسترش می‌یافت و نقش مهمی در مبادلات قدرت داشته است. به طور مثال شایعه پراکنی ابن زیاد در رابطه با حضور لشکر شام در اطراف کوفه در زمانی که مسلم‌ بن عقیل در کوفه حضور داشت که در نتیجه باعث گریز تقریبا تمام لشکر مسلم‌ بن عقیل شد.

اما حالا و به واسته گسترش ابزارهای ارتباطی، اوضاع و سرعت انتقال شایعات به کلی نسبت به گذشته متفاوت شده است. امروزه با گسترش نفوذ شبکه‌های اجتماعی در جامعه، سرعت انتقال اخبار و تاثیر آن بر اذهان عمومی‌ بسیار بیشتر است، به صورتی که یک شایعه فریبنده می‌تواند در یک روز در کل کشور منتشر شود، به همین دلیل این روزها صحت و دقت اطلاعات منتشر شده توسط افراد در فضای مجازی از اهمیت بالایی برخوردار شده است.

متاسفانه نپرداختن رسانه‌‌ها به برخی از موضوعات و عدم انتقال سریع اخبار، باعث شده فضایی خالی در افکار عمومی جامعه شکل گیرد که جا را برای ایجاد و انتقال سریع شایعات باز کرده است. از سوی دیگر وجود هویت‌های جعلی و ناشناس در بسیاری از شبهه رسانه‌ها، صفحات و اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی و علاقه عمومی جامعه به حضوری فعال و پررنگ در فضای مجازی باعث شده که بسیاری از افراد با سهوا یا عمدا و بدون توجه به صحت و راستی شایعات، تنها به صورت یک کانال ارتباطی برای گسترش بیشتر اخبار در جامعه عمل کنند.

به گفته یک آسیب شناس اجتماعی سرخوردگی‌ها، حقارت‌ها، مطالبات، اهداف، آرمان‌ها و تخیلات فرد در شایعه‌سازی اصلی حائز اهمیت است که در مطالعات جامعه شناختی و روانشناختی باید به آن توجه شود. از طرفی دیگر باید به انتظارات حاکم بر جامعه نیز توجه داشت و می‌توان گفت در پاره‌ای از مواقع شایعه با محوریت نیاز و مطالبات فرد یا گروهی مطرح می شود.

به عنوان مثال انتظار و مطالبه بخشی از جامعه، جذب یا انتقال یک مربی یا بازیکن به یک باشگاه ورزشی است و شایعات مطروحه بر مبنای تحقق این موضوع شکل می‌گیرد اما در مقام عمل چنین امری  میسر نمی‌شود و پس از مدتی تکذیب می شود.

اهداف ایجاد شایعه

ایجاد شایعات هدف‌های مختلفی دارد که از مهمترین آنها می‌توان به شایعاتی که با هدف تبلیغ (همانند شیوه تبلیغ شرکت آیفون)، شایعات سیاسی (چون آنچه در زمان گفتگوهای ایران و 5+1 شاهد بودیم)، تخریب رقبا (شایعات مربوط به جنگ سرد)،  تشویش اذهان عمومی (مانند اخبار دروغ در رابطه با شهادت فرماندهان ایرانی در منطقه و حملات تروریستی) و اخیرا به دلیل گدایی مالی، ترحم، کلیک و توجه ایجاد می‌شود، اشاره کرد.

شایعه سازی با هدف تبلیغات

در این خصوص می‌توان به شیوه تبلیغاتی شرکت اپل اشاره کرد که به صورت بسیار حرفه‌ای و هنرمندانه با مخفی‌کاری و انتشار غیر مستقیم اخبار غیر واقعی چون "شایعه فروش کلیه یک فرد چینی برای خرید آیفون" یا شایعه " فروش تمام زندگی برای خرید یک گوشی در چین" و غیره سعی در مهم جلوه دادن محصولات و جذب مشتری دارد. این شرکت به نحوی زیرکانه با ایجاد شایعاتی دروغین سعی در جلب توجه دارد و این شیوه را به عنوان متدی برای پیشرفت در پیش گرفته است.

شایعه سازی با هدف سیاسی

یکی از رایج‌ترین نمونه‌های شایعه پراکنی با اهداف سیاسی است که از گذشته شاهد آن بوده‌ایم. به عنوان نمونه این روزها تنها با جستجویی می‌توان انبوهی از اخبار بعضا فاقد پشتوانه و نادرست در خصوص جناح‌ها و شخصیت‌های سیاسی بر علیه یکدیگر یافت.

گاهی نیز شایعه‌سازی سیاسی تنها با هدف محک‌زنی بازخورد‌ها و عکس‌العمل‌های مسوولان و مردم در رابطه با موضوعی خاص، طراحی و تنظیم می‌شود، مانند آنچه در رابطه با واکنش مردم به حضور برخی برندها در کشور مشاهده کردیم.

یا در نمونه‌ای دیگر در مذاکرات گروه های1+5 به دفعات شاهد انتشار برخی از شایعات در رسانه‌های جمعی کشورهای غربی بودیم. یکی از دلایل انتشار هدفمند این اخبار، سنجش افکار عمومی داخلی و مجاب کردن مسوولان ایران به واکنش بود تا در سایه چنین اقداماتی تحلیل لازم را از سخنان مقامات ایران به دست آورده و بر اساس آن پیش‌بینی‌های مقتضی را در چانه زنی‌های دیپلماتیک مدنظر قرار دهند.

شایعه سازی با هدف تخریب رقبا

در این مورد نیز می‌توان به شیوه تبلیغاتی کشورهای آمریکا و شوروی سابق در موضوع جنگ سر اشاره کرد که هرکدام به تلاش برای برتر نشان دادن و تخریب چهره رقیب پرداختند و یا انتشار اخباری در رابطه با مضر بودن محصولات شرکتی فعال در عرصه لبنیات که باعث کاهش حجم فروش و رشد رقبای شرکت مذکور در سطح کشور شد.

شایعه سازی با هدف ایجاد تنش

در این خصوص می‌توان به شیوه‌های جنگ نرم کنونی اشاره کرد که دشمنان کشور با انتشار اخبار غیر واقعی چون خبر شهادت برخی از مسوولان، یا حمله تروریستی در متروی حقانی و گروگان‌گیری در پاساژی در پایتخت سعی در ناامن نشان دادن کشور دارند که اکثرا با هدف‌های خاص و از خارج از کشور ایجاد و منتشر شده‌اند.

شایعه سازی با هدف گدایی

اما یکی دیگر از شایع‌ترین نوع شایعات در فضای مجازی کشورمان، تلاش غیر واقعی و کاذب برای گدایی است. این گدایی نیز شامل اقسام مختلفی از گدایی کلیک با هدف افزایش بیننده یک سایت یا صفحه، گدایی ترحم و توجه با هدف کاستن از تنهایی و گدایی پولی که عمدتا با انتشار اخبار دروغ از مشکلات فقر و سلامت منتشر می‌شود و ناشر در تلاش برای کلاهبرداری و خالی کردن جیب مخاطبان است.

چگونه در دام شایعات نیفتیم؟

واقعیت آن که امروزه حضور و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک امر عادی در جامعه بدل شده و اکثریت قریب به اتفاق جوانان و نوجوانان جامعه در‌ چنین شبکه‌هایی حضور دارند. به این ترتیب سطح مطالعه نشریات و مشاهده شبکه‌های تلویزیونی در سایه این شبکه‌ها نیز به شدت کاهش یافته است.

در این شرایط، نقش اطلاع رسانی اصولی و به موقع رسانه‌های داخلی بسیار حائز اهمیت‌ است. به صورتی که هرچه اقبال و اعتماد مردم به اخبار و اطلاع رسانی صحیح و به موقع رسانه‌های داخلی و جمعی بیشتر شود و بتوانند به راحتی صحت اخبار را بررسی کنند، به همان میزان ضریب شکست شایعه سازان و شایعه پراکنان افزایش خواهد یافت.

در نهایت این که فارغ از هدایت داخلی و یا خارجی شایعات که با اهداف مختلف رواج می‌یابد، محکم‌ترین سد و مانع برای جلوگیری از پیشرفت شایعات ما، یعنی کاربران شبکه‌های اجتماعی هستیم.

به هر حال ما شبکه‌وندان بخش عظیم و مهم دنیای مجازی امروز را شکل داده و می‌توانیم در کاهش یا افزایش آلودگی‌های این محیط نقش به سزایی داشته باشیم. از این رو به جاست با توجه به رواج گسترده شایعات در فضای مجازی، علاوه‌ بر آنکه در صحت برخی به ظاهر اخبار تردید کرده و می‌بایست از منابع معتبر به تحقیق پرداخت، بی‌تردید باید از انتشار آن قبل از اطمینان خودداری کرد.

کما این که در روزهای اخیر خبر رواج ویروس آنفولانزا در کشور و مرگ تعدادی از هموطنان در حالی در شبکه‌های اجتماعی با اخبار راست و دروغ در هم آمیخته شده و در حال گسترش است که به گفته وزیر بهداشت این تعداد مرگ و میر همه ساله رخ داده و تا کنون شاهد اتفاق غیر عادی نبوده‌ایم.

اما تصور کنید انتشار شایعاتی در این مورد، چه تاثیرات مخربی حداقل بر روحیه و نشاط ما، اعضای خانواده ما، همشهریان ما و در کل هموطنان ما خواهد گذاشت.

پس انتخاب با ماست که در برابر موج شایعات، بی‌توجه به درستی، نادرستی، زشتی، و تبعات آن، همچون جسم بی‌جان و لوله انتقال! که هر چیزی از آن عبور می‌کند، به گسترش این موج پرداخته و یا همچون سدی صاحب هوش و اندیشه، مانع گسترش آن شویم.

تا به حال به این فکر کرده اید که سرنوشت وبلاگ ها و صفحات اجتماعی بعد از درگذشت صاحبانش به کجا می رسد؟ صفحاتی که برخلاف صاحبانشان هنوز جان دارند، لایک و کامنت می خورند اما دیگر هیچگاه به روز نمی شوند.

عطیه همتی: دل کندن از آدم هایی که روزهای زیادی را با آنها سپری کردیم یا خاطرات زیادی از آنها داریم همیشه سخت است. در سالهای اخیر تنها یادگاری آدمها برای بازماندگانشان لباس ها و لوازم شخصی نیست. وبلاگ ها و صفحات اجتماعی حالا بزرگترین یادگاری آدمهای درگذشته هستند که چون ممکن است هیچ کس رمز عبورشان را نداشته باشد، سالهای سال دست نخورده باقی می مانند. به همین بهانه به صفحات اجتماعی چندین چهره سرشناس سرزدیم تا از حال و هوایشان با خبر شویم. صفحاتی که به‌ روز نمی شوند اما همچنان مخاطبان و اطرافیان برایشان کامنت می گذارند. طلب مغفرت می کنند و از احساسات شخصی شان می نویسند.

محسن حاجی حسنی کارگر

محسن حاجی حسنی کارگر قاری قرآن برجسته کشورمان متولد ۱۳۶۷ در مشهد مقدس بود. این قاری جوان توانسته بود در مسابقات قرائت قرآن مالزی مقام اول را از آن خود کند. آقای حاجی حسنی در حج خونین امسال راهی دیار وحی شد و در اثر بی کفایتی و بی مسئولیتی سران سعودی در حادثه دلخراش منا جان خود را از دست داد.

پخش تلاوت قرآن این قاری جوان بعد از درگذشتش دل بسیاری از هموطنانمان را به درد آورد. صفحه اینستاگرام حاجی حسنی به خصوص عکس هایی که در مکه و با لباس احرام از خودش منتشر کرده با گذشته بیش از ۱۲ هفته از شهادتش همچنان مورد استقبال مخاطبان این شبکه مجازی قرار دارد.

بیت الله عباسپور

 قهرمان پرورش اندام کشورمان متولد  بیستم اسفند ۱۳۵۸ در شهر بیجار و ملقب به «بیتو» بود. عباسپور توانست در سال ۲۰۱۳ میلادی  با نام کشور ایران وارد مسابقات مسترالمپیا شد. بعد از آن دچار بیماری نادری به نام واسکولیت شد و درحالی که قرار بود برای بهبود وضعیت درمان به خارج از کشور منتقل شود به دلیل وخامت حال به کما رفت و در نهایت در سوم شهریور ۱۳۹۴ درگذشت.

صفحه اینستاگرام این ورزشکار بعد از درگذشتش توسط خانواده اش به روز می شود و همچنان مخاطبان پای پست های عباسپور کامنت می گذارند و احساساتشان را بیان می کنند.

سیدعلی طباطبایی

بازیگر جوان کشورمان و فرزند سیدکمال طباطبایی از تهیه کنندگان سرشناس سینما و تلویزیون متولد ۱۳۶۲ در تهران بود. اولین فیلم طباطبایی سالادفصل در سال ۱۳۸۳ بود. اما با سریال طنز «باجناق ها» بیشتر شناخته شد و بعدها در سریال «آشپزباشی»، «ترانه مادری»، « قلب یخی» و « بچه های نسبتا بد» بازی کرد. در هشتم شهریورماه امسال به یکباره خبر سکته قلبی این بازیگر در رسانه ها منتشرشد. بعد از انتشار این خبر بلافاصله صفحات جعلی زیادی با عنوان این بازیگر به راه افتادند و عنوان کردند که صفحه آقای بازیگر هک شده و خبر درگذشتش صحت ندارد و با همین امر توانستند بر تعداد فالوئرهایشان اضافه کنند که موجب نارضایتی خانواده این بازیگر شد. اما در گذشت ناگهانی و شوک آور این بازیگر هوادارانش را همچنان پای صفحه مجازی و اصلی اش نشاند تا سیل کامنت ها و ابراز احساسات ها تا هفته ها بعد از این اتفاق دردناک ادامه داشته باشد. با اینکه مدتی است صفحه اصلی علی طباطبایی از دسترس خارج شده، صفحات هواداری زیادی وجود دارد که همچنان در سوگ این حادثه نشسته اند و حتی برایش به طور روزانه دعا و قرآن می خوانند.

حسین معدنی

بازیکن سابق مربی خوش اخلاق و خوش روحیه تیم ملی والیبال کشورمان سال گذشته بعد از تحمل یک دوره سخت بیماری در نهایت ۱۰ مرداد ماه ۱۳۹۳ به دلیل گرفتگی مجرای صفرا درگذشت. صفحه فیسبوک این چهره ورزشی برجسته بعد از درگذشتش مورد استقبال بسیاری از مخاطبان قرار گرفت و رسانه ها با توجه به عکسهای موجود در صفحه اش به وجهه کمتر شناخته شده اش مانند هنر خوشنویسی حسین معدنی پرداختند. صفحه این ورزشکار هنوز کامنت می خورد.

حسین جوادی- میلاد حجت اسلامی

 دوخبرنگار ورزشی روزنامه وطن امروز و تسنیم که برای پوشش مسابقه ال کلاسیکو به اسپانیا رفته بودند هنگام بازگشت در سانحه سقوط هواپیمایی فرانسه جان خود را از دست دادند. درگذشت این دو خبرنگار بعد از درگذشت مهدی نفر خسارت سنگینی را به جامعه خبری ورزشی وارد کرد. صفحه اینستاگرام این دو خبرنگار که به صورت خصوصی بود هنوز توسط دوستان و خانواده شان کامنت می خورد.

روح الله محمودیان 

روح الله محمودیان از فعالان شناخته شده رسانه های کشور، کارشناس شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو کمیته سیاسی جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی خردادماه سال ۹۱ در جاده مشهد دچارحادثه رانندگی شد و جان خود را از دست داد. اما بعد از گذشت بیش از سه سال از این حادثه دوستان و همکاران محمودیان همچنان به یاد گذشته ها در صفحه مجازی ای وی می نویسند. (منبع:مجله مهر)

نوجوانان زیر 16 سال کشورهای اروپایی تا پایان هفته جاری ممکن است از کاربریِ فیسبوک، اینستاگرام، ایمیل و سایر شبکه‌های اجتماعی منع شوند.

طبق پیشنهاداتی که در اتحادیه اروپا در دست بررسی است، نوجوانان کمتر از 16 سال برای استفاده از فیسبوک، اینستاگرام، اسنپچت و سایر شبکه‌های اجتماعی باید رضایت پدر و مادر خود را داشته باشند.

این پیشنهادها سن قانونی برای وب‌سایت‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات شخصی کاربران را از 13 سال به 16 سال افزایش می‌دهد. طبق این پیشنهادها، نوجوانان اروپایی برای باز کردن حسابی در شبکه‌های اجتماعی، دانلود کردن اپلیکیشن و حتی استفاده از موتورهای جست‌و‌جو باید رضایت والدین خود را داشته باشند.

به گزارش ایسنا از بی‌بی‌سی، در صورتی که این پیشنهادها به تصویب برسند، کشورهای اروپایی دو سال برای اجرایی کردن آن فرصت خواهند داشت.

شبکه‌های اجتماعی نیز ملزم به رعایت قانون خواهند شد و در صورت تخلف از آن، جریمه خواهند شد.

شماری از گروه‌ها چنین اقدامی را محکوم کرده و گفته‌اند که با این کار، نوجوانان از استفاده از اینترنت محروم خواهند شد. این گروه‌ها هشدار می‌دهند که چنین اقدامی باعث خواهد شد تا نوجوانان زیر 16 سال در مورد سن و سال خود دروغ بگویند.

کشورهای اتحادیه اروپا امروز در این باره تصمیم می‌گیرند و در صورتی که در این مورد به توافق برسند، کمیته‌های آزادی‌های مدنی، دادگستری و امور داخلی پارلمان اروپا در مورد آن رای‌گیری می‌کنند و در نهایت پارلمان اروپا آن را در سال جدید به رای می‌گذارد.

شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا به شدت در حال اقدام علیه چنین پیشنهادهایی هستند.

کمیسیون عالی امنیت مرکز ملی فضای مجازی کشور وضعیت امنیت شبکه ملی اطلاعات و چگونگی اعمال سیاست بر شبکه های اجتماعی را مورد بررسی قرار داد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی کشور، کمیسیون عالی امنیت مرکز ملی فضای مجازی کشور در پنجاه و سومین جلسه خود با حضور دبیر شورای عالی فضای مجازی به بررسی وضعیت امنیت شبکه ملی اطلاعات و چگونگی اعمال سیاست بر شبکه های اجتماعی در کشور پرداخت.

بنابراین گزارش، اعضای کمیسیون عالی امنیت مرکز ملی فضای مجازی درخصوص چگونگی اعمال سیاست بر شبکه های اجتماعی و فراهم کردن شرایط برای تسهیل فعالیت شبکه های اجتماعی بومی در کشور تاکید کردند.

بر همین اساس مقرر شد تا سیاست ها و چارچوب های کلان در مورد شبکه های اجتماعی تهیه و برای تصویب نهایی به شورای عالی فضای مجازی کشور ارایه شود.

میثم لطفی - داعش و دیگر گروهک‌های تروریستی به‌خوبی می‌دانند شبکه‌های اجتماعی چه توانی دارند و چگونه می‌توانند با تکیه بر این پلتفرم‌های اینترنتی طرح‌های خود را پیش ببرند. شبکه‌های رسانه‌ای به یک اهرم کاربردی برای تروریست‌ها تبدیل شده‌اند تا علاوه بر اشاعه تبلیغات، وحشت را میان مردم رواج دهند و فضای مناطق گوناگون جهان را از طریق دنیای سایبری ناامن کنند. بدیهی به‌نظر می‌رسد پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک و توییتر به واسطه نفوذی که میان مردم جهان دارند، به‌صورت گسترده توسط گروهک‌های تروریستی مورد استفاده قرار گیرند تا محتوای مورد نظر این افراد در جوامع رواج پیدا کند.

این مساله نیز واضح است که شرکت‌های توسعه‌دهنده خدمات اجتماعی اینترنتی تمهیدات مختلفی اندیشیده‌اند و نهایت تلاش خود را انجام می‌دهند تا جلوی فعالیت‌های تروریستی را بگیرند. همین مساله موجب شده تا جو بارتون، یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برای مقابله با فعالیت‌های تروریستی از شبکه‌های اجتماعی کمک بگیرد.

نفوذ تروریست‌ها به شبکه‌های اجتماعی از زمان ظهور القاعده آغاز شد و طولی نکشید که این فضا به یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای تروریستی تبدیل شد. در آن زمان القاعده فقط تصاویر ویدیویی خود را روی یوتیوب منتشر می‌کرد. ولی این روزها گروهک‌های تروریستی مراکز تخصصی فناوری تشکیل داده‌اند و به‌صورت کاملا حرفه‌ای این پلتفرم‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهند.

تروریست‌های فیس‌بوکی

مشکل اصلی در زمینه شبکه‌های اجتماعی این است که یک قانون کلی برای حضور کاربران عادی و گروهک‌های تروریستی وجود دارد و بر این اساس همه کاربران می‌توانند صفحه اختصاصی در اختیار داشته باشند و به دلخواه خود مطالب مختلف را به‌اشتراک بگذارند. این مساله به گروهک‌های تروریستی آزادی عمل داده تا به‌راحتی بتوانند بر اساس سیاست‌های شخصی خود در این فضاها حاضر شوند و حتی اگر بر حسب محتوایی که منتشر می‌کنند صفحه آنها مسدود شود، به‌راحتی در کوتاه‌ترین زمان صفحه دیگری باز می‌کنند. سیاست یکسان برای همه اعضای شبکه‌های اجتماعی موجب شده تا تروریست‌ها این فضا را برای خود کاربردی ببینند و به‌راحتی فعالیت‌های خود را گسترش دهند. بر اساس این سیاست‌ها اگر محتوای منتشرشده در جریان انتشار خشونت باشد یا دولت‌ها را زیر سوال ببرد، مطلب مربوطه یا صفحه منتشرکننده سانسور می‌شود.

البته شبکه‌های اجتماعی در این زمینه سخت‌گیری زیادی انجام نمی‌دهند، زیرا تبلیغات سیاسی که مورد تنفر یکی از کاربران قرار می‌گیرد، مورد پسند کاربر دیگری است و این مساله موجب شده یک سیاست کلی در این زمینه تعریف شود و کاربران به اندازه کافی آزادی عمل داشته باشند. البته این نکته به آن معنی نیست که توییتر و فیس‌بوک مساله مذکور را چندان جدی نگرفته‌اند و توجهی به آن ندارند، ولی باید توجه داشته باشید حل کردن این مشکل کار چندان ساده‌ای نیست و تروریست‌ها که از این مساله آگاهی کامل دارند، به‌راحتی از این نقص سوءاستفاده می‌کنند.

ورود تروریست ممنوع!

فیس‌بوک در بیانیه‌های رسمی خود اعلام کرده که هرگونه پروفایل،‌ صفحه یا گروه وابسته به سازمان‌های تروریستی در این شبکه اجتماعی اجازه فعالیت ندارد و سیستم خودکار فیس‌بوک علاوه بر مسدود کردن آنها، تمامی اطلاعات مربوط به فعالیت‌های تروریستی را هم حذف می‌کند. اندرو سووال، سخنگوی فیس‌بوک در این خصوص گفت: «فیس‌بوک جای هیچ فعالیتی را به تروریست‌ها نمی‌دهد و حضور آنها در این شبکه اجتماعی غیرممکن است. ما فعالیت گسترده‌ای انجام می‌دهیم تا مطمئن شویم تروریست‌ها و گروهک‌های تروریستی در شبکه اجتماعی فیسبوک حضور ندارند. ما همچنین تمامی محتوایی را که از فعالیت‌های تروریستی پشتیبانی کند حذف می‌کنیم».

به‌نظر می‌رسد ادعای این شبکه اجتماعی تا اندازه‌ای درست است. طی چند ماه گذشته فیس‌بوک تمامی مطالب مربوط به داعش را پاک و حساب‌های کاربری آن را مسدود کرده است. بر این اساس تمامی خبرنامه‌ها، ویدیوها، عکس‌ها و هر آنچه در صفحات فیس‌بوک یا لینک‌های اینترنتی به‌اشتراک گذاشته شده بود، به گفته سخنگوی این شرکت حذف شد. استیو استالینسکی، مدیر مرکز Media Research نیز در این خصوص توضیح داد: «در میان تمام شبکه‌های اجتماعی می‌توان گفت فیس‌بوک بهترین اقدام را برای حذف مطالب تروریستی انجام داده و بزرگ‌ترین مقابله را با فعالیت‌های داعش کرده است».

تروریست‌های توئیتری

در بخش دیگر شبکه‌های اجتماعی توییتر قرار دارد که طی چند سال گذشته محبوبیت فراوان کسب کرده است. مراکز زیرمجموعه داعش این روزها به‌صورت گسترده در توییتر حضور یافته‌اند و با ایجاد صفحات گوناگون، اهداف خود را در آنها پیش می‌برند.

استالینسکی بر این باور است که داعش طی یکی دو سال گذشته وارد توییتر نشده است، بلکه این گروهک تروریستی از حدود یک‌دهه قبل زمانی که وبلاگ‌ها و فروم‌های اینترنتی محبوبیت زیادی داشتند، نخستین گام‌ها را برای ورود به این شبکه اجتماعی برداشته است. بر اساس مطالعه‌ای که مرکز تحقیقاتی Brookings انجام داده است، حامیان گروهک تروریستی داعش از سپتامبر تا دسامبر 2014 بیش از 46 هزار صفحه اختصاصی در شبکه اجتماعی توییتر ایجاد کردند که البته بر اساس سیاست‌های تعریف‌شده، تمامی آنها به‌صورت همزمان فعال نبودند و در فواصل زمانی مشخص این صفحات مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

تا پاییز گذشته، توییتر به‌صورت گسترده تمامی صفحات وابسته به داعش را شناسایی و آنها را مسدود می‌کرد. این فعالیت‌ها پس از انتشار تصاویر و عکس‌های جیمز فولی، یکی از روزنامه‌نگاران مشهور جهان در توییتر آغاز شد و طولی نکشید که این شبکه اجتماعی سیاست‌های مدون برای مقابله با فعالیت‌های تروریستی تعریف کرد. جِی.ام برگر، از محققان ارشد مرکز Brookings توضیح داد افزایش فعالیت گروه‌های تروریستی و ایجاد صفحات اختصاصی جدید در توییتر موجب شده این شبکه اجتماعی طی چند ماه اخیر نحوه فعالیت‌های خود را تغییر دهد. اگرچه یک شبکه اجتماعی بزرگ هر روز تعداد بیشتری از کاربران را تحت پوشش قرار می‌دهد، ولی باید توجه داشت ورود تروریست‌ها از جمله حامیان گروهک داعش نیز به افزایش تعداد مشترکان توییتر کمک کرده است.

برگر در این خصوص می‌گوید: «خبر خوب این است که برای حضور در شبکه‌های اجتماعی و انتشار مطالب مختلف،‌ به‌خصوص در توییتر سیاست‌های ویژه در نظر گرفته شده است. محدودیت‌های تعریف‌شده در این زمینه تمام محتوا را مورد تحلیل قرار می‌دهد و تبلیغات سیاسی را تحلیل می‌کند. این مساله موجب شده تا داعش نتواند مانند گذشته به‌راحتی به اهداف آنلاین خود دسترسی پیدا کند».

حملات تروریستی پاریس

اگرچه گروهک‌های تروریستی از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند تا اهداف خود را پیش ببرند، ولی این پلتفرم‌ها به‌صورت متقابل برای مردم هم کارایی دارند. به دنبال حملات تروریستی اخیر در پاریس، شرکت‌های فناوری بزرگ از جمله فیس‌بوک، توییتر،‌ گوگل و اسکایپ اقدامات ویژه انجام دادند تا به قربانیان و خانواده‌های آنها کمک کنند و مردم را از نگرانی در بیاورند.

گوگل از طریق سرویس Hangout خود امکان برقراری تماس رایگان با شهر پاریس را فراهم کرد. پس از آنکه حملات مکرر در شهر پاریس صورت گرفت، سرویس ارتباطی گوگل به‌سرعت فعال شد و به‌صورت رایگان در اختیار مردم قرار گرفت تا بتوانند با برقراری تماس‌های تلفنی از حال قربانیان و اطرافیان آنها باخبر شوند. این سرویس برای همه مردم جهان رایگان شد تا تمامی تماس‌ها با شهر پاریس بدون هزینه برقرار شود.

شرکت گوگل پس از زلزله مهیب نپال نیز اقدام مشابهی انجام داده بود و با فعال‌سازی خدمات رایگان Hangout به مردم امکان داد بدون پرداخت هرگونه هزینه با این شهر تماس برقرار کنند. البته در اتفاق جدید به‌جز گوگل، دیگر شرکت‌ها هم این قبیل فعالیت‌ها را انجام دادند تا از فشار روانی ایجادشده بکاهند.

فیس‌بوک برای نخستین بار از ابزار اینترنتی Safety Check برای پوشش‌دهی حادثه بمب‌گذاری استفاده کرد. این ابزار پیش‌تر در زمینه وقوع بلایای طبیعی مورد استفاده قرار گرفته؛ برای مثال،‌ در سونامی 2011 ژاپن و آسیب‌دیدن نیروگاه‌ها آن را ارایه شده است.

مدت کوتاهی پس از انتشار خبر بمب‌گذاری در پاریس شرکت Uber سرویس پولی Dynamic/Surge را غیرفعال کرد و توضیح داد همه کاربران می‌توانند به‌صورت رایگان از آن استفاده کنند. این سرویس به مردم کمک کرد ضمن داشتن نقشه‌ها و مسیرهای دقیق، به‌صورت آنلاین وضعیت خیابان‌های شهر پاریس را مشاهده کنند و در جریان آخرین اخبار و اطلاعات قرار بگیرند.

توییتر به‌عنوان یکی دیگر از شبکه‌های اجتماعی فعال در این زمینه سریع‌ترین کمک را به مردم کرد و این بار هم طرح‌های قبلی برای پوشش‌دهی فجایع مختلف را در دست گرفت. از نخستین لحظات انتشار خبر مربوط به حادثه پاریس، هشتگ‌های ویژه در توییتر راه‌اندازی شد و این فرصت برای مردم به وجود آمد تا بتوانند اخبار را با یکدیگر به‌اشتراک بگذارند، از حال قربانیان باخبر شوند، اسامی آنها را منتشر کنند، غذا و دارو را برای آنها ارسال کنند و ... به‌عبارت دیگر تمامی اتفاقات مربوط به این حادثه را پوشش دهند.

پرمخاطب‌ترین هشتگی که در جریان بمب‌گذاری پاریس مورد توجه کاربران توییتر قرار گرفت، #PorteOuverte بود که به قربانیان حادثه کمک کرد امن‌ترین جا را در نزدیکی خود پیدا کنند و اطلاعات دقیق مربوط به مراکز کمک‌رسانی را در اختیار داشته باشند. مردم جهان با دو هشتگ #Prayers4Paris و #PrayForParis نیز با فرانسوی‌ها همدردی کردند و مطالب مرتبط با آن را به‌اشتراک گذاشتند.

به هر حال، در شرایطی که مردم جهان و رسانه‌ها سعی کردند به‌نوعی در جریان آخرین اخبار پاریس قرار گیرند، شبکه‌های اجتماعی و شرکت‌های بزرگ فناوری این اتفاق را تحت پوشش قرار دادند و به مردم کمک کردند. شبی که بمب‌گذاری در پاریس انجام شد،‌ مارک زاکربرگ روی صفحه اختصاصی خود در فیس‌بوک نوشت: «تمام افکار من امشب درگیر مردم پاریس است و برای آنها آرامش طلب می‌کنم. خشونت‌هایی مانند این اتفاق در هیچ شهر یا کشوری از جهان جایی ندارد. ما سرویس Safety Check را فعال کردیم، بنابراین اگر شما ساکن شهر پاریس هستید و در صحت کامل به سر می‌برید، نام خود را در این سرویس ثبت کنید تا به نگرانی خانواده و اطرافیان پایان دهید».

به گفته کارشناسان، شبکه‌های اجتماعی بزرگ‌ترین تریبون برای انعکاس حملات تروریستی به پاریس بودند و مردم جهان هم به اعتمادی که به این پلتفرم‌ها داشتند،‌ آخرین اخبار و اطلاعات را از این کانال دریافتند می‌کردند. از آنجایی که در اتفاقات قبلی شبکه‌های اجتماعی توانستند علاوه بر پوشش‌دهی اخبار، سرویس‌های ویژه به کاربران خود ارایه دهند، مردم جهان در اتفاقات مشابه اعتماد زیادی به این قبیل سایت‌ها دارند و پس از آنکه اولین اخبار را در مورد چنین اتفاقاتی می‌شوند، در نخستین گام صفحه شخصی خود در شبکه‌های اجتماعی را باز می‌کنند تا جدیدترین خبرها را در اختیار بگیرند. این توجه ویژه موجب شده تا شبکه‌های اجتماعی هم سرویس‌های اختصاصی در این زمینه ارایه دهند و برای پوشش‌دهی چنین وقایعی سرمایه‌گذاری گسترده کنند. (منبع:عصرارتباط)

تهران- ایرنا- در حالیکه مسئولان شبکه اجتماعی توئیتر ، خود را از مدافعان سرسخت آزادی بیان می دانند و سانسور نکردن و عدم کنترل فعالیت کاربران را از اصول خود می خوانند، این شبکه در روزهای اخیر، مطالب مرتبط با نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به جوانان غربی و مصاحبه سردار قاسم سلیمانی را حذف و حساب این دسته از کاربران را نیز تعلیق کرد.

بعد از انتشار دومین نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی به جوانان غربی در روز یکشنبه (8 آذر) و انتشار مصاحبه ای از سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس، شماری از کاربران شبکه اجتماعی توئیتر محتوای نامه رهبر معظم انقلاب و مصاحبه سلیمانی را در حساب های کاربری خود بازنشر کردند اما توئیتر بر خلاف روال خود، حساب های کاربری افراد یادشده را به مدت چندساعت تعلیق ساخت.
علاوه بر آن، کاربران یادشده از دریافت نامه ای از مسئولان توئیتر خبر داده اند که در آن از آنها خواسته شده است چنین محتوایی را دیگر نباید توئیت کنند.
این رفتار فقط کاربرانی را که از داخل ایران محتواهای یادشده توئیت کرده اند، در برنگرفته بلکه حتی افرادی را در کشورهای دیگر هم شامل شده است.
شبکه اجتماعی توئیتر که در سال 2006 آغاز به کار کرد، به کاربران خود اجازه می دهد محتواهایی را حداکثر با 140 کاراکتر منتشر کنند. کسانی که عضو این شبکه نباشند تنها می توانند محتوای منتشرشده دیگر کاربران را بخوانند البته در صورتی که کاربر، خواندن محتوای توئیت های خود را به دنبال کنندگانش محدود نکرده باشد.
بر اساس برآوردها تا ماه مه 2015 (اردیبهشت گذشته) توئیتر 500 میلیون کاربر داشت که از این تعداد 302 میلیون کاربر فعال بوده اند.
مسئولان توئیتر در بخش کمک رسانی، هدف خود را از راه اندازی و توسعه آن ارائه خدماتی برای کشف و دریافت اطلاعات از منابع مورد علاقه کاربران و تسهیم این اطلاعات با دیگران اعلام کرده و نوشته اند: «ما مالکیت محتوایی را که کاربران به اشتراک می گذارند به رسمیت می شناسیم و می دانیم هر کاربری مسئولیت محتوای مطالب خود را برعهده دارد؛ به دلیل همین اصول، مرتب حساب های کاربری را نظارت و محتوای مطالب را سانسور نمی کنیم، غیر از موارد بسیار محدود. توئیتر یکی از موارد نظارت و سانسور محتوای کاربران را انتشار اسپم یا هرزنامه دانسته و موارد متعددی را به عنوان اسپم شناخته است که یکی از آنها انتشار لینک یا پیوندهای منحرف کننده است».
اما به نظر می رسد مسئولان توییتر دست کم در مورد نامه رهبر انقلاب که با عنوان انگلیسی (letter 4 u) منتشر شده است این اصول را رعایت نکرده و در مورد کاربرانی که نامه را به صورت کامل منتشر کرده و حتی کسانی که عنوان آن را بازنشر یا توئیتی در مورد آن با هشتک (#) نامه رهبر ایران یا رهبر ایران منتشر کرده اند، با تعلیق حساب کاربری شان، مجازات کرده است.
علاوه بر این، توئیتر محتوای مرتبط با مصاحبه سردار سلیمانی و هشتک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیز جزء هرزنامه های خود قرار داده و به این دسته از کاربران نیز هشدار تعلیقی داده است.
این رفتار در حالی است که حساب های کاربری مرتبط با گروه تروریستی داعش در توئیتر به شدت فعال است؛ طوری که اندیشکده آمریکایی بروکینگز در گزارشی مفصل در مارس 2015 (فروردین گذشته) وضعیت حساب های کاربری طرفداران داعش را بررسی کرده و در آماری تخمینی نوشته است در بازه زمانی سپتامبر تا دسامبر 2014 (شهریور تا دی 1393) زمانیکه داعش فعالیت علنی خود را در عراق آغاز کرد، دست کم 46 هزار حساب کاربری از طرفداران داعش در توئیتر ثبت شده بود. این آمار البته آماری محافظه کارانه است و نویسندگان گزارش چند سطر بعد مدعی شده اند که حساب های طرفداران داعش در بعضی مقاطع به 70 هزار حساب نیز می رسیده است.
به گزارش ایرنا البته، فعالیت داعش در فضای مجازی به توئیتر محدود نمی شود و در شبکه های اجتماعی دیگر از جمله فیس بوک نیز صفحات زیادی را به خود اختصاص داده و یکی از راه های عضوگیری این گروه که اکنون در مورد تروریستی بودن اقدامات آن اتفاق نظر وجود دارد همین شبکه های اجتماعی است.
همه این رفتارها در حالی صورت می گیرد که این شبکه های اجتماعی که مقر اصلی آنها در امریکا است، همچنان خود را مدعی حقوق بشر و دموکراسی معرفی می کنند.

میثم لطفی - به جرات می‌توان گفت که تقریبا همه کاربران جهانی نام فیس‌بوک را شنیده‌اند و همان‌طور که شرکت مذکور در آخرین گزارش رسمی خود اعلام کرده است،‌ بیش از 55/1 میلیارد نفر عضو این شبکه اجتماعی هستند. در هر ماه حدود 2/1 میلیارد نفر به‌صورت مستمر به صفحه شخصی خود در فیس‌بوک سر می‌زنند و از آنجایی که هر روز حجم گسترده اطلاعات از طرف این افراد روی سرورهای فیس‌بوک ذخیره می‌شود، سیاست‌های امنیتی دقیق برای آن در نظر گرفته شده است. فیس‌بوک دومین سایت اینترنتی محبوب در جهان محسوب می‌شود و ارزش سرمایه‌های شرکت در آخرین گزارش مالی بیش از 300 میلیارد دلار محاسبه شده است. شرکت فیس‌بوک در هر سه ماه به‌طور میانگین پنج میلیارد دلار درآمد کسب می‌کند و به کمک 10 هزار کارمندی که در سراسر جهان دارد، خدمات خود را به‌صورت اختصاصی برای کاربران مناطق مختلف ارایه می‌دهد. همه این موارد موجب شده تا فیس‌بوک به یک دریای عمیق اطلاعاتی تبدیل شود. ولی آیا شما از همه قابلیت‌ها و خدماتی که در این شبکه اجتماعی ارایه می‌شود باخبرید؟ کارشناسان مرکز PWMag دوازده قابلیت در فیس‌بوک را شناسایی کردند که بخش اعظم اعضای این شبکه اجتماعی از آن بی‌خبر هستند. این 12 قابلیت به قرار زیر معرفی شده‌اند.

کاهش تعداد پیام‌های اطلاع‌رسان

اگر عضو شبکه اجتماعی فیس‌بوک باشید، به‌خوبی می‌دانید که هر روز انبوه پیام‌های اطلاع‌رسانی برای شما ارسال می‌شود. البته بسیاری از این پیام‌ها ارزش چندانی ندارد و برای مثال اگر یک دوست نه چندان نزدیک روی صفحه اختصاصی خود یک مطلب کوتاه هم نوشته باشد، پیام مربوط به آن روی صفحه شما و در سرویس پست الکترونیکی ارسال می‌شود. با این وجود بد نیست بدانید که شما به‌عنوان یکی از کاربران فیس‌بوک می‌توانید بخشی از این پیام‌ها را غیرفعال کنید.

برای این کار باید به بخش تنظیمات صفحه خود بروید و روی گزینه اطلاعیه (Notifications) کلیک کنید. وقتی وارد این بخش می‌شوید، تمام قابلیت‌های کنترلی برای پیام‌های دریافتی روی رایانه یا تلفن همراه در اختیار شما قرار می‌گیرد.

متاسفانه فیس‌بوک به شما اجازه نمی‌دهد در بخش تنظیمات اطلاعیه‌های ارسالی در پست الکترونیکی را به‌صورت گزینشی غیرفعال کنید. شما باید روی گزینه لغو اشتراک (Unsubscribe) کلیک کنید تا همه پیام‌ها به‌صورت یکجا غیرفعال شوند.

غیرفعال کردن پخش خودکار ویدیو

تصاویر ویدیویی که روی صفحه شخصی شما در فیس‌بوک منتشر می‌شوند، قابلیت اجرای خودکار دارند، ولی ممکن است شما نخواهید حجم اینترنت خود را صرف دیدن همه تصاویر کنید یا با این کار سرعت اینترنت‌تان را پایین بیاورید. علاوه بر این ممکن است از جانب اطرافیان تصاویری به‌اشتراک گذاشته شده باشد که تمایلی به دیدن آنها نداشته باشید یا باز کردن آنها در شرایط کنونی برای شما مناسب نباشد.

برای غیرفعال کردن حالت نمایشگر خودکار ویدیوها باید به بخش ویدیوها (Videos) در قسمت پایین بخش تنظیمات بروید. در اینجا به جای گزینه پیش‌فرض (Default) باید گزینه خاموش (Off) را انتخاب کنید. کاربرانی که با ابزار موبایلی وارد فیس‌بوک می‌شوند باید وارد بخش App Settings شوند و سپس روی گزینه Video Auto-Play کلیک کنند.

ذخیره اطلاعات و دسترسی در آینده

بخش اطلاع‌رسانی صفحه شخصی شما در فیس‌بوک که با نام News Feed هم شناخته می‌شود، گزینه ویژه مخصوص نشانه‌گذاری را در اختیار دارد. اگر مطلبی منتشر می‌شود که تمایل دارید آن را ذخیره کنید تا در آینده به آن دسترسی داشته باشید، باید بالای آن مطلب در قسمت راست روی فلش کوچک کلیک کنید و سپس روی گزینه «ذخیره ویدیو یا لینک» کلیک کنید.

برای آنکه به همه مطالب ذخیره‌شده خود دسترسی داشته باشید، روی کلید ذخیره (Saved) در سمت راست صفحه فیس‌بوک خود کلیک کنید.

تلفظ نام صحیح

در فیس‌بوک کاربران با ملیت‌های گوناگون حضور دارند و هر یک از آنها نام خود را به‌صورت متفاوت می‌نویسند. این مساله موجب می‌شود همه کاربران نتوانند به‌راحتی نام‌ها را تلفظ کنند. ولی فیس‌بوک برای این مساله هم یک راه‌حل کاربردی ارایه کرده تا به‌آسانی بتوانید تلفظ صحیح نام خود را به همگان اعلام کنید. برای این کار باید در پروفایل شخصی خود وارد بخش About شوید و روی گزینه جزییات درباره شما (Detail‌ About You) کلیک کنید. سپس یک گزینه را خواهید دید که در آن می‌توانید تلفظ صحیح نام خود را به‌صورت صوتی اعلام کنید.

چه کسی صفحه شما را مسدود کرده است؟

فیس‌بوک هرگز به شما اعلام نمی‌کند کدام یک از کاربران صفحه شما را مسدود کرده‌اند و البته در آخرین خبرها هم گفته شده که هرگز تصمیم ندارد چنین قابلیتی را ارایه دهد. با این وجود برای آنکه متوجه شوید چه کسی صفحه شخصی شما را مسدود کرده تا به او دسترسی نداشته باشید، به‌ هیچ‌گونه ابزار اضافی یا افزونه مخصوص مرورگرهای اینترنتی نیاز ندارید. در اینجا برخی روش‌های کاربردی برای کسب اطلاع از این مساله ارایه شده است:

• مطالبی که به‌اشتراک می‌گذارید روی صفحات مختلف نمایش داده می‌شوند. اگر مطالبی که منتشر کردید از روی یک صفحه باز گردانده شد، به این معنی است که صفحه شما مسدود شده است.
• چت‌ها یا همان گفت‌وگوهای اینترنتی بدون هرگونه مشکل باقی می‌مانند، ولی اگر به صفحه‌ای که احتمال می‌دهید شما را مسدود کرده پیام جدید بفرستید، از سوی او دریافت نمی‌شود.
• زمانی که در بخش گفت‌وگوهای اینترنتی روی نام فرد مقابل خود کلیک می‌کنید یا اینکه اطلاعیه‌ای قدیمی را باز می‌کنید، این پیام برای شما ظاهر می‌شود: «لینکی که به‌دنبال آن هستید احتمالا منقضی شده است» یا اینکه «این صفحه فقط برای گروهی قابل دسترسی است که شما جزو آن نیستید».
• زمانی که شما صفحه‌ای را که مسدود کرده‌اید باز می‌کنید، به‌صورت خودکار شخص مقابل به فهرست دوستان شما اضافه می‌شود.

مسدود کردن پیغام درخواست بازی‌های اینترنتی

محبوب‌ترین بازی در فیس‌بوک Candy Crush نام دارد که تقریبا همه مشترکان شبکه اجتماعی فیس‌بوک نام آن را شنیده‌اند. کاربرانی که این بازی را دنبال می‌کنند، پیغام درخواست برای بازی مشترک با دوست خود را به او می‌فرستند و این مساله موجب شده هر روز ده‌ها اطلاعیه از سوی دوستان مختلف خود دریافت کنید که در آن نوشته شده است بازی مشترک انجام دهید.

در این زمینه فیس‌بوک به شما کمک می‌کند یک ابزار ویژه، بازی، صفحات، تبلیغات و حتی دعوتنامه‌ها برای حضور در مراسم‌های مختلف را مسدود کنید تا پیام‌های مربوط به آنها ارسال نشوند. در بخش تنظیمات فیس‌بوک گزینه‌ای با عنوان Block App Invites موجود است. اگر نام فردی که هر روز پیغام مربوط به شرکت در بازی Candy Crush را برای شما ارسال می‌کند در آن اضافه کنید، دیگر این پیغام‌ها را دریافت نمی‌کنید.

یافتن اطلاعات قدیمی

ممکن است در گذشته مطالبی منتشر کرده باشید که هم‌اکنون به آن نیاز دارید. علاوه بر این، ممکن است برای یکی از عکس‌هایی که در گذشته به‌‌اشتراک گذاشتید زیرنویسی نوشتید که هم‌اکنون به آن نیاز پیدا کرده‌اید. در این صورت باید کلیدواژه مورد نظر خود را در قسمت Activity Log وارد کنید تا مطلب مورد نظر به‌راحتی شناسایی شود.

کاربرانی که از فیس‌بوک روی رایانه شخصی استفاده می‌کنند، باید منوی اصلی را باز کنند و در قسمت بالای صفحه، گزینه Activity Log را انتخاب کنند. اگر در این قسمت از بخش Activity Search در قسمت بالا و سمت چپ استفاده کنید،‌ به‌راحتی مطلب مورد نظر را پیدا خواهید کرد. این فرایند در ابزار موبایلی فیس‌بوک هم به همین شکل دنبال می‌شود.

چه کسی لایک‌ها و کامنت‌های شما را می‌بیند؟

اگر دوست شما مطلبی را روی فیس‌بوک به‌اشتراک بگذارد، سیاست‌های امنیتی مورد نظر خود را به شما اعمال کرده تا برای مشاهده یا انتشار دوباره مطلب آنها را دنبال کنید. زمانی که این مطلب را لایک می‌کنید یا برای آن کامنت می‌گذارید، دیگر کاربرانی که این مطلب را مشاهده می‌کنند، می‌توانند به‌صورت خودکار روی صفحات خود ببینند که شما در آن مطلب چه اقدامی را انجام داده‌اید.

در شرایط دیگر ممکن است دوست شما یک عکس را به‌اشتراک گذاشته و نام 20 نفر را روی آن برچسب زده باشد. در این شرایط بهتر است گزینه Friends Of Friends را مورد استفاده قرار دهید تا متوجه شوید چه کسی لایک یا کامنت شما را روی صفحه خود مشاهده می‌کند.

اگر شما عکس را لایک کنید یا برای آن کامنت بنویسید، تمام 20 نفر به علاوه دوستان‌شان که حتی آنها را نمی‌شناسید، در جریان این لایک و کامنت قرار می‌گیرند. شما در بخش سیاست‌های امنیتی فیس‌بوک می‌توانید این اتفاق را غیرفعال کنید تا کاربر دیگری در جریان قرار نگیرد.

کاهش حجم فیس‌بوک روی گوشی

ابزار موبایلی فیس‌بوک 96 مگابایت حجم دارد. این ابزار می‌تواند به مرور زمان صدها مگابایت از حافظه داخلی گوشی شما را به خود اختصاص دهد؛ به‌خصوص زمانی که با ابزار مذکور گشت‌وگذار می‌کنید، حجم این داده‌ها افزایش می‌یابد. این مساله به آن دلیل است که فیس‌بوک به‌صورت خودکار تمام عکس‌هایی را که مشاهده می‌کنید در یک فایل ویژه ذخیره می‌کند و حتی داده‌های مربوط به صفحات اینترنتی که در آن گشت‌وگذار می‌کنید هم روی فضای داخلی گوشی هوشمند شما نگهداری می‌شود تا در آینده سریع‌تر بتوانید صفحه مربوطه را باز کنید.

برای پاک کردن این اطلاعات از روی گوشی هوشمند آیفون، باید ابزار مربوط به فیس‌بوک را به‌صورت کامل از روی گوشی خود پاک کرده و دوباره از ابتدا آن را نصب کنید. در گوشی‌های اندرویدی شما می‌توانید حافظه موقت (Cache) را پاک کنید. برای این کار باید انگشت خود را چند ثانیه طولانی‌تر روی آیکون فیس‌بوک نگه دارید و سپس گزینه App Info را انتخاب کنید. در این شرایط با فشار دادن کلید Clear Cache همه اطلاعات داخلی پاک می‌شود.

انتخاب اخباری که می‌خواهید ببینید

اوایل تابستان امسال فیس‌بوک قابلیت جدیدی را با نام See First ارایه کرد که به کاربران امکان می‌داد کاربران مورد علاقه خود را انتخاب کنند و به صورت ویژه اخبار و اطلاعات آنها را در اختیار بگیرند.

این قابلیت مهم‌ترین ابزار کاربردی برای شما محسوب می‌شود تا اخبار و اطلاعات را به‌صورت گزینشی مشاهده کنید و از میان انبوه مطالبی که هر روز از جانب صفحات مختلف ارایه می‌شود، فقط اطلاعات مورد نظر خود را دریافت کنید. برای فعال کردن آن روی گزینه Following بروید و سپس گزینه See First را انتخاب کنید.

خروج از فیس‌بوک روی رایانه دیگر

روی گزینه تنظیمات کلیک کنید، گزینه Security را انتخاب کنید. در این بخش گزینه‌ای با نامWhere You’re Logged‌ وجود دارد که به کمک آن می‌توانید فقط روی یک دستگاه از حساب کاربری خود استفاده کنید. البته برای این کار باید کلید End Activity را بزنید.

مشاهده ابزارهایی که از حساب کاربری فیس‌بوک استفاه می‌کنند

بسیاری از ابزارهای کاربردی با فیس‌بوک در ارتباط هستند تا اطلاعات شما در این شبکه اجتماعی را مورد استفاده قرار دهند. حتی ممکن است از ارتباط میان این ابزارها بی‌خبر باشید. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه روی گزینه تنظیمات بروید، روی گزینه Apps کلیک کنید و سپس فهرست ابزارهایی را که از اطلاعات فیس‌بوکی شما استفاده می‌کنند مشاهده خواهید کرد.(منبع:عصرارتباط)

وی افزود: بر پایه نتایج به دست آمده 26.9 درصد از پاسخگویان عضو تلگرام، 19.3 درصد در لاین عضو بوده‌اند و 15.6 درصد از پاسخگویان نیز عضو شبکه‌های اجماعی از جمله وایبر بوده‌اند.
آذرنیا در خصوص میزان حضور افراد در شبکه‌های اجتماعی، خاطرنشان کرد: 31.4 درصد از پاسخگویان در شبکه‌های اجتماعی در هر بار مراجعه بین 30 دقیقه تا یک ساعت، 23.9 درصد از پاسخگویان کمتر از 30 دقیقه و 18.2 درصد یک الی دو ساعت در هر بار مراجعه به این شبکه‌ها وقت می‌گذارند.
وی ادامه داد: 92.5 درصد از پاسخگویان روزانه در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند و 7.5 درصد به صورت هفته‌ای در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند.
مدیر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی اظهار کرد: میانگین حضور در شبکه‌های اجتماعی در یک شبانه‌روز 3.8 ساعت، حداقل 30 دقیقه و حداکثر 10 ساعت بوده است.
وی افزود: سه اولویت اول در پیگیری مطالب شبکه‌های اجتماعی به ترتیب مربوط به مطالب طنز با 24 درصد، گفت‌وگو(چت) با دوستان 22.6 درصد و تماشای کلیپ‌های تصویری و عکس‌ها با 19.8 درصد فراوانی بوده است.
آذرنیا در خصوص دلایل استفاده از شبکه‌های اجتماعی عنوان کرد: 86.1 درصد از پاسخگویان به دلیل تفریح، سرگرمی و حس کنجکاوی و 52.9 درصد از پاسخگویان در حد زیاد و خیلی زیاد بیان واقعیت‌هایی که در جامعه امکان ابراز آن وجود ندارد را از جمله این دلایل دانسته‌اند.
وی خاطرنشان کرد: همچنین 46.1 درصد از پاسخگویان اظهار داشته‌اند که عدم التزام به رعایت محدودیت‌های عرفی موجب حضور آنان در شبکه‌های اجتماعی است و 33.9 درصد از پاسخگویان نیز ابراز موضوع‌های عاطفی و ارتباط راحت‌تر با جنس مخالفت را موجب فعالیت خود در شبکه‌های اجتماعی می‌دانند.
به گزارش ایسنا مدیر مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: مقایسه علت‌های حضور در شبکه‌های اجتماعی در بین زنان و مردان نشان می‌دهد که مردان بیشتر از زنان علت حضور خود را در شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات و بازاریابی عنوان کرده‌اند.
این نظرسنجی توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی در پاییز سال جاری و در بین افراد (17 تا 35 ساله) که از طریق تلفن‌های هوشمند یا رایانه به شبکه‌های اجتماعی دسترسی دارند، انجام شده است.

سرهنگ جواد جهانشیری ظهر امروز در نشستی خبری اظهار داشت: متهمان پلیس فتا شناخته شده هستند، با توجه به گسترش فضای مجازی و ترغیب شدن مردم به این فضا در آینده‌ای نزدیک پلیس فتا تابلو و ویترین ناجا خواهد شد.
وی افزود: حوزه پلیس فتا بسیار تخصصی است و بیشترین تخلفات در لایه‌های وب پنهان صورت می‌گیرد به طوری که در حال حاضر ۶ درصد وب و ۹۴ درصد وب پنهان تخلفات فضای مجازی را انجام می‌دهند و این موضوع ماموریت پلیس فتا را حساس تر می‌کند چرا که تمامی گروه‌های تروریستی از لایه‌های وب پنهان برای نحوه آموزش، عضو گیری و انجام ماموریت‌هایشان استفاده می‌کنند.
جهانشیری تصریح کرد: تا سال ۹۲، ۴۶ میلیون کاربر در فضای مجازی فعال بودند و امروز نزدیک به ۶۶ میلیون نفر کاربر فضای مجازی هستند که از این میزان ۴۶ درصد تنها از موبایل و تبلت استفاده می‌کنند.
رئیس پلیس فتا خراسان رضوی خاطرنشان کرد: امروز نوع ابزار در فضای مجازی تغییر کرده و هرچه آمار کاربران افزایش می‌یابد میزان آسیب پذیری نیز بیشتر می‌شود البته اگر شهروندان نسبت به تهدیدها و آسیب‌ها آگاه باشند مجرمین را ناکار خواهند گذاشت.
وی با بیان اینکه ۱۰ درصد کاهش جرایم اقتصادی در سال جاری داشته‌ایم عنوان کرد: در آبان ماه نسبت به مهرماه از لحاظ وقوع جرایم ۴ درصد رشد داشته‌ایم، میزان کشفیات یک درصد و میزان متهمان دستگیر شده ۸ درصد رشد داشته است.
جهانشیری اظهار داشت: در حوزه تشخیص و پیشگیری فضای سایبری، نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته‌ایم و در بخش اطلاع رسانی نیز ۹۴ درصد ارتقا داشته‌ایم، در حوزه پرونده‌های واصله نیز ۶۴ درصد نسبت به گذشته افزایش داشته‌‎ایم.
رئیس پلیس فتا خراسان رضوی با اشاره به اینکه در اداره پیشگیری ۶۲ درصد بحث پیشگیری داشتیم گفت: در بازدید از مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی مانند نت سراها و نظارت بر فعالیت‌های آنها رشد ۳۵ درصدی در این حوزه داشته‌ایم البته شناسایی هکرها در دستور کار پلیس فتا قرار دارد و جزو ماموریت‌های اصلی پلیس فتا محسوب می‌شود، ضمن اینکه با هکرهای قانون شکن برخورد می‌کنیم و در این زمینه بانک‌های اطلاعاتی نیز جمع آوری شده است.

جهانشیری با اعلام دستگیری متهمان دو پرونده جرایم اینترنتی اظهار داشت: چندی پیش شهروندی مدعی شده بود که در شبکه‌های اجتماعی با فردی به نام کاربری گرگ زخمی آشنا شده و در انتهای این ارتباطات دوستانه منجر به تجاوز به عنف، فیلم برداری و عکس برداری از وی شده و بارها توسط فرد خاطی مورد تهدید قرار گرفته است که این فرد در یک عملیات شناسایی دستگیر شد که پرونده در مرحله تحقیقات قرار دارد.
به گزارش تسنیم وی خاطرنشان کرد: فرد دیگری مدعی شده بود که عکس‌های عروسی‌اش به عنوان تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و سبب از هم پاشیدگی خانواده وی شده که از طریق نمونه آگهی و تبلیغات آتلیه شناسایی و پلمب شد و فرد خاطی مورد بازجویی قرار گرفته است.
رئیس پلیس فتا خراسان رضوی با اشاره به آمار روبه رشد جرایم اقتصادی گفت: جرایم آسیب دیده اقتصادی ۵۶ درصد از کل جرایم را در کشور شامل می‌شود و پیش از آن بحث انتشار اکاذیب روبه افزایش است اما در خراسان رضوی حساس ترین جرایم را مباحث مالی و اقتصادی شامل می‌شود.
جهانشیری بابیان اینکه خرید و فروش کالا در فضای مجازی جرم محسوب می‌شود بیان کرد: تبلیغات و خرید و فروش در شبکه‌های اجتماعی جرم است مگر اینکه از صنف مربوطه مجوز داشته باشند.
وی با اشاره به آمار ۸ ماهه سال ۹۴ خاطرنشان کرد: در خراسان رضوی، جرایم اقتصادی ۵۳ درصد، اخلاقی ۳۰ درصد، اجتماعی ۱۱ درصد و سیاسی ۶ درصد جرایم را تشکیل می‌دهند.

کدام یک از شرکت های فعال شبکه های اجتماعی بهترین فرصت برای سرمایه گذاری محسوب می شوند و پول های بیشتری را به سمت خود می کشاند؟ سه تن از معروف ترین تحلیلگران و کارشناسان جهان به این پرسش پاسخ دادند.
حدود ۱.۵ میلیارد نفر از مردم جهان هر ماه از شبکه اجتماعی فیس بوک استفاده می کنند. ۳۰۰ میلیون نفر به صورت مستمر به توییتر سر می زنند و نزدیک به ۸۰ میلیون نفر هم ماهانه از روی سرویس Pandora به موسیقی های مورد علاقه خود گوش می دهند. این اعداد و ارقام بسیار قابل ملاحظه است و حتی می توان گفت این شبکه های اجتماعی از بزرگ ترین کشورهای جهان هم پرجمعیت تر هستند.با این وجود، کدام یک از شرکت های مذکور بهترین فرصت برای سرمایه گذاری محسوب می شوند و پول های بیشتری را به سمت خود می کشاند؟ سه تن از معروف ترین تحلیلگران و کارشناسان جهان به این پرسش پاسخ دادند و با دلایل قانع کننده اعلام کردند که کدام یک از این شبکه های اجتماعی گزینه بهتری هستند.

رئیس پلیس فتا آذربایجان شرقی با اشاره به ماده 17 قانون جرایم رایانه ای، گفت: انتشار اطلاعات شخصی افراد در شبکه مجازی که موجب هتک حیثیت او شود، تا دو سال زندان در پی دارد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پلیس فتا سرهنگ محسن محمودی رئیس پلیس فتا آذربایجان شرقی اظهار داشت: در پی شکایت فردی مبنی بر اینکه بعد از درخواست طلاق از همسرش، وی اقدام به فحاشی و آبروریزی و تهدید و ثبت مطالب رکیک در « تانگو و بی تالک» کرده است، مراتب در دستور کار کارآگاهان پلیس فتا قرار گرفت.

این مقام انتظامی تصریح کرد: پس از استخراج و جمع آوری شواهد و با اخذ دستور مقام قضایی فرد مذکور به پلیس فتا احضار شد.

رئیس پلیس فتا آذربایجان شرقی افزود: متهم در مواجهه با مستندات پلیس، جرم خود را پذیرفت و انگیزه خود از این کار را درخواست طلاق همسرش اعلام کرد.

سرهنگ محمودی با اعلام اینکه متهم پس از تکمیل پرونده جهت سیر مراحل قانونی به مرجع قضایی معرفی شد، خاطرنشان کرد: فضای مجازی و شبکه های اجتماعی راه مناسبی جهت تلافی کردن و بیان مشکلات و اختلافات خانوادگی نیست.

رئیس پلیس فتا آذربایجان شرقی به ماده 17 قانون جرائم رایانه ای اشاره کرد و افزود: هر کس به وسیله سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی، اسراری شخصی را بدون رضایت او منتشر کند، به نحوی که منجر به ضرر و عرفاً موجب هتک حیثیت او شود به حبس از 91 روز تا دو سال و جزای نقدی محکوم خواهد شد.

در شرایطی که سرانه مطالعه در ایران بسیار پایین است با گسترش رسانه‌های اجتماعی، تلاش برای فعالیت در جهت کتاب‌خوانی به قشرهایی از مردم رسیده و در شبکه‌های اجتماعی گروه‌هایی از علاقه‌مندان به کتاب برای تشویق به مطالعه به وجود آمده است.

از جمله در برنامه تلگرام کانال‌هایی با تعداد زیادی عضو برای اشتراک‌گذاری کتاب تاسیس شده که به علت در دسترس بودن و اعلا‌ن‌های مداوم تا حدی ترغیب‌کننده‌ است اما یک نکته در این‌جا به چشم می‌خورد و آن انتشار غیرقانونی پی‌دی‌اف برخی کتاب‌ها و رعایت نکردن حقوق مولف است.

سرقت ادبی، نشر غیرمجاز کتاب، دانلود و انتشار آثار ادبی بدون اجازه ناشر و مولف و ... از مسائلی است که در حوزه نشر به چشم می‌خورد. در قانون "حقوق پدیدآورنده" آمده است: «حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و بهره‌برداری مادی و معنوی از نام و اثر اوست.» اما با رواج بیش‌ از پیش اینترنت و تبدیل غیرقانونی کتاب‌ها به فایل پی‌دی‌اف، این قانون تا حدود زیادی رعایت نمی‌شود.

اما شبکه‌های اجتماعی تا چه حد در سرانه مطالعه موثرند؟ آیا انتشار غیرقانونی راه درستی برای ترغیب به کتاب‌خوانی است؟ و آیا این نوع انتشار تاثیری بر انگیزه ناشر و مولف خواهد گذاشت؟

ناشر چه می‌گوید؟

ناشرانی که با سرمایه خودشان کتاب چاپ می‌کنند و نه با سرمایه مولف، تمام هزینه روند انتشار یک کتاب را می‌پردازند و تمام امیدشان برای بازگشت هزینه به زمان فروش معطوف می‌شود.

در همین راستا بهرنگ کیائیان از مدیران نشر چشمه می‌گوید: این کار به نویسندگان، مترجمان و شاعران بسیار ضربه می‌زند. در حالی که بازار کتاب رونقی ندارد این هجمه‌ها بازار را خراب‌تر می‌کند. در این حالت نمی‌توان گفت که این کانال‌های تلگرامی و سایت‌های انتشار فایل پی‌دی‌اف جریانی در کنار جریان چاپ هستند.

او همچنین متذکر می‌شود: سایت‌هایی مانند «فری بوک» ساز و کاری را فراهم کرده‌اند که افرادی که می‌خواهند به صورت قانونی فایل پی‌دی‌اف را خریداری کنند راحت باشند. این افراد از طریق روش اخلاقی و قانونی می‌توانند این کتاب‌ها را بخوانند.

کیائیان در عین حال می‌گوید: این نوع انتشار درباره کتاب‌های نایاب یا کتاب‌هایی که موجود نیستند باعث بیشتر خوانده شدن می‌شود، اما انتشار پی‌دی‌اف کتابی که در حال انتشار است و مولف و ناشر از آن منتفع می‌شوند، درست نیست.

ادمین؛ شوالیه یا سارق ادبی؟

ادمین‌های کانال‌های تلگرامی معتقدند کار آن‌ها بر کتاب‌خوانی تاثیر مثبت دارد.

حمید ادمین یک کانال تلگرامی می‌گوید: الان کمتر کسی با این ترافیک و مشکلات دیگر برای خرید کتاب از خانه خارج می‌شود. من بارها کتاب‌هایی را که به تازگی منتشر شده است معرفی کرده‌ام و بخش‌هایی از آن‌ها را گذاشته‌ام تا افراد را به خریدن کتاب تشویق کنم، حتی پیش آمده که مولفان از من خواسته‌اند کتابشان را در کانال قرار دهم تا افراد بیشتری آن را بخوانند.

او در ادامه بیان می‌کند: سعی هرکسی به نوبه خودش موثر خواهد بود. ما حتی برای شهرهای مختلف برنامه ترویج کتاب‌خوانی داریم و تا کنون در چند شهر بزرگ از جمله تهران، تبریز، مشهد، اصفهان و ... کانال اختصاصی کتاب راه‌اندازی شده که موقعیت تبادل یا خرید و فروش وجود داشته باشد.

این ادمین کانال کتاب می‌گوید: اگر کسی می‌خواهد از انتشار کتابش به صورت پی‌دی‌اف جلوگیری کند باید از سایت‌هایی که این کار را انجام می‌هند شکایت کند. اما کاری که ما انجام می‌دهیم این است که با دانلود از همین سایت‌ها به نیاز افراد به برخی کتاب‌ها پاسخ می‌دهیم. من تنها کتاب‌ها را در دسترس قرار می‌دهم تا عضوها به خواندن آن ترغیب شوند.

او می‌گوید: طرح‌هایی در این کانال اجرا کردم. به عنوان نمونه طرح «کتاب من» که خود افراد معرفی کتاب را برای من ارسال می‌کنند تا در کانال قرار بگیرد. طرح «کتاب مورد علاقه صوتی» که هر کسی بخشی از کتاب مورد علاقه خود را می‌خواند تا دیگران را به خواندن آن کتاب تشویق کند. طرح «قصه شب» که شب‌ها قبل از خوابیدن بخشی از یک قصه را به صورت صوتی برای کاربران می‌گذارم.

حمید در پایان اظهار می‌کند: این طرح‌ها تنها به فضای مجازی مربوط است اما ما طرح‌هایی برای دنیای واقعی داریم. حتی کسانی که کتاب‌خوان نبودند از طریق این کانال به خواندن کتاب ترغیب شدند. اگر یک نفر هم به خواندن کتاب ترغیب شود برای من بسیار ارزشمند است.

اهل قلم چه می‌گویند؟

برخی از اهل قلم معتقدند این نوع انتشار در فروش کتاب تاثیری ندارد. برخی نیز این کار را مخرب می‌دانند. البته تمامی این افراد انتشار غیرقانونی فایل پی‌دی‌اف آثار را غیراخلاقی می‌دانند و می‌گویند در انگیزه‌شان برای ادامه کار خللی ایجاد نمی‌کند.

کاوه میرعباسی درباره تاثیر انتشار فایل پی‌دی‌اف آثارش می‌گوید: انتشار فایل پی‌دی‌اف در فروش کتاب‌های کاغذی هیچ تاثیر منفی ندارد. کسانی که می‌گویند موثر است می‌خواهند دل خودشان را با این حرف‌ها خوش کنند. یک کتاب من در یکی از سایت‌ها در دو روز حدود هزار بار دانلود شده بود اما این موضوع در فروشش تاثیر نداشت.

این مترجم و نویسنده می‌افزاید: من خودم روزی چندین کتاب خارجی دانلود می‌کنم ولی اگر به صورت رایگان نبود آن‌ها را نمی‌خواندم. خواندن فایل پی‌دی‌اف کار راحتی نیست. شخصا زمانی نگران شده بودم اما تجربه ثابت کرد چنین نیست. به عنوان مثال کتاب «نادیا» دو سال است به صورت پی‌دی‌اف در سایت‌ها وجود دارد. این کتاب از سال اول انتشار دو سال یک بار تجدید چاپ شد و بعد از انتشار فایل پی‌دی‌اف هم دوباره به روال سابق بعد از دو سال تجدید چاپ شد؛ پس این موضوع تاثیری نداشت.

بلقیس سلیمانی نیز می‌گوید: این کار درستی نیست. ارشاد باید قوانینی برای این مشکل تنظیم کند و امکان اجرایی شدن آن را فراهم کند. اوضاع در مورد سایت‌هایی که کتاب‌ها را به صورت نسخه پی‌دی‌اف می‌فروشند فرق می‌کند. ولی در یک‌سری سایت‌ها کتاب به صورت مجانی دانلود می‌شود.

او همچنین بیان می‌کند: تا به حال تمام کتاب‌های من به صورت فایل منتشر شده است. من و ناشر سعی کردیم از این کار جلوگیری کنیم زیرا ما از این طریق امرار معاش می‌کنیم ولی انگیزه من ربطی به انتشار پی‌دی‌اف ندارد.

احمد پوری درباره انتشار غیرقانونی فایل کتاب‌هایش اظهار می‌کند: چندین کتاب من در سایت‌ها منتشر شده است اما این باعث کم‌شدن انگیزه من نشده است زیرا تیراژ کتاب به اندازه‌ای پایین است که به دست مخاطبان اصلی‌اش می‌رسد. انتشار پی‌دی‌اف باعث نمی‌شود این تیراژ کم صدمه بخورد.

این مترجم و نویسنده می‌گوید: این کار، کار خوبی نیست زیرا اجازه ناشر و مولف اثر گرفته نشده است. کاری غیراخلاقی و غیرقانونی ‌است. علاوه بر آن کسانی که در اینترنت هستند اغلب برایشان راحت‌تر است که به آن صورت بخوانند. اگر این فایل‌ها نباشد کتاب کاغذی نمی‌خوانند. انتشار فایل پی‌دی‌اف مشتری کتاب را کم نمی‌کند.

او همچنین می‌افزاید: من آمار دقیقی ندارم اما حس می‌کنم معمولا کسانی که دانلود می‌کنند کتاب را نمی‌خوانند. فقط حرصِ داشتن و صاحب‌ شدن یک کتاب به صورت غیرقانونی را دارند. برخی کلکسیون خیلی خیلی بالایی از کتاب‌های پی‌دی‌اف دارند اما هیچ کدام را نخوانده‌اند ولی در مجموع باید گفت این کار، کار خوبی نیست.

پوری با بیان این‌که دانلود غیرقانونی کتاب‌هایش در انگیزه‌اش تاثیر ندارد می‌گوید: شخصا به این سادگی انگیزه‌ام پایین نمی‌آید. من کتابی داشتم که اجازه انتشار نگرفت اما باز انگیزه‌ام پایین نیامد. اگر کسی انگیزه‌اش قوی باشد با این اتفاقات انگیزه‌اش پایین نمی‌اید ولی باز همه این‌ها صحه گذاشتن بر کار غیراخلاقی و غیرقانونی نیست.

مشکلی همیشگی

کانال‌های تلگرامی به بررسی و کار پژوهشی نیاز دارند؛ این‌که چقدر از این کانال‌های مرتبط با کتاب می‌توانند موثر یا مضر باشند و تاثیرات مثبت و منفی داشته باشند. خلأ کارهای پژوهشی روی پدیده‌های نوظهور این‌چنینی و آشنایی با ظرفیت‌های آن‌ها به شدت احساس می‌شود.

علی گرانمایه‌پور استاد علوم ارتباطات در دسترس بودن کتاب را در سرانه کتاب‌خوانی موثر نمی‌داند و می‌گوید: من در مورد تأثیر شبکه‌های مجازی در فیلم، کتاب و موسیقی یک عقیده دارم. هر چه کانال ارتباطی برای انتشار اطلاعات بیشتر باشد شیوه انتشار هم فرق می‌کند. در کشوری که مردم به هر دلیلی متکی به ارتباط شفاهی هستند میلیون‌ها جلد کتاب را به شکل پی‌دی‌اف منتشر کنید باز کمکی به فرهنگ کتاب‌خوانی نمی‌کند. اما در حال حاضر کانال‌های تلگرام جنبه سرگرمی، خبری و اطلاع‌رسانی دارند.

این تحلیل‌گر رسانه با تاکید بر انجام کار پیمایشی برای ارائه دقیق نتیجه، بیان می‌کند: درباره شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ها تا زمانی که کار پیمایشی انجام نشود نمی‌توان گفت شیوه انتشار اطلاعات تأثیر مثبت یا منفی دارد. زمانی که فریاد می‌زدیم ماهواره‌ها تأثیر منفی می‌گذارد هیچ‌کس روی این موضوع تحقیق نکرد. در مورد تلگرام و سایت‌ها هم که کانال‌های ارتباطی هستند، باید تحقیق کنیم.

او اظهارنظرهای بی‌پایه را مخدوش‌کننده می‌داند و می‌گوید: باید سعی شود در مورد ترتیب و تأثیر شبکه‌های ارتباطی و اجتماعی و اپلیکیشن‌ها تا تحقیق نشده است نظری داده نشود، زیرا ذهن تصمیم‌گیرندگان را مخدوش می‌کنیم. به جای میلیون‌ها خبر درباره مزایا و معایب هر پدیده، گروهی تشکیل دهیم تا تحلیل محتوا کنند که واقعا انتشار پی‌دی‌اف اثر داشته یا نداشته و اگر داشته به چه شکل بوده است.

گرانمایه‌پور می‌افزاید: در واقع به این شکل نیست که بگوییم این کانال‌ها سطح معلومات و مطالعات را بالا می‌برد. فارغ از تمام این‌ها سخت و زود است که درباره تأثیر این شبکه‌ها و سایت‌ها بر مردم قضاوت کنیم. شاخص‌های مطالعه متفاوت است و این شبکه‌ها شاخص‌های خاص خودشان را دارند.

این استاد ارتباطات درباره رعایت نشدن حق مولف در سایت‌ها می‌گوید: بحث سایت‌ها با اپلیکیشن‌ها فرق دارد. اپلیکیشن‌ها دائم همراه فرد هستند و قابلیت‌های متفاوتی دارند. اما در بحث سایت موضوع کمی جدی‌تر می‌شود. برخی کتاب‌ها مانند رمان‌ها یا کتاب‌های علمی به هر دلیلی دیگر چاپ نمی‌شوند. سایت‌ها به صورت رایگان یا با فروش، کار دسترسی به کتاب را تسهیل می‌کنند. این اتفاق به نداشتن فرهنگ و قانون بازمی‌گردد.

او در پایان می‌گوید: البته رعایت نکردن حقوق مولف مخصوص ایران نیست و در خارج هم وجود دارد اما پلیس سایبر در بسیاری از کشورها با تکیه بر قوانین، گاهی سایت‌ها را می‌بندد، منشأ آپلود را پیدا می‌کند و افراد را دستگیر می‌کند، زیرا برای هنرمند و اثر هنری ارزش قائل‌اند. بحث حقوق نگارنده و صاحب اثر یکی از مشکلات همیشگی ماست که تابع قانون کپی‌رایت نیستیم. در بحث انتشار موسیقی هم همین مشکل‌ها وجود دارد.

به این ترتیب به نظر می‌رسد رعایت نکردن قانون حق مولف در ایران از بزرگ‌ترین آسیب‌های آثار فرهنگی و هنری است و تنها راه برای سامان دادن به اوضاع نابسامان کپی‌رایت، تحقیق و شناخت دقیق و در نهایت تنظیم صحیح قانون و اجرای آن است.

گزارش: نازنین ساسانیان - ایسنا

شبکه های اجتماعی مختلف ابزار جدیدی در اختیار کاربران خود گذاشته‌اند، تا مردم سراسر جهان بتوانند ضمن ردگیری اخبار و بحث درباره حملات تروریستی پاریس دیگران را از سلامت خود با خبر کنند.

به گزارش وال استریت، فیس بوک قابلیتی موسوم به Safety Check یا کنترل امنیتی را از روز گذشته فعال کرده که به کاربران این شبکه اجتماعی در مناطق مورد حمله امکان می دهد تا ایمنی و سلامت خود را بر روی نمایه خود مشخص کرده و دیگران را از در امان ماندن خود مطلع کنند.

این اولین بار است که چنین قابلیتی پس از حملات تروریستی در فیس بوک فعال می شود. تا قبل از این قابلیت مذکور تنها بعد از سوانح طبیعی مانند سیل و زلزله بر روی فیس بوک فعال می شد.

از سوی دیگر شبکه اجتماعی توییتر هم زبانه گزینش خبر خود موسوم به لحظه ها را برای انتشار تازه ترین عکس ها، ویدیو ها و اخبار رسانه های مختلف در مورد این حمله تروریستی فعال کرده است.

علاوه بر این گوگل هم اعلام کرده که تماس تلفنی بین المللی با فرانسه از طریق برنامه همراه Hangouts طی دو روز آینده رایگان خواهد بود و افرادی که در خارج از این کشور هستند می توانند از این طریق از وضعیت دوستان و آشنایانشان در فرانسه مطلع شوند. این برنامه با آیفون و گوشی های آندرویدی سازگاری دارد.

به گزارش فارس شهروندان پاریس با استفاده از هش تگ #PorteOuverte یا درهای باز به استقبال افرادی رفته اند که در محل وقوع حوادث تروریستی هستند و به دنبال پناهگاهی برای در امان ماندن می گردند.

اما کاربرانی که در نزدیکی یا محل وقوع حوادث تروریستی بوده اند هم تصاویر و مطالبی را منتشر کرده اند. یکی از کاربران برنامه همراه Periscope متعلق به توییتر ویدیویی از نزدیکی محل سالن Bataclan منتشر کرده، کاربران دیگری هم از تلاش پلیس برای نجات زخمی های این حادثه تصاویری را منتشر کرده اند. حتی گفته می شود یکی از افرادی که در سالن Bataclan گروگان گرفته شده بوده نیز مطالبی را در حساب کاربری خود در فیس بوک منتشر کرده است.

مراقب داشته‌هایمان باشیم و بدانیم در دنیایی واقعی زندگی می‌کنیم که قرار است خیلی از چیزهایش واقعی باشند. قطعا بسنده‌کردن به شمارگان لایک‌ها، نمی‌تواند سرمایه‌ حقیقی ما باشد.
رضا فضل اله نژاد در یادداشتی که در روزنامه شهروند منتشر شده، نسبت به هجوم اینترنت به زندگی روزمره انتقاد کرده و در ادامه دیدن نمایش «لایک» را توصیه کرده است: این روزها در مترو، اتوبوس شرکت واحد، تاکسی، صف نان، پشت کانتر دفاتر بیمه، درون بیمارستان، سر کلاس درس در دانشگاه، سر میز غذا، در مهمانی‌ها و ختم‌ها و جشن‌ها، حتی هنگام مراسم تشییع جنازه، چیزی که برای افراد اهمیت بسزایی دارد «وجود آنتن» و «کانِکت بودن» است تا مبادا دمی از شبکه‌های اجتماعی دور باشیم و عدم حضورمان باعث از دست دادن «واقعه‌ای مجازی» شود؛ خبری، جنجالی، دعوایی، مباحثه‌ای یا ارتباطی که می‌تواند در زندگی‌مان تاثیرگذار باشد. باید اذعان کنم، شخصا گرفتار «اینستاگرام» شده‌ام.
هیچ‌وقت هیچ‌کدام از شبکه‌های اجتماعی، حتی «فیسبوک» نتوانسته بود تا این حد برایم دغدغه ایجاد کند. در میان کاربران اینستاگرام، «دیده‌شدگی» ارتباط مستقیمی با سوژه، زاویه دید، خلاقیت در ثبت تصویر، بدیع‌بودن و مطلبی که برای تصویر انتخاب می‌کنی دارد. قاعدتا خروجی ماجرا، یعنی میزان و تعداد دیده‌شدن با شمارگان «لایک»ها مشخص می‌شود.
همین موجب می‌شود تا لایک، تبدیل بشود به یک مسأله، به یک دغدغه. می‌بینی و لایک می‌کنی تا ببینندت و لایکت کنند! اما موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود. این دیده‌شدن و لایک شدن و دیدن و لایک کردن به تمام شئون زندگی تسری پیدا می‌کند و همه‌چیز را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. چشم باز می‌کنی و می‌بینی در مسیری قرار گرفته‌ای که زندگی مجازی‌ات به موازات زندگی [ظاهرا] واقعی و شاید به همان میزان، اهمیت یافته و تو در آنجا شبکه‌ای از دوستان را داری که باید برای‌شان وقت بگذاری، گفت‌وگو کنی، محبت کنی، محبت ببینی، وابسته شوی، مجادله داشته باشی و در نهایت تلاش کنی تا خودت را اثبات کنی و دیده شوی. گاهی اما در این میان، درست مثل زندگی واقعی، ممکن است مراودات و شبکه روابط، سویه‌ احساسی هم پیدا کنند و تو بی‌آنکه خواسته باشی، وارد ماجرایی عاشقانه می‌شوی.
اینجاست که به آرامی، زندگی واقعی و مجازی، به‌ نحوی که قابل تشخیص نیست، در هم ادغام شده یا جای خود را با هم عوض می‌کنند! واقعیت آن است که این، یک امر گریزناپذیر است؛ اینکه ما مجبوریم وارد حیات مجازی شده و برخی از ارتباطات‌مان را در آنجا پی بگیریم. بخش اعظم فعالیت‌های روزمره متکی به ورود به دنیای مجازی شده و همین اتصال کافی‌ است تا جاذبه‌های ذاتی این عالم، ما را در خود فرو ببرد و راه‌های جدید برای گسترش روابط را پیش روی‌مان قرار دهد.

ناگفته پیداست که این مسیر، زن و مرد و کودک و بزرگ نمی‌شناسد و همه را به سویی خواهد کشاند. و تو تا چشم باز کنی، همچون مسحوران، خود را درگیر شبکه‌های اجتماعی و سرویس‌های مختلف مجازی خواهی یافت. دوستی‌ها متکی و مبتنی بر عضویت در شبکه‌های اجتماعی خواهند شد و کسی دیگر را نخواهد یافت، مگر آنکه پیش از آن در جایی از دنیای مجازی دیده باشدش و گپی زده باشد تا بستر ملاقاتی مهیا شود.
خانواده، بازنده اصلی این ماجراست. همان‌طور که تلویزیون در دوره‌ای توانست با جذابیتی بی‌بدیل، اساس خانواده را متاثر از خود کرده و اعضای آن‌ را به ‌جای آنکه برای هم باشند و به گپ‌وگفت و خوش‌و‌بش با یکدیگر بپردازند، مصادره کرده و از آن خود کند، امروز گوشی‌های هوشمند افراد را نه در کنار هم و مقابل جعبه جادو، بلکه هر یک را در گوشه‌ای و جدای از دیگران قرار داده و این امکان را فراهم ساخته تا نهایت فردگرایی را تجربه کنند و دنیایی از آن خود داشته باشند. طنز تلخ ماجرا اینجاست که همسران و فرزندان، زیر سقف یک خانه برای ارتباط با هم، به شبکه‌های اجتماعی متوسل می‌شوند!
شاید همین‌جاست که انواع آسیب‌های اخلاقی، همچون نَشت بی‌‌سر و صدای گاز، فضا و جو خانواده را مسموم کرده و زمینه‌ نابودی بنیان آن‌ را فراهم می‌کند. شاید پیشنهاد تماشای نمایشی در این‌ باره به مثابه تلنگری باشد به خودمان؛ «لایک» نوشته‌ محسن عظیمی و کارگردانی امیرعباس رنجبر. این اثر اپیزودیک با نگاهی آسیب‌شناسانه و طرح موضوع، این مسأله را به ما یادآور می‌شود که دست‌کم حواس‌مان به خودمان باشد.
مراقب داشته‌هایمان باشیم و بدانیم در دنیایی واقعی زندگی می‌کنیم که قرار است خیلی از چیزهایش واقعی باشند. قطعا بسنده‌کردن به شمارگان لایک‌ها، نمی‌تواند سرمایه‌ حقیقی ما باشد. باید مراقب برخی حقایق بود؛ مثلا عشق، خانواده.

آیا نسبت به دیگران احساس حسادت می‌کنید؟ آیا حس می‌کنید در زندگی اجتماعی حضور ملموسی ندارید و یا در تقلا برای تمرکز بیشتر هستید؟ همه اینها ممکن است به دلیل استفاده از شبکه اجتماعی فیس‌بوک باشد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، بررسی‌ها نشان می‌دهد کسانی که یک هفته بدون استفاده از فیس بوک به سر برده‌اند نسبت به کسانی که درگیر این شبکه اجتماعی بوده‌اند احساس شادی بیشتری کرده‌اند.
این تحقیق توسط «موسسه تحقیقات شادی» بر روی بیش از هزار کاربر فیس‌بوک در دانمارک انجام شده است.
افراد مورد مطالعه به دو گروه تقسیم شدند؛ نیمی از آنها استفاده از این شبکه اجتماعی فراگیر و پرمخاطب را متوقف کردند در حالی که نیمه دوم به استفاده از فیس بوک ادامه دادند.
پس از یک هفته، کسانی که فعالیت فیس بوکی نداشته‌اند اعلام کردند که رضایت بیشتری از زندگی خود دارند.
میک وایکینگ، مدیر اجرایی موسسه تحقیقات شادی، روز سه شنبه در کپنهاگ، پایتخت دانمارک گفت: «ما بر فیس‌بوک متمرکز شده‌ایم زیرا رسانه‌ای اجتماعی است که اکثر مردم در گروه‌های سنی مختلف از آن استفاده می‌کنند.»
بر اساس نتایج این مطالعه، ۸۸ درصد از کسانی که فعالیت فیس‌بوکی نداشته‌اند خود را افرادی «شاد» توصیف کردند در حالی که این رقم برای گروه دوم ۸۱ درصد بوده است.
حدود ۸۴ درصد از افراد گروه اول گفته‌اند که ارزش زندگی برایشان بیشتر شده است در حالی که ۷۵ درصد از گروه دیگر چنین احساسی داشته‌اند.
نتایج این تحقیق حاکی است تنها ۱۲ درصد از گروه اول خود را افرادی ناراضی توصیف کرده‌اند در حالی که ۲۰ درصد از کسانی به استفاده از فیس بوک ادامه دادند احساس نارضایتی می‌کردند.
این مطالعه نشان داد افراد گروهی که فعالیت فیس‌بوکی را متوقف کرده‌اند گفته‌اند در این یک هفته، زندگی اجتماعی پربارتر و همچنین مشکلات کمتری در تمرکز داشته‌اند در حالی که افراد گروه دوم چنین تغییری را احساس نکرده‌اند.
تهیه کنندگان این تحقیق نوشته‌اند با فعالیت فیس بوکی، «به جای تمرکز بر آنچه در واقع نیاز داریم، تمایلی تأسف بار برای تمرکز درباره داشته‌های دیگران داریم.»
پرس تی وی نوشت: به عبارت دیگر، احتمال عدم شادی کاربران فیس بوک نسبت به افرادی که در این شبکه عضو نیستند، ۳۹ درصد بیشتر است.
شبکه اجتماعی فیس بوک حدود ۱۱ سال پیش کار خود را آغاز کرد و به سرعت پرطرفدار شد به طوری که شمار کاربران فعال آن از یک میلیارد و ۱۱۰ میلون نفر گذشته است با این حال انتقاداتی جدی به آن وارد است.
نتایج یک مطالعه در انگلیس نشان داد که در دادخواست طلاق حدود یک‌پنجم تا یک‌سوم طلاق‌های این کشور، به فیس‌بوک اشاره شده که موجب نارضایتی یکی از طرفین را فراهم آورده بود.
بنا بر گزارش‌ها، جولیان آسانژ، مؤسس وبسایت افشاگر ویکی لیکس گفته است: «فیس‌بوک تنفر آمیزترین ابزار جاسوسی است که تاکنون ایجاد شده‌است. هر کس که نام و مشخصات دوستان خود را به شبکه اجتماعی فیس‌بوک اضافه می‌کند باید بداند که به شکل رایگان در خدمت دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکاست و این گنجینه اطلاعاتی را برای آنها تکمیل می‌کند.»
فیس‌بوک همچنین در گزارشی اوت ۲۰۱۳ اعلام کرد اطلاعات کاربرانش را به درخواست دولت‌های مختلف، در اختیار این دولت‌ها می‌گذاشته است.

میثم لطفی - فیس‌بوک به قدری پیشرفت کرده است که خود را برای رقابت با گوگل هم آماده می‌داند و برای آنکه محبوبیت جهانی را از دست ندهد، تصمیم گرفته است کنترل اخباری که به صورت لحظه به‌لحظه منتشر می‌شوند را هم در دست بگیرد. فیس‌بوک نخستین گام‌های جدی در این زمینه را برداشته است و فعلا فقط به زبان انگلیسی در این زمینه سرویس‌دهی می‌کند. با تغییراتی که بزرگترین شبکه اجتماعی جهان لحاظ کرده است، کاربران جهانی هم‌اکنون می‌توانند در 2 تریلیون پست و مطلبی که روی آن منتشر شده است جست‌وجو کنند. این جست‌وجو تمام مطالب عمومی منتشر شده را هم شامل می‌شود، همه صفحات را پوشش می‌دهد و به جز صفحاتی که آنها را لایک کردید یا در آنها کامنت گذاشتید، اطلاعات منتشر شده در صفحاتی که هرگز از حضور آنها با خبر نبودید را هم منتشر می‌کند.

جست‌وجوی فیس‌بوکی

شرکت فیس‌بوک جست‌وجوگر هوشمند خود را به گونه‌ای طراحی کرده است که می‌تواند در همه صفحات و همه پست‌های منتشر شده در آن بررسی کند. ولی برای آنکه کاربران مطالب موثق و معتبری را مشاهده کنند، نتایج نهایی این جست‌وجو از صفحاتی منتشر می‌شود که صحت فعالیت آنها تصدیق شده باشد، یکی از دوستان شما آنها را لایک کرده باشد، در لیست صفحات مورد تایید فیس‌بوک موجود باشد و به عبارت دیگر، به نحوی درستی و صحت فعالیت‌های آن تایید شده باشد.

این قابلیت جدید مشابه جست‌وجوگر شبکه اجتماعی Twitter Search قفل تمام اخبار و مطالب را باز می‌کند و به عبارت دیگر مطالب شرکت‌هایی که به صورت پولی خدمات اشتراکی در اختیار کاربران خود می‌گذارند را رایگان ارایه می‌دهد. جست‌وجوگر فیس‌بوک همچنین قادر است اخبار و اتفاقات داغ را در یک بخش جداگانه به صورت لحظه‌به‌لحظه منتشر کند تا کاربران بتوانند بدون هرگونه جست‌وجو هم در جریان قرار بگیرند.

این اتفاق نه تنها باعث می‌شود تا کاربران جهانی فیس‌بوک را در قالب یک منبع خبری بزرگ و موثق مورد استفاده قرار دهند، بلکه باعث می‌شود تعداد بیشتری از کاربران جهان وارد این شبکه اجتماعی شوند و نظرات خود را در مورد آخرین اتفاقات به اشتراک بگذارند. با این سرویس جدید کاربران می‌توانند فیس‌بوک را در قالب یک پلتفرم خبری به کار گیرند و به جز برخورداری از قابلیت‌های اجتماعی،‌ امکانات خبری آن را هم به کار برند. فیس‌بوک بر این باور است که کاربران امروزی می‌بایست روش‌های مختلف برای کسب اخبار و اطلاعات مورد نیاز خود در اختیار داشته باشند و همین مساله باعث شد است تا روش‌های مختلف انتشار اخبار در فیس‌بوک ارایه شود.

علاوه بر این،‌ گوگل موافقت کرده است تا اطلاعات مربوط به این 2 تریلیون پست را در نتایج حاصل از جست‌وجوهای اینترنتی خود به نمایش بگذارد. «تام استاکی» مدیر مرکز Search فیس‌بوک ضمن اشاره به این مطلب توضیح داد که بزرگترین شبکه اجتماعی جهان ضمن ارایه سرویس مذکور، کسب درآمد را در اولویت خود قرار نداده است. زیرا مدل تجاری تعریف‌شده برای سرویس جدید به گونه‌ای است که می‌تواند درآمدهای فراوان آتی را تضمین کند و در مرحله نخست می‌بایست رضایت کاربران جهانی به دنبال آن باشد. هم‌اکنون تعداد کاربران فعال فیس‌بوک از مرز 1.5 میلیارد نفر هم گذشته است و رضایت این افراد مهم‌ترین هدفی است که مدیران این شبکه اجتماعی در سر می‌پرورانند. این اتفاق می‌تواند بزرگترین بازده مالی را به دنبال داشته باشد.

در جست‌وجوی جست‌وجوگر

جست‌وجوگر فیس‌بوک در ابتدا به عنوان ابزاری برای شناسایی آسان اطرافیان و تماشای تصاویر منتشر شده در این شبکه اجتماعی ارایه شد. کاربران فیس‌بوک از همان ابتدا یک جست‌وجوگر در اختیار داشتند که به کمک آن می‌توانستند دوستان خود را به راحتی شناسایی کنند و پروفایل شخصی آنها را در اختیار داشته باشند. قابلیتی که مدتی قبل با نام Graph Search ارایه شد به راحتی امکان شناسایی کسب و کارها، عکس‌ها، فیلم‌های سینمایی منتشر شده روی سایت‌های اینترنتی مختلف و ... را فراهم می‌کند و به عبارت دیگر، محتویات خارج از فیس‌بوک را هم می‌تواند به نمایش بگذارد. سال گذشته نیز فیس‌بوک گروهی از مهندسان را دور یکدیگر جمع کرد تا به کمک آنها بتواند تمام پست‌های منتشر شده در این شبکه اجتماعی را فهرست کند و برای هر یک از آنها کلیدواژه کاربردی در اختیار بگیرد. نتیجه این فعالیت گسترده باعث شد تا کاربران بتوانند اطلاعات مرتبط را در بخش News Feed خود مشاهده کنند.

در کنار این اتفاق فیس‌بوک پروژه دیگری را شروع کرد تا امکان جست‌وجو در آگهی‌های تبلیغاتی هم فراهم شود تا به عنوان مثال زمانی که شما کلیدواژه مربوط به یک بازی رایانه‌ای را وارد می‌کنید، آگهی‌های تبلیغاتی مربوطه برای فروش دیگر بازی‌ها هم در کنار آن منتشر شود. البته فیس‌بوک این ابزارهای آزمایشی را سرانجام غیرفعال کرد تا در نهایت بتواند تمرکز بیشتری بر کلیدواژه‌هایی داشته باشد که نیاز روزمره مردم هستند و مانند خدمات گوگل در اختیار همگان قرار می‌گیرند.

به‌روزرسانی که این بار فیس‌بوک ارایه کرده است یک اتفاق بزرگ محسوب می‌شود تا یک موتور جست‌وجوی اینترنتی داخلی برای این شبکه اجتماعی بزرگ راه‌اندازی شود. این جست‌وجوگر به گونه‌ای ساخته شده است که می‌تواند با گوگل هم رقابت کند.

فراتر از محتویات صفحات

فیس‌بوک برای آنکه قابلیت جدید را کاربردی کند تا استقبال بیشتری از آن صورت گیرد، کلیدواژه‌های مورد نظر کاربران را به آنها پیشنهاد می‌دهد و به عبارت دیگر اگر کاربر ابتدای کلمه مورد نظر خود را بنویسد، فیس‌بوک تمام پیشنهادات مربوطه را در اختیار او می‌گذارد. این اتفاق به کاربر کمک می‌کند تا جست‌وجوهای خود را دقیق‌تر انجام دهد و بهتر بتواند به نتیجه مورد نظر دسترسی پیدا کند. البته پیش از انجام جست‌وجو برخی فیلترها و قابلیت‌های کنترلی هم ارایه شده است تا به عنوان مثال کاربر جست‌وجوی خود را فقط در اخبار، عکس‌ها، صفحات، شخصیت‌ها و ... انجام دهد. هر کلیدواژه‌ای که کاربر ارایه می‌دهد با 200 عامل مورد سنجش قرار می‌گیرد و حتی کامنت‌هایی که لایک شده است هم در این معیارها سنجیده می‌شود. این 200 عامل به دقت نشان می‌دهند کاربر چه مواردی را دوست داشته است، چگونه فعالیت اجتماعی خود را دنبال کرده و چه صفحاتی مورد علاقه او بوده است. با این کار نتایج حاصل از جست‌وجوی اینترنتی دقیق‌تر و بهتر از جست‌وجوگرهای مشابه ارایه می‌شود.

فیس‌بوک در این قابلیت جدید کوشیده است تا علاوه بر خدمات مشابه گوگل برای نمایش لینک‌های مربوطه، قابلیتی مانند توییتر برای بزرگنمایی اتفاقاتی که هم‌اکنون رخ داده است را هم در اختیار کاربران بگذارد. همین مساله باعث شده است نتایج حاصل از جست‌وجوی اینترنتی در فیس‌بوک در بخش‌های مختلف نمایش داده شوند و کاربر بتواند با دسته‌بندی دقیق آنها را مشاهده کند. استاکی در این باره توضیح داد که هم‌اکنون گروهش در حال انجام فعالیت‌های گسترده‌تر هستند تا فناوری Trending Topics فیس‌بوک هم به این قابلیت‌ها اضافه شود.

پایان ابهامات در حریم شخصی

با همه این توضیحات، قوانین مربوط به حفظ حریم شخصی کاربران هیچ تغییری نکرده است. هرآنچه که کاربران پیش‌تر به صورت عمومی ارایه کرده بودند هم‌اکنون در نتایج حاصل از جست‌وجوی دیگران نمایش داده می‌شود. بر این اساس اگر یک سال قبل لطیفه‌ای را به صورت عمومی روی صفحه خود به اشتراک گذاشتید، این پست می‌تواند در نتایج دیگر کاربران نمایش داده شود. ولی اگر بخواهید مطالب شما به صورت شخصی باقی بماند و فقط دوستان و اطرافیان به آن دسترسی داشته باشند نیز می‌توانید در تنظیمات فیس‌بوک این کار را انجام دهید.

این مساله اندکی کاربران را نگران خواهد کرد. زیرا افرادی که طی یک دهه گذشته در فیس‌بوک عضو بودند و به صورت مرتب مطالب مختلف را به اشتراک گذاشتند، هم‌اکنون می‌بایست به گذشته برگردند و تک‌تک آنها را مرور کنند تا دریابند کدام یک از این مطالب می‌تواند به صورت عمومی در اختیار بقیه کاربران قرار بگیرد. البته فیس‌بوک به صورت پیش‌فرض اجازه دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران را در جست‌وجوهای خود نمی‌دهد و در عوض، فقط آن دسته از مطالبی که از ابتدا به صورت عمومی منتشر شده است می‌توانند در این جست‌وجوها عرضه شوند.

کاربران برای اطمینان بیشتر همچنین می‌توانند یک جست‌وجو با نام صفحه اختصاصی خود انجام دهند و متوجه شوند که چه اطلاعاتی از آنها قرار است در معرض دید عموم قرار بگیرد. به هر حال، فیس‌بوک تضمین کرده است که در این زمینه هیچ مشکلی به وجود نمی‌آید و کاربران نگرانی نخواهند داشت. فیس‌بوک در نظر دارد که برای انتشار برخی مطالب کاربران در نتایج جست‌وجوهای اینترنتی به آنها اطلاع دهد تا در صورت تمایل این مطالب به صورت عمومی عرضه شوند.

زیر ذره‌بین فیس‌بوک

قابلیت جدید جست‌وجوگر عمومی فیس‌بوک این انتقاد را به دنبال داشته است که فیس‌بوک سرویس مشابه گوگل و دیگر موتور جست‌وجوها را ارایه  می‌دهد. ولی، استاکی در این خصوص توضیح داده است که شما به عنوان یکی از اعضای شبکه اجتماعی فیس‌بوک هیچ قابلیت تکراری مشاهده نخواهید کرد و اتفاق جدیدی را پیش‌روی خود خواهید دید. قرار است این جست‌وجوگر یک چشم‌انداز جدید در اختیار کاربران اینترنتی بگذارد و به آنها امکان دهد تا به جز مسایل کلی، در شخصیت و اتفاقات مربوط به هر یک از مردم هم جست‌وجوی اینترنتی صورت گیرد.

البته کاربران برای آنکه اجازه دهند مطالبشان به صورت عمومی در جست‌وجوهای اینترنتی منتشر شود، می‌بایست رضایت خود را در سرویس Facebook Search اعلام کنند. مدیران فیس‌بوک به این نتیجه رسیده‌اند که ارایه خدمات کاربردی در حوزه جست‌وجوهای اینترنتی می‌تواند نگاه کاربران به دنیای مجازی را تغییر دهد و نسل جدید مردم را به سمت بزرگترین شبکه اجتماعی جهان بکشاند. تا کنون روال بر آن بوده است که جست‌جوهای اینترنتی فقط در سایت‌های اینترنتی انجام می‌شد. ولی فیس‌بوک قصد دارد این جست‌وجوها در بخش عمومی و زندگی روزمره مردم هم انجام دهد.

به طور کلی باید گفت فیس‌بوک قابلیتی ارایه کرده است که ترکیبی از جست‌وجو در اخبار و گشت‌وگذار در پست‌های روزمره مردم محسوب می‌شود. بزرگترین شبکه اجتماعی جهان با این کار قصد دارد انتقادات را از خود کاهش دهد و البته امکانات ویژه برای ادامه حضور در بازار رقابتی جهان در اختیار بگیرد. کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند پایان دهه حاضر محبوبیت شبکه‌های اجتماعی برای مردم جهان از بین می‌رود و فیس‌بوک به همین خاطر می‌کوشد با دیگر قابلیت‌ها و امکانات، مشترکان فعال خود را نگه دارد. فیس‌بوک بیشتر از 1.5 میلیارد مشترک فعال دارد که گفته می‌شود این افراد از زمان راه‌اندازی شبکه اجتماعی تاکنون بیش از 2 تریلیون مطلب را روی آن به اشتراک گذاشته‌اند. این مطالب انواع نوشتار، عکس، فیلم و ... را شامل می‌شود و سرویس جدید به گونه‌ای راه‌اندازی شده است تا تمام آنها قابل جست‌وجو شوند. (منبع:عصرارتباط)