تقاضا برای فیلترشکن‌ها جهانی شده است
وقتی نپال در هفتم سپتامبر، شبکه‌های اجتماعی را مسدود کرد، واکنش عمومی، فوری و شدید بود. در این رابطه Digitalinformationworld با استناد به آمار سایت Top10VPN نوشت، جست‌وجوهای مرتبط با فیلترشکن‌ها در این کشور، نسبت به میانگین روزانه ماه قبل، ۲۸۹۲ درصد افزایش یافت که بیشترین جهش ثبت‌شده در جهان، طی سال جاری محسوب می‌شود.
این ممنوعیت، همزمان با تظاهرات خیابانی رخ داد که به‌سرعت، به درگیری‌های خشونت‌آمیز تبدیل شد. روز بعد، دفاتر دولتی آسیب دیدند، ده‌ها شهروند، کشته یا زخمی شدند و نخست‌وزیر، مجبور به استعفا شد.
این خاموشی، برای بسیاری از نپالی‌ها، به‌ویژه جوانان، فقط به معنای از دست دادن دسترسی در زمینه سرگرمی نبود. شبکه‌های اجتماعی برای ارتباط با بستگان شاغل در خارج از کشور، نقش حیاتی دارند و در کشوری که تا حد زیادی به حواله‌های ارزی وابسته است، این کانال، از لحاظ مالی و عاطفی، اهمیت فراوانی دارد.
بنابراین قطع آن، موجب اختلال در زندگی خانوارها شد و خشم مردم را که قبلاً متوجه فساد، نابرابری و محرومیت سیاسی بود، شعله‌ور کرد. در این شرایط، وی‌پی‌ان‌ها، سریع‌ترین راه فرار موجود شدند.
هرچند جهش نپال در صدر جدول جهانی قرار گرفت، اما تنها نمونه نبود.
در انگلیس، فعالیت جست‌وجوی مرتبط با VPN، در ۱۷ ژوئیه، پس از وضع قوانین سختگیرانه درباره تأیید سن، ۱۹۸۷ درصد افزایش یافت. همچنین قانون مشابه در فرانسه، پنجم ژوئن، باعث افزایش ۵۷۰ درصدیِ جست‌وجوی مرتبط با VPN شد. هر دو مثال نشان می‌دهند اقدامات قانونی، گرچه به‌شدتِ تحریم‌ها کامل نیستند، اما می‌توانند مردم را به‌سمت ابزارهای دور زدن محدودیت، سوق دهند.
در سایر نقاط جهان، ناآرامی‌ها، بیشتر از مقررات، موجب افزایش جست‌وجوها شدند. ایران که قبلاً درگیر اعتراضات بود، ۱۵ ژوئن، زمانی که دسترسی‌ها (به‌خاطر جنگ ایران و اسرائیل) محدود شد، شاهد جهش ۷۰۷ درصدیِ مرتبط با وی‌پی‌ان بود.
آمریکا ۱۹ ژانویه، با ممنوعیت کوتاه‌مدت تیک‌تاک، با موج موقت مواجه شد و جست‌وجوهای مرتبط با VPN، به میزان ۸۲۷ درصد افزایش یافت.
ترکیه نیز در ماه مارس، پس از مسدودسازی برخی پلتفرم‌ها، ۱۸۸ درصد افزایش را تجربه کرد و محدودیت هند در ۸ می روی محتوای پاکستان، موجب جهش نسبتاً کوچک ۷۲ درصدی جست‌وجوهای مرتبط با وی‌پی‌ان شد.
اگرچه هر رخداد، دلایل متفاوت، مانند ناآرامی‌های خیابانی و نظارت قانونی داشت، اما این الگو، بار دیگر تکرار شد: وقتی موانع ایجاد می‌شوند، کاربران، سریعاً به‌دنبال جایگزین‌ها می‌روند. در این میان، برخی جهش‌ها، فقط چند روز طول کشید، در حالی که برخی دیگر، مدت طولانی‌تری ادامه داشت. بااین‌حال، در هر مورد، واکنش‌های تند و مشهود در داده‌های جست‌وجوهای مرتبط با فیلترشکن دیده شد.
پیام کلی این داده‌ها، واضح است: تلاش برای محدودیت دسترسی آنلاین، اغلب، نتایج ناخواسته به همراه دارد. در این شرایط، به‌جای کاهش استفاده، کاربران به‌سمت ابزارهایی هدایت می‌شوند که برای دور زدن محدودیت، طراحی شده‌اند.
این موضوع برای دولت‌ها، پرسش‌های دشواری درباره اجرا و کارآیی ایجاد می‌کند. برای شهروندان عادی نیز VPNها، دیگر یک ابزار حاشیه‌ای نیستند، بلکه هرگاه اینترنت، تحت فشار قرار گیرد، فیلترشکن‌ها، به یک گزینه ضروری تبدیل می‌شوند. (منبع:عصرارتباط)