پشت‌پرده حمایت زاکربرگ از مسلمانان جهان
میثم لطفی - اظهارات اخیر دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری‌خواه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مبنی بر ممنوعیت کامل ورود مسلمانان به خاک این کشور طی هفته گذشته انتقادهای گسترده‌ای را به همراه داشت و با مخالفت گسترده مقامات سیاسی آمریکا و دیگر کشورهای جهان مواجه شد. در روزهای اخیر از مردم آمریکا گرفته تا نهادهای بین‌المللی سازمان ملل این صحبت‌های اسلام‌ستیزانه ترامپ را محکوم کردند و در پی آن، کاخ سفید و پنتاگون هم اظهارات این نامزد جمهوری‌خواه را خطرناک خواندند.
پس از اعلام نظریه ترامپ، هزاران آمریکایی در مقابل هتل او تظاهرات کردند و خواستار آن شدند تا حرمت مسلمانان در خاک آمریکا محترم شمرده شود. لیندا سارسور، نماینده انجمن اعراب آمریکا که در این تظاهرات حضور داشت اعلام کرد که ترامپ صلاحیت حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری را ندارد و اسکاندا کادیرگامار، از نمایندگان مسلمانان در تظاهرات هم اعلام کرد که این صحبت‌ها به فضای اسلام‌ستیزی دامن زده است و می‌تواند برای آمریکا گران تمام شود.
به هر حال، نظرات نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا فقط تبعات سیاسی به همراه نداشت و در دنیای فناوری، به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی هم موج تازه‌ای ایجاد کرد.
زاکربرگ حامی مسلمانان
مارک زاکربرگ، بنیان‌گذار و مدیرعامل فیس‌بوک با انتشار مطلبی روی صفحه خود در این شبکه اجتماعی اعلام کرد که با صحبت‌های دونالد ترامپ کاملا مخالف است و قصد دارد به تمام مسلمانان جهان این اطمینان را بدهد که فیس‌بوک همیشه به آنها خوشامد می‌گوید و بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان برای آنها فضای ایمن را ارایه می‌دهد.
در پی مخالفت‌های جهانی مقابل صحبت‌های ترامپ، زاکربرگ مطلب کوتاهی را روی فیس‌بوک به‌اشتراک گذاشت و در آن نوشت که برای حمایت از حقوق کاربران مسلمان در سایت خود مبارزه می‌کند و یک فضای ایمن را در اختیار آنها می‌گذارد تا بتوانند بدون هرگونه مشکلی با یکدیگر در ارتباط باشند.
مطلب زاکربرگ که به‌تازگی پدر شده، به قرار زیر منتشر شد: «من می‌خواهم اعلام کنم که در جامعه کوچک خود و در هر کجای جهان از مسلمانان پشتیبانی می‌کنم. پس از بمب‌گذاری‌های پاریس و احساس تنفر مردم طی هفته جاری، فقط می‌توانم احساس ترس میان مسلمانان را از عکس‌العمل دیگر افراد تصور کنم. والدین من به‌عنوان یک یهودی به من آموزش دادند که ما باید در مقابل حملاتی که به همه گروه‌ها می‌شود بایستیم. اگر حمله‌ای که امروز صورت گرفته است علیه شما نباشد، حمله به آزادی می‌تواند به هر کسی آسیب برساند. اگر شما به‌عنوان یک مسلمان در فیس‌بوک حضور دارید، من در جایگاه مدیر فیس‌بوک از شما می‌خواهم بدانید که همیشه اینجا مورد استقبال قرار می‌گیرید و ما برای حفاظت از حقوق شما می‌جنگیم تا یک محیط امن و آرامش‌بخش را به شما ارایه دهیم. داشتن یک فرزند امیدهای زیادی را به ما داده است، اما نفرت از افراد می‌تواند به‌راحتی پایه‌های بدبینی را در انسان ایجاد کند. ما نباید امید را از دست بدهیم. تا زمانی که ما در کنار یکدیگر هستیم و چیزهای خوب را در یکدیگر می‌بینیم، می‌توانیم دنیای بهتر را برای همه مردم جهان بسازیم».
ظاهر این صحبت‌ها به‌گونه‌ای بود که نشان می‌داد بنیان‌گذار فیس‌بوک حامی حقوق مسلمانان است و قصد حمایت از آنها را دارد. در مقابل برخی کارشناسان اعلام کردند که زاکربرگ به‌جز گرایش‌های شخصی یا سلیقه مذهبی خود، تلاش کرده است از فضای سیاسی ایجاد شده بهترین استفاده را ببرد تا از این طریق محبوبیت بیشتری نزد مسلمان پیدا کند و دست‌کم بتواند تعداد کاربران خود را افزایش دهد. این اقدام فیس‌بوک می‌تواند پایه‌های حضور پررنگ‌تر آن در کشورهای مسلمان را فراهم آورد و موجب شود برخی نگاه‌های منفی از روی آن برداشته شود.
فیس‌بوک و مسلمانان
زاکربرگ در صحبت‌های خود به‌صورت مستقیم نامی از دونالد ترامپ نبرد. اما این اظهارات مدیرعامل جوان یک روز پس از آن اعلام شد که نامزد حزب جمهوری‌خواه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا خواهان ممنوعیت کامل ورود مسلمانان به آمریکا شد. مطلب زاکربرگ روی صفحه شخصی او یک اقدام زیرکانه برای بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان بود تا در جریان افزایش قابل ملاحظه مشترکان آن، تعداد بیشتری از مسلمانان جهان عضو این پلتفرم شوند. در حال حاضر بیش از یک میلیارد نفر از مردم جهان به‌صورت روزانه به صفحه شخصی خود در فیس‌بوک مراجعه می‌کنند که البته 5/83 درصد آنها در خارج از مرزهای آمریکا و کانادا به سر می‌برند.
فیس‌بوک یک ابزار رسانه‌ای عمومی محسوب می‌شود که در آن انواع مطالب موافق و مخالف دین‌های مختلف به‌اشتراک گذاشته می‌شود و اینکه مدیرعامل فیس‌بوک به‌صورت مستقیم از مسلمانان حمایت کرده است، می‌تواند جوانب بیشتری را هم شامل شود.
کاربران جهانی در مقابل مطلبی که زاکربرگ به‌اشتراک گذاشته بود عکس‌العمل‌های متفاوتی نشان دادند و محتوای کامنت‌های آنها از تحسین این پشتیبانی گرفته تا عصبانیت برای سوءاستفاده فیس‌بوک از حقوق مسلمانان را شامل می‌شد. کاربران در برخی کامنت‌ها گفتند که احساس نمی‌کنند فیس‌بوک قصد حمایت از مسلمانان را داشته باشد و این صحبت‌های زاکربرگ هم یک بازی سیاسی است تا از این آب گل‌آلود به نفع خود ماهی بگیرد.
یکی از کاربران در زیر این مطلب نوشت: «من شخصا با هر گونه خشونتی که در سراسر جهان صورت گیرد مخالفت می‌کنم. به نظر من این صحبت‌ها هم یک جور بازی سیاسی است و اینکه بخواهیم زیر مطلب زاکربرگ خشونت به خرج دهیم یا با آن مخالفت کنیم هم فایده‌ای نخواهد داشت».
صحبت‌های زاکربرگ یک پیام کلی را شامل می‌شد که سیاست‌های اصلی فیس‌بوک در چند سال اخیر را دنبال می کرد. فیس‌بوک در سال‌های گذشته این مساله را به‌طور کاملا صریح اعلام کرد که مردم جهان به هر شکل و با هر عقیده شخصی می‌توانند از این شبکه اجتماعی استفاده کنند و فیس‌بوک هم از نظر شخصی آنها حمایت می‌کند. بر همین اساس تابستان امسال فیس‌بوک از ازدواج افراد همجنس‌باز استقبال کرد و در راستای آن توضیح داد افراد با هر رنگ، هر زبان، هر ملیت و هر مذهبی که دارند بدون هر مشکلی می‌توانند در بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان حاضر شوند و با یکدیگر ارتباط داشته باشند. البته به‌نظر می‌رسد که شرکت فیس‌بوک در جریان استخدام نیروی کاری مورد نیاز خود این سیاست را چندان دنبال نکرده است؛ زیرا هم‌اکنون بخش بزرگ کارمندان آن را مردان، سفیدپوستان و افراد آسیایی تشکیل می‌دهند.
زاکربرگ چندی پیش از شرکت فیس‌بوک مرخصی دو ماهه گرفت تا در جریان تولد فرزند خود زمان بیشتری را در خانه بگذارند در کنار همسر خود باشد. از زمانی که مرخصی مدیرعامل فیس‌بوک شروع شد، فعالیت او در صفحه شخصی روی شبکه اجتماعی هم افزایش یافت. او این روزها انواع مقالات و نظرات شخصی پیرامون نقش مردان در خانواده را منتشر می‌کند و البته نظرات پریسیلا چان، همسر چینی خود را هم در این مطالب به‌اشتراک می‌گذارد. او دوشنبه هفته گذشته عکسی را به‌اشتراک گذاشت که در آن نشان داده شد در حال عوض کردن لباس‌های ماکس، دخترش است.
گوگل حامی مسلمانان
پس از صحبت‌های زاکربرگ، ساندار پیچای، مدیرعامل شرکت گوگل به‌صورت کاملا صریح اعلام کرد که از مسلمانان جهان حمایت می‌کند و حقوق آنها را محترم می‌شمارد. این اقدام او نیز در پاسخ به صحبت‌های دونالد ترامپ در مقابل مسلمانان جهان صورت گرفت و پیچای اعلام کرد با این صحبت‌ها مخالف است.
او با انتشار مطلبی روی پلتفرم اجتماعی Medium گفت: «اجازه ندهید ترس موجب شود ارزش‌های شما شکست بخورند. ما باید از مسلمانان و دیگر گروه‌های مذهبی جهان در خاک آمریکا و دیگر نقاط این کره خاکی حمایت کنیم. این اتفاق بسیار مایوس‌کننده است که این روزها می‌بینیم صحبت‌هایی از این دست در رسانه‌ها منتشر می‌شود. بیاناتی مبنی بر اینکه کشور ما می‌تواند بدون نظرات مردم، ایده‌های جدید و با حذف گروه‌های خاصی از مردم مکان بهتری باشد، اشتباه است. فارغ از اینکه مردم از چه جایی آمده‌اند و چه مذهبی دارند، باید با آرامش در کنار یکدیگر زندگی کنند».
مدیرعامل گوگل با این اقدام سعی کرد از حقوق مسلمانان جهان دفاع کند و به آنها بگوید بزرگ‌ترین شرکت اینترنتی جهان حقوق آنها را در هر نقطه از کره خاکی به رسمیت می‌شناسد و آنها را مورد پشتیبانی قرار می‌دهد. او برخلاف زاکربرگ به‌صورت کاملا صریح اعلام کرد که صحبت‌های دونالد ترامپ را قبول ندارد و در شرکت خود می‌کوشد برای همه مردم جهان به‌صورت کاملا یکسان خدمات و سرویس‌ها را ارایه دهد.
پیچای در نامه سرگشاده خود این‌گونه نوشت: «بازاندیشی، تحمل و پذیرش آمریکایی‌های جدید یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت این کشور محسوب می‌شود و از ویژگی‌های تعریف شده آن است. این اتفاق تصادفی نیست. آمریکا از ابتدا یکی از مقاصد مهاجران بوده است و همچنان این جریان ادامه دارد. به همین دلیل است که صحبت‌هایی که این روزها در رسانه‌ها منتشر می‌شود بسیار مایوس‌کننده است. صحبت‌هایی مبنی بر اینکه کشور ما بدون نظرات مردم، ایده‌ها و با حذف گروه‌های مردمی مبنی بر اینکه از کجا آمده‌اند و چه مذهبی دارند می‌تواند جای بهتری باشد. من اطراف مجموعه‌ای که در آن کار می‌کنم قدم می‌زنم و در آن انواع مختلف نژادها و فرهنگ‌ها را مشاهده می‌کنم. هر یک از این افراد نظر متفاوتی دارند... یک دیدگاه متفاوت... یک داستان متفاوت برای تعریف کردن. همه آنها در کنار یکدیگر شرکت ما را ساخته‌اند و موجب شده‌اند این فضا نشاط‌آور و ویژه شود، آنها به ما امکان دادند تا بتوانیم در کنار یکدیگر بهترین کارها را انجام دهیم».
از زمانی که صحبت‌های دونالد ترامپ به‌صورت عمومی منتشر شد، بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری جهان به‌صورت مستقیم با آن مخالفت کردند و البته به‌جز فیس‌بوک و گوگل، مدیران دیگر شرکت‌های بزرگ هم در مقابل آن عکس‌العمل نشان دادند. پیچای به نمایندگی از تمامی مدیران و کارمندان گوگل اعلام کرد که می‌کوشد در تمام خدمات و سرویس‌های خود برای همه مردم جهان فارغ از اینکه چه مذهبی دارند و چه دینی را دنبال می‌کنند، خدمات یکسان ارایه دهد و آنها را به‌عنوان انسان به یک چشم نگاه کند. او در بخشی از نامه خود به دولت آمریکا گفت اگر قرار باشد افراد بر حسب دین، مذهب، محل زندگی و ... علامت‌گذاری شوند، این کشور پس از گذشت مدتی افول می‌کند و نمی‌تواند وضعیت سیاسی و اقتصادی خود را بهبود دهد.
به هر حال، کارشناسان اعلام کردند که برای صحبت‌های مدیرعامل گوگل هم می‌توان دو جنبه را در نظر گرفت. نگاه اول اینکه او قصد دارد به‌عنوان مدیر بزرگ‌ترین شرکت اینترنتی جهان مسلمانان را مورد حمایت قرار دهد و نگاه دیگر اینکه مانند مدیرعامل فیس‌بوک از این فضا به نفع خود استفاده کند. (عصرارتباط)