ایران و بیگانگی با «روز دیجیتال»
عباس پورخصالیان - اندیشه برگزاری روزی ملی به نام «روز دیجیتال» [Digital Day (به انگلیسی) یا Digitaltag (به زبان آلمانی)] برای اولین بار در سال 2013 به ذهن مارک والدر (Marc Walder)، روزنامه نگار و ورزشکار حرفهای سوییس (در رشته تنیس) رسید. وی سال هدف برای تبدیل سوییس به کشوری «تمام دیجیتالی» را 2025 در نظر گرفت.
برای درک جنبه های این روز، او از خود پرسید: در سال 2025، ما چگونه فعالیت اقتصادی خود را سامان می‌دهیم، چگونه خرید میکنیم، چگونه یاد می‌گیریم، چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار میکنیم، چگونه مشاوره پزشکی می‌گیریم، چگونه برنامه‌ریزی میکنیم، برای تفریح و تعطیلات خود چه برنامه‌ای می‌ریزیم، چه استفاده‌ای از خدمات مدیریت دولتی میبریم، زندگی روزمره و زندگی حرفهای ما نسبت به گذشته چگونه متفاوت می‌شود؟
او احساس کرده بود که افرادی خاص و بسیاری از شرکت‌های کوچک، دیگر نمی‌توانند پیشرفت به سوی اقتصاد دیجیتالی را به راحتی دنبال کنند. پس بهتر است در «روز دیجیتال» یا روزهای دیجیتال، جنبه‌های مختلف دیجیتالی‌سازی زندگی مورد بررسی و بحث قرار گیرند؛ دیجیتالی شدن عملا تجربه شود و از این طریق قابل فهم شود؛ پس به اینجا رسید که شهروندان باید برای مباحثه درمورد موضوعات دیجیتالی جمع و بسیج شوند.
مارک والدر، پروژه «دیجیتال‌زوریخ 2025» را در سال 2013 آغاز کرد. او به همراه نمایندگان شهر زوریخ، کانتون و مدیران کسب و کارهای کوچک و بزرگ کوشید زوریخ را به پایتخت دیجیتالی اروپا تبدیل کند.
*پیشینه «روز دیجیتال»
- در سال 2016، طرح «روز دیجیتال» به منظور استفاده هر چه بیشتر از مزیت‌های محلی اقتصاد دیجیتالی در کل سوییس گسترش یافت. در همین زمان، پروژه «دیجیتال‌زوریخ 2025» به برنامه «دیجیتال‌سوییس» تغییر نام داد.
- یک سال بعد، در سال 2017، مارک والدر، مراسم اولین روز «دیجیتال‌سوییس» را در روز 21 نوامبر برگزار کرد.
- سپس در 25 اکتبر 2018، «نگاشت دوم دیجیتال‌سوییس با شعار «تجربه دیجیتالی باهم» برگزار شد.
- «نگاشت سوم دیجیتال‌سوییس» روز سوم سپتامبر 2019 تحت شعار «گفت‌وگو و بحث درباره دیجیتالی شدن» بر پا شد.
هدف جانبی مارک والدر با ابتکار عمل «روز دیجیتال»، این است که شهروندان سوییس را به یادگیری مادام‌‌العمر تشویق کند.
*برگزاری نخستین اجلاسِ دیجیتالی جهانیِ سوییس
یک روز قبل از برگزاری مراسم سومین روز دیجیتال در سوییس، در تاریخ دوم سپتامبر 2019، اولین Swiss Global Digital Summit برگزار شد. مارک والدر و رییس‌جمهور فدرال سوییس، اولی مارِر Ueli Maurer میزبانان نمایندگان پیشرو از کشورهای جهان در عرصه‌های تجارت و علم در ژنو بودند.
هدف از این اجلاس سران، راه‌اندازی ابتکار عمل سوییس دیجیتالی (Swiss Digital Initiative: SDI) بود. مارک والدر به عنوان رییس کمیته راهبر و در مقام عضوی از کمیته اجرایی پروژه دیجیتال‌سوییس فعالیت می‌کند.
* تقدیر اروپای واحد: ورود هماهنگ به عصر اقتصاد دیجیتالی
اقتصاد دیجیتالی یک کشور (مثل کشور سوییس) و یک قاره (مثل اروپا)، مرزهای داخلی نمیشناسد؛ تقدیر همه سامانه های دستی و نیمه الکترونیکی در دولت، در بخش خصوصی و در جامعه مدنی یک کشور و در کشورهای قاره اروپا، این است که به مرور زمان دیجیتالی شوند. همچنین، تقدیر همه انسانها اعم از صاحبان مشاغل و کسبوکارها، کارکنان، کارگران و مشتریان آنها این است که در اقتصاد دیجیتالی زندگی کنند؛ پس اگر (به قول سعدی: چه دانند مردم که در خانه کیست؟- نویسنده داند که در نامه چیست) عموم مردم حق دارند بدانند در «خانه اقتصاد دیجیتالی» چه خبر است؟ و – تا آنجا که مقدور است- نویسندگان «نامه» یا «برنامه اقتصاد دیجیتالی» خود شوند؛ یعنی:
- از ماهیت اقتصاد دیجیتالی آگاهی یابند و از برآمدن عصر روباتیک نهراسند،
- در تدوین ره‌نگاشت و راهبردهای گذار به اقتصاد دیجیتالی، مشارکت جویند؛
- از پیامدهای دیجیتالی‌سازی امور، به موقع باخبر شوند؛
- خود را برای استقبال و بهره‌مندی از این اقتصاد نو، توانا و آماده کنند؛ و
- در شرایط برآینده زندگی و کار با اقتصاد دیجیتالی، «یارِ شاطر» باشند و نَه «بارِ خاطر»! تا اروپای واحد بتواند با دست پُر به مصاف رقابت با چین، ژاپن، بریتانیا و آمریکا رود.
ابعاد پروژه «مردمی‌سازیِ» اقتصاد دیجیتالی و «دیجیتالی‌سازی مردم» به قدری بزرگ است که برای جامعه پذیر کردن اقتصادیات دیجیتالی و اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی مردم نباید و نمیتوان به روزنامه نگاری و تبلیغ و شعار اکتفا کرد.
اروپای واحد چند سالی است که برای اقتصاد دیجیتالی اروپا از دانشگاهیان، سیاستمداران، سندیکاهای کارگری و کنشگران جامعه مدنی مدد میطلبد. همه این گرو‌ها و جماعت باید در هماهنگی کامل با یکدیگر پا پیش گذارند و در اقتصاد دیجیتالی اروپا ایفای نقش کنند. این اتفاق نظر و وحدت عمل، در آلمان و سوییس در حال شکلگیری است. آلمانیها و سوییسی ها برای جاانداختن هموار و بدون اصطکاک اقتصاد دیجیتالی در کشورهایشان، تدبیر ساده‌ای اندیشیده‌اند: برگزاری روز دیجیتال یا «Digital Tag» در سراسر کشور.
اروپای واحد معتقد است در عصری که داده‌های دیجیتالی به یک عنصر مهم و حیاتی در تولید دانش، ثروت و قدرت تبدیل می‌شوند، باید کاری کرد که از داده‌های دیجیتالی صرفا برای افزایش قدرت حاکمان، بیشتر شدن سود سوداگران و ارتقای بیشتر افراد ممتاز جامعه استفاده نشود، بلکه تا آنجا که ممکن است عموم مردم از آن فیض ببرند.
در این رویکرد جدید اروپا به اقتصاد دیجیتالی، نهادهای نو و زمینه‌های تحقیقات بدیع نیز لازم هستند تا اطمینان حاصل شود که اقتصاد سیاسی داده‌های دیجیتالی به عدالت و رفاه مردم و جوامع کمک می‌کند.
برای آنکه موضوع اقتصاد دیجیتالی از سطح به اعماق جامعه برده شود و ارزشهای آن جامعه پذیر شوند، امسال در آلمان ابتکار عمل «روز دیجیتال 2020» با شعار «دیجیتال برای همه» در سراسر آلمان به صورت فیجیتالی (فیزیکی و دیجیتالی) در 19 ژوئن 2020 برگزار شد و جنبه‌های مختلف دیجیتالی کردن امور در حضور مردم و در تعامل با ایشان مورد بررسی و بحث قرار گرفت و پیشنهادها و نظرات افراد درمورد موضوعات دیجیتالی جمع آوری شدند.
* برنامه امسالِ «روزهای دیجیتال» برای رسیدن به سوییس دیجیتالی
روزهای اول تا سوم نوامبر 2020 (برابر با یکشنبه یازدهم تا سهشنبه سیزدهم آبان ماه 1399) را به خاطر بسپارید.
نهاد «دیجیتال‌سوییس» روزهای مذکور را در اغلب شهرهای سوییس با مشارکت آزاد همگان جشن میگیرد تا مردم از آینده دیجیتالی کشور و کسب و کارهای آتی خود باخبر شده و اقتصاد دیجیتالی را به کمک همدیگر با کمترین مقاومت و با بیشترین نیرو، شکل دهند.
روزهای دیجیتال سال 2020 در سوییس نیز به صورت فیجیتالی (فیزیکی و دیجیتالی) برگزار می‌شوند؛ یعنی هم در اینترنت و هم در تالارها و اماکن عمومی (با رعایت پروتکلهای منع شیوع کرونا) از اول تا سوم نوامبر سال 2020، «دیجیتال‌سوییس» و شرکای آن، کشور را به یک فضای خلاق برای همکاری مشارکتی تبدیل میکنند: با سکوهای LIVE دیجیتالی و اجرای میزگردها، سخنرانی‌ها و دوره‌‌های مربوط به موضوعات به‌روز و همچنین با برگزاری رویدادهای فیزیکی در بیش از 20 مکان در سراسر سوییس.
به این ترتیب، اروپایی‌ها، اندیشه‌ها و راه‌حل‌هایی را برای توسعه پایدار «اروپای دیجیتالی» تهیه میکنند. تنها در کشور کوچک سوییس (که هنوز به عضویت اتحادیه اروپا در نیامده!)، بیش از 150 رویداد رایگان، این فرصت و امکان را به مردم می‌دهند تا خود را مطلع کنند، یاد بگیرند، از دغدغه های خود حرف بزنند و گوش‌هایی شنوا برای شنیدن گفته‌هایشان پیدا کنند تا به شکل دادن دیجیتالی زندگی خود، کمک کرده باشند.
*روز دیجیتال در خدمت «دیجیتال-ایران»
ما جز چند ستاد برای اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتالی در نهاد ریاست‌جمهوری، نهادی ملی برای اقتصاد دیجیتالی کشور و پروژه «دیجیتال-ایران» نداریم چون فکر بکری درباره آن و مرکزی را برای تاسیس آن مهیا نکرده‌ایم. آنچه فراتر از ستادهای مذکور داریم، عبارتند از: شورای‌عالی فضای مجازی و شورای اجرایی فناوری اطلاعات؛ اما آنها هم صرفا به فضای مجازی یا به فناوری اطلاعات می‌پردازند.
آیا این دو شورا اصلا چشم‌اندازی برای اقتصاد دیجیتالی کشور دارند؟ اگر دارند، آیا اعتقاد به تعریف و مقرراتی کردن برگزاری روز ملی دیجیتال (یا چیزی شبیه آن) دارند؟ اگر دارند، در قبال آن چه کرده‌اند؟
آیا باید از شورای‌عالی انقلاب فرهنگی یا شورای فرهنگ عمومی درخواست کرد که روز، روزهایی از سال یا یک هفته را برای نکوداشت «دیجیتال-ایران» تعریف کنند؟ (منبع:عصرارتباط)
- ۹۹/۰۵/۱۳