ITanalyze

مهدى مهرپور - مقامات ارشد بانک مرکزى چند برابر شدن استفاده از ابزارهاى بانکدارى الکترونیک در ایران را غلبه بانکدارى مدرن بر بانکدارى سنتى مى خوانند و از آن ابراز رضایت مى کنند. با این وجود باید اعتراف کرد هنوز در واقعیت، جامعه سنتى ایران با بانکدارى مدرن به نوعى قهر است و بیشتر به ابزارهاى سنتى تمایل دارد. در حالى که مهران شریفى، مدیر نظام هاى پرداخت بانک مرکزى و حیدر مستخدمین حسینى، معاون بانک مرکزى هر کدام از رشد متفاوت ۴ و ۸ برابرى بانکدارى الکترونیک در کشور خبر مى دهند، اما هنوز مردم عادى آمادگى لازم براى ورود به چرخه نظام جدید بانکى که سال هاست در دنیا رایج است را در خود احساس نمى کنند. دلیل این عدم استقبال چیست چرا مردم با وجود آن که مى دانند استفاده از ابزارهاى الکترونیک در بانکدارى در هزینه و وقتشان صرفه جویى مى کند، از آن هراسانند .

* آموزش همگانى بانکدارى الکترونیک

مدیر نظام هاى پرداخت بانک مرکزى در گفت و گو با «ایران» مهم ترین دلیل عدم استقبال از بانکدارى الکترونیک را عدم فرهنگ سازى و آموزش هاى همگانى مى داند و مى گوید: تأکید بانک مرکزى از همان ابتداى کار بر این بود که در زمینه بانکدارى الکترونیک فرهنگ سازى را آغاز کند، در همین راستا این نهاد پولى با ارسال بخشنامه اى به تمامى بانک ها از آنها خواست تا تمامى موانع به کارگیرى ابزارهاى الکترونیکى بانک ها را شناسایى و اعلام کنند، اما این موفقیت نسبى بود.

مهران شریفى ادامه مى دهد: برخى از بانک ها نیز اعلام کردند که براى اجراى برخى از لوازم بانکدارى الکترونیک از بودجه کافى برخوردار نیستند و توان تجهیز بانک ها را ندارند. وى اضافه مى کند: برخى از بانک ها نیز در آموزش هاى عمومى با مشکل مواجه شدند و این مسائل در کنار هم محیطى را به وجود آورد که انتظارات به نحو مطلوب برآورده نشد.مدیر نظام هاى پرداخت بانک مرکزى با بیان این که بانک مرکزى مدتى است رویه آموزش هاى همگانى و فرهنگ سازى را از طریق سازمان صدا و سیما آغاز کرده است، مى افزاید: البته این اقدامات کافى نیست و خود مؤسسات و بانک ها نیز در این ارتباط باید تلاش کنند.

شریفى اقدام بانک ها در ترویج این سیستم نوین را از طریق بروشورها و سى دى هاى تبلیغاتى عنوان مى کند و البته تصریح مى کند: این عوامل نیز به تنهایى نمى تواند در این زمینه مؤثر واقع شود.

مردم به بانکدارى الکترونیک بى اعتمادند

در بسیارى از کشورهاى دنیا مردم نه تنها براى پرداخت قبوض خود، بلکه براى بسیارى از خدمات متنوع بانکى به بانک ها مراجعه نمى کنند و از طریق مراجعات غیر حضورى و تنها یک بار حضور براى افتتاح حساب کار خود را به انجام مى رسانند.در این کشورها قبوضى که توسط شرکت هاى خدماتى مثل تلفن همراه صادر مى شود، توسط حساب مشترى که متصل به این سرویس است، تغذیه مى شود، به این ترتیب هر قبض به محض صدور به بانکى که مشترى در آن حساب دارد، ارجاع و در آنجا بر اساس اجازه اى که مشترى قبلاً به شرکت خدماتى داده، مبلغ قبض از حساب وى کسر مى شود. در پایان صرفاً صورت حسابى ناشى از پرداخت قبض توسط بانک به صورت اى میل به اطلاع مشترى مى رسد، اما در ایران هنوز مردم و بانک ها با این روش ها آشنا نیستند.

احمد میرهاشمى از مشتریان ناراضى سیستم بانکى که فعلاً از بانکدارى الکترونیک خوشش نمى آید، مى گوید: دستگاه هاى خودپرداز پس از پرداخت قبض، رسیدى به مشترى مى دهد که در واقع اثبات مى کند مشترى قبض خود را پرداخته، اما این قبض براى طولانى مدت قابل نگهدارى نیست و مندرجات آن به دلیل جنس کاغذ رسید پس از چند روز پاک مى شود.

او که از دانشجویان کارشناسى ارشد یکى از دانشگاه هاى کشور است، از عدم اطمینان نسبت به ابزارهاى الکترونیکى در ایران مى گوید و معتقد است وقتى قبض را داخل بانک مى پردازیم، روى قبض تایپ ماشینى مى شود و بعدها اگر مثلاً مخابرات به دلیل بروز اشتباه در قبض تلفن، بدهى قبلى ثبت کند، براى اثبات مى توانیم قبض قبلى را که توسط بانک ثبت ماشینى شده به مخابرات ارائه دهیم، اما در شیوه پرداخت با دستگاه خودپرداز، عملاً این امکان وجود ندارد و سند ماندگار در این نحوه پرداخت ارائه نمى شود.

وى معتقد است: فعلاً نمى توان به این ابزارها اعتماد کرد، چرا که این ابزارها در حال حاضر در اوایل کار خود قرار دارند و مطمئناً با اشتباهاتى مواجه خواهند بود. مهران شریفى از دیگر دلایل عدم اطمینان به بانکدارى الکترونیکى را احساس ترس و نگرانى مردم از این که ممکن است با پرداخت الکترونیکى دچار ضرر شوند، بیان مى کند و مى گوید: بر این اساس روش هایى در دست بررسى است که در صورت متضرر شدن مشترى در استفاده از خدمات الکترونیکى، بانک ها موظف باشند با حداقل وارسى در کوتاه ترین مدت پول مشترى را پرداخت کنند. وى معتقد است: در بانکدارى الکترونیک همه چیز ثبت مى شود و قابل پیگیرى است و در صورت تصویب این قانون، نگرانى مردم از ابزارهاى الکترونیکى کاهش خواهد یافت.

جاى خود را باز مى کند

آیا اجرایى شدن بانکدارى الکترونیکى تا پایان برنامه چهارم توسعه که بانک ها مکلف به اجراى کامل هستند، امکانپذیر است سؤالى که شریفى پاسخ مثبت به آن را منوط به همکارى مردم و بانک ها مى داند و معتقد است: تا یک سال آینده به حتم همه مردم از این ابزارها استفاده خواهند کرد.

وى ادامه مى دهد: در همین راستا و براى گسترش بانکدارى الکترونیکى زیرساخت هاى بانکدارى الکترونیک را گسترش داده و در سال آینده نیز به افتتاح سه سامانه دیگر از جمله اتاق پایاپاى الکترونیکى، اوراق بهادار الکترونیکى و امضاى الکترونیکى اقدام خواهیم کرد.
منبع : ایران