شورای عالی اطلاع‌رسانی با حکم ویژه رهبری باقی می‌ماند
پریسا سجادی - بی‌دلیل نیست که مسوولیت مالی و پشتیبانی شورای عالی اطلاع‌رسانی به عهده او گذاشته شده است.
حجت‌الاسلام سعید سالاریان، دست راست و همراه قدیمی دکتر حمید شهریاری از سال‌های دور همکاری در موسسه تحقیقات علوم اسلامی نور است.
آمدن این دو به شورای عالی اطلاع‌رسانی را با توجه به تجربه آنان در حوزه نشر الکترونیکی و به ویژه تولید محتوای اسلامی، می‌شد از ابتدا نشانه تغییر رفتار این نهاد در حوزه فناوری اطلاعات دانست.
نتیجه این همکاری نیز در شکل‌گیری «طرح تسما» رخ نمود.
با سعید سالاریان که به صراحت لهجه و شجاعت تصمیم، به ویژه در مسایل مالی، شناخته می‌شود، درباره موضوعات مختلف، از «تسما» گرفته تا سبیت آلمان گفت‌وگو کرده‌ایم.
سال گذشته نخستین جشنواره تسما با دو برنامه اصلی طرح بازار ملی اشتراک محتوا وارزیابی وب‌گاه‌های دولتی آغاز به کار کرد و بنا بود تا پایان سال 86 این دو برنامه نهایی شود، اما چنین نشد. چرا؟
دبیرخانه شورا سال گذشته را در فشار سخت وضعیت شورا‌های عالی سپری کرد؛ این واقعیتی است که اگر بیان نشود، به درستی نمی توان فعالیت‌ها را مورد ارزیابی قرار داد. واقعیت این است که هر سازمانی برای انجام شایسته مسولیت‌های خویش نیازمند ثبات و استواری است، اگر چنانچه این ثبات زیر سوال برود، به‌طور طبیعی کارکنان و مسوولان سازمان در انجام وظیفه دچار تزلزل شده و به‌دنبال آن خروجی‌های کاری سازمان به حداقل رسیده و در نهایت می‌تواند منجر به توقف امور در سازمان شود.
دقیقا همزمان با برگزاری جشنواره بحث ادغام شوراها به‌نحو جدی مطرح شد و به نوعی بقای شورا زیر سوال رفت، اما ما تصمیم گرفته بودیم با قوت و قدرت جشنواره را برگزار کنیم. جالب است بدانید که برای برگزاری جشنواره تمامی انجمن‌ها و اتحادیه‌های صنفی مرتبط، برای همکاری با شورای عالی اطلاع‌رسانی اعلام آمادگی کرده بودند. در حالی که بعد از طرح موضوع ادغام به جز یک انجمن تمامی آنها کنار کشیدند و حتی برخی توصیه کردند که با این اوضاع نمایشگاه را برگزار نکنیم. اما ما حسب وظیفه عمل کردیم.
علت اصرار در برگزاری جشنواره تسما چه بود؟
اولا جشنواره تسما، رویدادی بود که با طراحی دبیرخانه برای اولین‌بار قرار بود اتفاق بیفتد و ما قبلا قول برگزاری آن را به مردم داده بودیم و برگزار نشدن آن ضعف در برگزاری یا انجام نشدن تعهد محسوب می‌شد. به عبارتی دیگر برگزاری جشنواره رسالتی بود که بار آن را به‌دوش خود احساس می‌کردیم .
ثانیا برگزاری این جشنواره به نحوی معرفی طرح تسما و همچنین به منصه ظهور در آوردن توان موجود در کشور در حوزه تولید محتوای الکترونیکی بود که در شرایط کنونی بسیارحایز اهمیت است؛ لذا برای برگزاری آن حتی در آن شرایط سخت، اصرار داشتیم.
در خصوص نحوه برگزاری نیز ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بدانید به‌عنوان مثال با وجود مذاکراتی که با صدا‌وسیما بر سر پخش تبلیغات تسما داشتیم، اما ظاهرا موضوع ادغام شوراها روی این مساله هم تاثیر گذاشت و به هر دلیل تبلیغات تسما پخش نشد. با این حال با همه کم لطفی‌ها ما نمایشگاه را برگزار کردیم. بازار ملی اشتراک محتوا هم با راه‌اندازی یک سایت مرتبط ایجاد شد و اتفاقا استقبال خوبی هم از آن شد؛ چنانکه بانک جامعی جمع‌آوری و در دسترس داوران قرار گرفت، اما برای خرید محتوای الکترونیکی به دلیل اینکه تاحدود دی ماه سال گذشته درگیر مبادله موافقتنامه بودجه بودیم، توفیق چندانی نداشتیم. اما هم اکنون آماده ایم و به حول و قوه الهی در سال جاری قطعا بازار را راه اندازی کرده و خرید محتوا خواهیم داشت.
واقعیت این است که هنوز هم بحث ادغام شوراها مطرح است و سرنوشت شورای عالی اطلاع‌رسانی تا پیش از اعلام نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. با این حال شورا برای امسال می‌تواند اعلام برنامه داشته باشد؟
نظر مجمع تشخیص مصلحت در این خصوص برای ما کاملا محترم است، اما نکته قابل توجه این است که اولا این شورا زیرمجموعه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ثانیا طی نامه‌نگاری که دکتر شهریاری، دبیر شورا با دفتر مقام معظم رهبری داشته‌اند، برای چگونگی ادامه فعالیت‌های این شورا و دبیرخانه آن، دستور‌العمل و مسیر خاصی ترسیم شده است که بر اساس آن ما مسولیت خویش را با جدیت دنبال می‌کنیم.
پس شورا امسال فعالیت‌های خود را خواهد داشت؟
قطعا، ضمن اینکه امسال جشنواره خرید محتوا را خواهیم داشت که موافقتنامه بودجه سال 86 آن امضا شده است. البته ممکن است به دلیل برگزاری جشنواره رسانه‌های دیجیتال، نمایشگاه تسما نداشته باشیم، اما جشنواره را امسال باقوت برگزار خواهیم کرد و برای سال آینده هم پیش‌بینی‌های لازم انجام شده است.
با این اوصاف می‌توان گفت جشنواره رسانه‌های دیجیتال سایه سنگینی بر سر نمایشگاه تسما انداخته است؟
نه، این تلقی اشتباهی است که تصور می‌شود مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال به صورت نهادی موازی با شورای عالی اطلاع‌رسانی ظاهر شده است. در واقع بین فعالیت ما در جشنواره تسما و جشنواره رسانه‌های دیجیتال تفاوت‌هایی وجود دارد. این مرکز در وزارت ارشاد متولی ساماندهی ثبت نرم‌افزار است. همان‌طور که می‌دانید فرایند تولید نرم‌افزار از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود؛ تولید محتوا و مدیریت ارایه محتوا. به همین دلیل یک محتوای مشخص می تواند به اشکال متفاوتی و در قالب نرم‌افزارهای گوناگون ظهور کند، هدفی که ما دنبال می‌کنیم به بخش تامین محتوا باز می‌گردد. ما معتقدیم که تولید تخصصی انواع محتوای الکترونیکی، فارغ از توجه به قالب‌ها به‌عنوان رکن اصلی در توسعه صنعت نرم‌افزار در کشور بایستی مدیریت و حمایت شود.
ما به شکل ارایه کاری نداریم و این بخش را وظیفه وزارت ارشاد می‌دانیم .البته مسوولیت کنترل محتوای تولید شده با موازین شرعی و حدود اجتماعی نیز با وزارت ارشاد است. بنابراین ملاحظه می‌کنید که حوزه‌های فعالیت کاملا از هم جداست.
ما از اینکه وزارت ارشاد بالاخره وارد حوزه نرم‌افزار شد بسیار خرسندیم و از این بابت خدا را شاکریم؛ شخصا در حوزه نشر الکترونیک حدود 8 سال است که در حال مذاکره با وزارت ارشاد بر سر این موضوع بودم که این وزارتخانه باید به حوزه دیجیتال وارد شود. خوشحالیم که از یک سال گذشته این امر محقق شده است و هر کمکی هم از دستمان برآید کوتاهی نمی‌کنیم.
اما نکته اینجاست که به گفته رییس دفتر فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد و شورای عالی اطلاع‌رسانی باید در این حوزه نقش سیاستگذار را ایفا کند و وارد بخش اجرایی نشود. ضمن اینکه به گفته ایشان بنا بوده است که شورای عالی اطلاع‌رسانی فقط به بخش محتوای الکترونیکی وب‌گاه‌های دولتی وارد شود و محتوای الکترونیکی تولید شده در بخش خصوصی را به دفتر رسانه‌های دیجیتال بسپارد، نظر شما چیست؟
اینجا چند موضوع با هم خلط شده است. نکته اول اینکه براساس موافقتنامه‌ای که هر دستگاه اجرایی همچون شورای عالی اطلاع‌رسانی با سازمان مدیریت‌وبرنامه‌ریزی امضا می‌کند، شرح وظیفه‌‌اش در سال مربوطه تعریف می‌شود و این موضوع کاملا قابل بررسی است. ضمن اینکه در قالب تئوری، این تقسیم وظایف معقول است. اما در واقع خروجی هر نهاد تعیین کننده است و باید ببینیم چه کاری در کجا و چگونه به سرانجام می‌رسد.
نکته دوم اینکه در مورد موضوع وب‌گاه‌های دولتی ما طرحی را جهت ارزیابی و رده‌بندی وب‌گاه‌های دولتی ارایه و با همکاری علمی دانشگاه تهران و سرمایه مالی دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی اجرا کردیم. در این پروژه مخاطب صرفا دولتی‌ها بودند، به این ترتیب که تمامی وب‌گاه‌های دولتی را که به کاربران خدمات ارایه می‌دهند جمع‌آوری و با معیار‌هایی، مورد ارزیابی و رده‌بندی قرار دادیم. این موضوع هیچ ارتباطی با موضوع تولید محتوای الکترونیکی و خرید محتوا ندارد.
و نکته سوم اینکه اتفاقا در موافقتنامه‌ای که با سازمان مدیریت امضا کردیم، مقرر شد که در طرح بازار اشتراک هیچ خریدی از دولتی‌ها صورت نگیرد و صرفا بخش خصوصی و تعاونی مخاطب این طرح باشند. حضور سازمان‌های دولتی در نمایشگاه تسما هم به این منظور بود که تعاملی میان بخش دولتی و بخش خصوصی که متقاضی دریافت خدمات و خرید محصولات بودند، برقرار شود.
در نهایت چنانکه قبلا عرض کردم ما معتقدیم تولید محتوای دیجیتالی در کشور باید تخصصی شده و در این بخش تقسیم کار صورت بگیرد. به این صورت که بنگاه‌هایی به صورت تخصصی بخش‌های مختلف تولید نرم‌افزار را براساس استاندارد‌ها بر عهده بگیرند و این طور نباشد که هر کس در هر مکان با هر امکاناتی نرم‌افزار تولید کند و استانداردی در کار نباشد.
قاعدتا بنگاه‌هایی که از آن نام می‌برید، باید به بخش خصوصی سپرده شود. در این میان شورا کجای کار خواهد بود؟
ما به عنوان واسطه میان بخش خصوصی و دولت ظاهر می‌شویم. به این شکل که دولت را برای خرید و حمایت از بخش خصوصی و صرف بودجه در مسیر تولید استاندارد های لازم در این بخش توجیه می‌کنیم؛ کاری که در جشنواره بازار ملی اشتراک محتوا صورت گرفت. این اقدامات صرفا به منظور توسعه تولید محتوای الکترونیکی و ساماندهی آن انجام می‌شود.
یکی از موضوعاتی که توسط شورای عالی اطلاع‌رسانی پیگیری می‌شود، اما تقریبا می‌توان گفت هیچگونه اطلاع‌رسانی بر روی آن انجام نمی‌شود، پروژه تکفا 2 است. آیا خبری از این پروژه دارید؟
این پروژه در حال اجراست و هیچ مشکلی در مسیرش قرار ندارد و با همکاری تیم ایرلندی و پیمانکار پروژه، اقدامات به روز در حال انجام است و انشاءالله تا پایان سال مالی 86 یعنی اواخر تیرماه 87 کلیات تکفا 2 جمع‌آوری و تا سه چهارماه بعد نتیجه آن ارایه خواهد شد.
به زودی اجلاس آفریقای ITU با شعار «کجای کاریم؟» از سلسله نشست‌های پیگیری کننده احکام WSIS در قاهره برگزار می‌شود، آیا شورا برای حضور در این نشست فکری کرده است؟
شورای عالی اطلاع‌رسانی از جمله نهادهایی است که در زمینه حضور درنشست‌های بین‌المللی جامعه اطلاعات فعال بوده است. ما در نشست ژنو، تونس ،پاریس و آتن شرکت داشتیم، اما ظاهرا حضور در اجلاس یاد شده به عهده وزارت بازرگانی گذاشته شده است.
یکی دیگر از نشست‌های WSIS که بدون حضور ایران برگزار شد، نشست اخلاق در جامعه اطلاعات بود که اسفند ماه گذشته در هانوی ویتنام برگزار شد، ما در این نشست هم نبودیم. اما در همان زمان تیمی از شورا به سبیت آلمان اعزام شد، دلیل این انتخاب چه بود؟
حضور نیافتن در نشست هانوی را نباید به چرایی حضور در سبیت مربوط کرد وچه بسا هرکدام جایگاه خود را دارد.حضور و یا عدم حضور ما در نشست‌های جامعه اطلاعات موضوعی است که بهتر است علل آن را از دبیر محترم شورا که پیگیر این مباحث هستند، جویا شوید.
اما در خصوص حضور در نمایشگاه سبیت باید بگویم که یکی از معضلات موجود در کشور ما، کم اطلاعی یا بی‌اطلاعی مسوولان از توسعه فناوری اطلاعات در حوزه بین‌المللی است. صرف دارا بودن تکنولوژی کافی نیست. ما در حال حاضر امکانات تکنولوژیکی خوبی در اختیار داریم، اما در عمل از 50 درصد امکانان آن هم به دلیل بی‌اطلاعی نمی‌توانیم استفاده کنیم. پس لازم است که دست‌اندرکاران IT کشور از نزدیک با فناوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات و کارکردهای آن آشنا شوند. نمایشگاه سبیت آلمان که در آن تمامی محصولات چرخه تولید فناوری اطلاعات از بسته‌های نرم‌افزاری گرفته تا اتوماسیون اداری، هوش مصنوعی و ... یک جا ارایه می‌شود، از موقعیت‌های منحصربه فردی است که با حضور در آن می‌توانیم به هدفمان، یعنی آشنایی دست‌اندرکاران IT کشور با فضای فناوری اطلاعات در دنیا و چگونگی به‌کارگیری آن درجهت تسهیل امور و ارتقای کمی و کیفی در خدمات رسانی شایسته به مردم، دست یابیم. ضمن اینکه درنظر داریم نتایج این سفر و خروجی‌های آن را در قالب یک کتاب برای استفاده سایر افراد عرضه کنیم.
آیا این کتاب تهیه شده است؟
هم اکنون در حال جمع‌آوری اطلاعات از اعضای تیم اعزامی به سبیت هستیم و تا چند ماه آینده، این کتاب منتشر خواهد شد.
در پایان اگر نکته‌ای باقی است، بفرمایید.
در مورد بحث ادغام شوراها باید متذکر شوم که ما بارها گفته‌ایم که با موضوع ادغام مخالف نیستیم. اما انتقاد به چگونگی انجام این امر و اطلاع‌رسانی آن است. زمانی که بحث ادغام به طور ناگهانی و عمومی مطرح شد، تنها نتیجه آن این بود که از کارمند ساده شورا گرفته تا کارشناسان خبره کارگروه‌های شورا در مواجهه با این شوک دست از کار کشیدند.
این اتفاق می‌توانست حساب شده‌تر اتفاق بیفتد و ساز و کارهای آن در فضای غیرعلنی انجام شده و بعد اطلاع‌رسانی عمومی شود.
ما در زمان طرح این موضوع همان قدر از چند و چون آن مطلع بودیم که شما خبرنگاران می‌دانستید و از ما می‌خواستید که پاسخگو باشیم!
موضوعی که باید بگویم این است که ما همگی برای انجام وظیفه اینجا گردهم جمع شده‌ایم و قطعا ما در موقعیت‌ها و مسوولیت‌های دیگری که داشتیم، کارایی‌ها و توانمندی‌هایی وجود داشت که به دنبال افزایش آنها مسوولیت جدید را پذیرفته‌ایم. نکته اینجا است که طرح اینچنینی موضوعات فقط باعث تحلیل قوای موجود در کشور می‌شود.
به عنوان مثال در حوزه طرح تسما، 9 کارگروه فعال از 14 کارگروه تعریف شده در طرح، به جد مشغول کار بودند و کارشناسان آن همگی از بهترین‌های فناوری اطلاعات کشور انتخاب شده بودند. اما وقتی این کارشناسان حس می‌کنند پشت میزی نشسته‌اند که ارکانش متزلزل است، مردد شده و کار متوقف می‌شود، که این امر و توقف مقطعی فعالیت‌ها، دستاورد اعلام ناگهانی طرح ادغام شوراها بود.
منبع : روزنامه فناوران
- ۸۷/۰۲/۱۱