وزارت ارتباطات چرخ را دوباره اختراع نکند
وزیر ارتباطات روز گذشته در جلسۀ ستادی و نظارتی با رئیس و مدیران ارشد رگولاتوری خواستار ایجاد داشبورد عمومی برای شفافسازی کیفیت شبکه و پاسخگویی اپراتورها شد. این در حالی است که سامانه «نتسنج پلاس» با همین هدف از ۶ سال پیش فعال بوده و حتی یکبار در دولت سیزدهم بهروزرسانی شده است. بنابراین بهجای طراحی مجدد، وزارتخانه باید بر ارتقاء همین سامانه تمرکز کند.
به گزارش خبرگزاری آنا؛ روز گذشته در نشست پنجشنبههای نظارتی وزارت ارتباطات که با محوریت ارزیابی عملکرد سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برگزار شد، سیدستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، بر ضرورت پاسخگویی دقیق به شکایات کاربران تأکید کرد. او با اشاره به ظرفیتهای موجود در شبکههای اجتماعی برای تعامل با کاربران گفت: «در حال حاضر ظرفیت خوبی برای پاسخگویی رگولاتوری در شبکههای اجتماعی ایجاد شده است، اما این موضوع بایستی با ایجاد داشبورد عمومی و ارائه وضعیت کیفیت شبکه بهصورت شفاف تقویت شود و تمامی دستاندرکاران ارائه سرویس به مردم در مقابل عملکرد خود پاسخگو باشند.»
هرچند ذات دغدغۀ وزیر ارتباطات برای ارائه گزارش دربارۀ کیفیت شبکه ارتباطی کشور به مردم، موضوع خوبی است و جای تقدیر دارد، اما این که هاشمی از لزوم ایجاد داشبورد عمومی برای ارائه وضعیت کیفیت شبکه صحبت میکند، جای تعجب دارد، گویی مجموعۀ مدیریت ارشد وزارتخانه از ظرفیتهای موجود گذشته در این دستگاه آگاهی ندارد، سامانۀ نتسنج پلاس بیش از شش سال است که داشبورد عمومی برای سنجش کیفیت شبکۀ اپراتورها توسط مردم دارد.
سامانهای که پیشتر طراحی شده بود
اظهارات وزیر ارتباطات درباره لزوم طراحی داشبورد عمومی برای پایش کیفیت شبکه، در حالی مطرح میشود که چنین سامانهای پیشتر سال ۱۳۹۸ با نام اولیۀ فرادید توسط وزارت ارتباطات معرفی شده بود، در آن زمان محمدجواد آذری جهرمی، سکان هدایت وزارت ارتباطات را در دست داشت و هاشمی نیز در همان مجموعه به عنوان یکی از مدیران ارشد خدمت میکرد. البته نام این سامانه بعدها به «نتسنج پلاس» تغییر کرد.
هدف از راهاندازی نتسنج پلاس، در مقطعی که راهاندازی شد، فراهمسازی بستری برای پایش زنده کیفیت اینترنت و خدمات اپراتورها اعلام شده بود تا کاربران بتوانند بهصورت شفاف از وضعیت سرویسهای دریافتی مطلع شوند.
این سامانه از دورۀ وزارت آذری جهرمی فعال شده است، سرویس مورد اشاره یکبار هم در دورۀ وزارت عیسیزارعپور بروزرسانی شد، تا کاربران ایرانی امکان بررسی کیفیت شبکه را داشته باشند.
تکرار بیمورد یا بیتوجهی به حافظه سازمانی
حال با این اظهارات هاشمی به نظر میرسد وزارت ارتباطات در دورۀ مدیریت او، به جای بهرهبرداری و ارتقاء این سامانه، قصد دارد دوباره چرخ را اختراع کند. باید گفت که راهاندازی یک سامانۀ جدید، وقتی نتسنج پلاس پیشتر با همین هدف راهاندازی شده است، توجیه پذیر نیست.
راهاندازی یک سامانۀ جدید میتواند موجب اتلاف منابع مالی و انسانی شود و نشاندهنده نوعی بیتوجهی به ظرفیتهای موجود در مجموعه وزارتخانه باشد. در شرایطی که امروز در کشور نیازمند پیش از گذشته نیازمند مدیریت بهینۀ منابع هستیم، طراحی سامانهای موازی با آنچه پیشتر ساخته شده، میتواند نشانهای از فقدان حافظه نهادی باشد و ممکن است اعتماد عمومی را نسبت به کارآمدی وزارتخانه کاهش دهد.
نتسنج پلاس چیست؟
سامانه نتسنج پلاس یکی از ابزارهای مهم در حوزه پایش کیفیت خدمات ارتباطی در کشور است. این سامانه به کاربران امکان میدهد تا وضعیت کیفیت اینترنت در مناطق مختلف کشور را مشاهده کنند، مقایسهای میان اپراتورها داشته باشند و از شاخصهای فنی مانند سرعت دانلود، آپلود، تأخیر و پایداری شبکه مطلع شوند.
نتسنج پلاس همچنین، امکان مشاهده شکایات ثبتشده و میزان پاسخگویی اپراتورها را فراهم کرده است و گزارشهای دورهای از وضعیت شبکه را منتشر میکند. این قابلیتها، نتسنج پلاس را به ابزاری مؤثر برای شفافسازی عملکرد اپراتورها و افزایش پاسخگویی آنها تبدیل کرده است.
سامانهای که میتواند، متناسب با نیاز روز کاربران بروزرسانی شود
انتظار میرود با توجه به وجود چنین سامانهای، وزارت ارتباطات بهجای طراحی مجدد، تمرکز خود را بر ارتقاء و توسعه نتسنج پلاس بگذارد. قابلیتهایی نظیر تحلیل شکایات کاربران، اتصال مستقیم به سامانههای ثبت شکایت، ارائه داشبوردهای تعاملی برای خبرنگاران و کاربران، و توسعه نسخه موبایلی برای دسترسی آسانتر، از جمله مواردی است که میتواند نتسنج پلاس را تبدیل به یک سامانۀ کاربردی برای کاربران اینترنت و شبکۀ در ایران کند. چنین رویکردی موجب صرفهجویی در منابع میشود و از موازیکاری و سردرگمی کاربران نیز جلوگیری خواهد کرد.
موازیکاری اعتماد عمومی به دستگاهها را کاهش میدهد
طراحی سامانههای جدید بدون توجه به زیرساختهای موجود، میتواند به بیاعتمادی کاربران منجر شود. کاربران انتظار دارند که وزارت ارتباطات با بهرهگیری از دانش و تجربههای گذشته، مسیر توسعه را با عقلانیت و انسجام طی کند.
ساخت دوبارۀ سامانهای که پیشتر عرضه و فعال شده است، امکان دارد این تصور را ایجاد کند که حافظۀ تاریخی وزارتخانه مورد توجه مدیران فعلی نیست. در حالیکه یکی از وظایف اصلی نهادهای دولتی، حفظ و ارتقاء دستاوردهای پیشین و جلوگیری از تکرار بیمورد اقدامات گذشته است.
شفافیت واقعی با بهرهگیری از ظرفیتهای موجود
نتسنج پلاس یک نمونه موفق از تلاشهای گذشته در این حوزه است که با اندکی توجه و ارتقاء، میتواند به ابزار اصلی نظارت عمومی بر کیفیت خدمات ارتباطی تبدیل شود.
مجموعۀ وزارت ارتباطات باید نسبت به این نکته توجه داشته باشد که شفافیت و پاسخگویی، با سامانهسازیهای مکرر و موازی حاصل نمیشود، بلکه با تقویت زیرساختهای موجود، تعامل با کاربران و پذیرش مسئولیت در برابر عملکرد خود تحقق مییابد.
رضایت مردم بدون بازگشت به نقطۀ صفر هم در دسترس است
اگرچه دغدغههای وزیر ارتباطات درباره کیفیت خدمات و پاسخگویی قابلتحسین است، اما مسیر تحقق این اهداف باید بر پایه واقعبینی و بهرهبرداری از ظرفیتهای موجود باشد. در شرایطی که کشور با چالشهای اقتصادی مواجه است، هرگونه طراحی سامانۀ جدید باید با بررسی دقیق وضعیت موجود و ارزیابی هزینه -فایده همراه باشد.
نتسنج پلاس که پیشتر طراحی و عرضه شده است بهعنوان یک سامانه فعال و قابلاتکا، میتواند نقطه شروعی برای ارتقاء کیفیت خدمات ارتباطی و افزایش اعتماد عمومی باشد؛ به شرط آنکه وزارتخانه به جای نادیدهگرفتن ظرفیتی که پیشتر به وجود آمده و یکبار هم ارتقاء یافته است، آن را بهعنوان سرمایهای ارزشمند در مسیر توسعه بپذیرد و همین داشبورد عمومی موجود را به عنوان یک ظرفیت بالفعل و در دسترس متناسب با نیازهای روز مردم ارتقاء دهد.