ماجراهای رده‌بندی سنیِ گیم‌ها در دنیا
این کاملاً طبیعی است که بچه‌ها گیم بازی کنند (فرقی ندارد گیم کامپیوتری باشد یا انواع گیمهای موبایل) اما هر گیم یا هر گیمری هم با یکدیگر یکسان نیستند. اینکه گیم‌باکس‌ها و توضیح‌های آنلاین گیم‌ها در خود اطلاعاتی مربوط به محدوده سنی دارند بی‌دلیل نیست. بنابراین، آیا فرضاً اگر فرزند 10 ساله‌تان عاشق بازی فورتنایت رتبه T شده باشد باید نگران شوید؟ در ادامه با ما همراه شوید تا بررسی کنیم چه کسی این طبقه‌بندی‌ها را تعیین می‌کند؛ علت این نوع دسته‌بندی‌ها چیست و در عمل چنین راهکارهایی تا چه میزان می‌توانند سفت و سخت باشند.
- چه کسی روی گیمهای ویدیویی محدودیت اعمال می‌کند؟
می‌توان گفت تقریباً دو سیستم رده‌بندی سنی برای گیمهای ویدیویی در کل جهان وجود دارد. بیشتر کشورهای اروپایی بعنوان مثال بر مبنای استاندارد PEGI[1] عمل می‌کنند و در آمریکا، کانادا و مکزیک، استانداردهای محدودیت رده‌بندی بر مبنای ESRB[2] است. آلمان، روسیه، استرالیا و برخی کشورهای دیگر نیز از سیستم‌های طبقه‌بندی مختلف استفاده می‌کنند. ژاپن دو استاندارد دارد: CERO[3] و EOCS[4]. اپ استور اپل اما سیستم مخصوص به خودش را دارد. در عین حال، گوگل‌پلی از استانداردهای منطقه‌ایِ مختلفی استفاده می‌کند؛ اما در بیشتر کشورها استاندارد IARC[5] به کار می‌رود. به بیان دیگر، رده‌بندی‌های سنی برای گیمهای ویدیویی متفاوت است. اینکه کدام دسته‌بندی را باید برگزید سوالیست که مفصلاٌ بدان خواهیم پرداخت اما اجالتاً قرار است ببینیم چند رده‌بندی سنی وجود دارد و چطور می‌توان آن‌ها را تعبیر و تفسیر کرد.
- نحوه‌ی تعبیر محدودیت‌های سنی
اکثر سیستم‌ها حداقل سن توصیه‌شده برای استفاده را نشان می‌دهند اما همه‌ی آن‌ها را هم نباید جدی گرفت. بعنوان مثال، رده‌بندی 0+ روسیه همان PEGI 3(منظور مناسب برای همه) است. در عین حال، سیستم‌هایی مانند ESRB به جای اعداد از توصیف‌هایی استفاده می‌کنند: E یعنی برای همه، T یعنی برای نوجوانان و غیره. تمام این شرحیات مختص یک گروه سنی است. به هر صورت هدف از چنین طبقه‌بندی‌هایی مطلع کردن کاربر از این است که گیم مورد نظر ممکن است حاوی زبان بزرگسال، صحنه‌های خشونت‌آمیز و سایر محتواهای (بالقوه) ناخوشایند باشد. بسیاری از سیستم‌ها برای کمک کردن به تصمیم‌گیری شما، علاوه بر محدودیت سنی دلیل اینکه چرا بازی چنین رده‌بندی‌ای را گرفته است نیز ارائه می‌دهند. بعنوان مثال، ESRB از توصیف‌های کلامیِ المان‌هایی که ممکن است موردی ایجاد کنند استفاده می‌کند. در اروپا، کره جنوبی و ژاپن اما از طرفی دیگر از پیکتوگرام‌ها استفاده میشود. در برخی مناطق این رتبه‌بندی‌ها به صورت پیشنهادی هستند: در برخی دیگر این قوانین بسیار سفت و سخت‌تر گرفته میشود. بعنوان مثال در بسیاری از کشورها فروش گیمهای بالای 18 سال به افراد زیر این رده سنی پیگرد قانونی دارد.
- چرا محدودیت‌های سنی به فراخور هر سیستم تعیین رده‌بندی متفاوت است؟
توجه داشته باشید که کشورهای مختلف تعاریف مختلفی از محتوای مناسب و نامناسب دارند. برای نمونه، سال گذشته فروشندگان اصلی در استرالیا به بازی چند نفره‌ی DayZ به لحاظ اعمال محدودیت حسابی سخت گرفتند. دلیلش هم این بود که گیمرها می‌توانند به ازای استفاده از مواد مخدر، امتیاز بگیرند. توسعه‌دهندگان این بازی نهایتاً مجبور شدند پیروی این محدودیت‌ها نسخه‌ی اصلاحی‌‌ای را عرضه نمایند. در عین حال، بازی Death Stranding ساخت هیدئو کوجیما، از نگاه رگولاتورهای استرالیا بازی بالای 15 سال بود. نیوزلندی‌ها حتی آن را بازی‌ای می‌دیدند که برای 13 ساله‌ها هم مناسب است؛ گرچه هر دوی این کشورها به این موضوع واقفند از این بازی حاوی محتوای خشونت‌آمیز و پر از دشنام است- اما مادامیکه صحبت سر مواد مخدر نباشد همه‌چیز خوب است. سایر کشورها هم خیلی‌هایشان از نگاهشان این بازی یک بازی کاملاً بزرگسال است.
- رده‌بندی سنی بازی Death Stranding
• ESRB: M– بزرگسال (+17)
• PEGI: 18+
• RARS (روسیه): 18+
• ACB (استرالیا): MA15+
• OFLC (نیوزلند): R13
بازی Sims 4از آن دست بازی‌هاییست که هر جا یک رده‌سنی مختلف را از آن خود کرده است؛ رده‌سنی‌هایی که با هم تفاوت‌های فاحشی دارند (از +6 تا +18 این طیف گسترده است). این درحالیست که بسیاری از سیستم‌های رده‌بندی سنی توافق نظر دارند که این بازی در روسیه مناسب نوجوانان و بزرگسالان است چون این بازی به گیمرها اجازه می‌دهد تا زوج‌هایی هم جنس درست کرده و یا با خویشاوندان درگیری و نزاع ایجاد کند. اما حرف آلمان که میشود این چشم‌انداز به طور کلی تغییر پیدا می‌کند: رگولاتورهای آلمان این گیم را با وجود مواردی که عرض کردیم مناسب کودکان می‌داند.
- رده‌بندی سنی بازی The Sims 4
• ESRB: T- نوجوان
• PEGI: 12+
• RARS (روسیه): 18+
• ACB (استرالیا): M- 15+
• USK (آلمان): 6+
- رده‌بندی سنی گیمهای کودک
وضعیت برای گیمهای مخصوص کودکان هم که هیچوقت خط‌مشی صاف و روشنی ندارد. برای مثال، بازی جذاب Pokémon Sword و Pokémon Shield بر اساس استاندارد ESRB برای هر کودکی با هر سنی مناسب است، گرچه کارتون‌های خشونت‌آمیز دارد. اما در روسیه و اروپا این بازی تماماً برای هر فرد کم سن و سالی نامناسب تلقی میشود و از سوی PEGI رده سنی 7 سال و از سوی استاندارد RARS رده سنی 6 سال را می‌گیرد.
- رده‌بندی سنی بازی‌های Pokémon Sword و Pokémon Shield
• ESRB: E- همه
• PEGI: 7+
• RARS (روسیه): 6+
- چطور گیمی مناسب کودک انتخاب کنیم؟
همانطور که مستحضر هستید، سازمان‌های مختلف رده‌بندی سنی وقتی صحبت از طبقه‌بندی گیمهای ویدیوی میشود همه متفق‌القولند. بدین‌معنا که صرفاً لازم نیست چون فرزندتان کوچک‌تر از سنی است که روی جعبه نوشته شده یا در شرح اپ آن آمده بازی را برایش نخرید. تصمیم نهایتاً با خودتان است.
• نه تنها به محدودیت سنی توجه کنید که حتی دلیل صادر شدن آن را هم مد نظر قرار دهید. اگر در کشوری زندگی می‌کنید که اطلاعات مربوط به محتوای بازی در جعبه یا بخش شرح اپ آن قید نشده، آن را به صورت آنلاین جست‌وجو کنید. اینکه بدانید بازی در چه مورد است به تصمیم‌گیری شما کمک خواهد کرد.
• رتبه‌بندی کشور خود را با شورهای دیگر برای گرفتن یک طرح کلی مقایسه کنید. یادتان باشد که بر فرض مثال، شاید فحش‌ها در ترجمه آورده نشده باشند و اگر آن بازی در کشوری باشد که به زبان اصلی مورد استفاده است حتماً رده‌بندی سنی‌اش برای افراد بزرگ‌تر خواهد بود.
• تریلر گیم را در یوتیوب یا وبسایت توسعه‌دهنده تماشا کنید- چندتایی نقد و بررسی و نظر بخوانید یا تماشا کنید- شما میتوانید روی هر پلت‌فرم اجتماعی‌ای بلاگرها و وی‌لاگرهایی در این خصوص پیدا کنید. شاید همین کارها برای تصمیم‌گیری شما کافی باشد.
بعد از خرید گیم برای فرزند خود سعی کنید اولین بار آن را وقتی خودتان هم کنارش حضور دارید اجرایش نمایید. نحوه بازی کردنش را یاد بگیرید، در مورد گرافیک، داستان و دیالوگ‌هایش حرف بزنید. وقتی فرزندتان به ورت آنلاین در حال بازی است کنارش باشید. بدین‌ترتیب میتوانید متوجه شوید تصمیم‌تان درست بوده است یا نه.
[1] Pan European Game Information
[2] Entertainment Software Rating Board
[3] Computer Entertainment Rating Organization
[4] Ethics Organization of Computer Software
[5] International Age Rating Coalition
منبع: کسپرسکی آنلاین
تنظیم: روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع کننده محصولات کسپرسکی در ایران)؛
- ۹۸/۱۲/۱۶