گزارش دویچوله از وبلاگ نویسى در ایران
روزنامه نگارى الکترونى از جمله مباحثى است که تقریبا همزمان با آغاز فعالیت جهانى شبکه اینترنت در سال ۱۹۹۲ در جوامع گسترش یافت. به عقیده بسیارى کارشناسان،پخش همزمان صدا و تصویر و دسترسى آسان وسریع به اخبار که ارمغان این شیوه از روزنامه نگارى است، سبب نوعى ”رسانه کشى” خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری موج ، جهان در دهه اخیر شاهد توسعه فناورى اطلاعات در دنیا و تاثیرآن بر بخش هاى مختلف جوامع و شیوه هاى جدیدى در ارتباطات انسانى بوده است. کارشناسان حوزه ارتباطات، عصر کنونى را عصر دانایى و تبادل اطلاعات میدانند. بانکدارى یا تجارت الکترونیک در حوزه اقتصاد، دولت الکترونیک در عرصه سیاست وروزنامه نگارى الکترونى درعرصه ارتباطات از آن جمله اند.
روزنامه نگارى الکترونى از جمله مباحثى است که تقریبا همزمان با آغاو فعالیت جهانى شبکه اینترنت در سال ۹۲ در جوامع گسترش یافت. به عقیده بسیارى کارشناسان، پخش همزمان صدا و تصویر و دسترسى آسان و سریع به اخبار که ارمغان این شیوه از روزنامه نگارى است، سبب نوعى رسانه کشى خواهد شد.
به عبارت دیگر در گذشته پیدایش کاغذ وکشف جوهر منجر به گسترش مطبوعات شد و بعد ها سایر امکانات ارتباطى رواج یافت و در عصر حاضر پیدایش کامپیوتر، گسترش اینترنت از سال ۱۹۸۰ و گسترش ” پى سى” ها یا کامپیوتر هاىشخصى،روزنامه نگارى اکترونى را در جوامع توسعه داد. البته باید یاد آور شد که در سال ۶۷ اینترنت با مقصودى نظامى درآمریکا شکل گرفته بود، اما توسعه آن در دنیا عملا یک دهه قبل اتفاق افتاد و جامعه ایرانى نیز از هشت سال پیش به این طرف به آن دسترسى پیدا کرده است.
با این همه در ایران هنوز تجهیزات فنى و امکانات کافى وجود ندارد و استفاده از شبکه دیجیتال و ترکیبات آن با محدودیت هاى بسیار مواجه است. مثلا هنوز مانند سالهاى اولیه استفاده از اینترنت در دنیا هنگام اتصال دیجیتالى، خط تلفن مشغول میماند و ارتباط ها نیز سریع نیستند. بطور کلى بسترهاى فنى مناسب در ایران وجود ندارند.
اما با همین زمینه محدود، اینترنت براى بسیارى ایرانیان به ویژه جوانان و زنان وسیله اى ایده آل براى معرفى شخصى خود، ارائه هویت فردى فارع از قید و بند هاى موجود در جامعه، خانواده و فرهنگ است و این همان چیزى است که منجر به استقبال فراوان از پدیده وبلاگ نویسى میشود. در این زمینه باید به ” اورکات” سایتى با کارکرد دوستیابى اشاره کرد که البته در میان جوانان ایرانى کارکردهاى دیگرى هم یافته و هم اکنون بسیارى کاربران روزانه این سایت را مانند صندوق پستى خود چک میکنند. این سایت به دنبال تحقیق آکادمیک یکى از کارمندان سایت گوگل به نام ” اورکات“ ایجاد شد و به واسظه امکانات خاص خویش به یکى ازپایگاه هاى بزرگ دوستیابى اینترنتى مبدل گشت. ایرانیان مانند موارد مشابه دیگر از جمله ” چت” و ” وبلاگ” نویسـى تمایل زیادى به استفاده از آن نشان داده اند بطوریکه هم اکنون در رتبه سوم عضویت این سایت قرار دارند.
تنوع گروههاى موجود در سایت اورکات بسیار زیاد است. گروه هاى ادبى، گروه هاى جوانانى که به نویسنده اى خاص علاقمندند، گروه هاى هم دانشگاهى، هم دبیرستانى، همشهرى ها، گروه هواداران یک خواننده بخصوص، گروه طرفداران سایت ها یا شخصیت ها، گروههاى متولد ماهى معین و حتى گروه های علاقمند به کارتون هاى دوران کودکى از آن جمله اند. البته ”اورکات ” در مسیر آغازین خود در ایران است و هنوز بسیارى قابلیت ها مانند ارتباط همزمان بین کاربران و تایپ فارسى را ندارد.
طبق آخرین آمار، سایت اورکات بالغ بر دو میلیون و ۳۰۰ هزار عضو در سراسر جهان دارد که به ترتیب برزیلیها، آمریکاییها و ایرانیها در صدر فهرست اعضایش قرار دارند.
به موضوع وبلاک نویسى بازگردیم. بر اساس نتایج آخرین نظر سنجى سازمان ملى جوانان ایران با موضوع ” وبلاگ نویسان جوان“ اکثر پاسخگویان، وبلاک نویسى را تمرین خوبى براى دمکراسی دانسته اند. آنها اعلام کرده اند که در بیان افکار خود آزاد بوده و قدرت پذیرش افکار مخالف را داشته اند.
اکثر پاسخگویان به منظور ابراز وجود، ایجاد ارتباط با دیگران و رهایى از تنهایى به وبلاگ نویسى روى آورده اند و تمام آنها معتقدند که فضاى وبلاگ موقعیتى براى بیان خواست ها و مکنونات درونى شان فراهم میاورد. بر اساس این نظر سنجى آنچه در میان تمام پاسخگویان مشترک بوده این است که وبلاک در نهایت بخش جدیدى ازهویت آنهاست که تا پیش از این ناشناخته بود.
از سوى دیگر سرعت رشد وبلاگ ها طى سالهاى اخیر به حدى سریع بوده که زنگ خطر رسانه هاى سنتى را مدتهاست به صدا در آورده است. برخی معتقدند وبلاک ها حتى اگر نتوانند جاى رسانه هاى سنتى را پر کنند، عملا آنهاارا با تغییرات یا چالش هاـی متعددى روبه رو خواهند کرد.
وبلاگ ها در آغاز توسط کسانى به کار گرفته میشدند که رسانه یا تریبونی در اختیار نداشتند اما به تدریج تا به امروز حتى کسانى که به رسانه هاى قوی دسترسی دارند نیز تمایل خود رابه داشتن وبلاگ پنهان نمیکنند. چنانکه وبلاک هاى بسیاری امروز توسط روزنامه نگاران نوشته میشود و یا حتی برخی رسانه هاى قدرتمد از وبلاگ برای پوشش بهتر اخبار و گزارش هاى خود بهره میگیرند.
با این وجود روزنامه نگاران زیادى وبلاگ نویسى را از نظر تاثیر بر این شغل چندان جدى نمیگیرند. این گروه معتقدند وبلاگ نویس ها اساسا بدون آموختن روش های ارائه اخبار و اطلاعات تنها به روش های من درآوردى روى میاورند و از همه مهمتر آن که زبان مشخص و استوارى ندارند و همین گزارش ها و دیده هاى آنها را فاقد تاثیر کافى میکند. مدافعان وبلاگ نویسى اجتماعى معتقدند کوچکترین اتفاق در هر گوشه جهان میتواند در نزدیکی یک وبلاگ نویس اتفاق بیفتد و این در حالیست که رسانه ها به رغم تدارکات فراوان و قوى اى که دارند هنوز نمى توانند سراسر جهان راپوشش دهند. از دیگر تفاوت هاى وبلاگ ورسانه موضوع یکپارچگى و وحدت مطالب است. یک رسانه هر قدر هم کارمندان اندکى داشته باشد، نتیجه کار آنها را به صورتى مشخص و یکپارچه به مخاطب تحویل میدهد حال آنکه وقایع از دید وبلاگ نویس ها که افراد گوناگونی هستند به شکلى غیر منسجم و پراکنده ارائه میشود.
در اینجا باید از حضور وسیع زنانى که به انگیزه هاى متفاوت، در گروههاى سنى یا اجتماعى، طبقاتى مختلف وارد دنیاى اینترنت و وبلاگ نویسى شده اند، یاد کرد. نتیحه یک تحقیق نشان میدهد که آنها مینویسند تا بگویند ما هستیم، حاضر نیستیم سکوت کنیم و در این دنیاى مجازى فرصتى داریم تا از مرز تابوها، ناگفته ها و سنت ها بگذریم.
- ۸۴/۰۶/۰۹