سال ۸۷ بود که نمایشگاه ماشین داران، از راه‌اندازی سامانه‌ای برای کنترل بازار خودرو خبر دادند، سامانه‌ای که می‌تواند باعث کاهش قیمت ها شود و به نوعی تمام معاملات خودرویی در آن صورت گیرد. ثبت چنین سامانه‌ای نخستین بار در سال ۸۷ کلید خورد، اما در ادامه در سال ۹۲ این طرح به فراموشی سپرده شد.
در آن سال‌ها قرار بود وزارت صنعت، معدن و تجارت این سامانه را با هدف شفافیت بیشتر معاملات خودرو، کاهش فساد در معاملات و نیاز کمتر به نیرو‌های نظارتی و در نتیجه کاهش هزینه‌ها راه‌اندازی کند، اما به دلایلی انجام نشد. علاوه بر این قرار بود همه ۱۰ هزار نفر اعضای این اتحادیه کد معاملاتی داشته باشند و هیچ معامله‌ای بدون داشتن کد اتحادیه انجام نشود تا همه خرید و فروش‌های خودرویی قابل مشاهده باشد.
سامانه‌ای که اگر راه‌اندازی می‌شد، برخی قیمت‌سازی‌ها که در سایت‌ها و فضای مجازی شاهد هستیم و بر آشفتگی بازار معاملات و گرانی‌ها دامن زده است را شاهد نخواهیم بود. از آنجایی که نمایشگاه‌داران خودرو کار کارشناسی انجام می‌دهند و بابت خدماتی همچون احراز مالکیت خودرو، مالک و خریدار خودرو بررسی انجام می‌دهند و قرارداد می‌نویسند، فساد در معاملات کاهش خواهد یافت و همه این موارد در هر معامله خودرو در سامانه یاد شده قابل مشاهده است.
امروز شاهدیم وقتی خریدار خودرو را از فروشنده تحویل می‌گیرد، تا چند وقت با همان پلاک خریدار به تردد پرداخته و حتی تخلفاتی را مرتکب می‌شود، چنین مواردی با الکترونیکی شدن معاملات در سامانه قابل پیشگیری است.
همچنین در صورت وجود سامانه، سهم دولت از معاملات به صورت مالیات به سهولت قابل وصول بود و دیگر نیازی نیست که سازمان امور مالیاتی بعد از گذشت یک سال مأموران خود را برای بررسی پرونده‌های معاملات نمایشگاه داران خودرو اعزام کند.
به گفته کارشناسان صنعت خودرو از مزایای راه‌اندازی این سامانه استاندارد‌سازی فعالیت‌های واحدهای صنفی در سطح کشور، یکسان‌سازی فرآیند انجام معاملات در سطح کشور، بالا بردن ضریب امنیت معاملات خودرو، جلوگیری از تخلفات و فروش یک خودرو به چندین نفر است.
همچنین با راه‌اندازی این سامانه اطلاعات خودرو و معاملات شفاف‌سازی می‌شود. حق و حقوق اعضای دارای پروانه کسب حفظ و قولنامه‌های دستی حذف می‌شوند، قیمت‌های سلیقه‌ای از میان رفته و اطمینان میان خریداران و فروشندگان نسبت به معاملات در نمایشگاه‌های اتومبیل دارای پروانه کسب بیشتر خواهد شد، مجموع این موارد از مزایا و اهداف راه‌اندازی این سامانه است.
در ماه‌های گذشته به دلیل بروز التهاب در بازار خودروی کشور و با هدف کمک و همراهی برای مدیریت این بحران توسط نیرو‌های انتظامی و قضائی، سایت‌هایی نظیر دیوار و باما نمایش نرخ در آگهی‌های خودروی خود را حذف کردند. به گفته کارشناسان، مشکل اصلی صنعت خودرو، تولید و قیمت‌گذاری نادرست است که عده‌ای به دنبال سود‌های بادآورده و تضمین شده به دلالی روی می‌آورند.
قیمت‌های خودرو باید در سامانه معاملات خودرویی ثبت شود
رضا شیوا رئیس شورای رقابت با تاکید بر اینکه باید انجام معاملات خودرویی روشن و شفاف انجام شود، گفت: تمام معاملات خودرویی اگر در سامانه ثبت شود باعث شفافیت قیمت‌ها در بازار خودرو می‌شود.
رئیس شورای رقابت با بیان اینکه قیمت‌های خودرو باید در سامانه معاملات خودرویی ثبت شود، گفت: قیمتی که بر اساس دستورالعمل شورای رقابت و هزینه‌های شماره‌گذاری و ارزش افزوده است باید در سامانه ثبت شود. اگر این اتفاق رخ دهد می‌تواند بسیار به بازار خودرو کمک کند.
دلال بازی در بازار خودرو زیاد شده است
احمد میرزایی یکی از نمایشگاه داران خودرو گفت: برای کنترل بازار خودرو باید سامانه‌ای راه‌اندازی شود تا تمام معاملات در آن انجام شود. آنگونه تمام افرادی که دارای کد معاملاتی هستند خرید و فروش می‌کنند و افراد غیره نیز مجاز به معامله نخواهند بود.
او بیان کرد: هم اکنون یکی از مشکلاتی که وجود دارد تمام افراد چه قصاب، چه بازاری، چه سوپرمارکتی و... به خرید و فروش ماشین می‌پردازند و به نوعی دلال بازی در این بازار زیاد شده است. اگر سری به شرکت‌های خرید و فروش بزنید می‌بینید افراد معمولی، نه نمایشگاه ماشین دار، خودرو احتکار کرده‌اند و مشغول فعالیت در این صنف است.
میرزایی تشریح کرد: اگر سامانه‌ای راه‌اندازی شود که خودرو در آن معامله شود می‌تواند به این بازار آشفته کمک کند. تمام نمایشگاه داران باید عضو اتحادیه شده و بدین ترتیب آنها نیز در سامانه ثبت نام شوند و کد معاملاتی به آنها تعلق گیرد که اینگونه دست دلالان از این بازار کوتاه خواهد شد.
مزایای راه‌اندازی سامانه الکترونیکی معاملات خودرویی
میلاد بیگی کارشناس صنعت خودرو در خصوص راه‌اندازی سامانه الکترونیکی معاملات خودرویی، گفت: با راه‌اندازی این سامانه موافق هستیم اما به این شرط که صرفا افرادی که دارای ماشین هستند بتوانند در آن نرخ بگذارند. اینکه فقط نمایشگاه ماشین داران در آن فعالیت کنند مناسب نیست.
او بیان کرد: هویت افراد در آن احراز شود و بتوانند در هر پلتفرم آگهی خودرو، یک آگهی بگذارد. این روند به شرط اینکه تمام مردم در آن شرکت کنند کمک می‌کند امکان ساخت نرخ کمتر شود. لزوما نمی‌توان گفت نرخ را کاهش می‌دهد اما کمک می‌کند نقطه تعادل عرضه و تقاضا امن شکل بگیرد.
این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: نرخ ارز و تصمیم‌های سیاسی در آن اثر‌گذار خواهد بود اما امکان قیمت‌سازی را در آن محدود می‌کنند. اینکه اکنون بسیاری تلاش در قیمت‌سازی خودرو دارند اما اینگونه باعث کاهش قیمت‌سازی خواهد شد.
بیگی بیان کرد: با راه‌اندازی این سامانه تمامی عواملی که موجب می‌شود افراد کلاهبردار و سودجو به حیطه خرید و فروش خودرو وارد شوند و به مردم آسیب بزنند بر طرف خواهد شد و با ثبت اطلاعات معامله‌کنندگان و خودرو‌ها دراین سامانه بانک اطلاعات دقیق و جامعی ایجاد و امکان هرگونه سودجویی برطرف می‌شود.
سعید موتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در کشور از مصرف‌کنندگان با بیان اینکه برای انجام معاملات باید به سامانه ثبت معاملات خودرو مراجعه کرد، گفت: سامانه کشوری ثبت معاملات خودرو در کشور راه‌اندازی و بیشتر دفاتر فروش خودروی دارای مجوز صنفی به این سامانه وصل شده‌اند.
او با بیان اینکه با ثبت معاملات خودرو در این سامانه امکان سوء استفاده و فروش خودروهای سرقتی تا حد زیادی کاهش می‌یابد، بیان کرد: با ثبت معاملات در این سامانه تنها مالک خودرو قادر خواهد بود که خودروی خود را برای فروش عرضه کند، زیرا در غیر این صورت با اخطار سیستم مواجه خواهد شد.
این مقام مسئول ادامه داد: همه‌گیر شدن این سامانه موجب نظام‌مند شدن معاملات خرید و فروش خودرو شده و دلالان و واسطه‌های خیابانی را از چرخه معاملات حذف خواهد کرد.
یکی از علل اصلی افزایش نرخ خودرو در بازار، انگیزه دلالی و سرمایه‌گذاری است. متاسفانه متاثر از شرایط اقتصاد کلان کشور و نااطمینانی موجود در جامعه نسبت به آینده اقتصاد، بسیاری از افراد خودرو را به عنوان یک کالای سرمایه‌ای خریداری می‌کنند؛ بنابر این با توجه به کندی رشد تولید خودرو، عرضه فاصله معناداری با تقاضا در بازار خودرو دارد.
کاهش انگیزه دلالی در بازار خودرو، نیازمند یک سامانه جامع اطلاعاتی از خریداران و فروشندگان خودرو در بازار است. اتاق اصناف ایران در سال‌های گذشته چنین سامانه‌ای را تحت عنوان "سامانه اطلاعات معاملات خودرو کشور" تاسیس کرده است. اکنون متاسفانه وقتی به سایت این سامانه مراجعه می‌شود، داده‌ها قدیمی و بانک اطلاعاتی آن ناقص است. از این رو به نظر می‌رسد این سامانه چندان فعال نیست. مسئولان مربوطه در اتاق اصناف ایران قطعا پاسخ قانع کننده‌ای در این خصوص دارند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
