اوضاع بودجه و کارشناس IT دانشگاه‌ها فاجعه‌آمیز است
علیرضا زارعی، مدیر زیرساخت و امنیت شبکه دانشگاه صنعتی شریف درباره تاثیر کرونا بر سامانه‌های آموزش عالی و دانشگاه‌ها گفت: «پیش از کرونا فرآیندهای کاری و اداری دانشگاه حضوری انجام می‌شد، یعنی فرد برای کارهای خود و پیگیری آنها به محل مراجعه می‌کرد، اما بعد از کرونا از این موضوع عبور کردیم و دانشگاه‌ها مجبور شدند سیستم‌های خود را ارتقا دهند. این اتفاق سبب شد افراد نیز راحت‌تر بتوانند پیگیری کارهایشان را انجام دهند و این نکته مثبتی بود که تا امروز نیز حفظ شده است.»
به گزارش فرهیختگان او با بیان اینکه پس از پایان همه‌گیری کرونا، روندها دیگر به‌حالت سابق بازنگشتند و به این منوال پیش می‌روند، افزود: «موضوع دیگر برگزاری جلسات در آن ایام بود؛ چراکه در کرونا جلسات در سطوح مختلف به‌ناچار به‌صورت مجازی انجام می‌شدند. امروز نیز این روال میتواند ادامه داشته باشد؛ هرچند برخی جلسات الزام به برگزاری حضوری دارند اما در برخی موارد به دلایل مختلف آنها را مجازی برگزار می‌کنند.»
مدیر زیرساخت و امنیت شبکه دانشگاه صنعتی شریف درباره عدم اتصال برخی دانشگاه‌ها به پنجره دولت الکترونیک بیان کرد: «شاید من باید این‌طور بگویم، زمانی موضوعی را تجربه می‌کنیم و اثرگذاری خود را نشان می‌دهد که معمولا آن روند و موضوع حفظ شود اما برخی موضوعات هم هستند که ما می‌خواهیم در قالب آیین‌نامه، شیوه‌نامه و دستورالعمل آن را راه بیندازیم ولی اثرگذاری ندارند. این موضوعات به‌سختی پیش می‌روند و اگر پیش روند نیز به شکل قبل بازمی‌گردند.»
اتصال به پنجره دولت الکترونیک از سوی دانشگاه‌ها احساس نشده است
زارعی با تاکید بر نقش اثرگذار متولیان امر در حوزه اتصال به پنجره دولت الکترونیک گفت: «زمانی که همه‌چیز در اختیار یک مجموعه است، لازم نیست هماهنگی‌هایی را با ارگان‌های مختلف انجام دهیم، به این ترتیب کارها سریع‌تر پیش می‌روند. اما زمانی که قرار است بستری با مشارکت چند مجموعه مختلف، مستقر کنیم و راه‌اندازی شود، خود این هماهنگی‌ها یا ناسازگاری‌هایی که بین بسترها وجود دارد، باعث تاخیر می‌شود و درنهایت تحقق آن سخت‌تر و دیرتر اتفاق می‌افتد. پنجره واحد از جنس دومی است؛ چراکه تاکنون ضرورت آن احساس نشده یا بحرانی نبوده تا تمام دانشگاه‌ها برخلاف زمان کرونا به‌سمت آن بروند، درنتیجه نیاز به هماهنگی‌هایی دارد که باید با ارگان‌ها صورت بگیرد و این بین سازگاری هم به‌وجود بیاید و امکانات را در اختیار مجموعه قرار دهند که این مهم روند کار را کند می‌کند.»
او درباره عقب ماندن دانشگاه‌ها از تکنولوژی عنوان کرد: «باید بگویم که مراکز دانشگاهی درحال‌حاضر این سرویس را در اغلب قراردادهای صنعتی که وجود دارد، ارائه می‌دهند و کیفیت خوبی نیز دارند اما برای خود دانشگاه اگر بخواهد همان سرویسی را ارائه دهد که به دیگر ارگان‌ها می‌دهد؛ انتظار هزینه دارد و به میزان هزینه بازمی‌گردد، یعنی اگر بخواهیم رابطه بین هزینه‌‌ای که دانشگاه‌ها در حوزه آی‌تی صرف می‌کنند و دستاورد این حوزه را بسنجیم باید بگویم که بسیار جلوتر از سازمان‌های دیگر هستند.»
مدیر زیرساخت و امنیت شبکه دانشگاه صنعتی شریف، درباره تعریف پروژه در حوزه فناوری اطلاعات برای دانشگاه‌ها و دانشجویان افزود: «ما در بحث تعریف پروژه برای دانشجویان نیز ورود می‌کنیم و ممکن است برخی پروژه‌ها در سطح کارشناسی باشند که دانشجو کارهای تحقیقاتی اولیه را انجام می‌دهد و ما به راه‌حلی می‌رسیم. این که آیا من می‌توانم به‌عنوان یک راه‌حل نهایی در دانشگاه آن را استفاده کنم، منوط به این موضوع است که از ادامه فرآیند اطمینان داشته باشم، یعنی بحث پشتیبانی، تعمیرات آینده و... را نیز باید درنظر بگیریم. در قالب یک پروژه کارشناسی این کار باید بااحتیاط انجام شود که بتواند به‌عنوان سرویسی دائمی استفاده شود، البته در این حوزه -که مسائل اولیه را حل کنیم و تجربه اولیه داشته باشیم و آن را بسنجیم- فعالیت‌هایی صورت گرفته است.»
از هوش‌مصنوعی استفاده هوشمندانه‌ای نداشته‌ایم
زارعی درباره استفاده از هوش‌مصنوعی در دانشگاه توضیح داد: «هوش‌مصنوعی از فناوری اطلاعات جدا نیست و در مرکز آن قرار دارد. براساس سطوح و تعریفی که ما از هوش‌مصنوعی داریم، در پایین‌ترین سطح از آن استفاده می‌کنیم اما درباره اینکه ما چه مقدار با تعریف ایده‌آل از هوش‌مصنوعی پیش‌می‌رویم، باید گفت که فاصله زیادی از حد ایده‌آل داریم؛ چراکه اگر ما بخواهیم فناوری اطلاعات را به‌کار بگیریم تازه یک‌مرحله از هوش‌مصنوعی می‌شود. قدم بعدی این است که بتوانیم از فرآیند و اطلاعاتی که در این بستر جمع‌آوری و پردازش می‌کنیم، استفاده‌هایی کنیم که حالت روتین و سرراست نداشته و نیاز به هوشمندی داشته باشد.»
او در همین زمینه افزود: «برای این هوشمندی ممکن است نیاز باشد به‌صورت انسانی روی آن کار صورت بگیرد. زمانی نیز ممکن است آن را با ابزاری انجام دهیم که این موضوع همان حالت ایده‌آلی است و انتظار داریم هوش‌مصنوعی به ما کمک کند. در این زمینه همچنان استفاده عمیقی نکرده‌ایم.»
مدیر زیرساخت و امنیت شبکه دانشگاه صنعتی شریف در ادامه با تاکید بر اینکه یکی از تهدیدهای اصلی در حوزه هوش‌مصنوعی مربوط به مباحث امنیتی است، افزود: «زمانی که کسب‌وکار سازمان و دانشگاه را در بستری می‌برید، باید مراقب باشید که سوءاستفاده و ملاحظات امنیتی در آن رعایت شود و این موضوعی است که باید رویش کار کرد و غالبا به این موضوع توجه نمی‌کنیم که مخاطراتی را ایجاد می‌کند. البته خاص دانشگاه‌ها نیست و می‌توان گفت که دانشگاه‌ها در این حوزه اوضاع بهتری دارند. اما اگر بخواهیم از دید فرصت به آن نگاه کنیم، قطعا هر نوآوری فرصت‌های جدید ایجاد می‌کند و عملکردها را بهبود می‌بخشد و میتواند تاثیرگذاری بسیار خوبی داشته باشد؛ این فناوری قطعا فرصت است و با این روش بسیاری از مسائل تسهیل می‌شوند.»
توقع کارشناسان آی‌تی در دانشگاه‌ها، سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی برآورده نمی‌شود
زارعی درخصوص وضعیت بودجه در دانشگاه‌ها عنوان کرد: «بودجه‌ای که در اختیار فناوری اطلاعات دانشگاه‌ها قرار می‌گیرد، جداگانه نبوده و خود دانشگاه‌ها مبلغی را به این حوزه اختصاص می‌دهند. البته باید بگویم که اوضاع بودجه و نیروی انسانی در این حوزه بسیار فاجعه‌آمیز است. دلیل این موضوع نیز هزینه‌های این حوزه بوده که بسیار بالا رفته و در حقیقت هزینه‌های زیرساختی در فناوری اطلاعات بسیار افزایش داشته است. از سمت دیگر نیز بودجه‌های دانشگاهی به این نسبت بالا نرفته است که فشار را در حوزه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات قرار می‌دهد.»
او در پایان درباره کمبود نیروی انسانی و عدم علاقه آنها به کار با ارگان‌های دولتی افزود: «نیروی انسانی متخصص داریم اما درباره اینکه دانشگاه‌ها می‌توانند این نیروها را جذب و نگهداری کنند و آیا می‌توانند از لحاظ انگیزشی آنها را حفظ کنند یا خیر، باید بگویم که ما در این زمینه بسیار مشکل داریم. البته مشکل تنها در دانشگاه‌ها نیست، چراکه بنده با سازمان‌های دولتی ارتباط دارم و می‌دانم که آنها هم این مشکل را دارند. در حوزه آی‌تی اشل‌ها یا مقیاس‌های حقوقی دولتی نمی‌تواند با شرکت‌های خصوصی رقابت کند. حقوق‌ها پایین‌تر است و افراد نیز در سازمان دولتی به این دلیل که تنوع کاری و نوآوری‌هایی که یک کارشناس آی‌تی انتظار دارد در آنجا کم است، ترجیح می‌دهند به سازمان‌های تخصصی‌تر بروند. به این دلیل که ماموریت سازمان‌های دولتی چیز دیگری است، انتظار کارشناس آی‌تی را از لحاظ علمی برآورده نمی‌کند.»
- ۰۲/۰۴/۱۱