با هک‌ها هم کنار بیایید
علی شمیرانی - سال‌هاست که از بانک‌های بزرگ و سامانه‌های حساس کشورها گرفته تا غول‌های سایبری و شرکت‌های کوچک و متوسط، مورد هک و حملات سایبری قرار می‌گیرند.
لذا پرسش اصلی این نیست که چرا در ایران شاهد وقوع هک و افشای داده‌های عمومی و خصوصی هستیم. بلکه پرسش مهم و اصلی چگونگی وقوع این حملات و اقدامات پیشینی و پسینی است.
تقریبا در بسیاری از کشورهای دنیا، قوانین و الزامات متعددی در زمان حملات سایبری و بعد از آن پیش‌بینی شده است. از جرم‌انگاری اختفای حملات سایبری گرفته تا انواع جرایم، الزامات و واگذاری مسوولیت امنیت به پلتفورم‌ها، شرکت‌ها و نحوه مواجهه دولت‌ها با این معضل.
در کشور ما نیز آنطور که حقوق‌دانان و تدوین‌کنندگان قوانین سایبری می‌گویند، الزامات حداقلیِ تعیین نقش‌ها و مسوولیت‌ها برای این مواقع پیش‌بینی شده است، اما طبق معمول در این مورد نیز با مشکلات در اجرا و ضمانت‌های اجرایی مواجه هستیم.
برای مثال با یک جست‌وجوی ساده با انبوهی از اخبارِ جرایم سنگین مالی برای افشای اطلاعات کاربران شبکه‌های اجتماعی در کشورهای مختلف مواجه می‌شویم. اما آیا تاکنون در ایران خبر مشابهی دیده‌اید؟
یا در همین روزهای گذشته، انگلیس با شوک سایبریِ افشای اطلاعات ۴۰ میلیون رای‌‌دهنده این کشور مواجه شد، اما بلافاصله دستگاه‌های متعدد دولتی و رسانه‌ها با جدیت در حال رصد و پیگیری موضوع هستند.
هفته قبل اما خبر افشای اطلاعات میلیون‌ها ایرانی از طریق یک اپلیکیشن درخواست خودرو منتشر شد و هر چه منتظر ماندیم با واکنشی از سوی انبوهی از دستگاه‌های متولی، حتی با صدور یک اطلاعیه کوتاه و وعده بررسی و برخورد و جبران مواجه نشدیم.
این موضوع پیام خوبی ندارد و این ذهنیت را ایجاد می‌کند که در کشور ما در زمینه هک‌ها، مسوولیتی متوجه شرکت یا نهادی نیست، جبرانی در کار نیست و در آینده هم روال همین است.
کمااینکه مصادیق متعدد قبلی از هک‌ها و افشای اطلاعات هم امروز پیش روی ماست و خبری از نتایجِ اقدامات پسینی و پیشگیرانه نیست.
در چنین شرایطی اما شاهد فشارها برای افزایش دسترسی انبوهی از شرکت‌ها و اپلکیشن‌های خصوصی و غیرخصوصی به داده‌ها و اطلاعات بیشتر مردم و کشور هستیم و به بهانه تسهیل ارایه خدمات، ظاهرا تنها منافع اقتصادی برخی از خواص مد نظر است.
مخلص کلام اینکه ماجرای هک اخیر هم به فراموشی سپرده می‌شود و به نظر می‌رسد همچون مساله فیلترینگ و تبعات آن برای کاربران و کسب‌وکارها، در خصوص استفاده از خدمات و پلتفورم‌های داخلی هم باید خودِ کاربران و کسب‌وکارها با تبعات و خطراتِ وقوع هک‌ها و حراج اطلاعات خصوصی‌شان کنار بیایند.