بیشترین شکایات حوزه جرائم رایانه‌یی کشور
جرم رایانه‌یی عملی است که در فضای مجازی رایانه‌یی و شبکه یا در فضای معمولی زندگی اما به واسطه رایانه از سوی فردی صورت گرفته و به نحوی حقوق شهروندی و مدنی دیگران را نقض کرده است، به عبارت دیگر در جرم رایانه‌یی معمولا یا خود رایانه و یا شبکه ابزار وقوع جرم است و یا یک جرم در فضا و اتمسفر مجازی که رایانه و شبکه پدید می‌آورند، رخ داده است؛ اما بیشترین شکایات حوزه جرائم رایانه‌یی در کشوری مانند ایران طی سالهای گذشته چه مواردی بوده است؟
به گزارش (ایسنا)، نخستین گام در جهت تعریف جرائم رایانه‌یی در جهان به سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (O.E.C.D) مربوط است که در سال 1983 در پاریس توسط گروهی از متخصصان که به دعوت این سازمان جمع شده بودند، ارایه شد که عبارت از سوءاستفاده از رایانه‌ها شامل هر رفتار غیرقانونی، غیراخلاقی یا غیرمجاز مربوط به پردازش خودکار و انتقال داده است.
در سال 88 در ایران بیشترین جرائم رایانه‌یی و اینترنتی و طرح شکایت در حوزه فن‌آوری اطلاعات مربوط به ثبت دامنه و اختلاف بر سر دامنه بین اشخاص حقیقی و حقوقی بوده است و بعد از این موضوع اختلاف بین کاربران اینترنت با شرکت‌های سرویس‌دهنده و اختلاف بین شرکت‌های اینترنتی و سرویس‌دهندگان با یکدیگر است که بیش از 85 درصد از این دعاوی به سازش و صدور حکم منجر و پروانه مختومه اعلام شده و برخی که نیاز به کار کارشناسی داشته برای بررسی بسته نشده است.
باقر افخمی - عضو اصلی شورای حل اختلاف رسیدگی به جرائم رایانه‌یی و اینترنتی دادگستری استان تهران - در گفت‌وگو با (ایسنا)، در این باره گفت: موضوع ثبت دامنه یکی از موضوعات و بیشترین مورد را در رابطه با شکایت به خود اختصاص داد.
هم‌چنین بحث SLA - توافقنامه سطح خدمات ارتباطی - از دیگر مواردی است که در این زمینه پروند‌هایی وجود دارد؛ زمانی که مردم سرویس خود را از شرکت‌های اینترنتی دریافت می‌کنند، براساس قرارداد SLA در زمان قطعی شرکت‌ها باید به مردم خسارت را پرداخت کنند و از سویی براساس همین قرارداد شرکت‌های اینترنتی نیز با مخابرات قرارداد دارند که در زمان قطعی باید خسارت را به شرکت‌ها پرداخت کنند که چون این کار صورت نمی‌گیرد بنابراین شرکت‌ها نیز نمی‌توانند به مردم خسارتی پرداخت کنند بنابراین همین موضوع منجر به شکایت از سوی مردم می‌شود.
افخمی در این باره گفت: مردم در زمان قطعی چون اینترنت را از شرکت‌ها دریافت می‌کنند طبیعی است که برای گرفتن خسارت و مشکلاتی که در زمان قطعی برای ان‌ها به وجود می‌آید به شرکت‌ها مراجعه می‌کنند و تقاضای دریافت خسارت دارند.
گفتنی است؛ بخشی دیگر از اختلافات و طرح دعاوی بین کارشناسان شرکت‌های ISP و شرکت‌های مجموعه خود بود که نوعا این اختلافات در حوزه فروش اتفاق افتاد، به عنوان مثال سهم افراد و یا شرکت‌هایی که در حوزه توزیع و فروش کارت اینترنتی فعالیت می‌کنند، یعنی سهم فروشنده و توزیع‌کننده کارت‌های اینترنتی توسط شرکت طرف قرارداد داده نمی‌شود؛ هم‌چنین اختلاف بر سر قیمت تمام شده، طراحی‌های صفحات وب و نرم‌افزاری و مواردی از این قبیل نیز مطرح شد.
اما بخش معاونت مبارزه با جرایم خاص رایانه‌یی پلیس آگاهی ناجا از سال 81 راه‌اندازی شد و در ابتدا این موضوع که چه جرمی رایانه‌یی محسوب می‌شود، محل بحث و موضوع مورد بررسی بود و در این زمینه پرونده‌هایی مورد بررسی قرار گرفت که به نوعی به مساله رایانه و شبکه ارتباط داشته باشند؛ میزان جرائم رایانه‌یی در کشور و طرح دعاوی در حوزه فن‌آوری اطلاعات در سال 88 نسبت به سال گذشته‌اش 25درصد افزایش یافته که از یک طرف نشان‌دهنده بالا رفتن سطح دانش مردم درباره طرح شکایت است و از طرفی نشان می‌دهد که اطلاعات و میزان استفاده مردم از اینترنت و موضوعات مرتبط افزایش یافته است.
در سال 85 حدود 79 پرونده در مورد جرایم رایانه‌یی به سیستم آگاهی کشور وارد شد که این آمار در سال 86 به 98 پرونده، در سال 87، 128 پرونده و در شش ماه اول سال 88 به 111 پرونده رسید که می‌توان گفت هر سال 30 درصد میزان ورودی پرونده به آگاهی در این حوزه افزایش داشته است.
به گفته سرهنگ مهرداد امیدی - معاون مبارزه با جرایم خاص رایانه‌یی پلیس آگاهی ناجا - 33 درصد پرونده‌ها در رابطه با موضوع دسترسی غیرمجاز به سیستم‌ها و داده‌های رایانه‌یی است؛ بخشی از آن دسترسی‌های غیرمجاز در حوزه کارهای بانکی است و 30 درصد پروانه‌ها با موضوع هتک حیثیت افراد و نشر اکاذیب، 16 درصد پرونده‌ها با موضوع کلاهبرداری‌های اینترنت یا برنامه نوشتن و فریب سیستم، 6 درصد بحث تخریب و اختلال در داده‌های سیستم و 5 درصد تکثیر غیرمجاز نرم‌افزارها بوده است.
وی با بیان این که برای کسانی که در محیط وب خدماتی ارائه می‌دهند، اهمیت و ارزش خاصی قائلیم گفت: معتقدیم در حال حاضر سه بخش می‌توانند به ما در کشف جرم و پیشگیری آن کمک کنند؛ اول مقامات محترم قضایی هستند که وظیفه تعقیب جرم را دارند و دوم پلیس است که به عنوان ضابط، وظیفه کشف و پیگیری جرم را دارد و سوم مراکزی هستند که خدمات دسترسی به اینترنت و میزبانی محتوا را برعهده دارند و این سه بخش باید در بسیاری از انواع جرایم همکاری کنند تا نتیجه مثبتی حاصل شود.
معاون مبارزه با جرایم خاص رایانه‌یی پلیس آگاهی ناجا اظهار کرد: 95 درصد متهمان این حوزه آقایان هستند و بیشترین متهمان در گروه سنی 18 تا 35 سال هستند که بیشترین آشنایی با سیستم را داشته‌اند.
وی با بیان این که این جرم خصوصیات متفاوتی دارد و کشف آن بسیار سخت است، گفت: ما فاقد مرز جغرافیایی هستیم که این موضوع بسیار مورد توجه است و از طرفی تعریف جرایم متفاوت است.
او گفت: در بسیاری از جرایم نیاز داریم که ببینیم آدرس آی‌پی در چه تاریخ، مکان و چه ساعتی، در اختیار چه کسی بوده که این بسیار به کشف جرم و تشخیص آن کمک می‌کند زیرا جعل هویت کار خیلی دشواری نیست و می‌توان هویت و آدرس جعلی داد. اما شماره تلفنی که به یک ISP وصل شده و از طریق آن ISP خدمات می‌دهد را نمی‌توان جعل کرد؛ بنابراین برای کشف دقیق جرم به آن اطلاعات نیاز داریم.
امیدی اظهار کرد: به اعتقاد من ISPها و یا شرکت‌هایی که خدمات میزبانی می‌دهند، در پیشگیری و آگاهی‌رسانی به مردم خیلی می‌توانند به ما کمک کنند و وجود سازمان نظام صنفی رایانه‌یی و با تشکیل کارگروهی که پیشنهاد کردند و تداوم این کانال ارتباطی بسیاری از مسائل و مشکلات در این زمینه حل خواهد شد
- ۸۹/۰۴/۱۹