تاثیر اینترنت بر بانکداری
تکفا- این نوشتار به بررسی ریسک، کارآمدی و آهنگ رشد اجرای تجارت الکترونیکی در چند بانک از یک کشور توسعه یافته (ایالت متحده) و بازارهای رو به توسعه یا نوظهور می‌پردازد.
همچنین کوشش شده است تا فرمول‌هایی برای بررسی عوامل ریسک‌پذیری در این دو گونه بانک معرفی شود و سرانجام آنها با یکدیگر سنجیده شوند.
چکیده :
شواهد تایید می‌کند که ایالت متحده در تحقق و اجرای عملیات بانکداری الکترونیکی خود بسیار پیشرفت کرده است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که بانکداری الکترونیکی برای به حداقل رساندن هزینه‌های عملیاتی و به حداکثر رساندن درآمدهای عملیاتی رو به رشد است هنگامی‌که در شعبه‌ها خدمات بانکی از طریق شبکه ارایه می‌شود، هزینه‌ها پایین‌تر و درآمدها بیشتر است.
همچنین نتایج حاکی از آن است که برداشت‌های مربوط به ریسک بانکی ممکن است تا حد زیادی تحت تاثیر عوامل مشابهی باشد. با استفاده از مدل پایه‌ای در درجه‌بندی ریسک بانکی - یعنی چیزی که بازتاب توانایی یک بانک بر بازپرداخت پول به سپرده‌گذاران خود است، نسبت به معیارهای سنجش کارآمدی عملیاتی کاهش یافت.
1. پیش‌گفتار
بسیاری از مردم به اشتباه گمان می‌کنند که اطمینانی بر تبادلات الکترونیکی اینترنتی نیست. البته این اشتباه بزرگی است که کسی فکر کند که با برپا کردن یک سایت وب و ارایه برخی خدمات پایه به مشتریان - مانند نقل و انتقال پول - تجارت الکترونیکی را فراهم آورده‌اند.
بسیاری از شرکت‌ها، از سال‌ها پیش سرگرم انجام معاملات خود به‌صورت الکترونیکی بوده‌اند. اینترنت تنها یک ابزار است که به‌کمک آن عملیات بازرگانی الکترونیکی امکان‌پذیر می‌شود، اما تنها ابزار هم نیست؛ کارت‌های اعتباری1 و بانکداری با استفاده از کامپیوتر شخصی، نمونه‌هایی دیگر از تجارت الکترونیکی هستند.
هنگامی‌که از بانکداری الکترونیکی سخن می‌رود، منظور این است که شرکت‌های اینترنتی و موسسات مالی با هم مشارکت کنند تا خدمات برخط2 - که نیازهای مشتریان را برآورده کرده، به بهره‌مندی بالاتر و درآمد بیشتر و به‌دست آوردن گسترده‌تر بازار بیانجامد فراهم آورند.
در ایالات متحده برخی از شرکت‌های اینترنتی، ویژگی‌های امنیتی را - مانند فعال‌سازی برخط حساب، رمزگذاری در لایه ایمنی و محافظت از پست الکترونیکی - در خود به انجام رسانیده‌اند و این کار درجه ای از ایمنی را در تراکنش‌های مالی برخط به ارمغان آورده است.
کوتاه سخن آن‌که بانکداری الکترونیکی برای مشتریان بانکها و موسسات مالی، روش الکترونیکی جایگزین و نوینی - برای دسترسی بهتر به حساب‌ها و پرداخت قبوض، مدیریت دارایی و استفاده از دیگر خدمات - است.
هم‌اکنون بانکداری الکترونیکی در بخش خدمات بانکداری خرد، بسیار نیرومندتر ظاهر شده است؛ هرچند که ارایه بانکداری کلان برپایه وب نیز رو به گسترش است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که موسسه‌های مالی - در بازارهای توسعه یافته و رو به پیدایش - کم‌کم بانکداری الکترونیکی را - با رشد خیره‌کننده‌ای خواهند پذیرفت و نیز تا سال 2003 بیش از 32 خانوار در جهان به بانکداری برخط خواهند پرداخت، که این رقم بسیار بالاتر از 6.8 میلیون خانوار در سال 1998 است.
برای نمونه، در شیکاگو حجم فناوری اطلاعات و قراردادهای مربوطه که برای سازمان‌های بانکی انجام گرفته، برای نصب سیستم‌های تجارت الکترونیکی و برنامه‌های کاربردی در کامپیوترهای شخصی با رشد چشمگیری روبرو شده است و از این راه، مشاوران تحصیل‌کرده‌ای که 3 تا 5 سال تجربه داشته باشند، می‌توانند درآمدی نزدیک 75 تا 100 هزار دلار آمریکا در سال داشته باشند.
پیدایش بانکداری الکترونیکی این‌گونه نخواهد بود که بانکها از بازرگانی‌های سنتی خودشان دور بیافتند، اما انقلاب تجارت الکترونیکی به‌ناگاه باز نخواهد ایستاد.
تا سال 2002 همه بانک‌های بزرگ آمریکای شمالی اینترنت را نیز به کانال‌های خدمات‌رسانی خود افزوده‌اند. اینترنت - به‌دلیل سادگی‌اش - همه دیگر گونه‌های خطوط الکترونیکی خدمات‌رسانی را تحت‌شعاع خویش گرفته است. برخی از وب‌سایت‌ها اطلاعات ایستایی دارند، اما بسیاری از آنها هم توانسته‌اند به مقام سایتی بسیار پیشرفته برسند که در آنها سیستم‌های اداری حاوی اطلاعات حساب مشتریان جریان دارد.
گونه‌های نوینی از شرکت‌ها آغاز به‌کار کرده‌اند تا در زمینة تجارت الکترونیکی بانکها همکاری کنند. برای نمونه، نخستین شرکت اطلاعاتی در ایالات متحده پدید آمده که تنها نمونه‌ای از آینده سیستم‌های پرداخت است. این شرکت در سال 1998 به‌تنهایی توانست درآمدی 4.5 میلیارد دلاری در زمینه‌های مرتبط با پرداخت‌ها به‌دست آورد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که شتاب دگرگونی در پرداخت‌ها - که در آن اینترنت یک میانجی ویژه است - ورای تصور است. بانک‌های تجاری می‌توانند - به نمایندگی از مشتریان خود - از انقلاب به وجود آمده در خریدهای الکترونیکی، برای افزایش منابع استفاده کنند و بدین ترتیب، قدرت خرید را بالا برده، روش‌های کاری را به سراسر ستاد گسترش دهند و کنترل را تا آنجا بالا برند که خریدهای بی‌رویه و صورت‌حساب‌های خسته‌کننده حذف گردند.
کاربردهای بانکداری الکترونیکی به سرعت حکم کیمیا را برای بانک‌هایی که امید دارند تا سهم بازار خود را افزایش داده، مشتریان خود را هم نگه دارند، پیدا کرده است. پذیرش گسترده در زمینه اینترنت و تغییرات تکان‌دهنده در صنف خدمات مالی صنعتی باعث شده که بانکها و دیگر سازمان‌های مالی در محیطی آزاد به رقابت پردازند.
مردم با بانکداری برخط آسوده‌تر خواهند بود و کارشناسان صنعتی باور دارند که همه بانک‌های ایالات متحده به‌ناچار برخط خواهد شد.
برخی از سودمندی‌های بانکداری الکترونیکی چنین است:
1- دست‌آوردهای رقابتی
2- نگهداری و جذب مشتری
3- افزایش درآمد
4- کاهش هزینه‌ها
بیشتر موسسات مالی سرگرم بررسی دوباره نظام‌ها و عملیات خود بوده، در پی ارایه محصولات یکپارچه خویش بر بستر وب هستند. آنها به‌دنبال بهبود روند کاری و کاهش کاغذبازی و فراهم‌آوری تصویری از سند‌ها برای کاربران و ایجاد استانداردهایی در صنعت بانکداری هستند که در راستای ایجاد کارآمدی‌های هزینه کمتر و نیز سودآوری بیشتر باشد.
نخستین مساله‌ای که در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت، این است که آیا ارایه خدمات بانکداری به مشتری از طریق بانکداری الکترونیکی می‌تواند هزینه‌های عملیاتی را کاهش و درآمدهای عملیاتی را افزایش دهد، یا نه؟
دومین مساله این است که آیا بانکداری الکترونیکی به این خواهد انجامید که نظام‌های بانکداری سالم‌تر و کارآمدتر باشند؟
سوم این‌که با بانکداری الکترونیکی، بانک‌های موجود در نظام‌های بانکی از ریسک کمتری برخوردار خواهند شد یا نه؟ در اینجا ریسک به‌معنای احتمال ورشکستگی بانک تعریف می‌شود.
از مقالاتی که در این‌باره نوشته شده، چنین برمی‌آید که بانک‌های بزرگتر ایالات متحده - که بانکداری الکترونیکی را پیاده کرده‌اند - از ریسک پایین‌تر، درآمد بالاتر و هزینه‌های کمتری نسبت به بانک‌های بزرگتر موجود در بازارهای نوپدید برخوردار هستند.
هدف این نوشتار، آزمودن این گمانه است که ریسک‌های پایین‌تر، درآمدهای بالاتر و هزینه‌های پایین‌تر بانک‌های بزرگتر در ایالات متحده دست‌کم تا اندازه‌ای مربوط به برپایی بانکداری الکترونیکی است. با این وجود، در آغاز سودمند خواهد بود که بیش از پیش به شواهد - از جمله برخی از بخش‌هایی که بر علیه بانکداری الکترونیکی مطرح شده است - توجه کنیم. آنگاه مدل‌ها و نظریه‌ها ارایه می‌شوند و به‌دنبال آنها چارچوبی از روش‌ها و دست‌آوردها و پژوهشهای داده‌ای ارایه خواهد شد.
2. سخنی بر علیه بانکداری اینترنتی:
نظرات متضادی در رابطه با باغ سبزی که درباره بانکداری الکترونیکی نشان داده شده، مطرح می‌شود. رشد استفاده از اینترنت و تجارت الکترونیکی مدل‌های سنتی بانکداری را به‌کنار زده و فرصت‌هایی را برای شرکت‌های پویا و نیز فاجعه‌هایی را برای شرکت‌های ناآگاه به‌وجود آورده است.
گرچه شرکت‌های بانکداری، جذاب‌ترین خدمات را بر وب‌سایت‌های خوش آب و رنگ ارایه کرده‌اند اما در صورتی‌که ساختار بانکداری الکترونیکی نتواند از شرکت‌ها، سازمان‌ها و مشتریان بسیار - که می‌خواهند کسب‌وکار خود را از طریق این سیستم انجام دهند - پشتیبانی کند، همه این‌ها هیچ ارزشی ندارد.
برابر با پژوهشهای گسترده‌ای که بر 250 شرکت از 500 شرکت برتر جهان انجام شده، روشن گردیده است که در صورتی‌که سایت شرکت‌های درگیر با بانک‌های الکترونیکی از کار بیافتد، تا 7000 دلار در دقیقه زیان خواهند دید. از این‌رو بسیار مهم است که زیرساخت بانکداری الکترونیکی به‌شیوه‌ای درست، زیر نظر و نگهداری باشد.
یکی از مسایل دیگری که برای بانک‌های مستقل وجود دارد، این است که چگونه تولید درآمدهای حاصل از اینترنت را به بالاترین اندازه رسانند و چگونه خدمات و محصولاتشان را بهتر از دیگر بانکها کنند؟ اگر بانکها تنها نگران کاهش هزینه‌ها باشد و تنها خودشان را در نظر گیرند، و تنها به گسترش بازرگانی‌های الکترونیکی خودشان بپردازند، با شکست روبرو خواهند شد.
مساله دیگر که با گسترش یافتن تجارت الکترونیکی آغاز شد، مساله حریم شخصی است. دادستان کل مینه‌سوتا3 تهدید کرده است که از گروه بانک بنکروپ4 آمریکا - به‌دلیل فروش اطلاعات مشتریان خویش - شکایت می‌کند و مجلس ایالت متحده آمریکا نیز هم‌اکنون سرگرم بررسی تضمین‌های ایمنی برای مشتریان بانکها است.
مشکل در اینجا است که بانک‌های برخط بر توانایی خود در استفاده از اطلاعات شخصی مشتریانشان - برای ارایه در کارهای بازاریابی هدفمند - حساب کرده بوده و همچنین، گسترش و تکامل تجارت الکترونیکی به اتحادهای درون صنعتی و اشتراک گذاشتن داده‌ها وابسته است و این نگرانی‌ها ممکن است تکامل بانکداری الکترونیکی را آهسته‌تر کند.
یک مشکل دیگر، مربوط به امنیت است. جرایم کامپیوتری در زمینه خدمات مالی هم رو به فزونی است. تا سال 2001، بازار تجارت الکترونیکی ارزشی برابر با 43 میلیارد دلار فروش سالیانه داشت و در سال 2001 به 1 تریلیون دلار رسید. با توجه به چنین حجم بالایی از پول و اطلاعات حساس مشتری - که از طریق شبکه‌های کامپیوتری در حال نقل و انتقال است - زمینه برای رخنه‌های بسیار زیان‌بار در سیستم‌های ایمنی وجود دارد. محدودیت‌های امنیتی در تجارت الکترونیکی، ارزیابی مقتضیات امنیتی توابع داخلی و خارجی - پیش، در هنگام و پس از پیاده‌سازی سیستم‌های تجارت الکترونیکی - را در بر می‌گیرد.
ممکن است در رابطه با ایجاد و به‌روز نگه‌داشتن و اعمال سیاست‌ها و رویه‌های معقول امنیتی، مشکلاتی وجود داشته باشد. همچنین این مشکلات می‌تواند در رابطه با برقراری فرایندهایی برای سنجش کارآمدی سیاست‌های ایمنی و نحوه اجرای آنها و همین‌طور مشکلاتی در رابطه با نیاز به قرارگرفتن در معرض نظارت مستمر خارجی - به‌منظور محک خوردن محیط سازمان‌های مالی - بر علیه بهترین عملیات صنعتی باشد.
در اینجا این مساله مطرح می‌شود که آیا این کاستی‌ها ریسک ورشکستگی بانک‌های اینترنتی را افزایش می‌دهند یا نه؟ و نیز این‌که آیا از هزینه‌های عملیاتی بانکها می‌کاهند یا نه؟ و این‌که آیا بانکداری الکترونیکی - در مقایسه با زمان پیش از به‌وجود آمدن تجارت الکترونیکی - می‌تواند شرایطی را به‌وجود آورد که در آن بانک‌های دیگر بتوانند افزایش دارایی و کاهش ریسک سهام‌داران را با نرخ پایین‌تری انجام دهند؟
3. توسعه بانکداری اینترنتی و هزینه‌ها و درآمدهای ارایه خدمات
در ایالات متحده، سازمان‌ها و نهادهای جدیدی در حال ظهور هستند، که منتظر فرموله کردن شکوفایی و نیرومند شدن اندیشه‌های نو و رشد آنها در فراورده‌ها و خدمات تازه نشسته‌اند و برخی برای تحول ایده‌ها در زمینه فناوری و نظام‌های پرداخت و نظام‌های خدمات - برای تجارت الکترونیکی و دادن وام به کسب‌وکارهای کوچک، پس‌انداز، اعتبار و همین‌طور ارایه چارچوب‌های آماده برای پشتیبانی سیستم‌های اداری - در فرم بخشیدن به کلیت مطلوبیت تجارت الکترونیکی تاسیس شده‌اند.
بخش سرمایه‌گذاری برخی از بانکها با اشتیاق تجارت الکترونیکی را در بر گرفته و تصمیم دارد تا تلاش‌های خود را در راستای نیازها و علایق مشتریان خویش بر روی زیرساخت فناوری اطلاعاتی متمرکز کند.
هم‌اکنون ابتکارات عمده بانکداری جهانی نیز در زمینه بانکداری الکترونیکی در دست بررسی است. برخی از بانکها نیز سرگرم ایجاد و میزبانی سایت‌های تجارت الکترونیکی تراکنشی برای مشتریان تجاری خود بوده، در نظر دارند که پورتال‌های5 هر صنعت را ایجاد کنند و خود به‌عنوان نخستین بانک‌هایی باشند که تاکنون وارد بازار ارایه خدمات میزبانی - که پیشتر در انحصار کمپانی‌های فناوری بوده - به مشتریان خود در آسیا، اروپا، ایالات متحده و امریکای لاتین شده‌اند و نیز سایت وبی را برای خرید و فروش خودکار کالاهای کشاورزی ایجاد کنند که در آن این امکان فراهم باشد که بانک - بنا به نیازها یا درخواست‌های مشتری در هر نقطه خرید - عملیات بستانکاری و بدهکاری را حساب کند.
بانکها با توسعه خود و اعتماد به‌نفس در به‌کارگیری اینترنت برای فراهم‌آوری عملیات تایید و ایمنی برای مشاغل و مصرف‌کننده‌ها، فرصتی استراتژیک برای مداخله در بازار بانکداری الکترونیکی یافته‌اند. بدین ترتیب، بانکها در زمینه تشخیص هویت الکترونیکی نیز دست به اقداماتی زده‌اند.
یک ابتکار بانکداری الکترونیکی دیگر نیز در زمینه پرداخت‌های بین‌المللی در حال برنامه‌ریزی است. تا سال 2005 برنامه اتاق پایاپای معاملات خودکار جهانی6 - که مرکب از 38 عدد از بزرگترین نهادهای مالی جهانی است - در نظر دارد که استانداردی را برای جریان بین‌المللی پرداخت‌های کوچک در سراسر جهان توسعه بخشیده، بدین ترتیب با جانشین کردن شبکه‌های دیجیتالی به‌جای چک‌های کاغذی از هزینه خدمات بکاهد.
فاز بعدی بانکداری الکترونیکی بر روی تراکنش‌هایی متمرکز خواهد بود که به‌لحاظ حقوقی، خواهان امضاهای معتبر باشند تا این نوع بانکداری توسط همه طرفین تراکنش مورد پذیرش قرار گیرد. تجارت مبتنی بر کاغذ، به‌صورت الکترونیکی دگردیسی خواهد یافت و دگرگونی‌های بزرگی در زمینه فناوری مخابراتی و فرهنگ انجام کار رخ خواهد داد. کار با این فرآیند، نسبت به اسناد حجیم، ارزان‌تر و سریع‌تر خواهد بود.
با مسابقه فضایی برای رسیدن به کره ماه می‌توان 3 درس گرفت که به همان نسبت می‌توان آنها را در مورد اینترنت به کار برد.
1. در رقابت‌های بزرگ، اغلب کسانی برنده می‌شوند که دارای استراتژی روشن باشند.
2. حتی برای اجرا بهترین استراتژی‌ها هم به منابع هنگفت نیاز است.
3. بزرگترین رقابت‌ها 2 گونه برنده دارند؛ یکی آن‌هایی که اول به خط پایان می‌رسند و دیگر آنها که در مسابقه شرکت نمی‌کنند، اما از جایزه آن مسابقه بهره‌برداری می‌کنند و در بسیاری از اوقات، این افراد هم بر نتیجه تاثیر می‌گذارند.
از طریق تجارت الکترونیکی می‌توان انتظار تغییرات زیر را در توضیح و بازاریابی سنتی محصولات و خدمات روزانه - مانند خدمات مالی - داشت.
1. دادن امکان چانه‌زنی به مصرف‌کننده
2. حرکت به‌سوی قیمت‌گذاری به‌شیوه حراجی
3. ایجاد کانال‌های توزیع تازه
4. اتخاذ مدل‌های نوین بازاریابی و قیمت‌گذاری
5. کاستن از نیاز به پرسنل پشتیبانی
روشن است که بانکها هنوز انگیزه‌شان را برای اجرای بانکداری الکترونیکی از نیروها و استراتژی‌هایی می‌گیرند که مربوط به کاستن از هزینه‌های تراکنش‌ها و پرسنل و افزودن به درآمدها - از طریق بالابردن سهم بازار خود - باشد. پژوهش‌ها همچنین حاکی از آن هستند که بانک‌های بزرگتر در بازارهای بانکی توسعهیافته - به‌خاطر وجود زیرسازهای مخابراتی، تجاری و حقوقی دیرپا و دارا بودن منابع لازم و همین‌طور سطوح کارایی عملیاتی برپایه هزینه و درآمد - بیشترین بخت را برای پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز بانکداری الکترونیکی دارند.
3.آ) نخستین پیامد
در بانک‌های بزرگ ایالات متحده، درآمد به‌دست آمده از ارایه خدمات بانکی به مشتریان از طریق بانکداری الکترونیکی، بیشتر از درآمد حاصل همین خدمات از طریق شبکه شعب بانکی بوده، که به‌طور گسترده‌ای توسط بانک‌های بزرگتر در بانک‌های نوظهور به‌کار رفته است. افزون بر این، ارایه سرویس از طریق بانکداری الکترونیکی در بانک‌های بزرگتر ایالات متحده، کمتر از هزینه ارایه سرویس‌ها از طریق شبکه شعب در بانک بزرگتر در بازارهای نوظهور بوده است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بانک‌های بزرگ ایالات متحده که دارای بانکداری الکترونیکی بیشتری هستند، نسبت به بانک‌های موجود در بازارهای بانکی نو ظهور از تمرکز بیشتر در ایجاد کارآمدی‌های عملیاتی با درآمدهای بالاتر و هزینه‌های پایین‌تر برخوردار هستند. این مساله در این پژوهش آزموده شده است.
4. رتبه‌بندی ریسک بانکی در بازارهای توسعهیافته و نوظهور
این گفتار به بررسی رتبه‌بندی ریسک بانکی در ایالات متحده - به‌عنوان نمونه‌ای از یک بازار توسعهیافته - و در بازارهای نوظهور می‌پردازد. بر این پایه که عوامل ریسک همانند دلایل‌های بنیادین الکترونیکی‌سازی - یعنی به حداقل رساندن هزینه‌ها و به حداکثررساندن درآمدها - هستند.
این پژوهش نشان می‌دهد که تفاوت‌های اساسی میان رتبه‌بندی مخاطرات بانکی در بازارهای توسعهیافته، در مقایسه با بازارهای نوظهور به‌ترتیب زیر است :
1. آمارها و نسبت‌های مالی - به‌عنوان روشی برای سنجیدن قدرت بانک و نیز برای مقایسه کردن بانکها با یکدیگر - در بازارهای نوظهور، از ارزش کمتری برخوردار است. ارقام چاپ‌شده به احتمال زیاد کمتر از شاخص کل هستند.
2. محیط اقتصادی که بانکها در آنها به فعالیت مشغول‌اند، در بازارهای نوظهور عاملی مهم در توان مالی بانکها به‌شمار می‌رود.
3. در تحلیل بانک‌های نوظهور، سرمایه و دارایی‌ها مهم‌ترین عامل به‌شمار می‌آید. زیان‌ها زودتر نمایان می‌شود و شدیدتر است و چه بسا بانک‌های موجود در بازارهای نوظهور نتوانند از طریق سود خود این زیان‌ها را پوشش دهند و در نتیجه برای حفظ تراز پرداخت‌های خود به سرمایه و املاک خود اتکا کنند.
4. در بازارهای نوظهور، توانایی یک بانک برای بازپرداخت به سپرده‌گزاران، در طی یک بحران به پشتیبانی مقامات ملی وابسته است. این بدان معنا است که سیاست و مسایل مالی دولت، بر توانایی بانکها برای بازپرداخت به سپرده‌گذاران تاثیری بسیار دارد.
محدودیت‌های داده‌ها مانع از تامین مدل مخاطرات بانکی - برای در نظرگرفتن متغیرهایی که نماینده ریسک اقتصادی، ریسک تراز مالی و ریسک سیاسی باشد - شده است.
یک مدل ریسک بانکداری با بیان محدود - که در آن از داده عملیات بانک در رابطه با هزینه‌ها و پرداخت‌ها استفاده شده بود - برگزیده شد تا آن‌که عوامل مشترک ریسک بانکداری الکترونیکی و بانکداری معمولی پیدا شوند.
این عوامل در معیارهای سنجش کارآمدی عملیاتی - مانند هزینه کلی و سود خالص بودجه - مشخص‌شده‌اند. هزینه کلی عبارت از مخارج کلی و اداری بانک - به‌عنوان درصدی از کل درآمد خالص بهره - به‌اضافه دیگر درآمدها است.
سود خالص بودجه عبارت از درآمد خالص بهره بانک - به‌عنوان درصدی از دارایی‌ها - است که به آن بهره تعلق می‌گیرد.
منابع اطلاعاتی، عبارت از گزارش‌های مالی بانکها در نمونه‌ها و نیز نرخ‌های ریسک بوده است.
اگر بپذیریم که دلایل مربوط به پذیرش بانکداری الکترونیکی - برپایه آنچه که در مقالات آمده است - به هزینه‌های عملیاتی و درآمدهای عملیاتی وابسته باشد، این پژوهش باید به آزمون این نکته بپردازد که آیا در ریسک بانکداری این‌ها عوامل قابل ملاحظه‌ای هستند یا نه؟ به این ترتیب، چه‌بسا بتوان این نتیجه را گرفت که مخاطره بانکی، توسط درجه بانکداری الکترونیکی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که راه‌اندازی بانکداری الکترونیکی در ایالات متحده آمریکا نسبت به بازارهای نوظهور بیشتر و ریسک بانکداری در ایالات متحده نسبت به بازارهای نوظهور پایین‌تر است. دومین مساله این است که آیا ریسک بانکداری توسط درجه‌ای از برپایی بانکداری الکترونیکی تحت تاثیر قرار می‌گیرد یا نه؟ این مورد نیز در این طرح، بررسی می‌شود.
5. ریسک بانکی کارایی بانکی و بانکداری اینترنتی
آیا یک شرکت در رابطه با سرمایه‌گذاری خود در اینترنت، امکان بازگشت دارد تا تعهدات دیون خود را برآورده کند؟ این نکته قطعی نیست، زیرا کسب و کارهای مبتنی بر اینترنت هنوز در فاز توسعه خودشان هستند و این عامل ریسک در رابطه با رتبه‌بندی ریسک منعکس شده است.
اینترنت می‌تواند بر اهداف استراتژیک خرید بانکها تاثیر گذارد، چراکه در رابطه خرید شعبه‌ای بزرگتر، بانکداران را به‌شک می‌اندازد. تاثیراینترنت بر بانکداری سنتی هم می‌تواند بسیار عمیق باشد، اما اثر آن بر بانکداری ایالت متحده - دست‌کم تا چند سال آینده - آسیبی نخواهد رساند. ریسک دیگر در بانکداری سنتی، از دست دادن وفاداری مشتریان در هنگام کار بر بستر وب است و بسیاری از بانکها - به‌همراه سرمایه‌گذاری سنگین بر سیستم‌های اینترنت - نرخ‌های بهره بالاتری را بر سپرده‌ها ارایه می‌کنند.
اما این نگرانی، چندان وارد نیست؛ چرا که تغییر بانکی که مشتری در آن حساب دارد، همواره با دشواری همراه است. به‌طور کلی سود بانک‌های سنتی ایالت متحده، هنوز از سوی سپرده‌های کوچک است.
رقابت بر بستر وب، در زمینه وام خرید خانه، وام ماشین و کارت‌های اعتباری رو به افزایش است. اما هم‌اکنون احساس می‌شود که در میان‌مدت تاثیر زیادی بر سودآوری نخواهد داشت.
حق‌العمل‌کاران - که به‌دنبال مشتریان سطوح بالا هستند و نرخ‌های بهره بالاتری برای سپرده‌گذاران عرضه می‌کنند - تهدیدی رو به گسترش هستند. اما با توجه به پایان یافتن محدودیت‌های ناشی از لایحه پیشین مجلس آمریکا، اکنون حق‌العمل‌کاران می‌توانند دامنه گسترده‌تری از خدمات بانکداری را به مشتریان خود ارایه کنند.
به‌رغم نامشخص بودن بانکداری الکترونیکی، پژوهش‌ها بر این نکته صحه می‌گذارد که نظام بانکداری ایالات متحده یکی از پیشتازان تجارت الکترونیکی و بانکداری الکترونیکی و نوآوری در این زمینه است.
با این وجود، یافته‌های اخیر حاکی از آن بود که نرخ‌های رشد جاری در زمینه بانکداری الکترونیکی در بانک‌های اروپایی، از نرخ‌های مربوط به ایالات متحده پیش افتاده است. سوید و دانمارک - از دیدگاه پیشرفت و نفوذ در سیستم‌های بانکداری - دو نمونه از پیشرفته‌ترین کشورها هستند. سریع‌ترین رشد در پادشاهی متحده انگلستان و آلمان در حال انجام است و سپس کشورهایی مانند ایتالیا و فرانسه و اسپانیا جای گرفته‌اند.
برابر با تازه‌ترین یافته‌ها، بانکداری الکترونیکی در اقتصادهای رو به توسعه دست‌آوردهای اندکی داشته است.
توان و بازده آینده یک بانک تا اندازه زیادی بر توانایی و ظرفیت آن در فراهم کردن ارزش - از طریق بازیافت و پرکردن مقادیر - و ارایه خدمات به‌صورت سریع و کارآمد و ایمن است.
در آغاز به حجم بزرگی از پول نیاز است تا بتوان نام برخط یا الکترونیکی را بر نشان تجاری کسی نهاد. هزینه‌ها ممکن است بانکداری الکترونیکی را تنها در قلمرو موسسات مالی بزرگ سودآور قرار دهد. با این همه کاملا روشن است که اهداف کلی میان‌مدت بانکداری الکترونیکی در افزایش دارایی سهام‌داران است.
باز در اینجا این پرسش پیش می‌آید که آیا از طریق ارایه یک بانکداری الکترونیکی موثر، می‌توان ریسک بانکی را کاهش داد؟ شاید بانک‌های بزرگتری که از لحاظ مالی نیرومند هستند، این کار را انجام دهند.
یکی از مخاطرات بانکداری، مسایل نقدینگی یک بانک است که به نخواندن تراز پرداخت‌ها و در نتیجه به ورشکستگی بانک می‌انجامد. رتبه‌بندی‌های ریسک بانکی، بازتابی از توانایی یک بانک برای بازپرداخت سپرده‌های سپرده‌گذاران خود است.
اگر شرایط مخاطره‌پذیری بانکها با افزایش کارآمدی عملیاتی بانکها کاهش پیدا کند و اگر برقراری بانکداری الکترونیکی و پیشرفت در آن کارآمد شود، آیا این امر بدان معنا است که با پیاده شدن هر بانک الکترونیکی، یکی از تعداد بانک‌های سنتی کاهش پیدا می‌کند؟
پاسخ به این پرسش دشوار است. چرا که تاثیر کامل بانکداری الکترونیکی در به‌حداکثر رساندن ثروت سهام‌داران بانک هنوز باید با توجه به زمان کوتاهی که از پیدایش بانکداری الکترونیکی می‌گذرد، بررسی شود و هنوز اطلاعات روشنی برای این ادعا وجود ندارد.
دیگر این‌که با ظهور بانکداری الکترونیکی، مسایلی در زمینه‌های ایمنی و امنیت سپرده‌ها، امنیت اسناد و محرمانگی اطلاعات مشتریان مطرح شدند. از دیدگاه بین‌المللی نیز مخاطراتی که ناشی از سر و کار داشتن با نظام‌های حقوقی گوناگون، مقررات کنترل ارز و نظام‌های سیاسی متنوع ناشی می‌شود هم عاملی برای مخاطره به‌شمار می‌آید.
با این وجود، مخاطره‌پذیری بانک‌های بین‌المللی را می‌توان از طریق دیگر داده‌های موجود در ترازنامه و حساب‌ها - مانند میزان نقدینگی بانکها یا تبدیل سرمایه و سرمایه‌گذاری بانک - و همین‌طور عوامل اقتصادی - مانند عملکرد تجارتی، دیون خارجی و مخاطرات سیاسی - تعیین کرد. مخاطرات سیاسی نیز عبارت است از ریسکی که پرداخت‌های خارجی یک کشور و در نتیجه نظام بانکی آن به‌دلایل سیاسی - مانند اعتصاب، شورش، ناآرامی مدنی، انقلاب و فساد دولتی - ریشه گرفته باشد.
عامل ریسک سیاسی ممکن است ریسک اقتصادی ناشی از عدم تکاپوی ارز خارجی باشد. همان‌گونه که پیشتر گفته شد، به‌خاطر محدودیت‌های داده، یک مدل ناقص از ریسک بانکداری در این نوشتار آزموده شده است که در آن از معیارهای سنجش کارآمدی عملیاتی - یعنی داده‌های مربوط به هزینه‌ها و درآمدها - به‌عنوان متغیرهای مستقل استفاده شده است.
فرض این پژوهش بر این است که درجه بانکداری الکترونیکی در بازارهای توسعهیافته نسبت به بازارهای نوظهور بیشتر است. بسیاری از بانک‌های نوظهور دارای وجوه و منابع مالی لازم برای اجرای گسترده بانکداری الکترونیکی نیستند. هم‌اکنون بازارهای بانکداری نوظهور - مانند بازارهای بانکی تایلند، فیلیپین، روسیه و اندونزی - از قرار داشتن در سطح بالایی از بحران و بدهی نامعلوم و نیز نبود سرمایه‌گذاری کافی بانکها رنج می‌برند.
بسیاری از بازارهای بانک‌های نوظهور دارای زیرسازهای لازم مخابراتی، بانکداری، دیوان‌سالاری تجاری و حقوقی برای گسترش بانکداری الکترونیکی نیستند.
دومین هدف این پژوهش، آزمودن اهمیت معیارهای سنجش کارایی عملیاتی - به‌عنوان عوامل ریسک‌های بانکی - در نمونه‌های بانک‌های موجود در یک کشورهای توسعهیافته (در اینجا ایالات متحده) و همین‌طور نمونه انتخابی از گروه اقتصادی نوظهور است. آنگاه می‌توان در رابطه با محدود بودن بانک‌های الکترونیکی در بازارهای نوظهور نتایجی را گرفت.
در مجموع اگر مدل بانکداری الکترونیکی در ایالات متحده را به‌عنوان مدل مطلوب در نظر بگیریم، نتیجه شامل مفاهیم خط‌مشی خواهد بود که در آن به بحث در رابطه با کارهایی پرداخته می‌شود که کشورهای روبه‌توسعه و اقتصادهای در حال گذار - اگر بخواهند در پیاده‌سازی بانکداری الکترونیکی به سود و کارآمدی بیشتر و ریسک پایین‌تر برسند - باید آنها را اجرا کنند.
بدیهی است که این گام‌ها شامل اصلاحات اقتصادی، هم در سطح کلان و هم اقتصاد خرد در بازارهای بانک‌های نوظهور خواهد بود.
6. مدل‌ها و فرضیه‌ها
نخستین مساله این است آیا هزینه ارایه خدمات سنتی از طریق بانکداری الکترونیکی، نسبت به شبکه‌های شعب از هزینه پایین‌تر و درآمد بیشتر برخوردار هستند یا نه؟
پیش‌فرض‌های 1 و 2 از منابع این توشتار استخراج شده است.
پیش‌فرض 1:
هزینه‌های عملیاتی ناشی از ارایه خدمات بانکداری خرد از طریق بانکداری الکترونیکی، بزرگتر از هزینه‌های مربوط به ارایه این خدمات از طریق شعب بانکی است.
C=X/Y1 (1)
در این فرمول، C عبارت است از هزینه ارایه خدمات بانکداری خرد، X معرف هزینه‌های کلی و اداری و 1Y مجموع درآمد خاص بهره به‌اضافه دیگر درآمدها است.
Ce=Xe/Y1e (2)
اندیس E معرف هزینه ارایه خدمات بانکداری خرد هزینه‌های کلی و اداری درآمد خالص بهره، به‌اضافه دیگر درآمدها از طریق ارایه سرویس بانکداری الکترونیکی است.
Cb = Xb/Y1b (3)
اندیس b معرف هزینه‌های فوق و درآمدها از طریق ارایه خدمات بانکداری یا خرد توسط شبکه شعب بانکی است. اگر ما پیش‌فرض 1 را بپذیریم، بنابراین:
Ce>Cb
پیش‌فرض 2:
درآمدهای عملیاتی حاصل از ارایه خدمات بانکداری خرد توسط بانکداری الکترونیکی، کمتر از هزینه‌های مشابه از طریق شبکه‌های شعب است.
R=Y2/A (4)
که در آن R عبارت است از درآمد به‌دست آمده از ارایه خدمات بانکداری Y2 عبارت است از درآمد خالص بهره و A متوسط دارایی‌هایی است که به آن بهره تعلق می‌گیرد.
Re=Y2e/Ae (5)
و
Rb=Y2b/Ab (6)
که در آن اندیس‌های e و b معرف درآمدها و نرخ خالص بهره و متوسط دارایی‌هایی که به آنها بهره تعلق می‌گیرد، از طریق خدمات بانکداری است.
حال اگر پیش‌فرض 2 را بپذیریم:
Reپیش‌فرضیه 3 در رابطه با مساله دوم است که آیا ریسک بانکداری توسط درجه بانکداری الکترونیکی تحت تاثیر قرار می‌گیرد یا خیر؟
پیش‌فرضیه 3
عبارت است از این‌که درجه بانکداری الکترونیکی بر درجه ریسک بانکها - برپایه قابلیت آنها برای بازپرداخت به سپرده‌گذاران - تاثیر ندارد و مدلی که استخراج شده به ترتیب زیر است:
(7)
که به این معنا است که عوامل موثر بر بانکداری الکترونیکی (هزینه‌های جاری و پیش‌بینی شده) عبارت است از هزینه‌ها (نرخ سربار) و درآمدهای خالص سود، که در معادلات (1) و (4) تعریف شده. Ee عبارت است از ارزش هزینه‌های پیش‌بینی شده بانکداری الکترونیکی که توسط یک بانک به‌عنوان درصدی از کل هزینه‌های عملیاتی مشخص می‌شود.
نسبت X/Y1 عبارت از نسبت نرخ سربار بانک به‌عنوان معیار سنجش کارآمدی عملیاتی است. (X هزینه‌های کلی و اداری و Y1 مجموع درآمدها خالص بهره‌ای به‌اضافه دیگر درآمدها است).
نسبت Y2/A عبارت از سهم خالص بهره به یک بانک - به‌عنوان معیار سنجش کارآمدی عملیاتی - است که در آن Y2 عبارت درآمد خالص بهره و A میانگین دارایی‌هایی است که به آنها بهره تعلق می‌گیرد.
این امر به این معنا است که اگر همه چیزها با هم برابر باشد، هرقدر که نرخ سربار پایین‌تر و سهم سود خالص بالاتر باشد، دورنمای بانکداری الکترونیکی بهتر خواهد شد و این امر با پیش‌فرضیه 3 هم‌خوانی دارد.
پژوهشهای دیگر نشان می‌دهد که ریسک بانکداری، دست‌کم تا اندازه‌ای توسط عوامل مشابه حاکم بر هزینه‌های عملیاتی و درآمدهای عملیاتی به تحت تاثیر قرار می‌گیرد و بنابراین، ریسک بانکداری بین‌المللی، تابعی از هزینه‌های مورد انتظار در بانکداری الکترونیکی است.
به‌خاطر محدودیت‌هایی در آزمایش داده‌های معادله (7)، به‌دلیل آن‌که گردآوری اطلاعات ویژه در رابطه با هزینه‌های مورد انتظار بانکداری الکترونیکی هم درباره بانک‌های ایالت متحده و هم بانک‌های مستقر در بازارهای نوظهور امکان‌پذیر نبود، این اطلاعات از مقالات دیگر گرفته شده که ریسک بانکی از هزینه‌های بانکداری الکترونیکی است و در نتیجه، معادله 8 از معادله 7 استخراج می‌شود.
(8)
که در آن Sb نرخ ریسک بانکی است. به‌عبارت دیگر، با کاهش نرخ سربار و افزایش سهم خالص بهره، میزان مخاطره‌پذیری یک بانک کاهش پیدا می‌کند و این با نظریه پیش‌فرض 3 هم‌خوانی دارد و در نتیجه :
(9)
معادله (9) از ترکیب معادلات (7) و (8) به‌دست آمده است.
7. روش‌شناسی و داده‌ها
در این پژوهش، 17 بانک آمریکایی و 40 بانک بازارهای نوظهور برگزیده شد و داده‌های آنها طی 5 سال - تا سال 1998 - بررسی گردید و در مجموع 285 نقطه اطلاعاتی (200 نقطه در بازارهای نوظهور و 85 نقطه در آمریکا) فراهم آمد.
بانک‌های بازارهای نوظهور از کشورهای رو به توسعه و بازارهایبا اقتصاد رو به پیشرفت برگزیده شده‌اند؛ که این اقتصادها در حال گذار از کمونیسم به بازار باز هستند. داده‌ها توسط روش تحلیل رگرسیون خطی چندگانه7 در نرم‌افزار آماری SPSS آنالیز شده‌اند.
21 گونه ریسک بانکداری وجود دارد که نشان‌دهنده توانایی یک بانک برای بازپرداخت به سپرده‌گذاران خویش است. رتبه‌بندی ریسک بانکداری بازتابی از دیدگاه تحلیلگران ریسک درباره توانایی یک بانک در بازپرداخت سپرده‌گذاران خویش است. رتبه‌بندی ریسک بانکی از aaa تا c تغییر می‌کند و در ترکیب با اعداد 1 تا 3 نوشته می‌شود. اما در این نوشتار، - برای محاسبه‌پذیر بودن این درجه‌بندی - آنها را به‌شماره‌ای از 1 تا 21 تبدیل کرده‌ایم. هرچقدر که عدد کوچکتر باشد، ریسک کمتر است. نرخ سربار عبارت است از هزینه کلی و هزینه اداری، به‌عنوان درصدی از کل درآمد ناخالص بهره‌ای به‌اضافه دیگر درآمدها. سهم خالص بهره نیز عبارت است از خالص بهره به‌عنوان درصدی از متوسط دارایی‌هایی که بهره به آن تعلق می‌گیرد.
8. دست‌آوردها
جدول 1 نشانگر مقایسه آمار توصیفی میانن متغیرها بین دو نمونه است. نتایج جدول 1 شاهدی بر این است که ریسک بانکی در بانک‌های ایالت متحده کمتر از ریسک مربوط به بانک‌های نوظهور فراهم می‌کند.
همچنین جدول 1 نشان می‌دهد که نرخ سربار در بانک‌های ایالت متحده نسبت به بانک‌های موجود نوظهور پایین‌تر بوده، سهم خالص بهره بالاتری را نیز دارند. در مقایسه بانک‌های مستقر در بازارهای نوظهور، بانک‌های ایالات متحده به‌عنوان نمایندگان بانک‌های توسعهیافته از هزینه‌های پایین‌تر و درآمدهای بالاتر برخوردار هستند.
آزمون بیشتر اهمیت این آمار - پیش از آن‌که نتیجه گرفته شود که هزینه‌های اجرایی (سربار) بانکداری الکترونیکی به‌نسبت از روش‌های سرویس‌دهی شعبه‌ای کمتر می‌شود - لازم است.
این مورد همچنین در جایی که درآمدهای عملیاتی مربوط به بانکداری الکترونیکی بیشتر از درآمدهای ناشی از ارایه خدماتی شبکه‌های شعب بانکی هست نیز مصداق دارد.
آمار توصیفی حاکی از آن است که:
CeRb
بانک‌های
بازارهای نوظهور
بانک‌های
ایالات متحده
71/11
91/4
میانگین خطرپذیری
81/63
70/58
میانگین نرخ سربار
97/2
75/4
میانگین سهم سود خالص
16/3
37/1
انحراف‌معیار ریسک
26/20
14/8
انحراف‌معیار نرخ سربار
54/1
36/1
انحراف‌معیار سهم سود خالص
جدول 1) آمار توصیفی
با این وجود، همان‌گونه که پیشتر گفتیم، به شواهد بیشتری نیاز است تا این‌که مشخص کنیم، آیا باید پیش‌فرض‌های 1 و 2 را رد کنیم و فرضیه‌ای دیگر را بپذیریم.
گام بعدی شامل یک تحلیل رگرسیون خطی چندگانه است. جدول 2 نتایج هر نمونه را با هم می‌سنجد. در این جدول، ریسک بانک‌های بین‌المللی، به‌عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. نتایج رگرسیون حاکی از آن است که نرخ سربار و حتی سهم سود خالص، متغیرهای بارزی هستند که به امر توضیح ریسک بانکی کمک می‌کنند (مقدارهای تنظیم شده مجذور R برای بانک‌های امریکایی 3/13 درصد و بازار بانک نوظهور 3% درصد). قدرت توضیح این متغیرها هنگامی بیشتر می‌شود که در مورد بانک‌های ایالت متحده به‌کار بروند و در نتیجه نشانگر اهمیت بانک‌های مستقر در ایالت متحده برای اقدامات مربوط به کارآمدی عملیاتی مانند نرخ سربار و سهم سود خالص باشند.
نتایج رابطه مثبتی را میان این دو نمونه نشان می‌دهد. یعنی با کاهش نرخ سربار و همین‌طور کاهش سهم بهره خالص، نمره ریسک بانکداری کاهش پیدا می‌کند. سهم عمده در نمره ریسک بانکداری در هر یک از این نمونه‌ها از شرح هزینه‌های سربار حاصل می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که نرخ سربار به‌راستی به‌عنوان این‌که رابطه مثبتی با امتیاز ریسک دارد، یعنی با کاهش هزینه‌های عملیاتی، نرخ سربار کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه از میزان ریسکی بودن بانک کاسته می‌شود.
هیچ‌گونه درجه قابل ملاحظه‌ای از همبستگی چندگانه میان نرخ سربار و سهم سود خالص در این دو نمونه موجود نبود. هنگامی‌که شواهد بالا را با شواهد موجود در مقالاتی - که به‌طور کلی از این تلقی حمایت می‌کنند که درجه بانکداری الکترونیکی تا اندازه‌ای وابسته به هزینه‌های عملیاتی و بازده است - می‌سنجسم، تا اندازه‌ای از فرضیه 3 حمایت می‌شود. اگرچه باید این رابطه را بیشتر آزمود. یعنی این‌که تلقی ریسک‌پذیربودن یا مخاطره‌آمیز بودن بانکها به درجه درگیری کنونی آنها با بانکداری الکترونیکی بستگی دارد.
در مجموع، بانک‌های ایالت متحده امریکا درجه بالاتری از بانکداری الکترونیکی را دارند و در توان بازپرداخت به سرمایه‌گذاران از ریسک کمتری برخوردار هستند.
بانک‌های
بازارهای نوظهور
بانک‌های
ایالات متحده
033/0
133/0
مقدار تنظیم شده مجذور R
199/42
064/0
مجذور میانگین
378/4
461/7
مقدار F
(014/0)
(001/0)
سطح مطلوب
131/0
438/0
عامل مشترک : نرخ سرباری بتا
856/1
772/3
(مقدار t) نرخ سرباری
(065/0)
(000/0)
سطح مطلوب
178/0
0/292
عامل مشترک : سهم سود خالص بتا
527/2
520/0
(مقدار t) سهم سود خالص
(012/0)
(014/0)
سطح مطلوب
جدول 2 ) نتایج رگرسیون برای هر نمونه ( متغیر وابسته، نرخ ریسک بانکی است)
به‌عبارت دیگر از معادله 9 نتیجه می‌گیریم :
Sb=f(Ee)
با این وجود دلایل و شواهد بیشتری لازم است تابه‌طور تجربی ثابت شود که عوامل کارایی عملیاتی در هزینه‌ها و درآمدها بانکداری الکترونیکی را به جلو می‌راند.
9. نتیجه‌گیری
9-آ) درباره فرض‌ها
نتایج آمارهای توصیفی از فرض‌های 1 و 2 پیشتیبانی می‌کند، هرچند که باید آزمون بیشتری برای پذیرش آنها انجام گیرد. در بازارهای توسعهیافته و بازارهایی که در آنها بانکداری الکترونیکی کاملا توسعه و پرورش یافته است، چنین به‌نظر می‌رسد که نرخ‌های سربار پایین‌تر و بهره خالص بالاتری نسبت به بازارهای بانکی نوظهور - که در آن بانکداری الکترونیکی هنوز کاملا توسعه نیافته - وجود دارد.
معیارهای سنجش کارآمدی عملیاتی به شکل‌های ویژه نرخ سربار و سهم‌های بهره خالص عوامل اصلی ریسک بانکی هستند. در ایالت متحده، بانکها نمونه - که جزو یک بازار بانکی توسعهیافته بودند - به‌روشنی، سطوح پایین‌تری از ریسک‌پذیری نسبت به بانک‌های نوظهور دارند. همچنین پژوهش‌ها وابستگی میان ریسک‌های بانکی پایین‌تر با نرخ‌های پایین‌تر سربار و سهم‌های خالص سود پایین‌تر را تایید می‌کند.
این عوامل همچنین عوامل تعیین‌کننده اصلی مخاطره بازارهای بانکی نوظهور هستند، اما سهم آنها در توضیح درجه ریسک به‌اندازه نمونه بانک‌های ایالت متحده نیست.
و این نکته را تایید می‌کند که ریسک‌پذیری بانک‌های بازارهای نوظهور را می‌توان با تمرکز مستقیم بر کارایی عملیاتی و سپس بانکداری الکترونیکی تا اندازه‌ای کاهش داد.
این بدان معنا نیست که معیارهای سنجش کارایی عملیاتی تنها بر ریسک بانکی تاثیر دارند؛ ریسک‌های بانکی تحت تاثیر عوامل اقتصادی، ترازنامه بانکی و عوامل سیاسی نیز هستند که البته در این پژوهش به‌شمار نیامده‌اند. با این وجود، پژوهش نشان می‌دهد که معیارهای سنجش کارآمدی عوامل قابل ملاحظه‌ای در رابطه با ریسک بانکی - به‌ویژه در بانک‌های ایالت متحده - هستند.
از این‌رو شاید با انجام آزمایش‌های تجربی بیشتر، بتوان گفت که ریسک بانکی پایین عامل بانکداری الکترونیکی کارآمد است. برای بررسی تجربی این‌که معیارهای سنجش کارایی عملیاتی بر هزینه‌های سربار و سهم‌های خالص بهره بانکداری الکترونیکی تاثیر می‌گذارند و این‌که بتوان خود بانکداری الکترونیکی را با نسبت هزینه‌های بانکی بر هزینه‌هایی اختصاص یافته است، سنجید، باید پژوهش بیشتری انجام گیرد و این خود می‌تواند موضوع پژوهشی دیگر باشد.
9-ب) درباره سیاست‌ها
همان‌گونه که پیشتر گفته شد، برابر با آنچه که در مقالات دیگر به‌چاپ رسیده است، معیارهای سنجش کارایی عملیاتی عوامل مهم بانکداری الکترونیکی هستند. کشورهایی که ریسکی پایین‌تر دارند، دارای توسعه‌یافته‌ترین اقتصادها بوده، بانک‌های آنها در بانک‌های الکترونیکی پیشرفته‌تر هستند.
این مساله راه را برای بازار بانک‌های نوظهور باز می‌کند تا بتوانند مدل‌های بانکداری غربی را اقتباس کنند. البته اصلاحات مستمر اقتصادی و بانکی، پیش‌نیاز اجرای ساده‌تر چنین مدل‌های اتخاذ شده در بانکداری الکترونیکی هستند. این مساله شامل اصلاح پیگیر زیرساخت‌های حقوقی، بازرگانی، بانکی - مالی و دیوان‌سالاری است، به‌گونه‌ای که برقراری اینترنت و در نتیجه زیرساخت بانکداری الکترونیکی آماده شود؛ زیرا بانکها توان اجرای درست بانکداری الکترونیکی را بدون وجود یک زیرساخت نیرومند مخابراتی و اینترنتی و بدون مشارکت با شرکت‌های ارایه‌دهنده اینترنت، ندارند.
در بسیاری از اقتصادهای روبه‌ظهور، باید شتاب اصلاحات اقتصادی و سیاسی سریع‌تر شود. کارهایی مانند حذف وام‌هایی که عملکرد مناسب ندارند و همین‌طور نیل به سطوح مناسب نظارت آگاهانه برای تضمین سطوح مقتضی، از نکات بنیادین اصلاحات بانکداری به‌شمار می‌رود و در عین حال، باید در رابطه با آموزش مدیریت بانکها به زمینه‌هایی مانند ارزیابی و مدیریت ریسک اعتباری نیز توجه کرد.
اگر بنا به آنچه که این پژوهش نشان می‌دهد، مدل ایالت متحده امریکا معرف مدل در کشورهای توسعهیافته باشد و اگر این مدل نشان می‌دهد که ریسک بانکی می‌تواند از طریق بانکداری موثر اینترنتی به حداقل برسد و به‌طور کلی توسط بانک‌های نوظهور اقتباس شود، راه برای به‌دست آوردن مزایای اقتصادی در این کشورها باز خواهد شد.
پی‌نوشت :
1 Credit Card
2 On-Line
3 Minnesota
4 Bancorp
5 Portal
6 Worldwide Automate Transaction Clearing House = WATCH
7 Multiple Linear Regression Analysis
- ۸۴/۰۲/۱۲