تعیین تکلیف رمزارز‌ها در ایستگاه بهارستان
رمز ارز‌ها به عنوان یکی از پدیده‌های جدید اقتصاد ایران تاکنون ساماندهی نشده و همین امر باعث نگاه متفاوت به این واقعیت اقتصادی شده است. غالباً در فصول گرم سال که مصرف برق افزایش می‌یابد، انگشت اتهام نیز به سوی استفاده از رمزارز‌ها به عنوان یکی از منشأ‌های کمبود برق نشانه می‌رود؛ موضوعی که به اذعان گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز توان مصرف برق استخراج کنندگان رمزارز در بدبینانه‌ترین حالت کمتر از ۸۰۰ مگاوات ساعت بوده، درحالی که کسری تراز شبکه برق کشور بیش از ۱۰ هزار مگاوات ساعت بوده است. با این حال از چندی قبل، ساماندهی رمرز ارز‌ها در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است.
محمدرضا پورابرهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، معتقد است رمزارز‌ها پدیده‌ای نوین است که در طول یک دهه اخیر رخ داده و پیرامون فضای اقتصادی کشور ما هم شکل گرفته است، بنابراین باید حتماً برای آن برنامه داشت و نمی‌توان بدون برنامه با این پدیده نوظهور روبه‌رو شد یا آن را حذف کرد. باید نگاه حاکمیت در جمهوری اسلامی ایران به موضوع ارز‌های دیجیتال، مدیریت آن باشد تا بتوان از ظرفیت آن در اقتصاد کشور استفاده کرد و در صورت وجود تهدیدات آن را برطرف کرد، بنابراین کمیسیون اقتصادی در سال‌های گذشته به این موضوع ورود کرد، اما دولت گذشته به دلایل مختلف اعلام کرد مایل به ورود به آن نیست و با مجلس برای ایجاد یک بستر قانونی همکاری نداشت. کمیسیون اقتصادی دوره دهم مجلس بعد از تمامی تأکیدات مبنی بر لزوم ساماندهی رمزارز‌ها در کشور، طرحی با عنوان ساماندهی رمزارز‌ها یا رمز ارزش‌ها تدوین کرد و پیش نویس آن هم آماده شد. قرار بود این طرح به صحن علنی ارجاع شود، اما به خاطر نبود موافقت دولت، امکان ارائه آن در صحن علنی منتفی شد و گزارش آن در کمیسیون اقتصادی باقی ماند.
وی با بیان اینکه بعد از تشکیل دولت سیزدهم، بحث ارتباط کمیسیون اقتصادی با دولت در قالب همکاری‌های مشترک تعریف شد، می‌گوید: موضوع رمزارز‌ها یکی از سرفصل‌هایی بود که با پیشنهاد مجلس و علاقه دولت در دستور کار قرار گرفت. این موضوع به آقای رضایی معاون اقتصادی ریاست جمهوری ابلاغ شد و ایشان مسئولیت کار را بر عهده گرفتند و قرار شد بر اساس یک برنامه زمانبندی گزارش دولت در این باره به مجلس ارائه شود.
همزمان در کمیسیون اقتصادی مجلس یازدهم طرحی با عنوان طرح رمز ارزش‌ها یا طرح رمزارز‌ها آماده کردیم و از سوی دیگر، حدود یک ماه و نیم قبل معاونت اقتصادی ریاست جمهوری گزارش جمع بندی دولت درباره رمز ارز‌ها را به کمیسیون اقتصادی ارائه کرد که در آن ضوابط قانونی دیده شده بود. ما در حال بررسی متن ارائه شده از سوی معاونت اقتصادی ریاست جمهوری هستیم که بخش‌هایی از آن را قبول داشته و بخش‌های نیاز به اصلاح دارد و تلاش می‌کنیم در چارچوب یک روش مشخص، بتوانیم ظرفیت لحاظ شده در این گزارش را در قالب کار مشترک جلو ببریم.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به اینکه متن طرح کمیسیون اقتصادی و همچنین گزارش دولت آماده است، به صداوسیما گفته است: بر این اساس قرار شده طرحی با عنوان «ساماندهی رمزارز‌ها در نظام اقتصادی کشور» با گزارش معاونت اقتصادی ریاست جمهوری تبدیل به کار جامعی شود و اگر دولت بتواند در قالب لایحه این موضوع را ارائه کند، مجلس به سرعت رسیدگی خواهد کرد وگرنه در صورت پذیرش بار مالی، مجلس وارد بررسی طرح می‌شود. کمیسیون اقتصادی در حال بررسی این موضوع است که با دولت توافق شود که این موضوع به صورت طرح ارائه شود یا دولت لایحه‌ای دهد که در نهایت طی سال جاری تعیین تکلیف می‌شود.
- ورود کمیسیون اصل نود به موضوع رمزارز‌ها
اظهارات رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در حالی است که کمیسیون اصل نود مجلس نیز به موضوع ورود کرده و در تلاش برای بررسی موضوع است. به گفته علی خضریان، کمیسیون اصل نود به دلیل وصول شکایتی از طرز کار دولت در این حوزه با حضور دستگاه‌های متولی این امر را بررسی کرد و در جلسه‌ای وزارتخانه‌های اقتصاد، نیرو، سازمان بازرسی کل کشور، بانک مرکزی صنعت، معدن، تجارت، سازمان بورس، نهاد‌های امنیتی و ستاد تحول دولت و ریاست جمهوری به بیان نظرات دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود در خصوص ساماندهی بازار رمز ارز‌ها پرداختند.
وی می‌افزاید: به دلیل نبود یک قانون جامع برای فعالیت در حوزه رمزارز‌ها کمیسیون اصل نود نسبت به طرز کار دستگاه‌های اجرایی ورود کرد و صحبت‌های همه بخش‌های ذینفع به سمع و نظر اعضای کمیسیون رسید. از آنجایی که پیش از این در اصلاح قانون مبارزه با قاچاق قرار بود برای بحث رمزارز‌ها پیش‌بینی‌های قانونی صورت گیرد، اما دولت اعلام کرد در حال تدوین لایحه‌ای مستقل در این خصوص است. بحث اصلاح قانون مبارزه با قاچاق متوقف شد و مطالبه این لایحه مستقل یکی از بحث‌های اصلی جلسه بود.
سخنگوی کمیسیون اصل نود تصریح می‌کند: آنگونه که در جلسه مطرح شد لایحه‌ای خاص موضوع رمزارز‌ها با همکاری مشترک بانک مرکزی و وزارت اقتصاد تهیه شده و سندی نیز در ستاد تحول ریاست جمهوری برای این امر در حال تدوین است که چهار سرفصل اصلی تولید رمزارز، نگهداری رمز ارز، تبادل رمز ارز و استفاده از رمز ارز در پرداخت‌ها را مورد توجه قرار داده و در کنار این‌ها نیز کمیته اقتصاد دیجیتال کمیسیون اقتصادی مجلس در حال تدوین طرحی در این باره است.
خضریان با اشاره به تفاوت نظر بین بخش‌های مختلف دولت در مورد رمزارز‌ها به خانه ملت گفته است: وزارت اقتصاد و دارایی نگاه توسعه‌ای به رمز ارز‌ها دارد، اما در مقابل بانک مرکزی معتقد بر محدود‌سازی و کوچک‌سازی بازار رمز ارز است که مقرر شد کمیسیون اصل نود به عنوان نهاد هماهنگ کننده به موضوع ورود کرده و کمیته مشترکی را با حضور همه دستگاه‌های ذیربط اجرایی و پژوهشی و البته بخش‌های علمی دانشگاهی و خصوصی مرتبط تشکیل دهد تا با یک اتحاد نظر و ایجاد وفاق یک طرح یا لایحه جامع در مورد رمزارز‌ها تدوین شود تا همه بخش‌های درگیر از قانون جامع خروجی منتفع شوند.
جمع‌بندی
به نظر می‌رسد مجلس و دولت درباره اصل ساماندهی رمزارز‌ها نظرمشترکی دارند، اما درباره چگونگی تدوین یک قانون اختلاف نظر‌هایی وجود دارد، اما آنچه مهم است اینکه نباید اختلاف نظر دولت و مجلس به ضرر منافع ملی تمام شود و طبعاً باید بدون فوت وقت نسبت به ساماندهی این پدیده تقریباً جدید اقتصاد اقدام کنند.
- فرصت برنامه هفتم برای تنظیم‌گری حوزه رمزارز
عبدالرضا مصری، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه هم‌اندیشی فعالان کسب‌وکار‌های حوزه تبادل رمزارز با کمیته دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی، با تأکید بر حمایت نمایندگان خانه ملت از کسب‌وکار‌های حوزه نوآوری و فناوری، توجه همزمان به توسعه و رشد کسب‌وکار‌های نوآور، حقوق مردم و کاربران و دغدغه‌ها و مسئولیت حاکمیت را رویکردی مناسب برای مواجهه با حوزه‌های جدید کسب‌وکاری عنوان کرد و از فعالان کسب‌وکار‌های رمزارزی خواست با چنین رویکردی مطالبات تنظیم‌گری در حوزه فعالیت‌شان را دنبال کنند. مصری با تأکید بر اینکه نباید فرصت پیشتازی در فناوری‌ها و حوزه‌های جدید کسب‌وکاری را با قانونگذاری سختگیرانه یا مقررات‌گذاری سهل‌انگارانه که منافع مردم را به خطر می‌اندازد از دست داد؛ توجه به حقوق مردم و آگاهی‌بخشی درباره خسارت‌ها و تهدید‌های احتمالی که در حوزه‌های مالی هم به اعتماد عمومی آسیب می‌رساند و هم منابع بیت‌المال را دچار چالش می‌کند، پیش نیاز تنظیم‌گری در این حوزه‌ها دانست. وی به کارآفرینان و فعالان این حوزه توصیه کرد قانونگذاران را با درنظر گرفتن این دغدغه‌ها همراهی کنند.
- ظرفیت نیروگاهی برای تولید رمزارز
محمدرضا پور ابراهیمی داورانی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس: پدیده رمزارز‌ها را باید در دو حوزه مورد بررسی قرار داد؛ رمزارز‌ها با منشأ داخلی و رمزارز‌ها با منشأ ارز خارجی. موضوعاتی مانند برق مورد نیاز برای استخراج، صدور مجوزها، مزارعی که بدون مجوز در حال استخراج رمز ارز هستند و... از جمله مسائلی است که در حوزه رمزارز‌های داخلی مطرح می‌شود. مزارعی که با مجوز در حال استخراج رمز ارز هستند، تحت نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت مشغول به کارند و مزارعی که بدون مجوز در حال فعالیت هستند نیز خلاف قانون عمل می‌کنند. تأمین انرژی مورد نیاز استخراج رمزارز‌ها یکی از انتقادات موجود در این حوزه است. می‌توان برای تولید رمزارز از ظرفیت نیروگاهی و انرژی پاک استفاده کرد نه برق شبکه‌ای، زیرا بسیاری از این مزارع اعلام آمادگی دارند که پس از آغاز فعالیت‌های خود با مجوز وزارت صمت، انرژی مورد نیاز را از محل انرژی‌های پاک تأمین و خود نیز در این امر سرمایه‌گذاری کنند. تمامی مسائل مربوط به استخراج رمزارز‌ها درباره رمزارز‌های داخلی است، در حالی که اصلی‌ترین چالش در شرایط کنونی اقتصاد ایران، موضوع رمزارز‌های خارجی و تبادل آنهاست؛ رمزارز‌هایی که در سایر کشور‌ها تولید می‌شوند، اما میلیون‌ها ایرانی درحال تبادل آن هستند حال آنکه این بخش از شفافیت اطلاعاتی نیز برخوردار نیست.
- ارزآوری با رمزارز‌ها
جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس: رمزارز‌ها در شرایط تحریمی کشور می‌توانند یک امکان و فرصت بسیار خوبی را برای ما فراهم کنند تا بخش قابل توجهی از نیاز‌های ارزی خود را از این طریق تأمین کنیم، زیرا رمزارز‌ها قابل کنترل نیستند. در شرایط کنونی تحریم‌ها امکان صادرات گاز وجود ندارد، اما می‌توان گاز را با تبدیل به برق و سپس رمزارز‌ها به نوعی منابع حاصل از صادرات گاز را به‌دست آورد. ما در این شرایط به‌جای استفاده از خط لوله برای انتقال گاز به اروپا می‌توانیم از طریق رمزارز‌ها برای کشور ارزش افزوده ایجاد کنیم. یکی از ویژگی‌های صنعت برق این است که در تابستان با اوج مصرف مواجهیم و در زمستان با پایین‌ترین میزان مصرف، بنابراین باید کاری کرد تا عدم تعادل میان عرضه و تقاضا در تابستان و زمستان بدون سرمایه‌گذاری جدید تبدیل به تعادل شود. ابتدا باید برق مازاد در فصل زمستان را به توسعه صنعت رمزارز اختصاص داد و در تابستان نیز از ظرفیت نیروگاه‌های خودتأمینی ایجاد شده برای تولید رمزارز‌ها برای تأمین برق مورد نیاز استفاده کرد.
- سرنوشت نامعلوم سود رمزارز‌ها
عبدالعلی رحیمی مظفری، عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس: امروز رمزارز‌ها با استفاده از برق یارانه‌ای استخراج می‌شوند، متأسفانه این بالاترین ضرر برای مردم است. در شرایطی که شرکت‌های رسمی و بزرگ در حال استخراج رمزارز‌ها هستند و از طریق فروش محصولاتشان ارز تولید می‌کنند و آن‌ها را در سامانه تزریق نمی‌کنند، چطور می‌خواهیم این رمزارز‌ها را کنترل کنیم؟ بانک مرکزی چه راهکار کنترلی در این زمینه دارد؟ وقتی به راحتی در کمترین زمان بدون هیچ نظارتی از کشور خارج می‌شوند، چگونه می‌خواهیم این موضوع را رهگیری کنیم؟ بی‌تردید عدم رهگیری بزرگ‌ترین آسیب این پدیده است. هنگامی که کارگاهی با ۷۰ الی ۸۰ کارگر تعطیل و تنها با چند نگهبان رمزارز تولید می‌کند، چگونه در مسیر تولید و اشتغالزایی گام بر می‌دارد؟ در شرایط فعلی تولید یک بیت کوین ۱۳ الی ۱۵ هزار دلار هزینه داشته، اما متوسط فروش آن در سال ۵۱ هزار دلار بوده و تا سقف ۶۰ هزار دلار هم افزایش یافته است. حال سؤال این است که سود آن به جیب چه کسی می‌رود؟ مالیات آن چگونه پرداخت می‌شود و عایدی آن برای کشور چیست؟
منبع: روزنامه جوان