"تکفا 2" همچنان در بن بست
با وجود گذشت نزدیک به دو سال از شروع پروژه «تدوین برنامه جامع راهبردی فناوری اطلاعات ایران» موسوم به «تکفا 2» سرنوشت این پروژه اکنون بیش همیشه در ابهام است، و به نظر می‌رسد پیچیده‌ترین و غامض‌ترین روزهای خود را می‌گذراند.
پروژه «تکفا 2» در امتداد اجرای «طرح تکفا» و به منظور اتخاذ شیوه‌های علمی‌تر و نیز بهره‌گیری از تجارب کشورهای پیشرفته در برنامه‌ریزی کلان مدیریت این عرصه شکل گرفت.
بر مبنای این نگاه، قراردادی مابین شورای عالی اطلاع‌رسانی به عنوان کارفرمای پروژه با طرف ایرانی آن یعنی شرکت «پرورش داده‌ها» منعقد گردید، و بنا به گفته مدیران وقت این شورا، اتمام موفق پروژه مذکور و دستیابی به راهبردهای پیشنهادی تعدادی از مشاوران عالیرتبه اتحادیه اروپا که مجری را در این امر خطیر یاری می‌داده‌اند می‌توانست کشور را از تجربه‌ای ذیقیمت در توسعه بخش فناوری اطلاعات برخوردار نماید.
نکته مبهمی که از ابتدا در خصوص پروژه تکفا2 مشهود بود، عدم تمایل کارفرما و مجریان به اطلاع‌رسانی و خبردهی مناسب پیرامون آن بود، و همین عامل باعث شد که مجموعه اطلاعات رسانه‌ها از این پروژه، هرگز از چند جمله کلی تجاوز نکند، و حتی در یک مورد با انتشار اخباری عادی در این خصوص، واکنشی تند از مجری مشاهده شد؛ این در حالی است که گفته می‌شود مشاورین خارجی که تجربه طراحی چنین برنامه‌ای در مقیاس اروپا را داشته‌اند، اطلاع‌رسانی کامل و توجیه متخصصین و دستگاه‌های گوناگون و نتیجتا مشارکت فکری آنها را از شروط موفقیت چنین برنامه‌ای اعلام می‌نمودند.
با این وجود هر از چند گاهی اخباری در این خصوص منتشر شده، و مسئولین مربوطه مدعی خروج پروژه از حالت تعلیق شده، و اعلام می‌کنند که پروژه به زودی به اتمام موفقیت‌آمیر خود خواهند رسید.
اخیرا حمید شهریاری دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی، دلیل اصلی سکوت طولانی خود پیرامون این پروژه را حساسیت‌های موضوع ادغام شوراها دانسته که می‌توانسته پروژه را در مسیر نامناسبی قرار دهد. شهریاری به این نکته اشاره نکرده که چرا در دوره پیشین نیز علیرغم وجود هیچ حساسیتی، اطلاع‌رسانی در این زمینه وجود نداشت، اما افزود که: «دیگر مخالف اطلاع‌رسانی نیستیم.»
دبیر شورای اطلاع‌رسانی در مصاحبه‌ای که چندی پیش با ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات انجام داد، وعده کرده بود که در تیر ماه خواهد توانست اطلاع‌رسانی را آغاز نموده و «مفصل راجع به تکفا 2 صحبت خواهد کرد.»
نظر به طرح مجدد بحث ادغام شوراهای موازی طی روزهای اخیر که می‌تواند بر انجام پروژه تکفا 2 تاثیرگذار باشد، و از آنجا که ایتنا همواره سعی نموده که با پیگیری موضوع و جریانات مربوط به این پروژه در باره آن اطلاع‌رسانی نماید، طی هفته گذشته و در پی عدم تحقق وعده اطلاع‌رسانی از سوی کارفرمای پروژه، به نظرخواهی از برخی از دست‌اندرکاران پروژه در خصوص مسائل و مشکلات بر سر راه آن پرداخته که در ادامه می‌آید.
مشکل تکفا 2 چیست؟
در حالی که حمید شهریاری، دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی، با انگشت نهادن بر تغییر و تحولات در سطح دولت و نیز شورا، مشکل اصلی پروژه را به عدم دسترسی به منابع مالی کافی در زمان مقتضی نسبت می‌دهد، نظر کلی عوامل اجرایی پروژه حاکی از وجود اشکالاتی به مراتب بنیادی‌تر از آنست.
فرهاد دولت‌آبادی، معاون فناوری اطلاعات شرکت ایساکو و از جمله مشاورین ارشد پروژه از جانب مجری که انجام این کار را از جهات مختلف یک فرصت طلایی برای کشور می‌پندارد، معتقد است یکی از راه‌های موثر در دستیابی به شکوفایی اقتصادی با توجه به نقش ITبه عنوان یک توانمندساز با اثرات تعاملی گسترده بر امور اقتصادی، اجرای این گونه پروژه‌های زیربنایی است که می‌تواند الگویی مناسب و مسیر راه قابل اطمینانی را در جهت دستیابی به اقتصادی پایدار فراهم نماید.
در عین حال، وی که از بدو مطرح شدن پروژه در اوایل سال 83 در آن دخیل بوده، معتقد است که این پروژه همواره با چند مشکل اساسی روبرو بوده است، نظیر: 1) از یکسو می‌گوییم که این کار جدیدی است در کشور و برای انجام آن به مشاورین باتجربه خارجی نیاز داریم و از سوی دیگر، روش‌هایشان را به چالش کشیده، در کارشان خلل ایجاد کرده و مدعی می‌شویم که ما این کار را بهتر از آنها بلدیم؛ گویی که صرفاً به نوعی مهر تایید آنها برای اجرای کارها و برنامه‌های خودمان احتیاج داریم، 2) برای برنامه‌ریزی طرف خارجی که پایه اصلی آن «زمان» است، اهمیتی قائل نمی‌شویم و سعی می‌کنیم پروژه را مطابق روالی که به آن عادت کرده‌ایم و با سرعتی که به آن خوگرفته‌ایم به پیش برده و مسائل و سلائقمان را تا آنجا که از دستمان برمی‌آید، بر آن تحمیل می‌نماییم.
دولت‌آبادی سپس افزود: از آنجا که شرط موفقیت در هر پروژه‌ای، رهایی از چنین پارادوکس‌هایی می‌باشد، امیدوار است که مدیریت جدید شورای عالی‌اطلاع رسانی با وقوف به اهمیت انجام این پروژه برای کشور، تلاشی جدی را برای به اجرا درآوردن مجدد آن و رفع مسائل و مشکلات پروژه مبذول نماید.
حسین فرمهین فراهانی، از دیگر مشاورین ارشد پروژه که به صورت همزمان در نهاد ریاست جمهوری انجام وظیفه می‌نموده است، معتقد است چالش اساسی این پروژه، مشابه بسیاری از پروژه‌های ملی در این سطح، مشکلات ساختاری تشکیلات کلان دولت و تعدد مراجع تصمیم‌گیری در حوزه‌های بخشی است. نگاهی گذرا به سیر تطور پروژه نشان می‌دهد هر از چندگاهی پروژه تحت تاثیر یکی از نهادهای تصمیم‌گیر یا تصمیم‌ساز، در استراتژی‌های اساسی خود با چالش مواجه شده که متاسفانه بلافاصله این موضوع به سازمان کار داخلی پروژه منتقل شده است.در این مدت کارفرمای اصلی پروژه که برای حفظ موقعیت خود ناگزیر بوده همزمان نقطه نظرات گروه‌های مختلفی را تامین نماید، بهترین و کم‌خطرترین گزینه را اجماع عمومی دانسته که طبعاً این رویکرد، آسیب‌های فراوانی را درپی داشته است.
فرهاد جواهردشتی، نماینده کنسرسیوم بین‌المللی مجری پروژه که اطلاع‌رسانی‌های پیشین وی در باره مسائل پروژه به ویژه از طریق ایتنا و نیز درخواست از نهادهای نظارتی کشور جهت مداخله در این امر اعتراضات تند مجری را به همراه داشته، عقیده دارد: در مجموع، می‌توان اظهار داشت که تا چندی قبل، علاوه بر بروز تغییرات در سطح دولت و نیز ساختار مدیریتی و حدود اختیارات شورای عالی اطلاع‌رسانی، تلفیقی از عملکرد مدیریت پیشین شورای مزبور و مشکلات ناشی از روند دست و پاگیر اداری و تخصیص بودجه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مانعی بر سر اجرای پروژه بوده است. اما از زمان بازپس‌گیری اعتبارات مربوطه، به نظر می‌رسد که عمدتاً خلف وعده مجری قرارداد(شرکت پرورش داده‌ها) نسبت به پیمانکاران و مشاوران خارجی و داخلی جلوی پیشبرد این کار را گرفته است، ضمن اینکه همسویی مدیریت پیشین شورا با مجری بر ابهامات پروژه افزوده است.
وی می‌افزاید: این نوع مشکلات، ضمن وارد آوردن صدمات سنگینی بر پروژه و صنعت انفورماتیک مملکت، برای وجهه و اعتبار کشور نیز خوب نیستند.
به عقیده وی، در صورت حل نشدن مشکلات مورد اشاره، امکان اقامه یک سری دعاوی حقوقی از جانب چند شخصیت حقیقی و حقوقی دخیل در پروژه بر علیه مجری وجود دارد.
سکوت مجری
همچنین در ادامه انتشار نظرات مختلف پیرامون مشکلات اجرای تکفا 2، تلاش ایتنا برای کسب اخبار و نظرات از سوی شرکت مجری به جایی نرسید.
گفتنی است حمید شهریاری دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی چندی پیش، برای نخستین بار به صراحت و رسما بخش بزرگی از قصور در اجرای پروژه را متوجه شرکت مجری نموده بود. با این حال یکی از مدیران پرورش داده‌ها در پاسخ ایتنا ترجیح داد که در این خصوص هیچ اظهارنظری نکرده، و با پرهیز از رد یا تایید این ادعا، آن را مطابق همیشه، به آینده و پیشرفت پروژه محول نماید.
ایتنا تلاش خواهد نمود با عنایت به اهمیت برنامه‌های کلان این عرصه در توسعه کشورمان، به کسب و انتشار اخبار دیگری در این خصوص، و درج نظرات دیگر کارشناسان و دست‌اندرکاران در ان خصوص پرداخته، و به شفاف‌تر شدن هرچه بیشتر موضوع کمک نماید، و از همین رو از نظرات و دیدگاه‌های مختلف استقبال می‌کند.
منبع : ایتنا
- ۸۶/۰۵/۱۴