جنگ سایبری نزدیک‌تر از همیشه
محمد کرباسی - مقام‌های دولت آمریکا این روزها درگیر یکی از عجیب‌ترین و شاید گسترده‌ترین حملات سایبری به این کشور هستند. پیش از این مشخص شده بود که وزارت خزانه‌داری، وزارت بازرگانی و وزارت امنیت ملی هدف این حمله بوده‌اند اما تأییدشدن رخنه به وزارت انرژی و سازمان ملی امنیت هسته‌ای موضوع را جنجالی‌تر کرده است.
شاید وقتی اصطلاح حمله سایبری به گوش گروهی می‌رسد هنوز برخی تصوری ذهنی و شاید تخیلی از آن داشته باشند. واقعیت اما این است که نبردها و حملات سایبری حتی اگر بدون اثر و نشانه بیرونی باشند به مسئله هر روز کشورها تبدیل شده‌اند. در حمله اخیر و گسترده به نهادهای دولتی آمریکا هم ماجرا یک‌شبه و ناگهانی به‌وجود نیامده است. بررسی گزارش‌ها نشان می‌دهد که هکرها از ماه‌ها پیش دست به کاشت بدافزار و نفوذ دومینو‌وار به نهادهای مختلف زده و به‌صورت پنهان کار خود را پیش برده‌اند. برخلاف جنگ‌های سنتی که با سروصدا همراه است، نبردهای سایبری به‌صورت مداوم و پنهانی ادامه دارد. به همین‌خاطر است که در دنیایی که اطلاعات ارزشمند‌ترین دارایی کشورها شده است و همه‌‌چیز به فناوری ارتباط پیدا می‌کند، تصاویر قدم‌زدن یک رئیس‌جمهور در مرکزی هسته‌ای می‌تواند به کشورهای متخاصم اطلاعاتی را بدهد که شاید در قدیم کسی فکرش را هم نمی‌کرد.
شاید بد نباشد بدانید که حمله با استاکس‌نت به تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نطنز نخستین حمله سایبری در جهان به‌حساب می‌آمد که با خسارات فیزیکی همراه بود. این ماجرا به‌قدری مهم بود که بسیاری این پروژه مشترک آمریکا و رژیم صهیونیستی را به‌عنوان تحولی در روابط بین‌الملل به بزرگی استفاده از بمب اتم توسط آمریکا می‌دانستند. در همین ماجرای واکسن بیماری کووید-19 هم چندی پیش مشخص شد که هکرها توانسته‌اند اطلاعات حمل‌ونقل واکسن مشترک شرکت‌های بیو‌ان‌تک و فایزر را سرقت کنند. آمریکایی‌ها خودشان مدت‌هاست که در نبردهای سایبری شیوه تهاجمی را در پیش گرفته‌اند و پرونده سیاهی در حملات اینچنینی به کشورهای دیگر ازجمله ایران دارند. مسئله مشخص در دنیای کنونی این است که فضای مجازی یک عرصه جدید جنگ است که به زمین، دریا، هوا و فضا اضافه شده است. همانطوری که هر کشوری سربازان خود را برای دفاع از مرزهای زمینی، دریایی و هوایی‌اش آماده‌باش نگه می‌دارد، اکنون دولت‌های مختلف در تلاش برای دفاع از این حوزه جدید درگیری هستند. در دنیای امروز کشف حملات سایبری پس از به نتیجه رسیدن آنها عملا دیگر ارزش چندانی ندارد و بیشتر می‌توان آن را در زمره محدودکردن ضرر و زیان تلقی کرد. در حملات جدید کاشت بدافزارها از مدت‌ها قبل شروع می‌شود. به همین‌خاطر ممکن است بدافزاری مدت‌ها به‌صورت ساکت و پنهان رخنه خود را شروع کرده باشد و در زمان ضروری به‌صورت ریموت فعال شود.
هنوز اما به‌نظر این مسئله برای بسیاری حتی سازمان‌های امنیت سایبری کشور جا نیفتاده که چنین حملاتی صبح، شب و تعطیلات برنمی‌دارد. نمونه کوچک آن نوروز سال۹۷ بود که حمله گسترده شبانه باعث اختلال سراسری در اینترنت کشور شد. حمله مختص به ایران نبود؛ حدود ۲۰۰هزار روتر سوئیچ سیسکو در کشورهای مختلف جهان هدف حمله قرار گرفتند که ۳۵۰۰موردشان در کشور ما بود. اما تنها در ایران بود که ضربه این حمله بسیار سنگین توسط کاربران احساس شد و برای ساعاتی ترافیک اینترنت کشور را مختل کرد. مسئله هم این بود که در تعطیلات عید کسی نبود که سراغ نصب پچ حیاتی که سیسکو برای روترهایش منتشر کرده بود برود. تجربه‌های اخیر و حتی ترور شهید فخری‌زاده که گفته می‌شود توسط تیرباری با کنترل ماهواره‌ای صورت گرفته است نشان می‌دهد که ما پیش از هر چیز دیگری، به مرکز امنیت سایبری چابک، متخصص و هوشمند نیاز داریم که بتواند ارتباطات سریع و گسترده با مراکز داده و نقاط حساس ارتباطی کشور را شکل دهد تا علاج واقعه را پیش از وقوع در اختیار داشته باشیم. (همشهری)