جهش واردات لپ تاپ به ایران
مریم عسگری - تقریبا کسی شک ندارد که امسال میزان فروش لپ‌تاپ در ایران چندین برابر سال‌های گذشته بوده است. این را نه فقط از آمارهای فروش که از روی تغییر کاربری‌های مغازه‌های فروش قطعات کامپیوتر به لپ‌تاپ به راحتی می‌توان دریافت بلکه طی امسال حضور چشمگیر لپ‌تاپ در ویترین‌های بازارهای کامپیوتر کاملا به چشم آمد و انواع و اقسام این دستگاه با شکل‌های متنوعی از فروش جلوی چشم خریداران قرار گرفت.
بر اساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران تنها در یازده ماه نخست سال 1387 بیش از هزار و سیصد تن لپ‌تاپ تنها از مبادی قانونی وارد کشور شد که این رقم در مقایسه با سال گذشته که 703,007 کیلوگرم لپ‌تاپ وارد کشور شد، حدود دو برابر شده است.
صرف نظر از این که مدل سنجش واردات یکی از پیشرفته‌ترین محصولات دیجیتالی در کشور ما هنوز «کیلوگرم» است، اما همین هزارو سیصد و هفتادو چهار تن لپ‌تاپ وارداتی ارزشی بالغ بر 185میلیون دلار یا به عبارت رایج یک‌تریلیون و 779میلیارد ریال برآورد می‌شود. این در حالی است که ارزش ریالی واردات لپ‌تاپ طی سال گذشته 880 میلیاردو 854 میلیون و و 970 هزار و 435 ریال بوده است.
این تازه میزان واردات لپ‌تاپ‌هایی است که از مجاری قانونی وارد کشور شده‌اند، اما تقریبا کسی شک ندارد که میزان قاچاق قطعات کامپیوتر و لپ‌تاپ در کشور کم نیست.
اگرقاچاقچیان نیز آمار دقیقی از میزان واردات لپ‌تاپ به ما ارائه می‌دادند، می‌شد دقیق حدس زد طی امسال همین دستگاه‌هایی که کیلویی سنجیده می‌شوند و میلیاردی ارزش دارند، تا چه اندازه بازارهای کامپیوتر ایران را در دست گرفته‌اند.
این برای کشوری که تقریبا قریب به اتفاق برندهای تولیدکننده لپ‌تاپ آن را تحریم کرده‌اند، یک اتفاق عجیب به شمار می‌آید، اما همین اتفاق عجیب بیشتر به سود شرکت‌های تولید کننده و واسطه‌های فروش تمام شده است.
محصولات این شرکت‌ها به راحتی در داخل کشور به فروش می‌روند و قیمت آنها نیز نسبت به قیمت‌های جهانی چندان تفاوتی ندارد، اما تقریبا قریب به اتفاق آنان به بهانه تحریم از ارائه خدمات پس از فروش به مشتریان ایرانی خود امتناع می‌کنند و از این بابت سود کلانی به جیب می‌زنند.
برندهایی روی سکوی طلایی
DELL، SONY، HP، APPLE، ACERو، TOSHIBA و... از جمله برندهایی هستند که سال‌ها است میهمان بازار لپ‌تاپ ما هستند و هر کدام سهمی‌از بازار فروش را به خود اختصاص داده‌اند.
باشگاه فعالان آی سی تی (S&P) طی چند سال گذشته توانسته با تجمیع نظرات اعضای خود که بیشتر آنها را فروشندگان بازار تشکیل می‌دهند، آمارهای قابل توجهی را به دست آورد.
بر اساس آخرین نظرسنجی که این باشگاه در سال جاری در بخش لپ‌تاپ انجام داده است هم‌اکنون برند دل با 7/30درصد، سونی – وایو با 5/24درصد، توشیبا با 7/13درصد، اچ پی با 1/8درصد و ایسر با 7درصد محبوبیت توانسته اند رتبه اول تا پنجم بازار این کالا را به خود اختصاص دهند.
در این بین برندهایی چون ایسوس، سانیو، اپل، آی‌بی‌ام – لنوو، فوجیتسو زیمنس، سوزوکی، گیگابایت، فراسو، سامسونگ، شارپ، ال‌جی، جونیپر، های گارد، ان‌ای‌سی، بنکیو و هیوندایی نیز در مجموع توانسته اند 16درصد از سهم محبوبیت بازار را به خود اختصاص دهند.
مظفری، مدیر فروش شرکت نقش، عرضه‌کننده لپ‌تاپ‌های TOSHIBA، APPLE، SONY و... در این زمینه می‌گوید: تا حدود یک سال پیش لپ‌تاپ‌های برند توشیبا در بازار بسیار پرفروش بوده و به نوعی رقیب قدرتمند سونی به حساب می‌آمد. اما طی یک سال گذشته با کاهش شدید قیمت لپ‌تاپ در بازار جهانی و به تبع آن بازار داخلی، توجه کاربران لپ‌تاپ به سوی لپ‌تاپ‌های سونی جلب شد و به این ترتیب کاهش قیمت لپ‌تاپ‌های سونی باعث افزایش فروش آن شد.
به این ترتیب در بازار امسال، لپ‌تاپ‌های سونی بیشترین متقاضی را داشتند و پس از آن DELL در رتبه بعدی قرار دارد.
ACER به دلیل عرضه لپ‌تاپ‌های ارزان قیمت نیز در رده بعدی فروش قرار دارد. APPLE ،HP و سایر برندها نیز رده‌های بعدی فروش را به خود اختصاص داده‌اند.
به گفته مدیر فروش شرکت نقش، توجه اکثر کاربران لپ‌تاپ طی یک سال گذشته به سمت لپ‌تاپ‌های ارزان‌قیمت جلب شده است و تعداد افرادی که به قابلیت‌های لپ‌تاپ توجه بیشتری دارند تا قیمت و ظاهر آن نیز کاهش یافته است.
وی همچنین معتقد است، ورود لپ‌تاپ‌های ارزان قیمت، کم حجم و فانتزی به بازار همچنین باعث تغییر سلیقه کاربران شده است و امروزه بازار لپ‌تاپ با کاربران فانتزی‌پسندی مواجه است که به رنگ و ظاهر لپ‌تاپ توجه خاصی دارند.
یک فروشنده دیگر نیز از رشد فروش لپ‌تاپ‌های APPLE طی سال 87 خبر داد و گفت :شرکت APPLE در سال 2008پروسسور لپ‌تاپ‌های خود را به INTEL تغییر داده و اکنون لپ‌تاپ‌های این برند علاوه بر سیستم عامل مخصوص لپ‌تاپ‌های APPLE که MAC است، به ویندوز نیز مجهز است و این موضوع باعث رشد تقاضا برای لپ‌تاپ‌های این برند شده است.
بکایی، مدیر فروش شرکت اپل ایران عرضه‌کننده لپ‌تاپ‌های APPLE نیز در این رابطه گفت: ما قبول داریم که سهم فروش این برند در بازارهای جهانی و داخلی نسبت به سایر برندها کم است، اما این موضوع به علت این است که لپ‌تاپ‌های این برند کاربران خاصی دارند که هدفشان از خرید لپ‌تاپ انجام امور خاص و حرفهای است.
معمای پیچیده نمایندگی‌های فروش
اینکه رشد آمار فروش لپ‌تاپ با عامل ناخوشایندی چون رشد قارچ‌گونه نمایندگی‌های فروش بی‌اسم و رسم همراه بوده، موضوعی است که نه تنها خریداران بلکه آن دسته از فروشندگانی را که خدمات پس از فروش آنها نظم و ماهیت بهتر و بیشتری دارد، گله‌مند کرده است.
مظفری، مدیر فروش شرکت نقش، در این رابطه می‌گوید: متاسفانه به دلیل اینکه صنف رایانه در این زمینه با هم متحد نیستند مشکلاتی از این دست پیش می‌آید و علاوه براین به دلیل رقابت شدید بین فروشندگان برای فروش بیشتر معضلی به نام شکست بی‌دلیل قیمت‌ها نیز وجود دارد. به گفته مدیر فروش این شرکت، نقش از سال 80 به طور تخصصی به خریداران لپ‌تاپ خدمات پس از فروش ارائه می‌کند. وی افزود: ما هنوز عقیده داریم باید در قبال خدماتی که به مشتری ارائه می‌دهیم، از وی مبلغی حدود 30 تا 50هزار تومان دریافت کنیم و هنگام فروش لپ‌تاپ بابت گارانتی لپ‌تاپ این مبلغ را از خریدار اخذ می‌کنیم.
امیدی، مدیر فروش شرکت زیگورات نیز در این رابطه می‌گوید: نمایندگی رسمی فروش بابت لپ‌تاپ در کشور وجود ندارد. چرا که کشور ما سال‌ها است در تحریم اقتصادی است و لپ‌تاپ‌های وارداتی اکثرا آمریکایی هستند و فاقد نمایندگی. به این ترتیب وزارت بازرگانی مجوزی به شرکت‌ها ارائه می‌کند تا بتوانند به خریداران لپ‌تاپ‌های وارداتی خدمات پس از فروش ارائه دهند. البته برخی شرکت‌ها نیز از طرف شرکت‌هایی که در دبی فعالیت می‌کنند، خدمات پس از فروش به خریداران ارائه می‌دهند.
مدیر فروش شرکت اپل ایران نیز در این رابطه می‌گوید: شرکت‌هایی که به اشتباه تحت نام نمایندگی فروش فعالیت می‌کنند در واقع شرکت‌های خدمات‌دهنده هستند و نباید از عنوان نمایندگی فروش برای آنها استفاده کرد.
فیضی مدیر عامل شرکت ایران رهجو نیز در این رابطه گفت: برخی از فروشندگان نسبت به ایران رهجو کم لطفی کرده و می‌گویند لپ‌تاپ‌های ایران رهجو مخصوص کاربران آسیایی تولید شده و این شرکت را نماینده تولیدکننده آسیایی معرفی می‌کنند.
در حالی که این موضوع صحت ندارد و چطور ممکن است یک تولیدکننده بزرگ لپ‌تاپ برای کاربران آسیایی و اروپایی تبعیضی در تولید قایل شود و اصلا اینکه تولیدکننده از اینکه ملیت کاربر چیست و ... اطلاعی ندارد.
بازار لپ‌تاپ در سالی که گذشت
فعالان بازار ارزیابی‌های متفاوتی از بازار لپ‌تاپ در سال گذشته دارند.
گروهی براین باورند بازار لپ‌تاپ طی سال گذشته بازاری پویا ،سیال و روان بوده و گروهی معتقدند رکود اقتصادی جهانی و افت شدید قیمت‌ها و در کنار آن عرضه مدل‌هایی با قابلیت پایین و قیمت ارزان باعث حرکت بازار به سمت لپ‌تاپ‌های ارزان و بی‌کیفیت شده است.
آنچه مسلم است، این کاهش قیمت باعث شده بسیاری از افرادی که خرید لپ‌تاپ برایشان تا سال‌ها بعد میسر نبود به جمع لپ‌تاپ‌داران بپیوندند و نتیجه آن شد که طبق اعلام فعالان بازار میزان واردات و فروش این کالا افزایش یابد.
اما این افزایش عرضه، افزایش مشکلات را نیز به همراه داشته است. نبود سیستم‌های خدمات پس از فروش پیشرفته و همچنین فقدان تعمیرگاه‌های مجهز و استاندارد تعمیر لپ‌تاپ عملا بخش عمده مشتریان را از مزایای این دستگاه محروم کرده است.
بسیاری از فروشندگان به ارائه یک برگه گارانتی بی‌نام و نشان بسنده می‌کنند که در صورت بروز مشکل برای کاربر اساسا قادر به رفع مشکل نیست.
شاید از همین روست که رییس شورای انتظامی‌سازمان نظام صنفی استان تهران نیز چند روز قبل از جریان داشتن پرونده‌های متعدد شکایت مشتریان از خدمات پس از فروش لپ‌تاپ خبر داد.
مهرداد ذولفقاریان پیشنهاد کرده است که ارائه‌کنندگان محصولات نوت‌بوک بیشتر نوع خدمات‌رسانی نمایندگی‌های خود را کنترل کنند تا از رعایت اصول حرفهای و صنفی توسط آنان مطمئن شده و با پیشگیری از مواردی مبنی بر نارضایتی مشتریان، مجبور به پاسخگویی نباشند.
اما در این بازار به هم ریخته از شرکت‌هایی که خود عملا نماینده واقعی و رسمی شرکت‌های خارجی نیستند، ولی چنین تبلیغ می‌کنند و به واقع خود مشغول فریب دادن مشتریان هستند چه انتظاری می‌توان داشت؟
منبع : دنیای اقتصاد
- ۸۷/۱۲/۲۱
