درس‌های ترکیه از جنگ ایران و اسراییل
نگار قیصری - آکادمی ملی اطلاعات (MIA) ترکیه، گزارشی با عنوان «جنگ ۱۲ روزه و درس‌هایی برای ترکیه» منتشر کرد که در آن، درگیری بین رژیم صهیونیستی و ایران در بازه زمانی ۱۳ تا ۲۴ ژوئن، بررسی شده است.
این جنگ که عموماً به عنوان «جنگ ۱۲ روزه» شناخته می‌شود، مورد بررسی نظامی، اطلاعاتی، سیاسی و فناوری قرار گرفته و درس‌های استراتژیکی که ترکیه باید از آن بگیرد، برجسته شده است.
- ترکیه باید برای تهدیدات مشابه آماده شود
گزارش آکادمی ملی اطلاعات مدعی شده که هرچند ایران تلاش کرد با ظرفیت پیشرفته موشک‌های مافوق صوت خود، توازن برقرار کند، اما این تسلیحات، در مقابل سامانه‌های دفاع هوایی چندلایه، موفقیت محدودی کسب کردند. این گزارش تصریح کرده دشواری اسرائیل در مقابله با این موشک‌ها با وجود برتری فناوری‌اش «نشان می‌دهد ترکیه نیز باید برای تهدیدات مشابه آماده باشد.» گزارش یادشده، توصیه کرده سامانه‌های دفاع هوایی، مدرن‌سازی و قابلیت‌های ضدموشکی نیز تقویت شود.
طبق گزارش MIA، جنگ ۱۲ روزه، «نمونه برجسته‌ای از جنگ‌های نسل جدید است که در مدت زمان کوتاه، تأثیرات عمیقی ایجاد می‌کند.» این جنگ که با حملات هوایی غافلگیرکننده اسرائیل و عملیات ترور آغاز شد و با بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا به پایان رسید.
این گزارش، به‌وضوح نشان داده چگونه فناوری‌های نوین جنگی، به‌ویژه عناصر هوایی، روند جنگ را تغییر داده‌اند، در حالی که «ابزارهایی مانند جنگ سایبری، حملات الکترونیکی و دستکاری دیجیتال که هدف آنها تأثیرگذاری بر افکار عمومی است، نیز برجسته شده‌اند.» در این راستا، اکنون جنگ، بیانگر دوره جدیدی است که شکل‌های چندبعدی مبارزه، فراتر از ارتش‌های کلاسیک اهمیت یافته‌اند.
گزارش آکادمی ملی اطلاعات مشخص کرد شبکه‌های اطلاعاتی و عملیاتی اسرائیل که سال‌ها در داخل ایران فعالیت می‌کردند، نقش تعیین‌کننده‌ای در جنگ داشتند و نشان دادند چگونه ساختارهای اطلاعاتی مدرن، می‌توانند سرنوشت جنگ را شکل دهند.
- نیاز به توسعه راهکارهای بومی
این گزارش، بار دیگر بر اهمیت فرایند یکپارچه‌سازی سامانه‌های سرنشین‌دار و بدون سرنشین نیروی هوایی ترکیه، پس از این جنگ 12 روزه تأکید کرد: «نیاز است راهکارهای بومی برای استفاده از فناوری‌های غیرنظامی در حوزه نظامی، به‌ویژه ظرفیت تولید انبوه، به‌طور گسترده توسعه یابد.» گزارش MIA یادآور شد صنعت دفاعی، نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و چندجانبه است.
طبق گزارش MIA، در ایران، به‌دلیل «ضعف سامانه‌های هشدار زودهنگام و زیرساخت پناهگاه‌ها»، تلفات غیرنظامیان در بسیاری از شهرها، به‌ویژه پایتخت آن، تهران، رخ داد.
این گزارش، با توجه به جلوگیری اسرائیل از خسارات مشابه به‌دلیل ساختار پیشرفته دفاع غیرنظامی تصریح کرد: «ترکیه نیز باید زیرساخت‌های مشابهی در شهرهای بزرگ ایجاد کند» بر اساس این گزارش، «ظرفیت دفاع غیرنظامی در درگیری‌های آینده، اهمیت حیاتی خواهد داشت.»
- صنعت دفاعی، هدف اول سرویس‌های اطلاعاتی
طبق ارزیابیMIA «به‌طور مشخص، صنعت دفاعی به یکی از اهداف اول سرویس‌های اطلاعاتی خارجی تبدیل شده» و توصیه کرده: «ترکیه، سیاست‌های امنیتی پیشگیرانه برای حفاظت از فعالان این حوزه را توسعه دهد.» این گزارش تأکید کرده: «آموزش پرسنل کلیدی، سامانه‌های هشدار زودهنگام و اقدامات حفاظت دیجیتال، عوامل تعیین‌‌کننده جنگ‌های احتمالی آینده هستند.»
این گزارش بیان کرد: «اگر مسیرهای حل‌وفصل دیپلماتیک در ایران مسدود شود، بی‌ثباتی منطقه‌ای، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.» این وضعیت، می‌تواند موج مهاجرت گسترده به سوی ترکیه، اختلال در تأمین انرژی و مخاطرات امنیت مرزی ایجاد کند: «ترکیه باید برای چنین سناریوهایی آماده باشد.»
در ارزیابی آکادمی ملی اطلاعات پیش‌بینی شده اگر جنگ جدیدی در محور اسرائیل-ایران رخ دهد: «این درگیری از جنگ‌های قبلی، خونین‌تر خواهد بود» و در ادامه تشریح شده «ترکیه باید استراتژی چندجانبه‌ای برای مقابله با این احتمال، توسعه دهد.»
- ارزیابی
در بخش ارزیابی گزارش MIA ذکر شده: «جنگ ۱۲ روزه بین اسرائیل و ایران در ژوئن ۲۰۲۵، نشان داد میدان نبرد مدرن، تنها محدود به درگیری‌های کینتیک [نبردهای فیزیکی] نیست و تأثیر بعد سایبری و الکترومغناطیسی بر نتایج درگیری‌ها، روز به روز تعیین‌کننده‌تر می‌شود.»
در ادامه گزارش آمده: «جنگ ۱۲ روزه، درس‌های مهمی درباره ویژگی‌ها و توانایی‌هایی که نیروی هوایی مدرن و مؤثر باید داشته باشد، ارائه کرد.» در نتیجه، جنگ ۱۲ روزه نشان داد جنگ سایبری، الکترونیکی و شناختی که از عناصر شکل‌دهنده محیط جنگ در قرن 21 هستند، دیگر مستقل نیستند، بلکه اجزای درهم‌تنیده و جدایی‌ناپذیر برنامه‌ریزی عملیات مشترک‌اند.»
آکادمی ملی اطلاعات، ۶ ژانویه ۲۰۲۴ به ریاست ابراهیم کالین، در مراسم سالگرد ۹۷ سالگی سازمان ملی اطلاعات (MIT) در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۴ افتتاح شد. (منبع:عصرارتباط)