ITanalyze

پایان مهلت شرکتهای خدمات دهنده اینترنت و موبایل و نیز سررسید قولهای وزیر ارتباطات برای بهبود شرایط بهمن ماه اعلام شده است.

معضل اختلالات اینترنت و موبایل در ایران چیز تازه ای نیست و از زمانی که این دو فناوری وارد کشور شده یعنی زمانی که اینترنت با سرعت دایل آپ تنها در اختیار افراد معدودی بود و زمانی که موبایل تنها برای مکالمه بود، کاربران از این خدمات شکایت داشتند و حالا با گسترش فناوریها و با وجود اینکه اینترنت با چندین برابر سرعت در دسترس بیش از ۳۰ میلیون کاربر قرار دارد و مشترکان موبایل می توانند از انواع خدمات و سرویسها بر روی گوشی خود بهره ببرند باز هم از وضعیت سرویس دهی این خدمات راضی نیستند.
** اینترنت ایران در جایگاه جهانی روسفید نشد

معضل اینترنت در ایران برهیچ کس پوشیده نیست؛ شبکه ای که به دلایل مختلفی چون کمبود سرانه پهنای باند، کیفیت پایین و قیمت بالا در میان سایر شبکه های کشورهای مختلف جهان جایگاه خوبی را به خود اختصاص نداده و این روزها که اینترنت موبایل با فناوری نسل سوم و چهارم نیز در کشور فراگیر شده، مشکلات این بخش دوچندان شده است.

این موضوع را می توان در آخرین گزارش اندازه گیری اتحادیه جهانی مخابرات از وضعیت ایران به اثبات رساند. در این ارزیابی، سرانه پهنای باند اینترنت به ازای هر ایرانی ۴ کیلوبیت بر ثانیه از میزان بیش از ۱۰۰ ترابیت ظرفیت پهنای باند دنیا اعلام شده و این در حالی است که سرانه کشور ترکیه در این حوزه ۵۰ کیلوبیت و کشور قطر ۱۰۰ کیلوبیت برآورد می شود؛ از طرفی کف دسترسی به اینترنت در دنیا ۲ مگابیت برثانیه و سقف سرعت اینترنت ۲۰ مگابیت در ثانیه است اما در ایران متوسط سرعت دسترسی کاربران به اینترنت به ۵۱۲ کیلوبیت بر ثانیه هم نمی رسد.
** رتبه جهانی ایران در اینترنت

وضعیت دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران نشان می دهد که تنها ۴ درصد جمعیت کشور کاربر اینترنت پرسرعت با فناوری سیمی همچون ADSL و حدود ۱.۴ درصد با فناوری بی سیم مانند وایمکس و موبایل، به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند و ایران در رتبه ۹۰ از ۱۵۷ کشور جهان جای دارد؛ در این ارزیابی، کشور اول منطقه قطر با رتبه ۳۱ و امتیاز ۶.۵۴ و امارات متحده عربی با رتبه ۳۳ و امتیاز ۶.۴۱ است که با مشاهده امتیاز فعلی کشور یعنی ۳.۸، ایران باید در ۲.۵ سال آینده برای تحقق اهداف برنامه پنجم توسعه که رسیدن به جایگاه دوم منطقه در بخش ICT است حداقل ۲.۶ امتیاز به امتیاز فعلیش اضافه شود.

در این بررسی ایران دارای ۳۸ میلیون مشترک تلفن ثابت است و ضریب نفوذ موبایل نیز در کشور ما به ازای هر ۱۰۰ نفر ۷۷ نفر اعلام شده و درصد خانوارهای دارای رایانه نیز حدود ۴۲ درصد و خانوارهای دارای دسترسی به اینترنت حدود ۲۷ درصد است؛ در این بررسی ها ایران دارای ضریب نفوذ ۲۶ درصدی افراد متصل به اینترنت است و بیشترین عقب اقتادگی کشور در حوزه ICT نیز مربوط به این بخش می شود به نحوی که رتبه ایران در این بخش ۱۱۰ از ۱۵۷ کشور اعلام شده است؛ در همین حال متوسط قیمت دسترسی کاربران به اینترنت پهن باند به ازای هر یک مگابیت بر ثانیه نیز حدود ۱۹ دلار برآورد می شود که در این محاسبه حداقل سرعت کاربران ۲۵۶ کیلوبیت بر ثانیه در نظر گرفته شده است.
** وزیر ارتباطات و دغدغه اینترنت وصله پینه ای

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از روزهای نخست حضور خود در وزارت ارتباطات قول بهبود وضعیت کیفیت اینترنت و موبایل را داد و تا به امروز نیز بارها مردم را به صبر دعوت کرده و وعده داده که مشکلات را حل می کند.

اما تلاش پررنگتر محمود واعظی برای بهبود اوضاع از زمانی شروع شد که حسن روحانی در سال اول رئیس جمهوری خود، در روز جهانی ارتباطات و جشنواره فاوا – ۲۷ اردیبهشت ۹۳ - تاکید کرد که از وضعیت اینترنت راضی نیست.

وی گفت: « بنده به عنوان رئیس جمهور از شرایط پهنای باند راضی نیستم، قرار ما با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این است که هرچه سریعتر به نسل ۳ و ۴ برسیم. پهنای باند نه تنها برای منازل حتی برای موبایل‌هایی که در اختیار مردم و کاربران است باید اختصاص یاید و این کار با حضور همه شرکت‌های خصوصی باید انجام شود.»

از این اظهارات کاملا می توان به وضعیت شبکه اینترنت پی برد؛ شبکه ای که مسئولان نیز معتقد به مشکلات متعدد آن هستند و کاربران نیز هیچ دلخوشی از آن ندارند؛ چنانکه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که از هجمه رسانه ها و مردم برای رفع مشکلات به ستوه آمده در جمع خبرنگاران گفت: «ما وارث یک شبکه اینترنت وصله پینه ای هستیم که از سال های گذشته به ارث رسیده است به همین دلیل ناچاریم این شبکه را ترمیم کنیم.»

با دستور وزیر، کارگروهی متشکل از نمایندگان شرکت ارتباطات زیرساخت و رگولاتوری و نیز اپراتورهای اینترنت و مخابرات برای بررسی وضعیت اینترنت کشور تشکیل شد تا ابعاد مختلف رفع مشکلات اینترنت را شناسایی و آن را اعلام کنند.

در مورد موبایل نیز وزیر ارتباطات در آخرین اظهارات خود وعده یک ماهه برای رفع اختلالات مطرح و اعلام کرد: « به مردم بشارت می‌دهیم که اختلالات ظرف یک‌ماه آینده برطرف می‌شود. »
** بهمن ماه و زمان حل مشکلات اینترنت و موبایل

اختلالات موبایل و اینترنت هنوز ادامه دارد و پس از آنکه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات چندین بار ضرب الاجل برای رفع مشکلات تعیین کرد اعلام شد که بهمن ماه فرصت اپراتورهای موبایل برای حل اختلالات به اتمام می رسد و از طرفی کارگروه اینترنت نیز باید نتایج ارزیابی در این زمینه را اعلام کند.

هم اکنون کاربران اینترنت و موبایل با مشکلات و اختلالات بسیاری در دسترسی به این سرویس های ارتباطی مواجه شده اند.

قطع و وصلی های گاه و بیگاه، از دسترس خارج شدن، خط رو خطی مداوم و قطعی حین مکالمه و اشغالی، پیغام های خطا در شماره گیری و به طور کل اختلالات در آنتن دهی مواجه اند؛ در همین حال کاربران اینترنت خانگی و کاربران اینترنت موبایل نیز برای ورود به دنیای اینترنت راه به جایی نمی برند و با تغییر شرکت سرویس دهنده نیز مشکلشان برای سرعت حل نمی شود.

در این میان شرکتهای اینترنتی اختلالات موجود در سرویس اینترنت را مربوط به زیرساختهای ارتباطی می دانند و می گویند کاری از دستشان برنمی آید؛ اتصال به اینترنت موبایل با GPRS و ۳G نیز کاملا مختل است و این درحالی است که قرار بود نسل سوم و چهارم موبایل در جهت افزایش کیفیت دسترسی مشترکان به اینترنت پرسرعت در دست ایرانیان قرار گیرد.
متولیان اینترنت چه می گویند
** رگولاتوری و رضایت از اوضاع

هم اکنون معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مورد وضعیت شبکه های تلفن همراه و پایان مهلت اپراتورها برای رفع اختلالات به مهر گفت: براساس برنامه ریزی های انجام شده اپراتورهای موبایل تا انتهای بهمن ماه زمان دارند که شبکه خود را به پایداری رسانده و مشکلات و اختلالات را رفع کنند.

وی با بیان اینکه ۳ دوره گزارش ارزیابی از شبکه های موبایل براساس شاخص های مدنظر انجام شده است گفت: نتیجه این بررسی ها نشان می دهد که وضعیت شبکه موبایل نسبت به دوره قبل بهتر بوده و اپراتورها در پایداری شبکه به حد قابل قبولی رسیده اند.

غلامرضا داداش زاده گفت: با این وجود به اپراتورهای همراه اول و ایرانسل تذکر داده ایم که خیلی به دنبال سرعت توسعه نباشد و کیفیت را نیز مدنظر قرار دهند به همین دلیل در دو ماه اخیر تقریبا هر دو اپراتور سرعت توسعه خود را کاهش داده اند و به کیفیت توجه کرده اند و شاهد کاهش اختلالات هستیم.

این مقام مسئول در رگولاتوری با بیان اینکه پیش بینی می شود تا پایان سال ۹۳ به شبکه ای پایدار در حوزه تلفن همراه برسیم افزود: هم اکنون اپراتورها بازار خود برای سرویس های نسل سوم موبایل را جذب کردند و باید از این پس به فکر افزایش کیفیت و رضایت مشترکین باشند.

وی گفت: اواخر بهمن ماه شاخص های مربوط به نسل سوم موبایل و ارزیابی کیفیت اپراتورها را در این سرویس اعلام خواهیم کرد.

دکتر داداش زاده در مورد سطح تعهدات اپراتورها برای پوشش ۳G طبق پروانه گفت: در این پروانه سعی برآن بوده است که توسعه و شاخص ها را با هم داشته باشیم و براین اساس علاوه بر سطح پوشش، الزامات کیفی نیز برای اپراتورها دیده شده است.
** جلوی توسعه ۳G را گرفته ایم

وی با تاکید براینکه در ۲ ماه اخیر جلوی توسعه ۳G را از سوی اپراتورها گرفته ایم تا شاخص های کیفی را بالا ببرند، گفت: در زمینه وضعیت اینترنت نیز ارزیابی های ماهانه صورت می گیرد و تذکراتی به شرکتهای اینترنتی بابت تخلف در کم فروشی پهنای باند داده شده است.

داداش زاده تصریح کرد: در موضوع کیفیت اینترنت چندین عوامل و حلقه های متصل به هم باید سنجیده شود که یکی از آنها خدماتی است که شرکتهای اینترنتی ارائه می دهند که در این زمینه کمیته ارزیابی متشکل از نمایندگان رگولاتوری، زیرساخت، شرکتهای ارائه دهنده خدمات، در حال ارزیابی و بررسی وضع موجود هستند اما آنچه که از شواهد امر پیداست در زمینه ارایه خدمات وضعیت نسبت به قبل تغییر قابل توجهی نداشته است.
** ارتقای کیفیت اینترنت زیر ذره بین رگولاتوری

پیش از این نیز علی اصغر عمیدیان معاون وزیر ارتباطات از تشکیل کمیته ارتقای کیفیت اینترنت برای کنترل کیفی یکپارچه شبکه اینترنت و بهبود کیفیت آن خبر داد و اظهار داشت: اقدامات در دو بخش اینترنت ثابت روی شبکه ADSL و اینترنت همراه در حال انجام است.

وی با بیان اینکه در گذشته به دلیل اختلاف در تخفیف قیمت پهنای باند به ارائه کنندگان خدمات ADSL که از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت اعمال می شد مشترکان دچار مشکل بودند، به مهر گفت: در این مصوبه به برخی از مشترکان تخفیف تعلق می گرفت و برخی شامل این تخفیف نمی شدند؛ براین اساس و برای آنکه تمامی خدمات دهندگان اینترنت از یک قیمت واحد پیروی کنند کاهش ۲۵ درصدی قیمت پهنای باند را برای تمامی این شرکتها اعمال کردیم.

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ادامه داد: در مورد مسائل کیفی اینترنت علاوه بر قیمت باید مشکلات در شبکه مخابرات و ارتباطات زیرساخت نیز واکاوی شود، گفت: در این زمینه کمیته بررسی ارتقای کیفیت شبکه اینترنت تشکیل و به صورت مرتب و هفتگی تشکیل جلسه می دهد تا در نهایت روندی طی شود که بتوانیم کیفیت سرویس را از ابتدا تا انتها که به دست مصرف کننده می رسد به صورت یکپارچه کنترل کنیم.

وی با بیان اینکه نمی توان برای رفع اختلالات شبکه اینترنت زمان مشخص ارائه کرد، افزود: توپولوژی شبکه اینترنت مربوط به ۱۳ سال گذشته است و رفع مشکلات آن کار کوچکی نیست اما به طور قطع برنامه های درنظر گرفته شده برای ارائه این خدمات از سوی مخابرات و زیرساخت و شرکتهای PAP می تواند در کیفیت این شبکه موثر واقع شود.

عمیدیان با بیان اینکه زمان بندی برای انجام این پروژه نمی توان داد، گفت: اقداماتی که از سوی رگولاتوری در زمینه ارتقای کیفیت خدمات انجام می شود در وضعیت نهایی اینترنت تاثیر خواهد داشت و ما امیدواریم که به کیفیت مطلوب این خدمات در کشور برسیم چرا که روند اصولی و درستی را در پیش گرفتیم.
** زیرساخت و تلاش برای افزایش ظرفیت

محمود خسروی معاون وزیر ارتباطات و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت نیز از اقدامات این شرکت برای توسعه ظرفیت پهنای باند داخل کشور خبر داد و این امر را سبب افزایش کیفیت خدمات دسترسی به اینترنت عنوان کرد.

وی با بیان اینکه امسال توسعه خوبی در شبکه IP داخل کشور انجام شده و امیدواریم تا پایان امسال به اهداف توسعه ای برسیم به مهر گفت: ظرفیت IP داخل کشور تا پایان سال دو برابر شده و از ۱.۲ ترابیت به ۲.۵ ترابیت می رسد و در همین حال ظرفیت شبکه انتقال داخلی نیز از ۱۰ گیگابیت به ۱۰۰ گیگابیت خواهد رسید که این اقدامات در جهت اجرای زیرساختهای شبکه ملی اطلاعات و نیز پاسخ به درخواست شرکتهای اینترنتی، مخابرات و اپراتورها خواهد بود که تا حد زیادی سرعت و کیفیت دسترسی کاربران به شبکه های داخلی را بهبود می بخشد.
** بخش خصوصی درصدد تامین پهنای باند

بخش خصوصی اما منشاء این مشکلات را مربوط به وجود انحصار در توزیع پهنای باند اینترنت می داند و معتقد است که راه حل مشکلات اینترنت، آزادسازی در این حوزه است.

محمودرضا خادمی عضو کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای به مهر گفت: اگر در فروش پهنای باند آزاد سازی صورت بگیرد و شرکت های اینترنتی خودشان وارد معامله با شرکت های خارجی شوند این مشکلات برطرف می شود. چرا که هم اکنون قیمت متوسط پهنای باند در جهان حداقل برای هرSTM1 حدود ۲هزار دلار برآورد می شود و این درحالی است که هر STM1 در ایران در حدود ۳۰ میلیون تومان به شرکتهای اینترنتی فروخته می شود.

ی افزود: شرکت ارتباطات زیرساخت باید نقش یک گمرک را در گیت وی داشته باشد و شرکتهای بخش خصوصی تامین پهنای باند را به عهده گیرند با این وجود کیفیت سرویس اینترنت نیز افزایش پیدا می کند و دیگر پرداخت هزینه های فعلی برای یک سرویس اینترنتی گران به نظر نمی رسد، شکی نیست که توسعه اینترنت در گرو تامین اینترنت توسط بخش خصوصی است و این انحصار باید شکسته شود.

به هر ترتیب شواهد نشان می دهد که تلاش برای حل معضل کیفیت اینترنت و موبایل در ایران با توسعه پهنای باند و کاهش نرخ پهنای باند و نیز نظارت بر ارائه دهندگان این خدمات راه به جایی نبرده و همچنان این شبکه های ارتباطی، پایداری لازم را ندارند.

گزارش : معصومه بخشی پور - خبرگزاری مهر