ITanalyze

کمبود انسولین قلمی در کشور نگرانی‌‌هایی برای بیماران دیابتی ایجاد کرده است؛ دارویی که ارزبری بالایی دارد اما به کشورهای همسایه قاچاق می‌‌شود؛ سازمان غذا و دارو، ظرفیتی به نام "سامانه تی‌‌تک" دارد که با استفاده از آن، می‌‌تواند ریشه قاچاق را خشک کند.
 مدتی است که مسئله کمبود انسولین قلمی، نگرانی‌‌هایی برای بیماران دیابتی ایجاد کرده است؛ کاربران فضای مجازی با هشتگ «انسولین نیست» صدای خود را به گوش مسئولان رسانده‌‌اند و رسیدگی سریع به این معضل را خواستار شده‌‌اند.

اما داستان از این قرار است که بیست و هفتم مهر ماه سال جاری، دکتر حیدر محمدی؛ مدیرکل امور داروی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه در حال حاضر انسولین رگولار و NPH را داریم و میزان موجودی آن کافی است، گفت: معتقدم پوشش بیمه‌‌ای انسولین قلمی خارجی و وارداتی سیاست اشتباهی بود! باید تفاوتی میان پوشش بیمه‌‌ای انسولین‌‌های وارداتی با نمونه‌‌های انسولین تولید داخلی وجود داشته باشد.

این اظهارات در حالی است که تقریبا قریب به اتفاق تمام بیماران دیابتی از انسولین‌‌های قلمی خارجی استفاده می‌‌کنند و پزشکان نیز معتقدند انسولین‌‌های قلمی به دلیل سهولت در مصرف، برای بیماران مناسب‌‌ترند.

دکتر استقامتی، پزشک متخصص غدد و متابولیسم می‌‌گوید عقب‌‌گرد بیماران به استفاده از انسولین‌‌هایی با تکنولوژی‌‌های قدیمی‌‌تر، نیاز به آموزش تزریقات انسولین و تنظیم دوز آن دارد که این آموزش‌‌ها در شرایط فعلی کرونا، منجر به افزایش بار بیمارستان‌‌ها  مراکز درمانی و درنتیحه افزایش شیوع بیماری خواهد شد.

مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو در گفت‌‌وگو با تسنیم، یکی دیگر از علل عمده کمبود انسولین در کشور را قاچاق معکوس این دارو عنوان کرده است.

علت مهم رخداد قاچاق معکوس، تخصیص ارز دولتی به واردات داروهاست؛ در واقع، به دلیل شکاف عمیق بین نرخ ارز دولتی و آزاد، انسولین‌‌هایی که با ارز 4200 تومانی به فروش می‌‌رسند، توسط مسافرین و قاچاقچیان به صورت چمدانی از کشور خارج می‌‌شوند و در کشورهای همجوار با نرخ ارز آزاد به فروش می‌‌رسند.

در حقیقت، یارانه‌‌ای که با هدف تسهیل دسترسی مردم ایران به داروها تخصیص می‌‌یابد، بیش از آن‌‌که به افزایش دسترسی مردم کشور به دارو منجر شود، به ابزاری برای تأمین بخشی از داروهای کشورهای همسایه تبدیل شده است!!

سید محمد پاکمهر، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، درباره چرایی کمبود انسولین در کشور می‌‌گوید: "طبق آماری که در اختیار داریم میزان واردات انسولین در شش ماهه امسال نسبت به 6 ماهه سال گذشته نه تنها کاهشی نبوده بلکه افزایشی بوده و یک و سه دهم برابر بیشتر از سال 98 بوده است.

رئیس سازمان غذاودارو دلیل کمبود انسولین قلمی را مشکلات ناشی از تأمین ارز و انتقال آن به شرکت‌‌های خارجی طرف قرارداد به‌دلیل تحریم‌‌های ضد انسانی دشمنان ملت ایران دانسته است.

این اظهارات در حالی است که جمال ارونقی، معاون فنی گمرک، در گفت‌‌وگویی رادیویی درباره آخرین وضعیت ترخیص انسولین از گمرک گفت: دارو و مواد اولیه دارویی جزو سیاست‌‌های ویژه‌‌ای است که گمرک نسبت به ترخیص آن اقدام می‌‌کند؛ مشکلی در زمینه بحث ایستایی انسولین در گمرک وجود ندارد. در سال 99 ما 193 فقره اظهارنامه به ارزش 113 میلیون دلار داشتیم که انسولین از گمرکات کشور ترخیص شده است که نسبت به سال قبل (98) که 147 فقره اظهارنامه با ارزش 100 میلیون دلار بوده است، ما افزایش 13 درصدی ارزشی را در ترخیص این کالا داشته‌‌ایم و طبیعتاً تعداد نیز افزایش پیدا کرده و وضعیت از سال قبل بهتر است و تعداد کالایی که وارد کشور شده بیشتر بوده است.

لطیفی، سخنگوی گمرک نیز اعلام کرده است که واردات هورمون انسولین نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد 315 درصدی داشته است؛ البته واردات سرسوزن انسولین نسبت به مدت مشابه کاهش 52 درصدی را تجربه کرده است.

با وجود گذشت قریب به یک هفته از مشکل کمبود انسولین، بیماران دیابتی هنوز دچار سردرگمی و چشم به راه تأمین انسولین قلمی هستند و به نظر می‌‌رسد، تأمین انسولین قلمی، امسال، بیش از آن‌‌که در گیر و دار نقل و انتقالات ارزی و مشکلات بانکی ناشی از تحریم و مسائل مربوط به گمرک باشد، به دلیل عدم نظارت سازمان غذا و دارو بر نحوه توزیع و درنتیجه قاچاق معکوس آن دچار کمبود شده است.

رئیس سازمان غذا ودارو نسبت به وجود پدیده قاچاق معکوس دارو اعتراف و تصریح کرد:به دلیل مزیت کیفی و قیمتی که در کشور داریم، همواره بخش اعظم تولیدات‌مان به صورت غیرقانونی به خارج از کشور قاچاق می‌شود که عدد آن بسیار بزرگتر از صادرات قانونی دارو و تجهیزات پزشکی است!

در همین راستا، محمود نجفی عرب، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران نیز می‌‌گوید: "با توجه به مشکلات مختلف در ارز 4200 تومانی و قاچاق معکوس دارو ما حتی اگر یک و نیم برابر نیاز کشور انسولین وارد کنیم نیز باز هم احتمالا در بازار مشکلات وجود خواهد داشت. "

وی می‌‌افزاید: "متاسفانه با وجود تمام هشدارهایی که بخش خصوصی در این زمینه داد، دولت همچنان بر تخصیص این نوع ارز تاکید دارد. یکی از اصلی‌‌ترین اشکالات به وجود آمده در این مسیر این است که داروهای ساخت داخل تنها برای مواد اولیه ارز دولتی می‌گیرند اما برخی داروهای وارداتی به طور کامل این ارز را دریافت می‌کنند. در چنین شرایطی واردات دارو برای برخی سودجویان به صرفه می‌شود و آنها از طریق قاچاق معکوس این داروهای وارداتی را بعضاً از کشور خارج می‌کند. از این رو موضوع قاچاق دارو امری قطعی است و یکی از اصلی‌‌ترین عوامل آن ارز 4200 تومانی است."

قاچاق معکوس انسولین از کشورمان به کشورهای همسایه در حالی اتفاق می‌‌افتد که به اذعان معاون غذاوداروی وزارت بهداشت، این دارو، یکی از اقلامی است که بیشترین ارزبری را از کشور دارد! ارزی که با در شرایط تحریمی، با سختی‌‌های بسیاری فراهم می‌‌شود اما سود حاصل از تخصیص آن به جیب سودجویان و نه مردم، می‌‌رود!

بسیاری از کارشناسان حوزه اقتصاد سلامت، حذف ارز دولتی برای واردات کالاهایی مانند دارو را راهکار برون‌‌رفت از بحران کمبود دارویی می‌‌دانند؛ اما این نظر کارشناسی، از دید مسئولین دولتی مغفول مانده است.

این کارشناسان، راه حل مقابله با کمبود برخی داروها در شرایط تحریمی را حذف ارز دولتی و پرداخت مابه‌‌التفاوت ارزی به سازمان‌‌های بیمه‌‌گر می‌‌دانند؛ این امر باعث می‌‌شود شیب قیمتی بالا بین داروهای ایران و کشورهای همجوار وجود نداشته باشد و قاچاق معکوس آن کاهش یابد و در عین حال، مردم متحمل افزایش هزینه‌‌ تأمین دارو نشوند و بیمه ابزاری باشد که از طریق آن، یارانه به جای تأمین‌‌کننده به دست مصرف‌‌کننده برسد؛ البته شرط لازم برای این مسئله، افزایش پوشش بیمه‌‌ای است.

سازمان غذا ودارو برای جلوگیری از قاچاق معکوس انسولین، قرار است آن را براساس کد ملی بیماران توزیع کند؛ استفاده از این روش پایه‌‌ای و قدیمی برای توزیع انسولین، در حالی است که سازمان غذا و دارو، ظرفیت بسیار مناسبی به نام "سامانه تی‌‌تک" دارد که با استفاده از آن، می‌‌تواند ریشه قاچاق معکوس داروها را بیابد و جلوی آن را سد کند.

تی‌‌تک سامانه‌‌ای برای ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت فرآورده‌‌های سلامت محور است که با استفاده از آن پس از بررسی برچسب‌‌ها می‌‌توان رصد کرد که دارو از کارخانه به کدام شرکت پخش ارسال شده و از آنجا به دست کدام ‌داروخانه رسیده است، چه میزان از دارو توسط بیمه پوشش دهی شده و مابقی آن از کدام داروخانه‌‌ها خارج شده است.

ظرفیتی که مدت‌‌هاست از دید مسئولین وزارت بهداشت مغفول مانده است و نتیجه آن، کمبودهای گاه و بیگاهی است که در داروهای مختلف رخ می‌‌دهد و نگرانی‌‌های بسیاری برای مردم ایجاد می‌‌کند.