سینماگران: VODها نباید انحصاری شوند
سینماگران معتقدند اکران آنلاین فیلم‌های سینمایی اقدام مثبتی است که باید تداوم داشته باشد، به شرطی که راهکارهایی برای جلوگیری از قاچاق فیلم‌ها لحاظ شود، همچنین تنوع بیشتری در VODها شکل گیرد و از انحصار خارج شود.
به گزارش فارس، شیوع ویروس کرونا و تعطیلی سینماها، فیلم‌دوستان را به سامانه‌های VOD (ویدئوی درخواستی) سوق داد. این استقبال موجب تولد اکران آنلاین در ایران شد. نخستین فیلمی که این ریسک را پذیرفت، «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا بود که ۳ میلیارد تومان فروخت. پس از آن فیلم‌های دیگری همچون «طلا»، «تیغ و ترمه» و «زیر نظر» هم به صورت آنلاین اکران شدند. طبق اعلام سازمان سینمایی، فیلم‌های سینمایی که برای اکران آنلاین اقدام کنند، ۵۰ میلیون تومان حمایت دریافت میکنند. به فیلم‌هایی که در طول دوره اکران آنلاین امکان پخش تیزر تلویزیونی نداشته باشند، ۱۰ میلیون تومان بیشتر پرداخت می‌شود. البته فیلم‌های محصول مشارکت سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی چنانچه مشارکت آن دستگاه‌ها بیش از ۵۰ درصد بوده است، مشمول این حمایت نمی‌شوند و برای مشارکت کمتر، ۲۰ میلیون تومان حمایت می‌شوند.
اکنون از هفته آینده (یکشنبه اول تیر) سینماهای کشور بازگشایی می‌شوند و اکران آنلاین کمرنگ خواهد شد، با این حال بسیاری از سینماگران معتقدند اکران آنلاین باید ادامه داشته باشد و فیلم‌های کم‌هزینه و کم‌مخاطب را میزبانی کند.
* اکران آنلاین خوب است به شرطی که از قاچاق فیلم مراقبت شود
مرتضی شایسته، تهیه‌کننده فیلم «طلا» که ۲ میلیارد تومان در VODها فروخت، در این باره به فارس گفت: اکران آنلاین برای سینما ایران بسیار خوب است و خاصیتی که دارد این است که تمام کشور فیلم را می‌توانند بینند اما سینما چنین قدرتی ندارد، چون سالن‌هایش محدوداست.
وی ادامه داد: اکران آنلاین اما گرفتاری هم دارد؛ اینکه ما عضو کپی‌رایت نیستیم، سایت‌های متفرقه داریم و سایت‌های متفرقه سوءاستفاده میکنند و فیلم را قاچاق میکنند. قوه قضاییه و نیروی انتظامی باید به این تخلفات رسیدگی کند و این سایت‌ها را ببندد که فیلمی که قرار است به صورت آنلاین پخش شود، درآمدی برای صاحب فیلم حاصل شود، وگرنه دو ـ سه روز نمایش می‌دهند و بعد فیلم از کانال‌های متفرقه پخش می‌شود که حاصلی ندارد.
* اکران فیلم در VODها چندصدایی را به همراه دارد
سیدجمال ساداتیان، تهیه‌کننده سینما هم معتقد است: رسالت پرکردن برخی خلاءها بر گُرده حوزه هنر بخصوص سینما افتاده است که هم بتواند وقت مردم را پر کند و هم حرف مردم را بزند. به همین دلیل سینما نقش کلیدی دارد، حالا امیدوارم یک روزی به این خرد برسیم که بنشینیم این سینما را یکبار تعریف بکنیم و با توجه به آن تعریفی که می‌کنیم، استراتژیِ توسعۀ آن را طراحی کنیم.
وی افزود: به نظرم چون تلویزیون سلیقه‌ای برخورد می‌کند، مخاطبان به سمت سینما اقبال دارند، درصورتی که خیلی از فیلم‌ها ظرفیت نمایش پرده را ندارند، پرده یک مشخصاتی دارد که تماشاچی باید به خودش بقبولاند، از خانه بیرون بیاید، وقت بگذارد و پول خرج کند، اگر حتی بعضی از فیلم‌ها از تلویزیون هم پخش شوند، طرف در خانه حاضر نیست آنها را تماشا کند، چطوری حاضر می‌شود وقت بگذارد و بلیط بخرد؟ به همین دلیل به نظرم VODها برای سینمای کشور حُسن هستند ما به لحاظ ظرفیتِ جمعیتی که در کشور هستند، شاید به راحتی سالی ۲۵۰ تا ۳۰۰ اثر بتوانیم تولید کنیم، و از بین آنها ۱۰، ۱۵ درصد آثاری هستند که ظرفیت نمایش سینمایی دارند، اگر ما سالی ۳۰۰ تا فیلم بسازیم، ۵۰، ۶۰ فیلم را روی پردۀ سینما نمایش بدهیم و باقی را در VODها نمایش بدهیم.
ساداتیان در پاسخ به این پرسش فارس که آیا ساخت فیلم برای پخش از VODها موجب صرفه‌جویی در هزینه ساخت می‌شود، گفت: بعید است، چون تمام اینها با ظرفیت سینمایی ساخته می‌شود، منتها وقتی که ساخته می‌شود تازه خودش را نشان می‌دهد که آیا ظرفیت سینمایی دارد یا ندارد؟ به نظرم اگر ما سالی ۵۰، ۶۰ فیلم قابل‌قبول داشته باشیم که مردم حاضر شوند بابت آن بلیط بخرند و به سینما بروند، ما یکدفعه یک رونق خیلی گسترده‌ای خواهیم داشت، همین الان با همین قیمت بلیط اگر مردم سالی یکبار به سینما بروند، ۸۰ میلیون قطعه بلیط (متوسط ۱۵ هزار تومان) بفروشیم، ماهی ۱۲۰۰ میلیارد تومان گردش مالی داریم، اگر دو بار بروند ۲۴۰۰ میلیارد گردش مالی داریم! بعد یکدفعه چنین گردش مالیِ تصاعدی در سینما تزریق شود، شاید بسیاری از این مسائل حل و فصل شود، شاید آنقدر گردش مالی سینما بالا برود که اصلاً نیاز نباشد دست نیاز به سمت کسی دراز کنیم، اگر ۲۰۰، ۳۰۰ اثر وارد VOD شود، گردش VODها زیاد می‌شود، گردش سینما زیاد می‌شود و سینما جایگاه واقعی خودش را پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: در سینما گفته می‌شد که یک حلقه بسته ۴.۵ میلیون نفری به سینما می‌روند، یعنی ۵ درصد جامعه، ما چرا نمی‌توانیم فکر این همه سلایقی که در جامعه هستند را به سمت سینما معطوف بکنیم؟ شاید بخش اعظم آن به نوع تولیداتی که داریم برمی‌گردد. ما این همه تنوع سلیقه در کشور داریم، چرا نمی‌توانیم برای همۀ سلایق آثار تولید کنیم؟ حالا فیلم‌های سیاسی آنچنانی نه، حداقل فیلم‌های اجتماعی پررنگ را چرا نمی‌سازیم؟ چرا وقتی یک تهیه‌کننده‌ای می‌خواهد فیلم اجتماعی بسازد می‌آید، دست و تنش می‌لرزد که چگونه فیلم را بسازد و از آن بدتر چگونه بتواند آن را اکران کند؟ چرا تناقض داریم؟ قوه قضاییه به فیلم ما (متری شش و نیم) جایزه بدهد و بعد نیروی انتظامی علیه آن موضع داشته باشد؟
ساداتیان تصریح کرد: به شخصه از بحث VODها خیلی استقبال می‌کنم، بالاخره هر کاری وقتی شروع می‌شود در ابتدا نواقصی دارد ولی در اجرا می‌شود نواقص آن را برطرف کرد تا سیر تکاملی خودش را طی کند، به شرطی که اذیتشان نکنند. اصلاً VOD راه‌اندازی شد که چندصدایی در کشور ایجاد کنند، الان دوباره دارند یک سازوکاری درست میکنند که VOD زیر نظر تلویزیون برود، اگر تلویزیون موفق بود که VODها شکل نمی‌گرفت! تلویزیون باید کیفیت کارش را بالا ببرد و با رقیب رقابت بکند نه اینکه سد راهش شود.
این تهیه‌کننده سینما گفت: عادت ما این است که ما باید لوگوی خودمان باشد. روز اول وی‌او‌دی‌ها ۱۲ تا بود، ۹ تای آنها از رده خارج شد و الان دو تا و نصفی مانده که آن دو تا هم با هم یکی شدند. قطعاً باید سینما به نحوی امورات خودش را تأمین کند و دست نیاز به این طرف و آن طرف دراز نکند. شاید نیاز به یک بازنگری اساسی در حوزۀ فرهنگ و هنر کشور بخصوص در حوزۀ سینما باشد، اگر بشود شاید آدم به امیدواری نسبی دست پیدا بکند و اگر نشود مانند همین وضعیت موجود و روزمرگی است.
* VODها نباید انحصاری شوند
امید معلم، روزنامه‌نگار سینمایی هم اکران آنلاین خیلی خوب است و اینکه الان نمونه‌های موفقی در کشورهای خارجی دارد، الان با اینکه حجم تولیدات آمریکا زیاد است و فروش خوبی هم در سینماها دارند ولی الان کمپانی‌هایی مانند نتفلیکس، آمازون، دیزنی، اپل‌تی‌وی و ... بسیار درآمد دارند و اینطوری هم نبوده فیلم‌هایی که می‌سازند فیلم‌های بیخودی باشد، خیلی از این فیلم‌ها مانند فیلم «رُما» ساخته آلفونسو کوآرون که محصول نتفلیکس بود، در اسکار چندین جایزه گرفت.
وی ادامه داد: بحث اکران آنلاین را جدی بگیریم منتها درست جلو برویم ولی طوری نشود که انحصار باشد و ۲ تا VOD برای یک نفر باشد، یعنی آدم‌های مختلف بیایند که بازار رقابت شکل بگیرد.
معلم گفت: ما در طول سال یکسری فیلم‌هایی داریم که آنها بحران اکران هم دارند، فیلم‌ها را در هنر و تجربه می‌بریم که اصلاً دیده نمی‌شوند یا فیلم را با تعداد سالن بالا نمایش می‌دهند که شکست می‌خورد، مثلاً «تختی» در میان چند اثر یکدفعه شکست خورد، این فیلم‌ها می‌تواند در اکران آنلاین قرار بگیرد و فروش خودش را داشته باشد و مخاطب خودش را داشته باشد. ما می‌گوییم ۴ میلیون نفر به سینما می‌روند ولی الزاماً ۴ میلیون نفر سینما را دنبال نمی‌کنند، ۴۰ میلیون نفر سینما را دنبال میکنند یعنی این فیلم‌ها بعداً به شکل لوح فشرده بیرون می‌آید و مردم آنها را می‌بینند، در نتیجه تاثیر سینما را دست‌کم نگیریم، سینما جای مهمی است و مهترین محل گفتمان بشر است. امیدوارم آن را جدی بگیریم.