ITanalyze

در حال حاضر متخصصان زیادی هستند که اعتقاد به جایگزینی طرحی دیگر بجای کارت هوشمند سوخت دارند. اهدافی که در آر.اف.پی اولیه منظور شده بود، در ارتباط با نیروی انتظامی و ارگان‌های دیگر دستخوش تغییر واقع شد و هر کدام سعی در هدایت آن به سمت و نفع سازمانی خود داشته و دارند. در این مقاله به ارایه طرحی بر مبنای پرداخت نقدی و استفاده از شبکه بانکی می‌پردازیم که نقایص طرح اول را رفع نموده و مزایای دیگری هم در بر دارد.
البته از سال‌ها پیش رویای مسولان این بود که اکثر یارانه‌ها را بطور مستقیم پرداخت نمایند و مانع از مصرف بی‌رویه شوند. اخیرا نیز بر اساس طرحی نامعلوم از وزارت بازرگانی قرار است که یارانه گندم، آرد و نان در یک زمان بندی مشخص به تدریج حذف گردد. اما این طرح را دولت‌های قبلی نیز دورخیز کردند که اجرا نمایند اما موفق نشدند. در هر صورت پرداخت نقدی یارانه بهترین نوع ممکن است و با کارت اختصاصی و بن هم نمی‌شود انجام داد. برای هر نوع یارانه که نمی‌شود یک کارت مجزا داد یا یک کاربرد بر روی کارت سوخت قرار داد. در روش نقدی که بر اساس پرداخت از طریق بانک است، همه نوع یارانه را می‌توان به بهترین نحو ممکن توزیع نمود. مهمترین مشکل پرداخت مستمر یارانه، فوت شخص مربوط و ادامه جریان یارانه است که برای این مشکل و موارد دیگر در موقع مناسب بحث خواهیم کرد.
وقتی محصولی جدید به بازار می‌آید، تب تندی عارض بعضی از طراحان شده و آنرا بی‌محابا در بسیاری از موارد نامربوط هم بکار می‌برند. کارت هوشمند و غیرهوشمند آن که به حافظه امن هم شهرت دارد، از این قاعده کلی دور نمانده و در موارد زیادی ایرانیان را به اشتباه انداخته است. یکی از اشتباهات رایج این است که آنرا بیش از حد متعارف خود بکار می‌بریم. نتیجه این می‌شود که راه را نمی‌توانیم تا انتها طی کنیم.
طرح فعلی سهمیه بندی سوخت که با کارت هوشمند انجام می‌شود را می‌توان به دو قسمت عمده تقسیم نمود:
1- از ابتدا تا تسلیم کارت به شخص و رفع اشکال، تعویض، صدور مجدد و از این قبیل.

2- از زمان تسلیم کارت به شخص تا کاربرد کارت در جایگاه و انواع تسویه جایگاه با طرف‌های لازم.
اگر چه ممکن است کارت به خودرو تعلق بگیرد، اما در نهایت به شخصی که دارنده آنست یا باید از سهمیه استفاده کند تحویل می‌شود.
مشکل عمده در قسمت دوم است که احتیاج به دستگاه‌های مفصل برای نصب در جایگاه و شبکه لازم برای تبادل داشته و عملیات تسویه حساب و رفع مغایرت‌های طاقت فرسا دارد. بدی مهم دیگری هم دارد که برای کاربرد دیگری مانند سهمیه دیگر زمینه مناسب ندارد و باید کارهای زیادی را از اول و تکراری انجام داد که در بعضی موارد غیر ممکن است.
خلاصه طرح به ترتیب زیر است:
1- عملیات شناسایی و تشخیص شخص تعلق گیرنده سهمیه، مانند قبل انجام شود. در این مورد نیروی انتظامی کارها را انجام می‌دهد.

2- اطلاعات جهت افتتاح حساب به بانک(ها) ارسال شود.

3- بانک حسابی کوتاه مدت یا قرض‌الحسنه برای آن شخص افتتاح می‌کند.

4- بانک کارتی اعتباری یا دبیت روی همان حساب صادر و به شخص تحویل می‌دهد. این کارت در شعب بانک، شبکه خودپرداز و پوزهای شتاب کار می‌کند.

5- در ابتدای هر ماه یا زمان‌های مقرر، مبلغ سهمیه و فهرست حساب‌ها توسط شرکت پخش به بانک اطلاع داده شده، مبلغ کل به حساب بانک واریز شده و مبلغ سهمیه توسط بانک به هر حساب واریز می‌شود. از این لحظه مبلغ سهمیه برای هر منظوری حتی غیر از سهمیه می‌تواند صرف شود که صرفه جویی زیادی در سوخت نیز ایجاد می‌نماید.

6- جایگاه‌ها در صورت تمایل می‌توانند از بانک‌هایی مانند پارسیان، سامان، کشاورزی و ملت بخواهند که به هزینه خود دستگاه پوز برای دریافت پول نصب نمایند.

7- دارنده حساب و کارت می‌تواند از خودپرداز یا شعبه پول نقد دریافت کرده و در جایگاه مصرف نماید. اگر جایگاهی پوز داشت، می‌تواند مانند فروشگاه و بدون دردسرِ دریافت پول، کارت را بپذیرد.

8- مراحل رفع اشکال، تمدید، تجدید، تعویض، انسداد و نظایر آن با همکاری بانک، نیروی انتظامی و شرکت پخش انجام می‌شود.
چرخه معمول کار در این نقطه تمام می‌شود.
طرح همزمان:
برای آنهایی که مایلند، می‌توان یارانه سوخت را به صورت نقدی و در حسابی در ابتدا یا انتهای ماه واریز کرد و برای آنهایی که مایلند به صورت کارت سوخت باشد به همین صورت عمل کرد. به عبارت دیگر، طرح یارانه نقدی و کارتی با هم و موازی اجرا گردد. از دیگر مزایای این طرح، راحتی آن برای ماشین‌های دولتی و محرمانه است که می‌توانند به راحتی از آن استفاده نمایند و بطور آزاد بنزین دریافت نمایند.
معایبی که در کارت هوشمند سوخت وجود دارد و در این طرح وجود ندارد به قرار زیر است:
1- پوزها، کارت خوان‌ها، سرورها و شبکه جایگاه حذف می‌شوند.

2- تمام مراحل طاقت فرسا و اشکال زای مربوط به جایگاه در مراحل تجمیع و تسویه سهمیه سوخت و کارت مالی حذف می‌شود.

3- تمام سرورها و زحماتی که باید شرکت پخش در سایت مرکزی متحمل شود رفع می‌شود.

4- تمام زحماتی که باید شرکت پخش برای رفع مغایرت و تسویه با جایگاه، مناطق و بانک متحمل شود، رفع می‌شود.

5- کارت هوشمند می‌تواند حذف شود و حساب بانکی جای آنرا می‌گیرد.

6- اگر نهادی اصرار بر صدور کارت هوشمند داشت، می‌توان شناسایی در بانک را بر عهده آن گذاشت.
منافعی که در طرح جدید وجود دارد به قرار زیر است:
1- هزینه‌های زاید جایگاه و بسیاری دیگر که در معایب کارت هوشمند وجود دارد، در این باره وجود ندارد.

2- سهمیه بندی‌های دیگر مانند نان، شکر و غیره را می توان به وسیله آن به راحتی انجام داد که در کارت فعلی بسیار سخت و ناممکن است.

3- پول الکترونیک تشویق و ترغیب شده و تعداد کارت‌های مالی زیاد می‌شود.

4- نقدینگی بانک‌ها زیاد شده و در ازای آن می‌توان به اقتصاد کمک کرد. نیز می‌توان از بانک‌ها در ازای آن اعتبار گرفت.

5- اگر محدودیت خرید را برای کارت‌ها اعمال کنیم، پوزها فعال شده و پول الکترونیک واقعی جریان می‌یابد.

6- اسراف در مصرف، تعدیل و حتی صرفه جویی می‌شود. قدرت انتخاب به شخص اعطا شده و مصرف پایین می‌آید. می‌گویند که دوسوم سهمیه زاهدان قاچاق می‌شود چون همه از سهمیه خود استفاده می‌کنند و اگر نکنند از دستشان می‌رود.

7- فقط یک بانک هزار شعبه‌ای برای اجرای این طرح کافی است. اما در صورت لزوم می‌توان از تمام 16000 شعبه تمام بانک‌ها برای آن استفاده کرد.

8- برای واریز سهمیه احتیاجی به حضور شخص در شعبه نیست. تا مسدود و لغو نشدن سهمیه، واریز می‌تواند ادامه یابد.

9- مصرف و مدیریت حساب در خودپرداز، پوز، شعبه، اینترنت و تلفن بانک می‌تواند انجام شود و حتی به حساب دیگری انتقال یابد.

10- می‌توان سهمیه را از زمانی که لازم است اجرا کرد و مبلغ یارانه را چند ماه بعد پرداخت کرد. فقط منصف باشیم و سود بانکی آنرا به شخص (اشخاص) استفاده کننده بپردازیم.
نکاتی در طرح جدید وجود دارد که به قرار زیر است:
1- فراموش نکنیم که سهمیه بندی عادلانه و جلوگیری از قاچاق سوخت، هدف اصلی طرح است.

2- گاهی گفته شده است که با کارت سوخت می‌توان آمار جالبی از تردد خودرو، رهگیری آن و غیره بدست آورد. این موضوع فرعی بوده و نباید اصل طرحِ سهمیه بندی و تحقق سریعترِ عدالت فدای آن شود. ضمنا چون هیچوقت فروش آزاد و بدون کارت حذف نمی‌شود، کسی که بخواهد پنهان بماند یا کاری خلاف انجام دهد، مشکلی ندارد.

3- بالاخره فروش آزاد نیز مرسوم شده و اکثر آمارهای ما را مخدوش می‌کند. خلافکار نیز از این موضوع بهره می‌برد.

4- مشکل سازمان‌های دولتی و اطلاعاتی نیز در پنهان ماندن آمار و اطلاعاتشان رعایت می‌شود. سهمیه بطور یکجا به آنها پرداخت می‌شود.

5- اگر ماشین‌ها را گازسوز نماییم و یارانه گاز را بطور نامحدود توزیع کنیم، مشکل سوخت برای فقط ماشین‌های سواری بنزین سوز تا حدی حل شده اما اگر راهی برای قاچاق آن پیدا نشود، هنوز مشکل اسراف و عدم رعایت عدالت برقرار می‌ماند.

منبع : ماهنامه راه راست