فیس‌بوک به‌دنبال جلوگیری از انتشار اخبار دروغین
میثم لطفی - شرکت فیس‌بوک به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان با 6/1 میلیارد جمعیت ماه گذشته اعلام کرد همکاری‌های جدیدی را با توییتر و 20 مرکز خبری دیگر آغاز می‌کند تا از این طریق بتواند جلوی انتشار اخبار دروغین را بگیرد و امکان انتشار و به‌اشتراک‌گذاری آنها را غیرممکن کند. از زمانی که این خبر منتشر شد، تئوری‌های مختلف در مورد نحوه فعالیت جدید فیس‌بوک مطرح شد تا مشخص شود این شبکه اجتماعی با چه الگوریتمی می‌خواهد از انتشار خبرهای غیرواقعی جلوگیری کند.
ماه گذشته که سالگرد واقعه 11 سپتامبر و برخورد هواپیماها با مرکز تجارت جهانی آمریکا بود، فیس‌بوک به جای آنکه از فرایندهای ویرایش و بازبینی اخبار استفاده کند، از ارسال تمامی خبرها با این موضوع جلوگیری کرد. آدام موسِری، مدیر مرکز توسعه بخش اخبار News Feed در فیس‌بوک اوایل ماه جاری توضیح داد این مرکز یک شرکت خبری یا رسانه‌ای نیست و به همین دلیل وظیفه‌ای در پوشش‌دهی همه اخبار و اتفاقات ندارد. به هر حال، فیس‌بوک در این سال‌ها اخبار دروغین زیادی به‌اشتراک گذاشته است که مهم‌ترین آنها را بررسی می‌کنیم.
تقلب «باراک اوباما» و «جورج بوش» در انتخابات 2008
فیس‌بوک هفته گذشته از یک سایت اینترنتی به نام Truth Kings پشتیبانی کرد. این سایت اینترنتی خاطره مربوط به انتخابات ریاست‌جمهوری 2008 آمریکا را بازگو کرد که در آن «جورج بوش» وارد کاخ سفید شد. در گزارش این سایت که به قرار زیر منتشر شد، «گروه انتقال» رییس‌جمهور وقت آمریکا را نیز تشریح کرد: «زمانی که انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال 2008 میلادی برگزار می‌شد، مدیر انتخابات تحلیل‌ها و بررسی‌هایی را روی «گروه انتقال» مربوط به بوش انجام داد. این گروه وظیفه مدیریت فعالیت‌های بوش را بر عهده داشت و آن زمان در شبکه اجتماعی فیس‌بوک اعلام شده بود که این گروه تقلب کرده است. باید گفت که در این زمینه هیچ تقلبی صورت نگرفته بود و این خبر به اشتباه روی فیس‌بوک منتشر شد».
هر کدام از کمپین‌های تبلیغاتی برای انتخابات ریاست‌جمهوری «گروه انتقال» تشکیل می‌دهند و زمانی که خبر تقلب روی فیس‌بوک منتشر شده بود، مشکلات عدیده در سیستم اقتصادی و مالی کاخ سفید به وجود آمد تا بوش بتواند خود را از هر گونه تخلف تبرئه کند.
برنامه‌های زنده ناسا
طی هفته جاری سایت خبری Mashable چند خبر در مورد پخش مستقیم تصاویر ویدیویی ناسا از پیاده‌روی خارج از ایستگاه بین‌المللی فضایی (ISS) منتشر کرد و در این مرکز خبری به نقل از ناسا گفته شد که این تصاویر به‌صورت مستقیم در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرند.
چند سایت خبری از جمله UniLand و Viral USA طی روزهای بعد خبر مذکور را به‌اشتراک گذاشتند و طولی نکشید که این خبر در سایت اینترنتی فیس‌بوک هم منتشر شد. اما پس از گذشت مدتی مشخص شد تصاویر ویدیویی مذکور به پیاده‌روی فضانوردان روسی در یکی از عملیات‌های سال 2013 میلادی مربوط می‌شود. ناسا روی سایت اینترنتی خود به‌صورت لحظه به لحظه تصاویر مستقیم عملیات‌های فضایی را پخش می‌کند و هیچ برنامه ویژه‌ای برای پیاده‌روی خارج از ایستگاه بین‌المللی فضایی نداشته است.
حشیش موجب درمان سرطان می‌شود
سال گذشته موسسه ملی سرطان آمریکا روی سایت اینترنتی خود اطلاعاتی را منتشر کرد که رابطه میان درمان سرطان و مصرف حشیش را بررسی کرده بود. گزارش این مرکز با عنوان زیر منتشر شد: «حشیش در شرایط آزمایشگاهی موجب از بین بردن سلول‌های سرطانی شده است».
این مطلب به‌عنوان منبع اصلی سایت خبری HealthNetLive انتخاب شد و فیس‌بوک هم به سرعت خبر مذکور را به‌اشتراک گذاشت. ولی نکته در اینجا بود که خبر مذکور صحت نداشت و پس از گذشت مدتی کوتاه موسسه ملی سلامت آمریکا اعلام کرد چنین رابطه‌ای میان درمان سرطان و مصرف حشیش وجود ندارد. در گزارش‌های تکمیلی گفته شد پزشکان در این زمینه مطالعاتی انجام داده‌اند و هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌اند.
اپل و چراغ جادوی علاءالدین
اوایل ماه جاری میلادی بود که روزنامه واشنگتن‌پست در گزارش ویژه به خبر منتشرشده روی شبکه اجتماعی فیس‌بوک اشاره کرد. در این گزارش گفته شد که فیس‌بوک یک خبر دروغین بزرگ را به‌اشتراک گذاشته است که هیچ‌گونه صحتی ندارد. در خبری که روی فیس‌بوک به‌اشتراک گذاشته شد، مطالبی به نقل از تیم کوک، مدیرعامل شرکت اپل گفته شد. کوک در این خبر گفته بود گوشی هوشمند آیفون 8 با هر آنچه تاکنون دیده‌اید متفاوت است و مانند چراغ جادوی علاءالدین می‌تواند همه آرزوهای شما را برآورده کند. کاربران می‌توانند با هر شیء که می‌خواهند پشت بدنه آیفون 8 را خط بیندازند و دستیار دیجیتالی Siri هم می‌تواند پیش از هرگونه درخواست، نیازهای شما را تشخیص بدهد و پاسخ‌های لازم را در اختیارتان بگذارد.
البته نکته مهم اینجا بود که الگوریتم‌های فیس‌بوک تشخیص ندادند این خبر را یک سایت نامعتبر منتشر کرده است. این سایت که به انتشار اخبار تخیلی می‌پردازد، در این زمینه مزاح کرده بود.
میشل اوباما تغییر جنسیت داده است
ماه گذشته فیس‌بوک لینکی را به‌اشتراک گذاشت که در آن گفته شده بود: «میشل اوباما، همسر رییس‌جمهور فعالی آمریکا با جنسیت مردانه متولد شده بود و پس از گذشت چند سال تغییر جنسیت داد». این مطلب به یک تصویر ویدیویی که سال 2014 میلادی منتشر شده بود، رجوع می‌کرد. در این تصویر ویدیویی نشان داده می‌شد که باراک اوباما در یکی از سخنرانی‌های خود که قصد داشت همسرش را مورد خطاب قرار دهد، به جای آنکه نام میشل را به زبان بیاورد، به‌اشتباه او را مایکل خواند. همین مساله باعث شد مراکز خبری از اتفاق مذکور سوءاستفاده کنند و خبر دروغین را به انتشار برسانند. فیس‌بوک نیز بدون توجه به محتوای مطلب، این خبر را منتشر کرده بود.
به هر حال، طی چند سال اخیر فیس‌بوک انواع مختلف خبرهای اشتباه را که اهمیت زیادی هم داشتند منتشر کرد و همواره تلاش می‌کرد جلوی به‌اشتراک‌گذاری این مطالب را بگیرد. با این وجود تجربه ثابت کرد الگوریتم‌های کنونی فیس‌بوک برای جلوگیری از انتشار اخبار دروغین کارایی ندارد و بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان برای آنکه بتواند اعتبار خود را حفظ کند و به یک بنگاه شایعه‌پراکنی تبدیل نشود، باید هرچه سریع‌تر روش‌های بهتری را برای فعالیت در زمینه اخبار در اختیار بگیرد.