ماجرای بازداشت مالک تلگرام
بسیاری از مردم در ساعات پایانی روز شنبه به وقت گرینویچ با خبری گیج‌کننده روبه‌رو شدند؛ پاول دوروف، مدیرعامل و بنیانگذار تلگرام در یکی از فرودگاه‌های فرانسه بازداشت شد.
مدیرعامل پیام‌رسان تلگرام که این روزها حوالی یک میلیارد کاربر دارد، درحالی در حومه پاریس دستگیر شد که این اقدام توسط دولتی که مدعی آزادی بیان و دنیای آزاد بوده، صورت گرفته است.
دوروف کیست؟
پاول دوروف یک کارآفرین و برنامه‌نویس روس است که بیشتر به‌عنوان بنیانگذار پیام‌رسان تلگرام و شبکه اجتماعی وکانتاکته (VKontakte) شناخته می‌شود. او ۱۰اکتبر ۱۹۸۴ در سن‌پترزبورگ روسیه به دنیا آمد. در سال ۲۰۰۶، دوروف شبکه اجتماعی VKontakte را تأسیس کرد.
پیام‌رسان تلگرام
در واپسین روزهای حضورش در VKontakte، پاول دوروف به همراه برادرش نیکلای دوروف، پیام‌رسان تلگرام را در سال۲۰۱۳ راه‌اندازی کردند. تلگرام به‌دلیل ویژگی‌های امنیتی، سرعت بالا و امکانات متنوعی مانند کانال‌ها و گروه‌های بزرگ، به سرعت محبوبیت پیدا کرد.
ماجرای دستگیری
به گزارش همشهری آنلاین، پاول دوروف به‌عنوان یک شخصیت تأثیرگذار در دنیای فناوری و ارتباطات شناخته می‌شود و رویکردهای نوآورانه‌اش او را به یکی از چهره‌های برجسته در این حوزه تبدیل کرده است. با این حال او پس از آنکه با مسئولان روسیه اختلافاتی درباره حریم خصوصی کاربران و کنترل دولت بر اینترنت پیدا کرد، مجبور به ترک روسیه شد. دوروف پس از آن تقریبا همواره در سفر بوده است. با این حال، شنبه گذشته در فرودگاه بورژه نزدیک پاریس توسط مقامات فرانسوی بازداشت شد. این بازداشت به‌دنبال صدور حکم جلبی در فرانسه انجام شد که براساس آن دوروف به اتهاماتی مانند همکاری در قاچاق موادمخدر، جرائم علیه کودکان و کلاهبرداری به‌دلیل نظارت نامناسب بر محتوای تلگرام تحت تعقیب قرار گرفته بود. مقامات فرانسوی معتقدند که عدم‌همکاری دوروف با پلیس و عدم‌مدیریت محتوای غیرقانونی روی این پلتفرم، منجر به وقوع جرائم متعددی شده است. این بازداشت زمانی اتفاق افتاد که دوروف با جت خصوصی خود از آذربایجان وارد فرانسه شد.
سقوط ارزش کوین‌ها
تلگرام اخیرا در فضای بلاکچین و ارزهای دیجیتال فعالیت‌هایی را آغاز کرده بود که به‌دنبال بازداشت دوروف، بازار رمزارزها، شاهد سقوط توکن‌های مرتبط به تلگرام بود. پس از گزارش رسانه‌های فرانسوی مبنی بر دستگیری پاول دوروف، ارزش تون‌کوین (TON) بیش از 5/14درصد کاهش یافت. در زمان نگارش این گزارش نیز TON با قیمت ۵.۶5دلار معامله می‌شود. علاوه‌براین، توکن DOGS$ که هنوز به‌طور رسمی فهرست نشده است هم با کاهشی 22درصدی مواجه شد. نات‌کوین هم دیگر ارزی بود که با کاهش ۲۰درصدی ارزش خود مواجه شده است.
ماجرای پیچیده
پس از دستگیری دوروف واکنش‌های متفاوتی در محافل مختلف شکل گرفته است؛ عده‌ای آن را سیاسی و در راستای فشار به روسیه دانسته‌اند، برخی هدف را بازار ارزهای دیجیتال عنوان کرده‌اند و بعضی‌ها نیز نقش آمریکا را در این موضوع، پررنگ‌تر از همه می‌دانند. اگر فرض را بر این بگذاریم که اتهامی که فرانسوی‌ها به دوروف وارد کرده‌اند، از سر صداقت باشد پس آزادی بیان که غربی‌ها مدعی‌اش هستند، چه می‌شود؟
تلگرام بیانیه داد
در همین رابطه سایت بی‌بی سی نیز نوشت: اپلیکیشن پیام‌رسان تلگرام در نخستین واکنش به بازداشت پاول دوروف در فرانسه گفته موسس و مدیر میلیاردر آن «چیزی برای پنهان کردن ندارد».
بنا بر گزارش‌ها، شامگاه شنبه ۳ شهریور/۲۴ اوت پس از اینکه هواپیمای اختصاصی آقای دوروف از باکو در جمهوری آذربایجان در فرودگاه لو بورژه پاریس به زمین نشست، پلیس فرانسه او را بازداشت کرد.
به نقل از مقامات فرانسوی گفته شده که بازداشت او در ارتباط با «جرائم» مربوط به پیام‌رسان تلگرام بوده است.
عصر روز - یکشنبه - تلگرام در بیانیه‌ای تاکید کرد که «مجاری نظارتی او همسنگ معیارهای رایج در دنیای فناوری است و به طور دایم هم در حال ارزیابی و بهبود است».
این اپلیکیشن متهم به عدم همکاری با مجریان قانون در مورد قاچاق مواد مخدر، محتوای جنسی کودکان و کلاهبرداری است.
خبرگزاری فرانسه پیشتر به نقل از منابع مطلع گزارش داده است که او روز یکشنبه ۴ شهریور/۲۵ اوت به دادگاه برده می‌شود.
اما تلگرام در بیانیه خود تصریح کرده که آقای دورف به طور متناوب در اروپا سفر می‌کند و تلگرام هم از قوانین اتحادیه اروپا همچون قانون ارایه خدمات دیجیتال پیروی می‌کند. این قانون اتحادیه اروپا با هدف اطمینان از امنیت فضای مجازی و پاسخگو کردن صنایع فناوری در نظر گرفته شده است.
تلگرام همچنین در بیانیه اعتراضی خود به بازداشت آقای دوروف گفته: «تقریبا یک میلیارد کاربر جهانی از تلگرام برای ارتباطات خود و منبع مهمی برای دریافت اطلاعات استفاده می‌کنند».
در پایان این بیانیه آمده: «ما منتظر راه‌حل فوری برای این وضعیت هستیم. تلگرام همراه همه شما است».
تلگرام در رقابت با فیسبوک، یوتیوب، واتس‌اپ، اینستاگرام، تیک‌تاک و وی‌چت یکی از رسانه‌های اجتماعی بزرگ است و به‌ویژه در روسیه، اوکراین و ایران کاربران زیادی از آن استفاده می‌کنند.
تلگرام می‌گوید هدفش این است که تعداد کاربران فعال خود را تا سال آینده به ماهی یک میلیارد نفر برساند.
آقای دوروف اخیرا در مصاحبه‌ای گفته بود که تعداد کاربران این رسانه اجتماعی ۹۰۰ میلیون نفر است.
تلگرام در روسیه و اوکراین و سایر جمهوری‌های استقلال‌یافته اتحاد جماهیر شوروی سابق کاربران زیادی دارد و در جریان جنگ روسیه و اوکراین به یک منبع مهم اطلاعات تبدیل شد و مقامات مسکو و کی‌یف از آن بسیار استفاده می‌کنند.
برخی تحلیگران این اپلیکیشن را «میدان نبرد مجازی» میان روسیه و اوکراین توصیف کرده‌اند.
خبرگزاری تاس به نقل از مقامات سفارت روسیه در پاریس گزارش دادند که تیم آقای دوروف هیچ درخواستی از آنها نکرده است اما خود «اقدامات فوری» را انجام داده‌اند.
پیام‌رسان تلگرام ماه اکتبر ۲۰۱۷ به دلیل خودداری از ارائه کدهای رمزنگاری پیام‌های کاربران به سازمان اطلاعات و امنیت روسیه ۸۰۰ هزار روبل جریمه شد و دادگاه حکم مسدود شدن آن را صادر کرد. اما بعدا این رسانه اجتماعی در روسیه رفع فیلتر شد.
تلگرام متعهد شده است که هرگز اطلاعات کاربران خود را فاش نکند و از این نظر خود را جایگزینی برای رسانه‌های اجتماعی آمریکایی می‌داند که متهم به بهره‌برداری تجاری از داده‌های شخصی کاربران هستند.
درباره پاول دوروف موسس تلگرام چه می‌دانیم؟
پاول دوروف ۳۹ ساله و متولد روسیه است. مجله فوربز ثروت او را ۱۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار تخمین زده است.
او در سال ۲۰۱۴ درخواست‌های دولت روسیه برای جلوگیری از فعالیت کاربران مخالفان دولت در شبکه اجتماعی «وکنتاکته» (به معنای در تماس) را نپذیرفت و روسیه را ترک کرد.
آقای دوروف شبکه اجتماعی «وکنتاکته» را به همراه برادرش نیکولای در سال ۲۰۰۶ تاسیس کرده بود و بعد آن را فروخت.
او در مصاحبه کم‌سابقه‌‌ای در ماه آوریل با تاکر کارلسون، مجری سابق شبکه فاکس نیوز آمریکا، گفت که ایده راه‌اندازی تلگرام پس از فشار دولت روسیه برای ایجاد محدودیت در شبکه اجتماعی «وکنتاکته» به سرش زد.
آقای دوروف در سال ۲۰۱۷ خودش و شرکت تلگرام را به دوبی منتقل کرد. او فضای مطلوب تجاری و «بیطرفی» دوبی را ستود و گفت که قبل از اینکه تصمیم به نقل مکان به دوبی را بگیرد برلین، لندن، سنگاپور و سانفرانسیسکو را امتحان کرده بود.
به گزارش رسانه‌های فرانسوی، آقای دوروف شهروندی امارات متحده عربی را دارد و سه سال پیش، در ماه اوت سال ۲۰۲۱، شهروندی فرانسه را هم به دست آورد.
خبرگزاری رویترز به نقل از رسانه‌های فرانسوی گفت که پاول دوروف علاوه بر اینها شهروند پادشاهی «سنت کیتس و نویس» هم هست، کشوری شامل دو جزیره در دریای کارائیب.
آقای دوروف درباره دلیل استقبال مردم از تلگرام به کارلسون گفته بود: «مردم مستقل بودن را دوست دارند، همچنین عاشق حفظ حریم خصوصی و آزادی هستند. دلایل زیادی وجود دارد که به تلگرام روی می‌اورند.»
تلگرام با استقرار در امارات متحده عربی توانست از مقررات کشورهای غربی برای نظارت بر شبکه‌های اجتماعی در امان بماند.
این رسانه اجتماعی اجازه تشکیل گروه‌هایی با ۲۰۰ هزار عضو می‌دهد و همین باعث شده است که متهم شود که کاربرانش اطلاعات نادرست، ویروس، محتوای نئونازی، آزار جنسی کودکان، و حتی توطئه و اقدامات تروریستی منتشر می‌کنند.
پنج سال پیش پیام‌رسان واتس‌اپ، رقیب تلگرام، برای جلوگیری از پخش شایعاتی که باعث کشته شدن چند نفر در هند شد محدودیت همرسانی محتوا را در سراسر جهان اعمال کرد.
واکنش‌ها چیست؟
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، در تلگرام با یادآوری واکنش گسترده سازمان‌های مدافع حقوق‌بشر در سال ۲۰۱۸، زمانی که دولت روسیه تلگرام را مسدود کرده بود، این سوال را مطرح کرد که آیا سازمان‌های غیردولتی مدافع حقوق بشر در غرب درباره بازداشت آقای دوروف سکوت خواهند کرد؟
او فهرست بلندی از سازمان‌ها از جمله عفو بین‌الملل، آرتیکل۱۹ و دیدبان حقوق بشر را منتشر کرد.
چند مقام روس هم بازداشت آقای دوروف را محکوم کردند.
ادوارد اسنودن، پیمانکار سابق سازمان امنیت ملی آمریکا که پس از فاش کردن جاسوسی گسترده غیرقانونی این سازمان از شهروندان آمریکایی و همچنین شنود مکالمات رهبران کشورهای متحد آمریکا از ایالات متحده گریخته است و در روسیه زندگی می‌کند، در شبکه ایکس نوشت که بازداشت آقای دوروف «نقض حقوق اساسی انسان در آزادی بیان و کنش‌های اجتماعی است».
ایلان ماسک، مالک شبکه ایکس (توییتر سابق)، که خود به دلیل کنترل و نوع مطالبی که در این شبکه منتشر می‌شود با انتقادهایی روبه‌رو است هشتگ زد: «پاول را آزاد کنید» و به کنایه نوشت: «سال ۲۰۳۰ در اروپاست و شما به خاطر لایک کردن یک میم اعدام می‌شوید.»
در مقابل ساختمان سفارت فرانسه در مسکو نیز معترضان به بازداشت آقای دوروف موشک‌های کاغذی مشابه علامت تلگرام را گذاشتند.
تلگرام از محبوب‌ترین پیام رسان‌ها در میان ایرانی‌ها محسوب می‌شود و زمانی تعداد کاربران آن در ایران «بیش از ۴۰ میلیون» برآورد شده بود. اما بعد از فیلتر شدن، تعداد کاربران آن در ایران کمتر شد.
پس از تظاهرات گسترده دی ماه ۱۳۹۶، تلگرام در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ در ایران فیلتر شد و به‌رغم آنکه هنوز فیلتر است، همچنان کاربران زیادی از آن استفاده می‌کنند.
پاول دوروف پیشتر در توییتی اعلام کرده بود که حریم شخصی فروشی نیست و حقوق بشر نباید در خطر باشد.
او در مقابل خواست مقامات تهران برای انتقال سرورهای تلگرام به ایران هم مقاومت کرده بود.
درباره امنیت تلگرام همواره تردیدهایی وجود داشته است. هشت سال پیش کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران هشدار داده بود که کاستی‌های شیوه رمزگذاری پیام می‌تواند امنیت روزنامه‌نگارانی را که از این پیام‌رسان استفاده می‌کنند در معرض خطر قرار بدهد.
در همین رابطه: