مرگ سیاستگذاری کلان در حوزۀ ارتباطات؟
عباس پورخصالیان – چهارده سال پیش، روز ۱۹ آذر ۱۳۸۸ جامعۀ مخابرات کشور ناباورانه خبردار شد که مجید سلیمانیپور، 51 ساله، درگذشته است. روز 22 آذر 1388 الفاظ به سختی باورکردنی خبر در دانشگاه امام حسین(ع) دهان به دهان جمعیت میچرخید؛ کسانی که آمده بودند مجید سلیمانی پور و همسرش را راهی منزل ابدی کنند.
مرگ ناگهانی مدیرعامل شرکتِ خریدارِ مخابرات به دلیل حاشیههای ایجادشده با واکنشهای متفاوتی همراه بود. در مراسم، به اکثر حاضران توضیح داده شد که سلیمانی پور به مرگ طبیعی فوت کرده است.
حتی شرکت اعتماد مبین اطلاعیهای صادر کرد و در آن توضیح داد؛ «در پی تماسهای مکرر جمعی از هموطنان درخصوص علت فوت «مجید سلیمانی پور» و همسر محترمه شان به اطلاع میرساند، مطابق گزارش رسمیپزشکی قانونی، درگذشت مرحوم سلیمانی پور و همسرشان در اثر گازگرفتگی از طریق نشت گاز منوکسیدکربن در اتاق استراحت در نیمه شب پنجشنبه 19 آذرماه و به هنگام خواب اتفاق افتاده است.» [رجوع شود به رسانهها]
به این ترتیب پرونده مرگ نخستین مدیرعامل شرکت توسعه اعتماد مبین بسته شد و به نظرم، پروندۀ سیاستگذاری کلان در حوزۀ مخابرات، نیز!
باید توجه داشت که سهام شرکت مخابرات ایران یک سال پیش از فوت مجید سلیمانی پور، در 19 مرداد ماه سال 87 عرضه شده بود و یک سال بعد، در مهر سال 88 ، در بحبوحۀ شورشهای خیابانیِ «رأی من کو؟»، بزرگترین معاملۀ تاریخ بورس با فروش بلوک 50 درصد و یک سهمی این شرکت به کنسرسیوم توسعۀ اعتماد مبین (متشکل از سه شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران، شهریار مهستان و شرکت سرمایهگذاری توسعه اعتماد) بی سروصدا (!) رقم خورد، در شرایطی که کنسرسیوم مذکور هیچ رقیبی نداشت!
در آن زمان، من در مرکز پژوهشهای مجلس به صورت پارهوقت مشغول کار بودم و روند خصوصیسازی شرکت مخابرات را کنجکاوانه اما مأیوسانه پیگیری میکردم. ولی همین که شنیدم مجید سلیمانی پور به سِمَتِ اولین مدیرعامل و عضو هیات مدیره کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین انتخاب شده، بخصوص وقتی که من وصف سخنرانیاَش در روز 9/9/1388 در مجمع فوق العاده سهامدارانِ شرکت مخابراتِ تازه خصوصیسازی شده را شنیدم [در زیر به خلاصهای از آن اشاره خواهم کرد]، بارقۀ امیدی در من ایجاد شد زیرا که از دیدگاههای نوآورانه و تأملات دلسوزانهاَش در زمینۀ سیاستهای کلان مخابرات و نقشۀ راه آیندۀ شرکت مخابرات ایران باخبر و شاد شدم.
در آن زمان اگر دو نفر بودند که من میشناختمشان و به نظرم توانایی مدیریت عاملی شرکت مخابرات تازه خصوصیسازی شده را داشتند، اولی مهدی صفری بود و دومی مجید سلیمانی پور.
- اولی، دکترای خود را در رشتۀ مخابرات از ایالات متحده آمریکا گرفته بود و پیشینۀ مخابراتی قوی به عنوان مدیرعامل و رییس هیات مدیره صنایع الکترونیک شیراز را داشت؛ اوایل دهۀ 1360 هجری شمسی معاون توسعه و مهندسی شرکت مخابرات ایران بود و با این سابقۀ درخشان بهترین نامزد برای مدیر عاملی در شرکت مخابرات تازه خصوصیسازی شده را داشت. ولی بدا به حال جامعۀ مخابرات کشور! زیرا که او 24 سال پیشتر، در سال 1364، با آمدن غرضی به وزارت پست و تلگراف و تلفن، از مخابرات کوچیده و به وزارت امور خارجه رفته بود، در روسیه و اتریش و جمهوری مولداوی سفیر آکردیتۀ و در آلمان کاردار سفارت جمهوری اسلامیایران، نماینده ویژۀ رییس جمهور در امور دریای خزر، معاون آسیا-اقیانوسیه و معاون اروپا و آمریکا وزارت امور خارجه شده و در زمانی که خصوصیسازی مخابرات رخ میداد، سفیر ایران در چین و برای جامعۀ مخابرات کشور، دور از دسترس بود.
- اما دومیکه در دسترس بود: مجید سلیمانی پور، از آغاز جنگ تحمیلی به مدت پنج سال به طور داوطلبانه در حوزههای تخصصی و فنی مخابرات و جنگال (جنگ الکترونیکی) فعالیت کرده بود؛ کارشناسی خود را با اخذ مدرک مهندسی برق از دانشگاه صنعتی شریف در سال 1364 به پایان رسانیده بود؛ در سال1370 موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته مخابرات از دانشگاه خواجه نصیر شده بود؛ مدرک دکترای خود را در رشتۀ مخابرات موبایل از دانشگاه واترلو کانادا در سال 1378 دریافت کرده بود؛ قائم مقام دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه امام حسین(ع) در سالهای 1379-1378 شده بود؛ رییس دانشکده فنی/ مهندسی دانشگاه امام حسین(ع) در سالهای 1380- 1379 بود؛ رییس پژوهشکدۀ فنی و مهندس همین دانشگاه در سالهای 1385-1384 و سپس قائم مقام دانشگاه امام حسین(ع) شده بود؛ مدیر کنسرسیوم ایران (1387) و در نهایت، با این پشتوانۀ قوی به مدیریت عامل کنسرسیوم اعتماد مبین (1388) انتخاب شده بود. او در کنار این مشاغل، همچنین، مدیر مسوول «فصلنامه مکانیک و هوافضا» و عضو اصلی هیات مدیرۀ انجمن رمز ایران بود، انجمنی که هدف از تأسیسش، ارتقای علم و فناوری رمزنگاری و امنیت ارتباط کشور بود و من (چون که در هیأت مؤسسان انجمن رمز، عضو بودم) از این طریق، وی را میشناختم.
در پاییز 1388 مجید سلیمانی پور، به عنوان اولین مدیرعامل شرکت مخابراتِ تازه خصوصیسازی شده، در روز 9/9/1388 در اولین سخنرانی خود در اولین مجمع سهام داران شرکت مخابرات ایران و جلوی مخابراتیهای کشور، به بحث پیرامون سیاستها و سیاستگذاریهای مخابراتیاش پرداخت و با صلابت و مهارت تمام، دیدگاههای خود را به سمع و نظر جامعۀ مخابرات کشور رساند.
وی در این اجلاس به نکاتِ اساسیِ بسیاری اشاره کرد که خوشبختانه مشروح آن در شمارۀ 157 «ارتباطات» (اُرگان شرکت مخابرات ایران)، مورخ آذر 1388 منتشر شد.
وی در بخش پایانی سخنان خود ضمن اشاره به «سیاستهای کلان شرکت»، 6 حوزۀ سیاستگذاریاش را به شرح زیر برشمرد:
- سیاستهای کلان شرکت مخابرات ایران 1) در حوزۀ مشتریان، 2) در حوزۀ حاکمیت، 3) در حوزۀ سهامداران، 4) در حوزۀ کارکنان و منابع انسانی، 5) در حوزۀ سازمانها و شرکتهای همکار داخلی و خارجی، و 6) در حوزۀ ویژند [برند یا نام تجاری شرکت و محصولاتش].
وی سپس به تشریح هریک از این حوزههای ششگانه پرداخت؛ و ابتدا سرفصلهای«سیاستهای کلان شرکت در حوزۀ مشتریان» را چنین عنوان کرد:
- فرهنگ مشتری مداری، پاسخگویی مسوولان، حفظ حریم مشترکان، توسعۀ کمیو کیفی خدمات جاری و روان، ارتقاء سطح خدمات پس از فروش، ارایۀ خدمات نوین مخابراتی، ترویج فرهنگ استفاده از سیستم مخابراتی، بسترسازی فرهنگی، و تلاش برای تحقق دولت الکترونیکی.
بعد، به سرفصلهای «سیاستهای کلان شرکت در حوزۀ حاکمیت» اشاره کرد، شاملِ:
- نقش آفرینی در توسعۀ کلان کشور، همکاری سازنده با سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، ارتباط با سازمانهای خصوصی، استفادۀ بهینه از منابع شرکت زیرساخت، همکاری با مجلس و سازمان اوراق بهادار (بورس) و اجرای دقیق پروانۀ شرکت مخابرات ایران.
آن گاه وی، به سرفصلهای«سیاستهای کلان شرکت در حوزۀ سهامداران» پرداخت، از آن میان به موارد زیر:
- افزایش حقوق مالکانۀ کلیۀ سهامداران، تأکید بر سرمایهگذاری بلند مدت در مخابرات، کنترل نوسانات غیرمنطقی (سرمایهگذاریها)، گسترش سهم بیشتر به سهام داران خُرد، افزایش نسبت سود به کل سهم، افزایش بهرهوری اقتصادی، ساماندهی دارایی، و پایش و حفط سهم بازار.
آنگاه وی، سرفصلهای «سیاستهای کلان شرکت در حوزۀ کارکنان و منابع انسانی» را چنین دانست:
- افزایش رضایتمندی شغلی کارکنان، ایجاد امنیت شغلی برای کلیۀ کارکنان، رعایت عدالت در توزیع فرصتها و اعطای تسهیلات به همۀ کارکنان، شرکت دادن کارکنان در تصمیمسازیها، تربیت مدیران آینده، توسعۀ نگرش مدیریتی و سرمایهگذاری برای استعدادهای جوان.
وی سرفصلهای «سیاستهای کلان شرکت در حوزۀ سازمانها و شرکتهای همکار داخلی و خارجی» را موارد زیر دانست:
- برون سپاری حداکثری و تأکید بر تصمیم مشارکتی، تعامل و مشارکت سالم و حرفهای با سایر اُپراتورها، تأکید بر تولید (داخلی) و همکاری با شرکتهای داخلی و خارجی.
و در پایان، سرفصلهای «سیاستهای کلان شرکت در حوزۀ نام تجاری» را به شرح زیر معرفی کرد:
- کسب جایگاه در خور شأن شرکت مخابرات ایران و (شرکت ارتباطات) سیار در جهان، همکاری با نهادهای بین المللی، حضور فعال در نشستهای بین المللی، ایجاد بازوی مقتدر تحقیق و توسعه، […]، آینده پژوهی و رصد اطلاعات به روز و نویافتههای علمی، و توسعه سرمایهگذاری در عرصه فناوری نوین.
دریغا که مرگ چه ترفندها برای غافگیری ما دارد!
روحش شاد و خدایش بیامرزاد که من پس از وی، دیگر چنین ذهن شفافی را در میان مدیرانی که میشناسم، بازنیافتم. حتی وقتی که مهدی صفری دیرهنگام دوباره به جامعۀ مخابرات کشوز بازگشت، کار از کار گذشته بود و شرکت مخابرات ایران در شرایط رکود تورمی اقتصاد کشور، با دیو ورشکستگی دست و پنجه نرم میکرد. حیف! (منبع:عصرارتباط)