نظر کارشناسان درباره نحوه اعمال فیلترینگ در کشور
مریم وادی‌پور - با گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و گردش آزاد اطلاعات، فضای مفیدی در اینترنت برای کاربران فراهم شد تا علاوه بر دسترسی به جدیدترین اخبار، اطلاعات و آخرین دستاوردهای علمی دنیا به تبادل اطلاعات با یکدیگر بپردازند، اما در این میان برخی تولیدکنندگان محتوا در فضاهای مجازی با انتشار مطالبی منافی مصالح و منافع عمومی افراد و جوامع، این فضای سالم ارتباطی را به تهدیدی برای کاربران و در نهایت جوامع تبدیل کردند، تا جایی که بیشتر کشورها به سمت فیلترکردن برخی از این سایت‌ها پیش رفتند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند برخی جوامع برای تأمین منافع خود فضای مجازی را به خطری تهدیدکننده برای سایر کشورها تبدیل کرده‌‌اند و لذا برای پاسداری از فرهنگ و حریم کشورها و ملت‌ها باید مانع فعالیت سوء استفاده‌گران این فضاها به مدد فیلترینگ شد.
در مقابل عده‌ای دیگر از کارشناسان با وجود اینکه با اصل فیلتر شدن سایت‌های غیراخلاقی و مخالف منافع و مصالح کشورها موافق هستند، براین باورند که فیلترینگ باید به نحوی اعمال شود که اصل آن زیر سؤال نرود و اساساً فضا برای محققان، پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به بهره‌مندی مثبت از این عرصه ارتباطی محدود و مسدود نشود. آنها می‌گویند با مخاطب‌شناسی دقیق و برنامه‌های هدفمند و هوشمند باید گروه‌های مختلف را دسته‌بندی کرد و با توجه به سلایق آنها، فضا را برای بهره‌مندی مثبت از اینترنت فراهم کرد.
سیدرمضان شجاعی کیاسری، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در این باره به می‌گوید: به دنبال حجم و توسعه‌ای که رسانه‌های مجازی و الکترونیکی در موضوعات مختلف پیدا کردند، سایت‌ها و رسانه‌های مجازی و الکترونیک هم شکل گرفتند. در حقیقت این تکنولوژی، شکل ساختار و فیزیک آن به عنوان پیشرفتی محیرالعقول مورد پذیرش است، اما متأسفانه به تدریج با محتواهای غیرقابل قبول سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که از این طریق ارائه شد، عده زیادی به دنبال تأمین منافع خود، آن را به خطر تهدیدکننده‌ای برای جوامع تبدیل کردند.
وی با اشاره به این که تولیدکنندگان محتوای این سایت‌ها با ایجاد محدودیت‌های مختلف رسانه‌ای مانع از رسیدن صدای ملت ایران به ملت‌های دیگر می‌شوند، می‌گوید: ما نیز برای جلوگیری از هجمه‌هایی که به فرهنگ، شرافت و دیانت کشور دینی و اسلامی‌مان می‌شود، ناچار به ایجاد محدودیت‌هایی در محتوای سایت‌هایی که هیچ سنخیت و علقه‌ای با فرهنگ دینی‌مان ندارد، می‌شویم و در نتیجه این سایت‌ها را فیلتر می‌کنیم.به گفته وی فیلترینگ در همه کشورها پذیرفته شده است با این تفاوت که در ایران ناهنجاری‌ها و کارهای خلاف عرف فیلتر شده، اما آن سوی مرزها صدای عدالتخواهانه و نگاه و نگرش الهی و انسانخواهانه ما فیلتر می‌شود.
به گفته دکتر مسعود ریاضیات، رئیس انجمن شرکت‌های اینترنتی ایران فیلترینگ در کشورها به دو بخش سیاسی و اجتماعی تقسیم و در نهایت جلوی فعالیت سایت‌هایی که برخلاف مصالح و منافع کشورها فعالیت می‌کنند، گرفته می‌شود.
وی درباره چگونگی اعمال محدودیت در سایر کشورها توضیح می‌دهد: شرکت‌های معتبر بین‌المللی از جمله مایکرو سافت و تولیدکننده‌های سیستم‌های عامل کامپیوتری تمهیدات لازم را برای استفاده خانواده‌ها در نظر می‌گیرند تا جلوی مفاسد اجتماعی و اخلاقی به واسطه مدیریت والدین گرفته شود و از سویی شرکت‌ها، سازمان‌ها و دانشگاه‌ها هم می‌توانند با توجه به تشخیصی که می‌دهند جلوی ارتباطات ناسالم و ناصحیح گرفته شود.
وی با بیان این که در ایران برای فیلترینگ جلوی اسامی مضر گرفته می‌شود، می‌گوید: مثلاً اگر کسی قصد ورود به سایت دانشگاهی را داشته باشد که در نام آن کلماتی مشابه به عبارات غیراخلاقی وجود داشته باشد، به این سایت دسترسی نخواهد یافت؛ چرا که نام آن دانشگاه به کلید واژه‌ای که برای فیلترشدن در نظر گرفته شده، نزدیک و در نتیجه سایت فیلتر است. البته در کشور ما هم درباره مسائل اخلاقی و اجتماعی، صاحبان شرکت‌های کامپیوتری می‌توانند به عنوان مشاور فعال شده و به خانواده‌ها در بهره‌مندی آنها از سایت‌های مفید کمک کنند.
ریاضیات با اشاره به این که در ایران کمیسیون مصادیق با حضور نمایندگان سه دستگاه متولی فیلترینگ در کشور تعیین می‌کنند که چه سایت‌هایی باید فیلتر شود، اظهار می‌کند: این کمیسیون مبنای فیلتر شدن را تشخیص داده و تعیین می‌کند و چنانچه سایتی برخلاف مصالح مملکت باشد، جلوی فعالیت آن را می‌گیرد.
این در حالی است که به اعتقاد ما اگر این فیلترینگ اصولی‌تر انجام شده و حتی اعضایی از بخش های خصوصی، اتاق بازرگانی یا انجمن شرکت‌های اینترنتی در کمیسیون حضور داشته باشند، فیلترینگ بهتر و اصولی‌تر انجام خواهد شد.
به اعتقاد وی هم اکنون فیلترینگ در ایران به نحوی انجام می‌شود که جلوی بسیاری از کارهای اساسی محققان، پژوهشگران و صاحبان علم گرفته می‌شود.
این موضوعی است که دکتر امیدعلی مسعودی، عضو شورای پژوهشی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم بر آن تأکید می‌کند. وی به می‌گوید: به هر حال در هر برهه‌ای، دسترسی به اطلاعات به استثنای موارد خاص باید آزاد باشد. هر زمان که این جریان آزاد اطلاعات به امنیت ملی یا خانواده‌ها ضربه وارد کرده و گروه خاصی را مورد هدف قرار دهد، باید با آن برخورد کرد. به این منظور هم باید مخاطبان را دسته‌بندی و نسبت به دسترسی آنها به اطلاعات اقدام کرد.
وی با اشاره به مصادیق فیلترینگ در کشورها توضیح می‌دهد: فیلترینگ یا به منظور حراست از مخاطبان یا در شرایط خاص صورت می‌گیرد. یعنی وقتی در یک جنگ نرم و رویارویی فضاهای مجازی قرار می‌گیریم، به منظور حراست از اطلاعات باید موانعی را برای برخی افراد فراهم کرد، اما این موانع باید محدود باشد چرا که اصل بر آزادی اطلاعات است.
وی با طرح این سؤال که «آیا در شبکه اینترنت فیلترینگ می‌تواند پاسخگو باشد؟» اظهار می‌کند: متأسفانه فیلترینگ، فقط مانعی است که افراد به راحتی می‌توانند از آن عبور کنند، در حالی که ما باید مخاطبان خود را مصون کرده و آنها را متقاعد کنیم که فیلترینگ به منظور حفظ منافع آنها و امنیت ملی کشورشان انجام می‌شود و در اصل فیلترینگ باید به یک پروتکل میان مخاطبان و فرستندگان پیام ایجاد شود و طرفین با حس مسئولیت خود به آن پایبند باشند.
شجاعی کیاسری هم با بیان اینکه امروزه افراد در یک اتاق شیشه‌ای کوچک با همه دنیا ارتباط برقرار می‌کنند، می‌گوید: در این شرایط دیگر نمی‌توان جلوی پیشرفت‌های ارتباطات ایستاد اما مفهوم این امر دسترسی آزاد به همه مطالبی که می‌تواند مورد سوء‌استفاده دشمنان ما قرار گیرد نیست، لذا فیلترینگ در کشور باید به نحوی اعمال شود که علاوه بر حراست و حفظ ارزش‌ها، محدودکننده پژوهشگران، محققان، دانشجویان و اساتید ما در عرصه تولید علم هم نباشد؛ چرا که این محدودیت را هیچ کس نمی‌پذیرد و اگر فیلترینگ اصولی نباشد، انگیزه‌کشی کرده و تبعات بدی به دنبال خواهد داشت.
منبع : روزنامه ایران
- ۹۰/۰۶/۲۹