نگاهی به معضلات چت‌روم‌ها
پاسی از شب گذشته است، خواب انگار به چشمشان نمی‌آید، تلاش دارند تا به سرعت نور، یکدیگر را از عقاید خود که اغلب واقعی هم نیستند باخبر می‌کنند و پس از یک ملاقات حضوری درمی‌یابند که دلباخته‌اند اما این عشق دیری نمی‌پاید که به سردی می‌گراید.
به گزارش فارس شاید هیچکس مخالف ورود فناوری‌های ارتباطی جدید به کشور از جمله فواید استفاده از اینترنت و فضاهای مجازی همچون چت‌روم‌ها یا همان اتاق‌های گفت‌وگو نباشد اما بی‌شک ورود این قبیل فناوری‌ها معایب و مضراتی را نیز برای مردم به خصوص نوجوانان و جوانان در پی دارد که می‌طلبد تا مسئولان و کارشناسان فرهنگی و نیز رسانه‌های جمعی و صدا و سیما برای ارتقای سطح آگاهی و دانش این طیف از جامعه، برنامه‌های مدونی را در نظر گیرند.
ازدواج‌های اینترنتی یکی از تبعات ورود اینترنت به کشور است که متأسفانه برخی از جوانان فرصت‌های ارزشمند زندگی خود را بیشتر صرف ورود در چت‌روم‌ها و آشنایی با افراد مختلف می‌کنند که در همین آشنایی‌ها، زمینه‌های دوستی و علاقه‌مندی میان طرفین شکل می‌گیرد و در نهایت منجر به ازدواج اینترنتی می‌شود.
اما آیا به راستی ازدواج‌های اینترنتی میتواند راهگشا و تأمین‌کننده یک زندگی سلامت و موفق باشد یا زمینه‌های تزلزل آن در آینده‌ای نزدیک بروز میکند؟
* افزایش رو به رشد ازدواج‌های اینترنتی
براساس آمار مرکز مطالعات و پژوهش‌های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، 2درصد ازدواج‌ها در کشور اینترنتی شده است و از هر 100 مورد ازدواج، 2 ازدواج اینترنتی رخ می‌دهد.
کارشناسان معتقدند، در آشنایی‌های اینترنتی بعید است که افراد بتوانند شناخت خوب و مطلوبی از یکدیگر پیدا کنند و فرد شخصیت خود را هرگونه که تمایل داشته باشد به دیگری عرضه میکند؛ معمولاً در ابتدا با یکدیگر آشنا می‌شوند و قول و قرارها گذاشته می‌شود و بعد از آن برای پیدا‌کردن شناخت اقدام می‌کنند در حالی‌که در گذشته حضور خانواده‌ها و معرف‌ها پررنگ بود و معمولاً افرادی که دختر یا پسری را معرفی می‌کردند سعی داشتند تا خانواده‌ها نیز یکدیگر را کاملاً بشناسند.
* فضای مجازی و سوء استفاده شیاطین
محققان و پژوهشگران فضاهای مجازی هشدار می‌دهند؛ شناسایی‌هایی که از طریق ارتباط‌های اینترنتی میان افراد صورت می‌گیرد، بیشتر مورد سوء استفاده انسان‌های شیاد است و خانواده‌ها به ویژه جوانان باید توجه بیشتری به این مسئله کنند.
آمارها نشان می‌دهد، بیش از دو سوم پاسخ‌دهندگان به این سوال که تمایل به چت‌کردن با چه افرادی را دارند، براین باورند که بیشتر دوست دارند با افراد متنوع و ناشناس چت کنند و کمتر از یک سوم تمایل خود را به افراد آشنا بیان داشته‌اند.
*85 درصد ازدواج‌های اینترنتی منجر به طلاق می‌شود
مجید ابهری روانشناس و متخصص علوم رفتاری و آسیب‌شناسی اجتماعی می‌گوید: 85 درصد ازدواج‌های خودگزین و اینترنتی در 3 سال نخست زندگی منجر به طلاق می‌شود.
وی می‌افزاید: ازدواج به عنوان یک امر مقدس و اصلی‌ترین مرحله ورود به زندگی عاطفی با رویکرد پیوند زناشویی از ابتدای تشکیل جامعه بشری مراحل و شکل‌های مختلفی را گذرانیده تا به شکل امروزی تثبیت شده است.
این روانشناس عنوان میکند: مهمترین اقدام یا فرایند قبل از ازدواج موضوع آشنایی بین زن و مرد است و در شکل این آشنایی پس از ازدواج توصیه‌های والدین و بزرگترها به وجود می‌آمد و 94 درصد از اینگونه ازدواج منجر به یک زندگی پایدار و بادوام می‌شد زیرا والدین اگرچه بی‌سواد و متعلق به نسل گذشته باشند اما در این مسئله مهم معیارهایی را در نظر می‌گیرند که از ذهن جوانان کمتر عبور میکند.
متخصص علوم رفتاری و آسیب‌شناسی اجتماعی بیان میکند: متاسفانه در عصر کنونی آداب سنتی و اجتماعی جای خود را به آشنایی‌های خیابانی، ارتباطات تلفنی و اینترنتی داده است.
وعده و وعیدهای دروغین و حرکت به سوی ناکجاآباد!
این روانشناس اظهار میکند: در فضای مجازی سایبر یک مرد 50 ساله خود را پسری 20 ساله قلمداد کرده و نام و مکان خود را وارونه عنوان میکند و یا دختری خود را پسر معرفی می کند و حوادث بعدی ورود به اتاق گپ یا همان چت‌روم‌های بی در و دروازه و بدون کنترل منجر به جنایاتی می‌شود که پاره‌ای از آنها در صفحات حوادث روزنامه‌ها منتشر شده و می‌شود.
ابهری می‌افزاید: بسیاری از نوجوانان و جوانان در همین ارتباطات مجازی دلباخته یکدیگر شده و با هزاران وعده دروغین به محل قرار می‌روند اما متاسفانه سر از ناکجاآباد در می‌آورند.
وی ادامه می‌دهد: به عنوان کسی که 22 سال از عمر خود را در پژوهش و کار میدانی و آسیب‌های اجتماعی گذرانده‌ام توصیه می‌کنم بازنده اصلی در این میان اغلب دختران هستند که بنابر دلایل اجتماعی بیشتر علاقمند به چت می‌شوند.
*چت اعتیادآور است
ابهری بیان میکند: در یک پژوهش اعلام کرده‌اند که ایرانیان در چت مقام نخست را در آسیا دارند که این خود نمی‌تواند آثار مفیدی به دنبال داشته باشد.
وی تصریح میکند: چت‌روم‌ها در کنار سرگرمی و وقت‌گذرانی اغلب به باتلاق هولناک عاطفی برای نوجوانان و جوانان تبدیل می‌شود در غیر این صورت ما با اینترنت، پیامک و ابزار فناوری‌های دیگر مخالف نیستیم.
متخصص علوم رفتاری و آسیب‌شناسی اجتماعی بیان میکند: از نظر آسیب‌شناسی‌های رفتاری 69 درصد از کاربران اینترنت و پیامک اعتیاد روانی بر این فرایندها پیداکرده‌اند که بی‌شباهت به اعتیاد مواد مخدر نیست و ویرانگری‌های عاطفی، اخلاقی و رفتاری را برایشان به دنبال دارد.
ابهری می‌افزاید: سازمان‌های فرهنگی جوانان به ویژه سازمان ملی جوانان با تشکیل سایت‌های گفتگو تحت نظارت میتواند خلاءهای موجود در این زمینه را پر کرده و رسانه‌ها را آموزش و اطلاع‌رسانی و عاقبت این دوستی‌های فاجعه‌آمیز را به جوانان گوشزد کنند تا شاید بتوانم از آثار مخرب این ابزار تهاجم که غافلگیرانه و بدون بسترسازی فرهنگی وارد جامعه ما شده است، جلوگیری کنیم.
اهمیت جذابیت‌های جنسیتی در دنیای اینترنت
روانشناسان معتقدند؛ چت‌کردن مرزهای تازه‌ای در شکل‌گیری خرده فرهنگ‌ها ،ارزش‌ها و هویت جوانان پدید آورده است و ناشناس‌ماندن و تنوع‌گرایی، شوق گرایش به ارتباط با چندنفر را به وجود آورده است و اگرچه در فضای چت، مرزبندی جنسیتی روز به روز ضعیف‌تر می‌شود اما در بیشتر موارد جذابیت‌های جنیسیتی در روابط دنیای مجازی بیش از پیش حائز اهمیت است.
آنان می‌گویند، به دلیل گستردگی فضا و امکان نقش بازی‌کردن و ارایه رفتارهای دوگانه بیشتر چت‌کنندگان معتقدند که محیط چت فضای مناسبی برای انتخاب همسر به شمار نمی‌آید و مردها بیشترین بی‌اعتمادی را به چت به عنوان ابزار انتخاب همسر دارند.
* چت، مثبت یا منفی؟
سیدجواد آرامی روانشناس در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس «توانا»، می‌گوید: هر تکنولوژی و امکان نرم افزاری که با توجه به اینترنت فراهم شده است نکات مثبتی مانند اتاق‌های چت در جهت اهداف اقتصادی و یا اجتماعی دارد که میتواند بسیار موثر واقع شود.
وی عنوان میکند: اگر چت در این زمینه‌ها استفاده شود یعنی این امکان را فراهم کند که انسان‌هایی که از لحاظ مکانی با یکدیگر فاصله دارند در حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تبادل اطلاعات داشته باشند، قطعا میتواند با کمترین هزینه موثر و مفید باشد.
* خلاء برقراری ارتباط در جامعه منجر به چت‌کردن می‌شود
این روانشناس با اشاره به سوء استفاده‌هایی که از اتاق‌های گفت‌وگو می‌شود،بیان میکند: اکثر کسانی که در اتاق‌های چت وارد می‌شوند نوجوان یا جوان هستند و معمولا افرادی از جامعه هستند که جزء نیروهای فعال اجتماعی به حساب نمی‌آیند و بازده اقتصادی ندارند.
وی اضافه میکند: این افراد اوقات فراغت بسیاری دارند که با ورود در اتاق‌های چت فرصت‌هایی را برای خود فراهم می‌کنند و سرگرم می‌شوند.
آرامی می‌گوید: بسیاری از اوقات ورود افراد به حوزه چت به یک سرگرمی، وقت‌گذرانی و در واقع پرکردن خلاءهای دوران جوانی است اما اگر بخواهیم بررسی کنیم که چگونه این ارتباط برقرار می‌شود به این نتیجه می‌رسیم که هیچ مرد و زنی در یک برخورد اولیه با یکدیگر دوست نمی‌شوند.
* دوست‌یابی از طریق چت
این روانشناس اظهار میکند: هنگامی که چارچوب‌های تعریف‌شده ارتباط و عرف اجتماعی وجود ندارد، ارتباط انسان‌ها بسیار سریعتر اتفاق می‌افتد و فضایی مانند چت فرصتی را برای انسان‌ها فراهم میکند.
وی تصریح میکند: وقتی شخص در اتاق‌های چت ارتباط برقرار میکند طرف مقابل هیچ تصوری در ذهنش نیست و از اینکه دیگران نمی‌توانند درباره این ارتباط قضاوت کنند و مشکلی برایش به وجود نمی‌آید، وارد اتاق‌های چت می‌شود.
آرامی با اشاره به اینکه چت‌کردن جنبه سرگرمی دارد، می‌گوید: افراد وارد اتاق‌های مختلف گفت‌وگو می‌شوند تا کسانی را پیدا کنند که اوقات فراغت خود را بتوانند بگذرانند بنابراین ورود اولیه آنان تنها در جهت سرگرمی و نه دوست‌یابی به خصوص با جنس مخالف است.
*دلبستگی‌های اینترنتی، فرار دختران را به دنبال دارد
این روانشناس مرکز درمان بیماری‌های رفتاری عنوان میکند: کسانی که چت می‌کنند با توجه به سنی که مطرح کردیم دانش و آگاهی چندانی به خصوص با جنس مخالف ندارند و نمی‌توانند ارتباط را براساس اصول مشخصی برقرار کرده و بر مبنای آن پیش روند زیرا اطلاعات و مهارت کافی را ندارند.
آرامی می‌گوید: وقتی شخص ارتباطی را در چت برقرار میکند، فرد مقابل در آغاز ارتباط حس می کند که این برقراری ارتباط به زودی قطع می‌شود و تنها برای وقت‌گذرانی است اما پس از مدتی شروع این ارتباط شکل می‌گیرد و ابراز احساساتی که بعدا ممکن است از سوی دو طرف شود و دلبستگی هایی را به وجود آورد که این دلبستگی‌ها در درازمدت عوارضی مانند مقوله دختران فراری یا سوءاستفادههای جسمی و جنسی را به دنبال دارد.
*هویت پنهان
آرامی می‌گوید: معمولا افرادی که جایگاه شغلی مناسبی در اجتماع ندارند وارد اتاق‌های چت می‌شوند و کسانی که ارتباط اجتماعی واقعی در جامعه دارند چندان فرصت نمی‌کنند که چت کرده و خود را درگیر این مسائل کنند.
این روانشناس اضافه میکند: کسانی که ترس اجتماعی و افسردگی دارند و نیز گوشه‌گیر هستند و نمی‌توانند با افراد به راحتی ارتباط برقرار کنند زمینه‌ای در چت می‌یابند که در این موقعیت‌های اجتماعی که هویت‌شان پنهان است خود را معرفی کنند.
وی می‌افزاید: کسانی که روابط‌شان دچار گسیختگی خانوادگی است و مرد و زن از یکدیگر طرد شده‌اند نیز زمینه ورود در اتاق‌های چت را دارند.
* مردان سوء‌استفاده‌‌گر و زنان زودباور!
این روانشناس بیان میکند: بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که دیدگاه مردان در ورود به چت بیشتر سوء استفاده از احساسات زنان و دختران است و با توجه به اینکه زنان احساساتی هستند و با چند کلمه تحت تاثیر قرار می‌گیرند گاهی از یک خانم می‌خواهند به عنوان ناجی روانی‌شان باشد.
وی اظهار میکند: این افراد سعی می‌کنند خود را طوری نشان دهند که دچار یک حادثه روانی شده‌اند و نیاز به نجات دارند که فرد را تحت تاثیر و درواقع طعمه یک دام قرار می‌دهند.
آرامی عنوان میکند: طبق آمار 47 درصدی که وارد فضای چت می‌شوند دوست پیدا کرده‌اند اما 53 درصد اینگونه نبوده است و از این تعداد 35 درصد افراد قرار ملاقات با یکدیگر می‌گذارند.
وی ادامه می‌دهد: قرار ملاقات گذاشته‌شده از طرفی زیاد واقعی نیست البته دلبستگی ایجاد شده است و فرد ممکن است با نگاه اول بسیار شوکه شود اما با ارتباطی که برقرار کرده، مجبور می‌شود این ارتباط را ادامه دهد و در نهایت مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد.
*ازدواج‌های اینترنتی چالش‌های مختلفی را پیش روی خود دارد
از آنجا که در فضای چت طرفین به درستی نمی‌توانند هویت یکدیگر را شناسایی کنند در برخی موارد سبب جرائم و سوءاستفادههای اینترنتی می‌شود که می‌طلبد خانواده‌ها نظارت بیشتری بر فرزندان خود داشته باشند و حداقل فرزندانشان را نسبت به سوءاستفادههای احتمالی دوستی‌های اینترنتی هوشیار سازند.
پرونده‌های موجود بیانگر این واقعیت است که آمار جرایم و سوءاستفادههای اینترنتی طی سال‌های اخیر در حال افزایش است و زنان و دختران آسیب‌پذیری بیشتری در برقراری اینگونه ارتباط‌‌‌ها دارند.
این درحالیست که اکثر کارشناسان و روانشناسان اجتماعی نیز نظر مثبتی در خصوص ازدواج‌های اینترنتی و آشنایی با فرد مورد نظر از طریق محیط چت را ندارند و بر این باورند که اینگونه ازدواج‌ها به دلایل گوناگون که یکی از این دلایل هویت پنهان طرف مقابل و یا اعتیاد طرفین به چت‌کردن است، چالش‌های مختلفی را پیش روی خود دارد.
گزارش از زینب صناعی
- ۸۹/۰۲/۲۵