وضعیت مکالمات اینترنتی در آینده
سیدمیثم لطفی - مرکز بین‌المللی ثبت امتیاز و علایم تجاری (PTO) پس از مدت‌ها مذاکره و مشاجره بالاخره با قانون تماس‌های بین‌المللی در این کشور موافقت کرد تا گامی جدید در عرصه مخابراتی جهان برداشته شود. در 14 نوامبر سال گذشته این مرکز مجوزی را به شرکت IBM واگذار کرد که پس از گذشت مدتی "سیستم محاسبه‌گر گفت‌وگوهای تلفنی" نام گرفت و به‌دنبال آن، اینتل بزرگ‌ترین تراشه‌ساز دنیا مجوز تلفن‌های تحت کنترل کامپیوتر را با نام "برطرف کردن نیاز به سیستم‌های تلفنی" اخذ کرد.
اعطای مجوز راه‌اندازی سیستم‌های VoIP به این‌جا ختم نشد و طی دو روز متوالی در ماه نوامبر سال گذشته، شرکت‌های Texas Instruments، موتورولا و نوکیا نیز مجوزهای مشابهی را دریافت کردند. در ماه اکتبر، مرکز بین‌المللی ثبت امتیاز و علایم تجاری 76 مجوز دیگر را به شرکت‌هایی چون Qualcomm، Nortel، Broadcom، AOL و NTT DoCoMo ژاپن واگذار کرد و به این وسیله دور تازه‌ای از خدمات سراسری VoIP برای کاربران جهانی آغاز شد. در کل، کشور آمریکا تاکنون دو هزار و 49 مجوز راه‌اندازی سیستم VoIP به شرکت‌های مخابراتی خود واگذار کرده تا به این وسیله مردم بتوانند با پرداخت هزینه‌های بسیار کم، با استفاده از روش‌های ارسال پست الکترونیکی در اینترنت به‌صورت رایگان تماس‌برقرار کنند.
نوسانات بازار
شرکت‌های مخابراتی سراسر جهان که همواره برای افزایش تعداد مشتری‌ها و بالا بردن سود خالص خود تلاش می‌کنند، در سال 2006 برای کسب مجوز راه‌اندازی خدمات مخابراتی از طریق اینترنت انگیزه‌ای قابل ملاحظه پیدا کردند که گفته می‌شود، فعالیت این شرکت‌ها برای ارایه این خدمات از سال 2004 آغاز شده است. مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی In-Stat پیش‌بینی می‌کند، صادرات تلفن‌های مبتنی بر سیستم IP تا پایان دهه جاری میلادی رشدی باورنکردنی خواهد داشت و به 146 میلیون دستگاه خواهد رسید. در سال 2006 تنها 10 میلیون دستگاه از این تلفن‌ها به کشورهای مختلف جهان صادر شده بود. بریان گلینزمن(Brian Glinsman) مدیرعامل شرکت عرضه‌کننده خدمات زیرساخت‌های ارتباطی و تجهیزات مخابراتی تگزاس در این‌باره می‌گوید: "باز سیستم‌های مخابراتی مبتنی بر اینترنت با نوسانات فراوانی مواجه بوده و فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت‌سر گذاشته است. من فکر می‌کنم که این عرصه برای سرمایه‌گذاری بسیار مناسب است و ورود به آن می‌تواند مزایای فراوانی را به‌همراه داشته باشد.»
او می‌گوید که همواره 15 درصد از درآمدهای شرکت آن‌ها به تحقیق و توسعه اختصاص می‌یابد تا از این طریق بتواند راه‌‌های پیشرفت را هموار کرد. به عقیده او، بازار VoIP به قدری وسعت دارد که اگر شرکت‌ها و مراکز مختلف دولتی و غیردولتی در آن سرمایه‌گذاری کنند، میزان درآمدهای حاصل از پیش‌بینی‌های انجام شده نیز فراتر خواهد رفت.
آن‌هایی که در این عرصه سرمایه‌گذاری می‌کنند، منابع مالی خود را به تراشه‌ها، دستگاه‌ها و تجهیزات وابسته به سیستم VoIP تبدیل می‌کنند تا بتوانند در آینده نزدیک این منابع مالی را تا چند برابر افزایش دهند.
شرکت تراشه‌سازی اینتل به‌تازگی مجوز تازه‌ای را در زمینه راه‌اندزی و عرضه خدمات VoIP دریافت کرده است. در نگاه اول ممکن است این اقدام اینتل که مدت‌های طولانی است تراشه‌های ارتباطی بی‌سیم خود را به شرکت‌های مختلف می‌فروشد کمی عجیب به‌نظر برسد. اما از آن‌جایی که اینتل می‌کوشد تا رقابت دیرینه با AMD را به نفع خود به پایان برساند، مجبور است که به سمت سیستم‌های جدید روی بیاورد و در زمینه محصولات نیمه‌هادی توان خود را افزایش دهد. به همین خاطر، از دید کارشناسان شرکت اینتل راه‌اندازی خدمات مخابراتی از طریق اینترنت بهترین روش برای ثبات در بازارهای رقابتی دنیا و افزایش تضمین برای بالا بردن درآمد در سال‌های آتی محسوب می‌شود.
ارتقای خدمات
فناوری جدیدی که شرکت اینتل آن را مورد استفاده قرار داده به کاربران امکان می‌دهد تا کیفیت تماس‌های تلفنی را که با کامپیوتر شخصی خود انجام می‌دهند بالاتر ببرند و بتوانند از سرویس‌های Skype که از شرکای اینتل محسوب می‌شود، Windows Live Messenger مایکروسافت و... استفاده کنند. ریچارد داهرتی(Richard Doherty) مدیر شرکت Envisioneering نیز در این‌باره خاطرنشان می‌کند: "عرضه این خدمات جدید می‌تواند اینتل را از رقیب اصلی خود یعنی AMD متمایز کند و آن را چند گام جلو بیندازد." داهرتی امیدوار است که اینتل از چند ماه دیگر خدمات VoIP را در اختیار مشترکان خود قرار دهد و بتواند توان خود برای حضور پررنگ‌تر در سال 2007 را بیش از پیش نمایان کند. اما این‌طور که کارشناسان احتمال می‌دهند، بزرگ‌ترین تراشه‌ساز دنیا توانایی عرضه این خدمات را تا چند ماه آینده ندارد و برای استفاده از این خدمات اینتل باید مدت بیشتری منتظر بماند.
از دیگر مجوزهایی که به‌تازگی در این زمینه ارایه شده، مربوط به ارتقای سطح کیفی شبکه‌ها و رساندن توانایی آن‌ها به حداکثر موجود است. گفته می‌شود، از زمانی که VoIP برای افزایش پهن‌باند در زمینه ارسال ابزارهای ویدئویی از طریق اینترنت مورد استفاده قرار گرفت، نیاز به بهبود سطح کیفی شبکه‌های موجود بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت. مجوزی که شرکت Nortel به‌تازگی در این زمینه دریافت کرده می‌تواند توانایی‌های دیگر از سیستم‌های VoIP را برای همگان نمایان کند. با این فناوری جدید، زمانی که یکی از مشترکان سرویس VoIP به اینترنت متصل نیست، پهن‌باند اختصاصی وی اشغال نمی‌شود و به همین خاطر کاربران می‌توانند با سرعت بیشتری از خدمات اینترنتی استفاده کنند.
نبرد مجوزهای مکالمات اینترنتی
در حالی که موج جدید اقبال شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری و نوآوری در زمینه VoIP و سیستم‌های وابسته روز‌به‌روز گسترده‌تر می‌شود، می‌تواند مسایل دیگری را هم به‌دنبال داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به دعاوی قضایی اشاره کرد. از سال 2005، شرکت Vonage که در زمینه عرضه خدمات VoIP فعالیت می‌کند، تلاش‌های قانونی خود را برای بازپس‌گیری پنج مجوز VoIP از شرکت‌هایی مثل Sprint Nextel و Verizon آغاز کرد.
به جز مراکز یاد شده، AOL در چند ماه گذشته اقدامات ارزنده‌ای را در این زمینه انجام داده است. فناوری تازه‌ای که این شرکت وارد بازار کرده Klausner نام دارد که در ژوئن گذشته باعث شد تا مدیران AOL به‌خاطر یک پرونده چندین میلیون دلاری روانه دادگاه محلی تگزاس شوند و در مقابل شرکت Vonage از خود دفاع کنند. Vonage در آن زمان ادعا می‌کرد که از مجوزهای موجود پای خود را فراتر نگذاشته و هیچ تخلفی را در این زمینه انجام نداده است.
کشمکش‌هایی که بین شرکت‌های قدیمی‌تر در حوزه VoIP و خدمات وابسته به آن وجود دارد می‌تواند یک مشکل عمده و اساسی برای مراکزی محسوب شود که به‌تازگی وارد این حوزه شده‌اند و یا قصد ورود به آن را دارند. گرگ داول(Greg Dovel) یکی از سرمایه‌گذاران Dover & Luner در کالیفرنیا می‌گوید: "دعاوی قضایی مربوط به این مجوزها، ابزاری است که برای رویارویی شرکت‌ها در بازار رقابتی جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. تلاش‌شرکت‌ها برای پیروزی در این دعاوی قانونی بسیار زیاد است. شرکت‌های مخابراتی می‌خواهند رقبای خود را که به عنوان برترین‌ها در عرضه خدمات VoIP محسوب می‌شوند، از میدان بیرون کنند."
اگر چه بیشتر این مشاجرات و کشمکش‌ها به‌صورت قانونی دنبال می‌شود، اما در برخی مواقع دیده شده که شرکت‌ها این درگیری‌ها را به خارج از دادگاه می‌کشانند. شرکت‌هایی که مجوز راه‌اندازی سیستم‌های VoIP را در اختیار دارند می‌کوشند تا با استفاده از سرمایه‌های فکری و ذهنی خود، در انعقاد قرارداد با دیگر شرکت‌ها بیشترین استفاده را ببرند و باز هم به‌صورت انحصاری از امتیاز خود بهره ببرند. جف پولور(Jeff Pulver) یکی از کارشناسان سیستم‌های VoIP بر این باور است که نبرد کنونی به سمتی خواهد رفت که همه فعالان در این عرصه را مقابل یکدیگر قرار خواهد داد.
بررسی‌هایی که امروزه روی خدمات مخابراتی و میزان اقبال مردم به آن‌ها صورت گرفته نشان می‌دهد که بیشتر کارمندان شرکت‌ها و سازمان‌ها تمایل دارند تا تماس‌های خود را از طریق تلفن‌همراه برقرار کنند. مارک بوریس(Mark Burris) که خدمات Vonage را مدتی است راه‌اندازی کرده، به مشترکان خود امکان می‌دهد تا با پرداخت ماهانه 260 دلار بتوانند علاوه بر استفاده از خدمات VoIP، پست‌های الکترونیکی صوتی هم ارسال کنند. اما از آن‌جایی که افراد به برقراری تماس با تلفن‌همراه اقبال بیشتری نشان می‌دهند، این مسئله تعداد تماس‌های تلفنی را از طریق اینترنت کاهش داده و باعث بروز مشکلات فراوانی برای بوریس شده است. او هم‌اکنون زمان زیادی را به حل این مشکل اختصاص داده تا بتواند مزایای استفاده از VoIP را به همگان نشان دهد. بوریس می‌گوید: "ما این مشکلات را تحمل می‌کنیم و به تلاش‌هایمان ادامه می‌دهیم. ولی دیگر شرکت‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند ممکن است صبر و تحمل ما را نداشته باشند."
با وجود اینکه VoIP بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما کمتر دیده می‌شود که افراد تعریف درست آن را بدانند. VoIP به فناوری گفته می‌شود که تماس‌های تلفنی را به روش ارسال پست الکترونیکی در اینترنت و یا شبکه‌های انتقال اطلاعات برقرار می‌کند. این روش که مزایای فراوانی دارد، می‌تواند هزینه‌های مکالمات تلفنی را تا اندازه زیادی کاهش دهد و به‌راحتی در هر فضایی نصب شود.
این روزها سرویس‌های وابسته به فناوری VoIP بسیار ارتقا یافته و در سطحی گسترده عرضه می‌شود، اما با این وجود بسیاری از مراکز عرضه‌کننده این خدمات همچنان با مشکلات فنی فراوانی مواجه هستند و می‌کوشند که با مرتفع ساختن آن‌ها، مخاطبان بیشتری را جذب کنند.
طبق آخرین آمارهایی که مرکز Empirix در بررسی‌های اخیر خود به‌دست آورده، در حال حاضر حدود 52 درصد از مراکز تجاری و بازرگانی آمریکا و همچنین بیش از سه میلیون نفر از مردم این کشور از خدمات VoIP استفاده می‌کنند. تعداد افرادی که از خدمات VoIP استفاده می‌کنند به‌صورت روزافزون در حال افزایش است و درخواست‌های کاربران برای دریافت خدمات بیشتر و باکیفیت‌تر و انتقال سیستم‌های تلفنی سنتی به سیستم‌های مبتنی بر فناوری VoIP روز‌به‌روز بیشتر می‌شود. این عوامل باعث شده تا بازار این سیستم در جهان بسیار پررونق شود و مراکز عرضه‌کننده خدمات تلویزیونی نظیر Comcast نیز برای راه‌اندازی سیستم‌های VoIP اقدام و دور تازه‌ای از رقابت‌ها را با شرکت‌های مخابراتی مثل Verizon آغاز کنند.
مشکلات جدید
اگر چه افزایش تعداد مشتریان VoIP می‌تواند تمامی فعالان در این حوزه را خرسند کند، کارشناسان بر این باورند که این روند مشکلاتی را هم به‌دنبال خواهد داشت. بالا رفتن تعداد افرادی که قصد استفاده از خدمات VoIP را دارند، موجب خواهد شد تا مشتریان جدید برای دریافت این خدمات مدت بیشتری را به انتظار بنشینند. مشغول شدن شرکت‌ها به مشتریان قدیمی و جلب رضایت آن‌ها باعث خواهد شد تا در برخی مواقع، مراکز عرضه‌کننده خدمات VoIP تا چهار سال سراغ بازاریابی و جلب مشتری‌های جدید نروند و فرصت‌های جدید را از دست بدهند. این‌طور که جف فرید(Jeff Fried) مدیر فنی مرکز تحقیقاتی Empirix اعلام کرده، به علت وجود مشکلات فراوان برای عرضه خدمات مناسب VoIP، تنها 25 درصد از مشترکان این سرویس برای استفاده مجدد از آن رضایت دارند و بخش قابل ملاحظه‌ای از آن‌ها معتقدند که استفاده سیستم‌های سنتی مخابراتی بهتر است.
گفته می‌شود که این شکایت‌ها و نارضایتی‌ها مربوط به یک مدت‌زمان خاص نمی‌شود و با رفع یک مشکل به‌خصوص از بین نخواهد رفت. در بررسی‌های جدید مرکز مشاوره‌ای و تحقیقات اینترنتی Keynote مشخص شده که به‌طور میانگین مشکلات استفاده از سرویس VoIP بیش از مشکلات تلفن‌های همراه است. تاخیر در زمانی که فرد صحبت می‌کند و زمانی که صدای فرد مقابل را می‌شنود، در بیشتر مواقع بسیار زیاد است و باعث خواهد شد تا مکالمات تلفنی طولانی‌تر شود و کاربران مجبور شوند که برای شنیدن صدای فرد مقابل، مدت بیشتری منتظر بمانند.
مرکز Keynote همچنین دریافته است، حدود 1/3 درصد از تمام تماس‌هایی که تحت سیستم VoIP برقرار می‌شود، مشکل دارند و با فرد مورد نظر ارتباط برقرار نمی‌کنند. در حالی که این اشتباه‌ها برای تلفن‌های همراه بسیار کمتر است، بروز آن در مواقع اضطراری می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. برای تلفن‌های سنتی درصد اشتباه‌ها در این زمینه 01/0 گزارش شده است.
تشدید آلام
فرید معتقد است که امروزه کیفیت حدود یک‌سوم از تمامی خدمات وابسته به VoIP در سطح "بد" سنجیده می‌شود. مطالعات اخیر شرکت Keynote که روی هفت مرکز عرضه‌کننده خدمات VoIP انجام شده نشان می‌دهد که در کشور آمریکا Vonage بهترین خدمات تماس‌های تلفنی از طریق اینترنت را ارایه می‌کند و این در حالی است که سرویس AT&T's CallVantage بهترین کیفیت صدا را در اختیار مشترکان خود قرار داده است. دیگر سرویس‌هایی که در این بررسی مورد مطالعه قرار گرفتند شامل Lingo، Packet8 شرکت 8X8، VoiceWing شرکت Verizon و Skype می‌شوند.
اما به نظر شما چه عاملی باعث می‌شود تا خدمات عرضه شده در این زمینه با کیفیت پایین به‌دست مشترکان برسد؟ به‌طور کلی باید توجه داشت که VoIP با سرعت فزاینده‌ای در حال گسترش بین مردم است و تعداد مشترکان آن هرساله تا دو برابر افزایش می‌یابد. جان آرنولد در مرکز مخابراتی و ارتباطات مبتنی بر سیستم IP "آرنولد و شرکا" اعلام می‌دارد: "با وجود اینکه VoIP و سیستم‌های وابسته به شدت در حال گسترش است، هنوز به اندازه کافی در ارتقای محتوای شبکه‌ها سرمایه‌گذاری نشده است. زیرساخت‌های داخلی شرکت‌ها هنوز کامل نشده و نمی‌تواند جوابگوی افزایش تعداد مخاطبان باشد."
اگر این روند در آینده نزدیک تغییر نکند، برخی از مراکزی که خدمات VoIP را به مشترکان خود عرضه می‌کنند از گردونه رقابت خارج خواهند شد و توان ادامه فعالیت در این حوزه را نخواهند داشت. آنچه که در آینده مورد توجه قرار می‌گیرد کیفیت است و اگر شرکت‌های مخابراتی به این اصل توجه نداشته باشند، به‌طور قطع عرصه را به رقبا واگذار خواهند کرد.
آندری جزیرسکی(Andrei Jezierski) یکی از شرکای شرکت بزرگ i2 Partners در نیویورک بر این باور است، هم‌اکنون هزاران عرضه‌کننده خدمات VoIP در آمریکای شمالی می‌کوشند که قابلیت‌های جدیدی را به سرویس‌های خود بیفزایند تا از این طریق تعداد مشترکانشان افزایش پیدا کند. از جمله قابلیت‌هایی که این افراد به‌تازگی عرضه کرده‌اند عرضه خدمات VoIP برای دستگاه‌های الکترونیکی قابل حمل است که این امر موجب شده تا مردم با استقبال بیشتری پذیرای این فناوری باشند.
هزینه اشتراک
از عوامل دیگری که شرکت‌ها امروزه بر سر آن رقابت می‌کنند قیمت و هزینه اشتراک است. کاربران باید توجه داشته باشند که کاهش قیمت‌ها در این زمینه با سرعت فراوان رخ می‌دهد. مطالعاتی که به‌تازگی توسط مرکز AOL انجام شده گویای آن است که مردم تفاوت زیادی را بین 25 دلار و 30 دلار نمی‌بینند و به همین خاطر بیشتر آن‌ها با پرداخت 30 دلار سعی می‌کنند که از مزایای اضافه این سرویس نیز بهره‌مند شوند.
با وجود اینکه کاهش قیمت‌ها مهم‌ترین اصل برای حضور در بازار رقابتی محسوب می‌شود، تمامی شرکت‌های عرضه‌کننده خدمات VoIP درآمدهای فراوانی را از این عرضه به‌دست آورده‌اند. راگوی کامل(Ragui Kamel) مدیرعامل بخش سرویس‌های صوتی شرکت AOL می‌گوید: "من فکر می‌کنم که دیگر بیش از این نمی‌توان هزینه اشتراک را برای مردم کاهش داد تا آن‌ها برای استفاده از خدمات VoIP انگیزه پیدا کنند."
در عرصه‌ای که هر یک از شرکت‌ها می‌کوشند تا نشان دهند که بهترین‌کیفیت را با کمترین هزینه در اختیار مردم قرار می‌دهند، شرکت‌های عرضه‌کننده خدمات کابلی امیدوارند تا رقبای مخابراتی خود را پشت‌سر بگذارند. در سال آینده تعداد زیادی از شرکت‌های عرضه‌کننده خدمات کابلی فعالیت خود را برای عرضه خدمات VoIP آغاز خواهند کرد و بخش اعظم بازارهای جهانی را در دست خواهند گرفت.
در حال حاضر بسیاری از مراکز خدمات کابلی نظیر Comcast و Cablevision تبلیغات خود را برای عرضه خدمات VoIP آغاز کرده‌اند که البته این خدمات با سرویس‌های مربوط به تلفن‌های سنتی تفاوت چندانی ندارد. Cablevision به‌تازگی سرویس جدید خود را با نام Optimum Voice VoIP معرفی کرده و ادعا می‌کند که این سرویس خدمات تلفنی خانگی را با کیفیت بسیار بالا در اختیار مردم می‌گذارد. Comcast نیز سرویس جدید خود را به مدت 30 روز گارانتی و اعلام کرده است که اگر هر یک از مشترکان پس از گذشت یک ماه از این سرویس احساس نارضایتی کردند، می‌توانند به شعبه‌های این شرکت مراجعه کرده و تمام پول خود را دریافت کنند.
گرگ بوتز(Greg Butz) معاون بخش بازاریابی و توسعه بازرگانی شرکت Comcast اظهار کرده است: "تمامی سرویس‌های مرتبط با VoIP شبیه یکدیگر نیست. ما معتقدیم که هم‌اکنون سرویس بهتری نسبت به آنچه که ما در اختیار مردم قرار می‌دهیم وجود ندارد. ما به نخستین چیزی که اندیشیده‌ایم کیفیت است و کاربران می‌توانند به‌سادگی این مسئله را دریابند."
منبع : بزرگراه فناوری
- ۸۵/۱۱/۲۷