چالش‌های قدیمی فرودگاه پیام وزارت ارتباطات
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام گفت: احیای ظرفیت‌های این منطقه نیز یک‌شبه ممکن نیست. به عنوان مثال ۳۰ سال از عمر فرودگاه می‌گذرد اما گواهینامه استاندارد آن اخذ نشده بود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرج، محسن حسنلو، مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام در نشست با رئیس بنیاد نخبگان البرز و جمعی از نخبگان این استان که در سالن جلسات منطقه برگزار شد، ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این نشست مطرح کرد: در گذشته با توجه به زیست‌بوم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مصوبه‌ای از دولت اخذ شد که اراضی موجود در منطقه ویژه اقتصادی صرفاً به صنایع پایین‌دستی در حوزه IT و ICT اختصاص یابد.
وی با اشاره به اینکه این امر، یک رویکرد خوب و شرط لازم بود اما کافی نبود، گفت: در دوره اخیر، سیاست جدیدی اتخاذ شده که امکان حضور بخش‌های مختلف علمی در این منطقه با آغوش باز فراهم شود، مشروط بر اینکه فعالیت‌ها دانش‌بنیان و مبتنی بر زیرساخت‌های علمی و فناورانه باشند. به دلیل ساختار سازمانی که در آن قرار داریم و تعریف فرودگاه بین‌المللی پیام به‌عنوان یک فرودگاه تخصصی در زنجیره وزارت ارتباطات، ممکن است فاصله‌ای بین این مجموعه و شرکت فرودگاه‌ها وجود داشته باشد.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام اضافه کرد: با این حال، در دوره اخیر تلاش شده است این خلأها پوشش داده شود و امروز ارتباط خوبی با شرکت فرودگاه‌های کشور برقرار است و این شرکت در حوزه‌های مختلفی به مجموعه ما کمک می‌کند اما به دنبال آن هستیم که ظرفیت‌های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم و همکاری‌های مؤثری را تعریف کنیم چراکه هم شرکت نیازمند ظرفیت‌های پیام و هم ما نیازمند مساعدت و همکاری شرکت فرودگاه‌های کشور هستیم.
حسنلو مناطق ویژه اقتصادی در کشور را پیشرانان اقتصادی و موتورهای محرک تولید خواند و عنوان کرد: از حدود 60 تا 70 منطقه ویژه اقتصادی موجود در کشور، تنها 9 منطقه با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی اداره می‌شوند و باقی مناطق تحت سرپرستی بخش‌های مختلف دولتی قرار دارند. قانون‌گذار در زمان تأسیس این مناطق پیش‌بینی‌هایی را مدنظر قرار داده است.
وی افزود: اینکه این پیش‌بینی‌ها امروز به اندازه کافی پاسخگو هستند یا نیاز به بازنگری دارند، موضوعی است که با شما اشتراک نظر داریم. بر اساس آنچه اکنون وجود دارد، مناطق ویژه اقتصادی در کشور از معافیت‌های گمرکی و مالیاتی برخوردارند، از معافیت مالیات بر ارزش افزوده بهره‌مند می‌شوند و همچنین از برخی دسترسی‌ها و تسهیلات در حوزه زیرساختی برخوردارند.
حسنلو گفت: ما در این مجموعه، از یک سو وکیل مدافع بخش خصوصی هستیم، چراکه سرمایه‌گذاران با امید و آرزو وارد این منطقه شده‌اند و از سوی دیگر، مأمور اجرای قوانینی هستیم که دولت و نظام حکمرانی کشور تدوین کرده و در اختیار ما قرار داده است. بنابراین، حرکت ما به‌عنوان متولی و مسئول این منطقه حرکتی دشوار بوده که با چالش‌ها و محدودیت‌هایی همراه است.
هیچ‌گاه تیغ را بر گلوی تولیدکننده نگذاشتیم
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام با بیان اینکه با وجود تمام مسائل و موانع موجود، همچنان با جدیت مسیر خود را در این ایام سپری‌شده ادامه داده‌ایم، اظهار کرد: به‌عنوان یک شرکت درآمد ـ هزینه، وظیفه ما کسب درآمد از محل‌هایی همچون اجاره‌بهای اراضی و واحدهای واگذار‌شده به شرکت‌هاست تا هزینه‌های توسعه و نگهداری زیرساخت‌ها را تأمین کنیم.
وی اضافه کرد: با این حال، طی مدت پس از جنگ 12 روزه، باوجود فشارها و محدودیت‌های اقتصادی، هیچ‌گاه تیغ را بر گلوی تولیدکننده نگذاشتیم و تلاش کردیم با حداکثر همراهی، مسیر تولید و فعالیت شرکت‌ها در منطقه متوقف نشود. این نشست با هدف تشکیل کارگروه ویژه و برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی به‌منظور تبیین و تدوین یک نقشه‌راه مشترک برگزار شده است.
حسنلو با اشاره به تلاش برای ترسیم مسیر همکاری‌های آینده با نگاه نخبگانی و علمی تصریح کرد: به باور من اگر بخواهیم در سطح ملی شاخص‌ها و امتیازها را برای ارزیابی سرمایه انسانی و ظرفیت نخبگان در کشور بسنجیم، البرز بی‌تردید هم‌تراز با برترین استان‌ها قرار دارد. بنابراین منطقی نیست از چنین ظرفیتی بی‌بهره بمانیم؛ باید خروجی موثری از این جلسه حاصل شود.
مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: در دوره اخیر، تلاش کرده‌ام همه بخش‌های منطقه را درگیر تصمیم‌سازی و اجرا کنم. بسیاری از تصمیماتی که بیش از دو دهه از تصویب آن‌ها می‌گذشت و بدون اقدام باقی مانده بود، در این مدت فعال شده‌اند. در گذشته نسبت به بسیاری از حوزه‌های راهبردی، درآمدزا و حتی مأموریت‌های ذاتی مجموعه هیچ اقدام مؤثری صورت نگرفته بود.
وی افزود: فرودگاه پیام اساساً با هدف توسعه پست و بار هوایی ایجاد شده، اما این مأموریت اصلی در طول سه دهه گذشته به‌درستی محقق نشده که این موضوع نیاز به مطالبه‌گری از سوی رسانه‌ها را بیش از پیش نمایان می‌کند. امروز در حوزه‌های مختلف از جمله هوانوردی، توسعه منطقه‌ای و به‌ویژه صادرات که از موضوعات مهم و راهبردی کشور است فعالیت‌های جدی را آغاز کرده‌ایم.
حسنلو مطرح کرد: وضعیت فعلی ما شباهت زیادی به سد کرج دارد؛ سدی که طی سال‌ها از انباشت گل‌ولای ظرفیت خود را از دست داده و لایروبی نشده است. همان‌طور که بازگرداندن ظرفیت سد نیازمند زمان و برنامه‌ریزی است، احیای ظرفیت‌های این منطقه نیز یک‌شبه ممکن نیست. به عنوان مثال 30 سال از عمر فرودگاه می‌گذرد اما گواهینامه استاندارد آن اخذ نشده بود.
عدم راه‌اندازی سیستم‌های ناوبری فرودگاه پس از 21 سال!
مشاور وزیر ارتباطات و مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام با بیان اینکه سیستم‌های ناوبری فرودگاه بیش از 21 سال پیش خریداری شده اما تاکنون راه‌اندازی نشده و عملیات پروازی (فلای‌چک) نیز صورت نگرفته است، اذعان کرد: در این دوره، رویکرد ما بر ایجاد حاکمیت علمی استوار شده چراکه سیاست کلی دولت نیز بر همین مبنا شکل گرفته است.
وی مطرح کرد: یکی از نشانه‌های روشن این رویکرد، همکاری مؤثر منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام با دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی به‌عنوان دانشگاه پایه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بوده که بیانگر عزم جدی ما برای حرکت در مسیر علمی و پژوهش‌محور است. در همین راستا، تلاش کرده‌ایم پروژه‌ها را واگذار کنیم و فرآیندها را به صورت علمی پیش ببریم.
حسنلو افزود: به‌گونه‌ای که در صورت بروز چالش، به‌جای توقف کار، آن را با همکاری متخصصان و دانشگاه‌ها حل‌وفصل کنیم. نمونه بارز این رویکرد، همکاری اخیر ما با دانشگاه آزاد البرز است؛ موضوعی که در گذشته سابقه نداشت. در این همکاری، کنترل پروژه‌های اجرایی پیام به داخل استان منتقل شد تا از ظرفیت علمی دانشگاه‌ها و دانشجویان و دانش‌آموختگان بومی استفاده شود.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام خاطرنشان کرد: نشست امروز نیز فراتر از یک برنامه معمولی است و می‌تواند آغازگر مرحله‌ای نو در تعاملات علمی و فناورانه منطقه باشد. باور ما این است که باید ایده‌ها را به محصول و دانش را به ثروت تبدیل کنیم؛ امری که تنها از مسیر تعامل با جامعه علمی و نخبگانی محقق خواهد شد. همچنین باید به مسیر علمی اعتماد کنیم.
وی عنوان کرد: همان‌گونه که کشورهای پیشرفته نیز از مسیر آزمون و خطا به رشد رسیده‌اند، ما نیز باید این فرصت را برای متخصصان و نخبگان خود فراهم کنیم تا در عمل تجربه بیندوزند و مسیر رشد را طی کنند. توسعه، بدون اعتماد به ظرفیت‌های علمی و بومی ممکن نیست. باید اجازه دهیم مجموعه‌های علمی و فناورانه رشد کنند و در سایه حمایت و تجربه، تحول‌آفرین باشند.
مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: مدل همکاری منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام با بنیاد نخبگان استان البرز را استخراج می‌کنیم تا چارچوبی عملیاتی برای تعامل مستمر و هدفمند ایجاد شود. یکی از نمونه‌های ساده این همکاری می‌تواند معرفی نخبگان به شرکت‌های مستقر در منطقه یا ایجاد ارتباط میان صاحبان ایده و سرمایه‌گذاران علاقه‌مند باشد.
عدم استمرار پروازها، یکی از چالش‌های اساسی منطقه
حسنلو ادامه داد: از ماه آینده، با آغاز همایش اقتصاد دیجیتال در این منطقه، مجموعه‌ای از کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی برگزار خواهد شد که فرصت مناسبی را برای بهره‌گیری از ظرفیت بنیاد نخبگان استان البرز فراهم می‌کند. در مدل تعاملی پیش‌ِرو، تلاش می‌شود تمامی ابعاد همکاری شامل علمی، فناورانه، سرمایه‌گذاری و اجرایی به‌صورت موردی و هدفمند دیده شود.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام در خصوص عدم استمرار پروازها توضیح داد: این موضوع از چالش‌های اساسی منطقه بوده و تاکنون بررسی‌های مختلفی انجام شده اما کمتر به چرایی موضوع پرداخته شده است. اگر فرآیند استقرار پروازها را متشکل از چند رکن بدانیم، بخشی از این ارکان آماده بهره‌برداری و برخی دیگر همچنان نیازمند تکمیل و هماهنگی است.
وی اظهار کرد: یکی از حیاتی‌ترین پروژه‌های در دست اجرا، تسهیل دسترسی به فرودگاه پیام است. در همین راستا، با پیگیری‌های انجام‌شده، مرکز پردازش هوشمند پست غرب و شمال غرب کشور در فضایی حدود 20 هزار مترمربع در منطقه ایجاد می‌شود اما مسیرهای دسترسی فعلی پاسخگو نیستند و رفع این مشکل نیازمند ورود جدی شهرداری کرج و دستگاه‌های مربوطه است.
حسنلو افزود: از سوی دیگر، ناتوانی برخی آژانس‌های مسافرتی استان در ایجاد خطوط پروازی پایدار نیز از دلایل کاهش پروازها بوده است. تجربه نشان داده در صورت نبود تأمین مالی و استقبال کافی، شرکت‌های هواپیمایی تمایل خود را از دست می‌دهند. با وجود این، بخش مربوط به منطقه پیام تا حد امکان اصلاح و یک فصل پروازی اجرا اما به دلیل جنگ 12 روزه متوقف شد.
مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه برای فصل پروازی آینده، برنامه‌ریزی لازم انجام شده و خط پروازی جایگزین در دست اقدام است تا پروازها به‌صورت منظم و پایدار از سر گرفته شوند، تصریح کرد: امروز در کشور ما، نام‌ها و عناوین گاه دل‌فریب هستند، اما هنگامی که وارد دستگاه‌های اجرایی می‌شویم، درمی‌یابیم که از سرمایه و منابع چندانی خبری نیست.
وی اضافه کرد: مدیرانی که امروز در بخش‌های دولتی بار مسئولیت را بر دوش گرفته‌اند، حقیقتاً با ازخودگذشتگی در حال خدمت هستند؛ آنان با حداقل منابع، بیشترین حجم کار و فشار را تحمل می‌کنند تا بتوانند گامی کوچک در مسیر پیشرفت کشور بردارند. در روزگار گذشته و قدیم نه تحریم بود، نه محدودیت‌های بین‌المللی، نه چالش‌های اقتصادی و حاشیه‌ای.
نقش بی‌بدیل و بنیادین نخبگان در کشور
حسنلو افزود: در آن زمان منابع در دسترس بود و امور به‌نسبت آسان‌تر پیش می‌رفت اما امروز شرایط کاملاً متفاوت است و کار در دستگاه‌های دولتی، به‌ویژه در چنین وضعیت پیچیده‌ای، دشواری مضاعفی دارد. از این‌رو، باید قدردان مدیران و نخبگانی باشیم که با وجود همه سختی‌ها، همچنان پای کار ایستاده‌اند و با انجام اقدامات تحول‌آفرین، دستاوردهای موثری را رقم می‌زنند.
وی خطاب به حاضران گفت: نقش نخبگان در کشور، بنیادین و بی‌بدیل است و بی‌تردید شما به‌خوبی می‌دانید که چه باید کرد و چگونه می‌توان اثرگذار بود. همین‌که از میان صحبت‌های شما چنین برمی‌آید که بسیاری رفته‌اند اما شما مانده‌اید، یا آن‌که رفته، بازگشته و می‌گوید «دلم در گرو این سرزمین است»، نشان می‌دهد که رسالت خود را به‌درستی درک کرده‌اید و این ارزشمند است.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام با اشاره به بحث نتورکینگ یا شبکه‌سازی نخبگان، این موضوع را حلقه مفقوده‌ای دانست که امروز در فضای علمی، اقتصادی و صنعتی کشور احساس می‌شود و بیان کرد: ما هر یک به‌تنهایی توانمندیم و می‌توانیم مسیر خود را طی کنیم اما زمانی که قرار است به‌صورت گروهی پروژه‌ای را پیش ببریم، دچار گسست می‌شویم.
حسنلو با بیان اینکه این همکاری و کار جمعی باید تبدیل به فرهنگ و تمرین مشترک میان ما شود زیرا آینده کشور، به هم‌افزایی نخبگان گره خورده است، گفت: این منطقه در یک چهارراه استراتژیک قرار گرفته که می‌تواند به مهم‌ترین چهارراه این بخش از کره زمین تبدیل شود. با وجود اسناد ملی و فراملی مهم که ردپای این نقطه را نشان می‌دهند، تاکنون به اندازه کافی به آن بها داده نشده است.
وی عنوان کرد: حال آیا باید همچنان به همان روال گذشته ادامه دهیم؟ پاسخ من منفی است. همان‌طور که قدیمی‌ها می‌گفتند، «هرگاه ماهی را از آب بگیری تازه است»؛ یعنی باید کمک و فرصت‌ها را بالفعل کنیم. قطعا ما عالِم دهر نیستیم و من نیز تفاوتی با شما ندارم و برای اینکه بتوانیم این سرمایه عظیم ملی را به جایگاه واقعی خود برسانیم، به کمک و ظرفیت شما نیاز داریم.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام اظهار کرد: اگر بخواهیم حکمرانی درست و اثرگذار در این منطقه داشته باشیم، این حکمرانی باید علمی، فناورانه و نوآورانه باشد. در تمام دنیا، چنین بخش‌هایی به جامعه نخبگانی سپرده می‌شود تا قدم‌های توسعه‌ای و تحولی بردارند. در این مسیر، تعامل و هم‌افزایی بین این منطقه و بنیاد نخبگان البرز اهمیت ویژه‌ای دارد.
تعامل و هم‌افزایی منطقه و بنیاد نخبگان البرز
مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مطرح کرد: بنیاد نخبگان می‌تواند در شناسایی و دسته‌بندی نخبگان و ظرفیت‌های تخصصی که ما به‌دنبال آن هستیم، به ما کمک کند. در مقابل، ما نیز در برگزاری نشست‌های تخصصی، تشکیل کارگروه‌ها و عملیاتی‌کردن طرح‌ها و ایده‌ها، به بنیاد یاری خواهیم رساند. آنچه در دوره جدید در ذهن خود پرورش داده‌ایم، چیدمانی منسجم است.
حسنلو افزود: بدین صورت که تولید در پژوهشگاه‌ها، نمونه‌سازی در پارک‌های علم و فناوری و صنعتی‌سازی در منطقه ویژه اقتصادی پیام انجام شود که این فرآیند می‌تواند جامعه نخبگانی را نیز در کنار خود داشته باشد. قطعاً در این مدل تعاملی، ما نقش حمایتگر طرح‌ها و ایده‌های فناورانه، خلاقانه و استارتاپی را ایفا خواهیم کرد و از آنچه در اختیار داریم برای جامعه نخبگانی دریغ نمی‌کنیم.
وی توضیح داد: از جمله برنامه‌های پیش‌بینی‌شده برای منطقه می‌توان به ایجاد مرکز نوآوری و پژوهش، راه‌اندازی صندوق پژوهش و نوآوری و برای اولین بار تأسیس پارک علم و فناوری هوایی و فضایی اشاره کرد. در رودمپی که برای منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام تعریف و تبیین می‌کنیم، باید اهداف مشخص و روشنی برای توسعه و پیشرفت مجموعه ترسیم شود.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی و فرودگاه بین‌المللی پیام خاطرنشان کرد: امروز استان شنژن در چین به‌عنوان یک هاب فناوری شناخته می‌شود که همه الزامات و اقتضائات آن به‌طور کامل احصا و اجرا شده است؛ ما نیز باید از این مدل به‌عنوان الگو برای خود استفاده کنیم و در مسیر تعریف و تبیین برنامه‌ها، نقش‌آفرینی بنیاد نخبگان و همکاری نخبگان استان را مدنظر داشته باشیم.
حسنلو بیان کرد: در ادوار گذشته، به دلیل عملکردهای ناقص و ناکارآمد، ممکن است برخی انتظارات و حساسیت‌ها در مردم ایجاد شده باشد اما در دوره اخیر، با رویارویی علمی و فناورانه، تجربه‌ای ارزشمند کسب کرده‌ایم. پشت سر گذاشتن چالش‌ها و رقابت با شبکه‌های استکبار جهانی در مرزهای فناوری نشان می‌دهد که پیروزی در عرصه علم و فناوری، ضامن اقتدار و پیشرفت کشور است.
وی در ادامه اذعان کرد: اگر امروز به باز کردن روزنه‌های علمی جدید و بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناورانه توجه نکنیم، آینده کشور به‌خطر خواهد افتاد و سهم ما از دنیای پیرامونی کاهش می‌یابد. در این مسیر، نخبگان و متخصصان به‌عنوان حسگرها و شاخک‌های پیش‌بینی و جهت‌دهی عمل می‌کنند و نقش تعیین‌کننده‌ای در هدایت و پیشبرد اهداف علمی و فناورانه کشور دارند.
مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: امروز کشور در تولید علم موفقیت‌های قابل‌توجهی داشته اما تبدیل این دانش به محصول، سرمایه و خلق ارزش اقتصادی همچنان نیازمند تلاش و هم‌افزایی است. شبکه‌سازی و نتورکینگ علمی و فناورانه باید جدی گرفته شود. نشست‌های صمیمانه و علمی نیز فرصتی برای نقد، تبادل نظر و رسیدن به نتایج منطقی و راهبردی فراهم می‌آورد.