چالش ها و ملزومات دورکاری در ایران
احسان موحدیان - محمود احمدی نژاد، رئیس دولت دهم، به تازگی ایده ای موسوم به دورکاری را مطرح کرده که بر اساس آن 40درصد از کارمندان باید فعالیت های محوله را از راه دور و بدون نیاز فیزیکی به حضور در ادارات خود انجام دهند. لطف الله فروزنده، معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور نیز دورکاری را این طور تعریف کرده است: یعنی اینکه فرد کار را بداند و بتواند بدون حضور فیزیکی در محل کار، با استفاده از نظام الکترونیکی، آن را انجام دهد.
احمد بزرگیان، معاون نوسازی و تحول اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور هم در توضیح بیشتر مساله گفته: منظور از دورکاری انجام کار اداری صرفا در منزل نیست، بلکه می توان در مسافرت و یا از طریق ارتباطات اینترنت، وایمکس، و اینترنت وایرلس انجام شود.
اما بد نیست ببینیم بقیه دنیا چه نگاهی به دورکاری دارند. بر اساس مطالعه ای که مایکروسافت در ابتدای سال 2010 در آمریکا به عمل آورده، 45 درصد از کارکنان اداراتی که امکان دورکاری در آنها فراهم شده از این امکانات استفاده می کنند و بهره وری کار در محیط خارج از اداره را بیشتر می دانند. 38 درصد استرس و تنش این روش کاری را کمتر دانسته اند و 60 درصد از حامیان این طرح هم معتقدند از این طریق می توان تعادل بیشتری بین زندگی خانوادگی و کار برقرار کرد.
اما این شرکت ها به ملزومات این کارهم توجه داشته اند. تسهیل دسترسی به اینترنت و شبکه های بی سیم، تامین نیازهای سخت افزاری( اعم از نوت بوک، ال سی دی و...) و از آن مهم تر نیازهای نرم افزاری از این جمله است. اما وقتی به شرایط ایران می نگریم این سوال پیش می آید که با توجه به ضعف های موجود در حوزه زیرساخت، نوپا بودن خدماتی همچون وایمکس و اینترنت بی سیم و گرانی نسبی آن و ناآشنایی عمومی با چنین سرویس هایی تا چه حد می توان به پیشرفت طرح دورکاری از این طریق خوش بین بود؟ یک مدل کاملا متداول برای تامین نیازهای نرم افزار دورکاری در کشورهای پیشرفته، راه اندازی پلتفورم های تحت وب و ایجاد امکان دسترسی به برنامه ها و نرم افزارهای مورد نیاز کارمند از طریق اینترنت است تا هر کاربری صرف نظر از قدرت پردازش رایانه در اختیارش و بدون نیاز به نصب آفلاین آن برنامه یا نرم افزار بتواند به آن دسترسی پیدا کند. پدیده ای که به Cloud Computing مشهور شده است.
امروزه بسیاری از شرکت های رایانه های هم با درک اهمیت این مساله به طراحی چنین نرم افزارهایی روی آورده اند و Google Docs یا مجموعه Office Web Apps (شامل نسخه های آنلاین Word، PowerPoint، Excelو OneNote ) بر اساس همین نیاز طراحی شده است. بدیهی است که دسترسی به چنین خدماتی برای انجام دورکاری با محدود کردن سرعت اینترنت و اعمال محدودیت های فعلی در تناقض است. از سوی دیگر حتی اگر قرار باشد با راه اندازی اینترانت های محلی یا همان طرح اینترنت ملی کذایی با سرعت بالاتر این مشکل حل شود پس تکلیف ادارات و سازمان هایی که نیازمند ارتباطات بین المللی هستند، چه خواهد شد. بدون شک در چنین شرایطی سخن گفتن از دورکاری با استفاده از امکانات گوشی های هوشمند و با استفاده از شبکه های پرسرعت نسل سوم و چهارم تلفن همراه نیز تنها یک خیال خام است.
در کنار این مشکلات که انگار قرار نیست به این زودی ها حل شود، مسائل مهم دیگری هم وجود دارد. بررسی های مایکروسافت در سال 2010 نشان می دهد که 44 درصد از مدیران شرکت ها عدم ارتباطات چهره به چهره را از جمله مشکلات مهم دورکاری دانسته اند. 30 درصد در ارتباط بودن با چنین کارمندانی را دشوار دانسته اند و 26 درصد هم از تشدید مشکل مسوولیت ناپذیری کارکنان خود در صورت دورکاری خبر داده اند. به طور قطع چنین مشکلاتی با شدت و ضعف در ایران هم وجود خواهد داشت. و در پایان نباید مسائل امنیتی را نیز از نظر دور داشت. هر سازمان و موسسه ای بسیاری از اسناد و اطلاعات مربوط به خود را طبقه بندی شده تلقی کرده و برای عدم افشای آنها تلاش می کند.
با توجه به این که امروزه علی رغم به کارگیری انواع و اقسام برنامه ها و نرم افزارهای امنیتی باز هم حجم قابل توجهی از اطلاعات حساس شرکت ها و موسسات سرقت می شود، چگونه می توان امنیت رایانه هایی را حفظ کرد که برای دورکاری توسط کارمندان ناآگاه از مسائل امنیتی مورد استفاده قرار گرفته اند و احتمالا حاوی اسناد محرمانه هستند؟ تا زمانی که این سوالات بی پاسخ بماند، سرنوشت دورکاری هم مشابه با طرح انتقال کارمندان دولت از پایتخت به شهرستان ها خواهد ماند.
منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات
- ۸۹/۰۷/۲۰
