چرا تجارت الکترونیکی؟
علی احسانی - حدود 30 سال از پیوستن چهار شبکه بنیان گذار اینترنت به یکدیگر سپری شده است .درطی این سال بشر پیشرفت های فراوانی کرده است که شاید خود حتی تصور چنین سرعت پیشرفتی را نداشت.فناوری های جدید مانند وب نیز استفاده از اینترنت را به مراتب راحت تر کرده است ،اما انسان برای راحتی بیشتر هرگز از پا ننشسته است و قدم در ایجاد فناوری های نو نهاده است. تجارت الکترونیک یکی از این فناوری ها است که در پشت نام به ظاهرساده اش ،مفهومی فراتر از آنچه در اذهان ماست پنهان شده است.آنچه در این مقاله آمده است شامل مباحثی از مبانی تجارت الکترونیک می باشد . شرح مختصری از تاریخچه تجارت الکترونیک ،چگونگی آن در دوران قبل وبعد از به وجود آمدن اینترنت ، ذکر برخی پروژهای موفق یا شکست خورده و دلیل پیروزی یا
ضعف آنها ،توضیح بعضی مدل های تجارت الکترونیک و مزایای استفاده از آن
تجارت الکترونیک چیست؟
اولین قدم در بررسی یک موضوع داشتن تعریفی مناسب از آن می باشد . با توجه به جوان بودن رشته فناوری اطلاعات و علی الخصوص تجارت الکترونیک هنوز تعریف دقیق و جامعی برای آن مشخص نشده است و در حال حاضر هر کس از دیدگاه خود به مساله روی آورده . ابتدا با برخی مفاهیم و تعاریف از دیدگاه پروفسور توربان آشنا می شویم. \" تجارت الکترونیک عبارت است از خرید و فروش کالا ،خدمات و اطلاعا ت از طریق شبکه های ارتباطی \"این تعریف از چهار دیدگاه قابل بررسی است :
1-از دید ارتباطات :تجارت الکترونیک رساندن کالا،خدمات، اطلاعات و یا پرداخت پول از طریق شبکه های کامپیوتری و یا هر وسیله الکترونیکی دیگر است .
2- از دید فرآیند تجارت:تجارت الکترونیک کاربرد فناوری در فرآیند داد و ستد در تجارت است.
3-از دید خدمات:تجارت الکترونیک وسیله ای است که آرمان های مشتریان ، شرکت ها و مدیران را جهت رسیدن به کیفیت بهتر،سرعت بیشتر و خدمات بهتر را با هزینه کمتر برآورده می کند.
4- از دیدگاه online:تجارت الکترونیک قابلیت خرید،فروش،داد و ستد محصولات و اطلاعات از طریق اینترنت و یا هر شبکه onlineدیگر را فراهم می کند .برخی از مردم تجارت را به معنی داد و ستد بین شرکت های تجارتی می دانند. وقتی از این معنی استفاده شود دامنه تجارت الکترونیک بسیار محدود می شود ،بنابرین اغلب از واژه کسب و کار الکترونیکی به جای آن استفاده می کنند که این تعریف تمام فعالیت های تجاری شامل خرید و فروش ،ارائه خدمات پس از فروش ،ارتباط های تجاری بین شرکت ها و ...را در بر می گیرد.
تاریخچه الکترونیک
ارتباطات الکترونیک بین موسسات تجاری چیز تازه ای نیست ،بلکه سال ها به شکل تبادل الکترونیکی اطلاعات (EDI=electronic data nterchange)که توسط شبکه های (VAN=value added networks)پشتیبانی می شدند و از طریق خطوط تلفن اختصاصی عمل می کردند ،وجود داشته است . واژهEDl غالباً به منظور جابجایی الکترونیکی اسناد تجاری مرسوم (فاکتورو...) استفا ده می شود . در واقع منظور از EDI تجارت بدون
کاغذ می باشد. تعریفی که برای Del ارائه شده است چنین است: «انتقال اطلاعات تجاری سازمان دهی شده توسط استا نداردها ی اطلاع رسانی مورد توافق از یک سیستم کامپیوتری به دیگری از طریق تجهیزات الکترونیکی.»ارائه توضیح مختصری درباره این تعریف به درک موضوع کمک قابل توجهی خواهد کرد . منظور از \"اطلاعات تجاری سازمان دهی شده \"استفاده از روشی دقیق ، قابل فهم و مورد قبول برای جمع آوری اطلاعات است . این قبیل
اطلاعات شامل :کد کالا،قیمت پایه،محل تحویل کالا و سایر موارد ی می باشد که یک سفارش خرید یا یک صورتحساب را تشکیل می دهد.
صورتحسابهای دو شرکت مختلف ،معمولاً با هم تفاوت دارند . ممکن است جای قرار گرفتن اسم مشتری و یا آدرس او تفاوت داشته باشند و یا تاریخ به شکل های مختلفی نوشته شود .
عبارت \"استانداردهای اطلاع رسانی مورد توافق\" بیان می کند که اختلاف های موجود بین صورتحساب ها با تعیین یک روش مورد توافق و ثابت برای ارائه اطلاعات به حداقل خواهد رسید.تا کنون تلاش های گسترده ای برای تدوین این استانداردها در سطح بین المللی انجام شده است. عبارت« از یک سیستم
کامپیوتری به دیگری» بیانگر این است که دو سیستم می توانند در دو سازمان مجزا و یا در یک سازمان قرار داشته باشند. در واقع از EDIبرای ارتباطات درون سازمانی نیز استفاده می شود. عبارت \"از طریق تجهیزات الکترونیکی \"نیز بیان میکند که هیچگونه مداخله انسانی در این مبادله وجود ندارد. تا سال ها EDI تنها شکل قابل تصور از تجارت الکترونیک بود اما رشد وگسترش شبکه جهانی اینترنت وابداع وب به کلی مفاهیمی را که در این زمینه وجود داشت متحول کرد . با بوجود آمدن تبادل الکترونیکی داده ها حوزه استفاده تجارت الکترونیک از شرکت های بزرگ و موسسه های مالی به کارخانه ها ، خرده فروش ها ، شرکت های خدماتی و....و حتی تا رزرو بلیت در آژانس های مسافرتی و فروش اجناس دست دوم گسترش یافت.استفاده از تجارت الکترونیک در حدود 1970 با نوآوری هائی نظیر انتقال الکترونیکی سرمایه که در آن سرمایه ها رامی توان به صورت الکترونیکی جابجا نمود گسترش یافت . یک سیستم انتقال سرمایه به مجموعه ای از فعالیت ها اطلاق می شود که به وسیله بانک ها وموسسه های دیگر از قبیل اتاق های پایاپای جهت انتقال منابع بین بانک ها انجام می گیرد ،تا همین اواخر سیستم مزبور کاملاً بر اساس اسناد کا غذ ی عمل می کرد و با توسعه آن در زمان ، جهت انتقال منابع داخلی و بین المللی به تدریج دارای چهارچوب و استانداردهای مشخصی گردیده بود.
این وضعیت هنگامی تغییر نمود که اطلاعات مربوط به دستور انتقال سرمایه بر اساس اسناد کاغذی ،توانست به یک سری دستورات کد شده و ماشینی تبدیل شود. با توسعه شبکه های جدید ایجاب می نمود تا پیام ها به صورت استانداردهای خاصی مبادله گردند. استفاده از این فناوری به شرکت های بزرگ
و مو سسه های مالی محدود می شد. با پیشرفت اینترنت وب موجبات ابداع تجارت الکترونیک به مفهوم امروزی فراهم شد. بنیان شبکه اینترنت در ابتدا ایجاد شبکه ای بود که تمرکز موجود در کامپیوترها ی کشورهای عضو پیمان ناتو از بین برود تا در صورت حمله احتمالی شوروی سابق به این مراکز دیگر
پایگاهها به کار خود ادامه دهند . بعد هادر سال 1969چهار دانشگاه ایالات متحده به این شبکه پیوستند و کم کم اینترنت وارد اولینمرحله خود یعنی مرحله نظامی شد . در ادامه دانشگاهیان به این نتیجه رسیدند که می توانند از اینترنت برای رسیدن به اهداف آکادمیک خود بهره گیرند . با آمدن وب تقریبا تمام ویژگیهای دوره آکادمیک بجز پست الکترونیک منسوخ شد . برای کارکردن با وب نیاز ی به دانش کامپیوتر چندانی نبود . بافراگیر شدن وب ، شرکتها وصنایع هم برای کسب وکار نگاه خود را متوجه اینتر نت کردند وبه این ترتییب دوره تجاری ایینتر نت آغاز شد و استفاده از تجارت الکترونیک به سرعت
گسترش یافت . یکی از دلایل این گسترش ، توسعه شبکه های جدید، پروتکل ها و نرم افزار های کار بردی بوده است ودلیل دیگرافزایش رقابت بین شرکتهای تجاری بود .
بکار گیری پروتکل و زیر ساختهای اینترنتی ، EDLرا از یک سیستم ارتباط معین که بر اساس خطوط ارتباط بین شرکتهای بزرگ و روابطی ثابت عمل می کند ، متحول ساخته و آن را تبدیل به یک سیستم انعطاف پذیر می کند که دئامنه آن شرکت های بسیار بیشتری را در بر می گیرد. شرکت هایی که حتی ممکن است یکدیگر را نشناسند. EDL از طریق اینترنت ، یک دهم EDL از طریقVAN هزینه در بر دارد و به همبن دلیل اینترنت باعث توسعه EDL می شود. به عنوان مثال وقتی که شرکت بوئینگ ، سیستم محدود VAN- EDLخود را به یک سیستم EDL اینترنتی تغییر داد مشتریانی که در یک سیستم سفارش قطعات شرکت می کردند 5 برابر شدند. بر اساس یک تحقیق که در سال 1999 در میان شرکت های کشورهای صنعتی انجام گرفته است، علی رغم قدمت کاربرد EDL ،تعداد شرکت های دارای وب سایت به مراتب بیشتر از شرکت هایی بوده که از EDL استفاده می کرده اند.علاوه بر استفاده از EDL ، سه شکل عمده دیگر تجارت الکترونیکی نیز وجود دارد:
- استفاده از اینترنت و صفحات وب
- بهره گیری از اینترانت ها (شبکه هایی که
در داخل شرکت ها استفاده می شوند و از پروتکل Lp استفاده می کنند) که باعث سر و سامان بخشیدن به فعالیت های داخلی شرکت می گردد.
- گسترش اکسترانت(شبکه های موجود بین شرکت هایی که طرف تجاری هم هستند و برای تبادل اطلاعات از پروتکل یکسانی استفاده می
کنند) شرکت ها به منظور همکاری با شرکای تجاری. جنین شبکه هایی ممکن است بسیاز عظیم باشند مثلاً اکسترانت هیتاچی شامل بیش از 2100 شرکت است و نیز اینتزانت شرکت فورد،120000 ایستگاه کاری را بهم متصل می کند.مدل های تجارت الکترونیک اگر برای داد و ستد از طریق اینترنت سه
طرف کلی دولت، کسب و کار، و مصرف کننده را قائل شویم، ماتریس زیر تمام مدل های قابل تصور تجارت الکترونیک را شامل می شود. از
میان نه مدل نشان داده شده در این شکل تنها مدل های B2B وb2c معرف تجارت الکترونیکی می باشند.
در ادامه این مدل ها معرفی می شوند:
B2B (Business to Business) : تمام افراد طرف قرار داد و استفاده کنندگان از این نوع تجارت الکترونیک ، شرکت ها و یا سازمان ها هستند . این
نوع تجارت بیشترین سهم را در تجارت الکترونیک داراست. شکل خاصی از این مدل که به تجارت گروهی معروف است هنگامی اتفاق می افتد که اشخاص یا شرکت ها یا گروههای تجاری با هم روی یک زمینه تجاری فعالیت می کنند، مانند زمانی که چند شرکت در جاهای مختلف با هم روی طراحی اتومبیلی فعالیت می کنند.
B2C ( Business to consumer) : شامل فروش محصولات از شرکت ها و ارایه کنندگان خدمات به خریدارهای شخصی می شود. این نوع تجارت الکترونیک خرده فروشی الکترونیک نیز نامیده می شود. هر گاه یک شرکت بزرگ خدمات یا تولیدات خود را در اختیار یک کمپانی کوچک تر قرار دهد و حال آنکه این کمپانی مشتری های ثابت خود را داشته باشد و به آنها سرویس دهد ، این مدل B2B2C نامیده می شود. نوه دیگر تجارت الکترونیک B2C آن است که شرکتی خدمات ، اطلاعات و تولیدات خود را به کارمندانش ارائه می دهد. این مدل به اختصار B2E نامیده می شود. داد و ستد در اینترنت به شیوه های
دیگری نیز امکان پذیر است از جمله می توان به مدل های زیر اشاره کرد:
C2B (to Business ( consumer: افرادی که می خواهند خدمات و تولیدات خود را از طریق اینترنت به شرکت ها و سازمان ها بفروشند این سمت
را به وجود می آورند همانند شخصی که در جستجوی فروشنده ای برای اجناس خود باشد.
C2C(to consumer ( consumer: در این مدل یک شخص محصولش را به شخص دیگری می فروشد . به طور مثال فروختن اتومبیل شخصی خود ه دیگران از طریق اینترنت و ارایه خدمات به اشخاص و یا فروختن دانش شخصی به دیگری در این مدل جای می گیرد.
سایت هایی که اجازه می دهند تا اشخاص عادی اموال خود را برای حراج در آنها قرا ر دهند از این قبیل اند و حالت خاصی از C2C نیز زمانی است که افراد موسیقی و فیلم و نرم افزار و دیگر کالاهای دیجیتالی را با هم معاوضه می کنند.
امروزه با گسترش فناوری های بیسیم نوعی خاصی از تجارت الکترونیک سیار می گویند.
مزایای تجارت الکترونیک
الف- مزایای تجارات الکترونیک برای کسب و کارهادر محیط تجاری رقابتی و دائماً در حال تغییر امروز، کسب و کارها دیگر نمی توانند
بر یک بازار ثابت و پایدار برای محصولات خود متکی باشند. آنها باید در زمینه کیفیت ، قیمت و خدمات پس از فروش با رقبایی که روز به روز در حال افزایش هخستند، رقابت نمایند، برای موفقیت در بازار آنها نه تنها باید قیمت ها را پایین آورد بلکه باید تغییرات عمده بیشتری را در روش های تولید ، روابط تجاری و حتی فرهنگ سازمانی خود به عمل آورند. وجود یک بازار الکترو نیکی در اینترنت به نحو بارزی موجب افزایش بهره وری و رقابت بین شرکت ها اعم از تولید کننده و مصرف کننده می گردد. اینترنت موجب دسترسی به یک بازار Onlne و شبانه روزی با میلیون ها مصرف کننده و هزاران خدمت و محصول می گردد. در ادامه به مزایای ااستفاده از تجارت اشاره شده است:
1) کاهش قیمت خرید مواد اولیه:
خرید مواد اولیه و یا خدمات برای یک شرکت می تواند فرآیندی پیچیده و چند مرحله ای باشد . در ابتدا خریداران باید تولید کنندگان را پیدا کرده و مشخص کنند که مقدار مورد نیاز کالا، زمان تحویل ، کیفیت و قیمت مناسب است یا خیر؟ به محض اینکه تولید کننده ای انتخاب شد نقشه ها و اطلاعات با جزئیات کامل برای تولید کننده فرستاده می شود تا محصول مورد نظر کاملاً با مشخصات مورد نظر مشتری تطابق داشته باشد. با فرض اینکه محصول نمونه مورد قبول قرار گرفته و خطوط تولید آماده هستند، خریدار سفارش خرید برای مقدار مشخصی از کالاها را می فرستد و .... پیش از این شرکت های بزرگ با
استفاده از EDI نیروی کار ، هزینه های چاپ و پست را در مراحل تأمین مواد مورد نیاز خود کاهش می دادند. ماشینی کردن جریان کار برای تأمین محصول به این معناست که کارمندان این بخش وقت بیشتری برای تمرکز روی مذاکره به منظور به دست آوردن قیمت های بهتر و نیز ایجاد روابط
با تولید کنندگان دارند. شرکت هایی که از EDI استفاده می کنند معمولاً 5 تا 10 درصد در هزینه های خود در بخش خرید صرفه جویی می کنند. اینترنت پتانسیل های بیشتری برای کاهش این هزینه ها دارند به علاوه اینترنت در ها را به سوی انجام معاملات تجاری با تولید کنندگان جدید و نیز تولید کنندگان
کوچک که سابقاً تنها از طریق فاکس یا تلفن ارتباط برقرار می ساختند، می گشاید.
2) کاهش زمان چرخه تولید
چرخه تولید عبارت است از کل زمانی که طول می کشد تا یک محصول ساخته شود . در طی چرخه تولید، هزینه های ثابت مشخصی که با میزان تولید تغییر نمی کند و وابسته به زمان هستند، وجود دارد. این هزینه های ثابت شامل استهلاک تجهیزات ، هزینه های ساختمانی و خدمات رفاهی و هزینه مدیریت و سرپرستی می باشد. اگر زمان ساخت یک محصول به جای 10 روز به 7 روز کاهش پیدا کند،آنگاه هزینه های ثابت به ازای هر محصول کمتر می شود چرا که زمان کمتری صرف شده است. تجارت الکترونیک باعث کاهش چرخه های زمانی شده و اجازه می دهد تا محصولات بیشتر با هزینه مساوی یا کمتر تولید شود. ایجاد ارتباطات الکترونیکی به تأمین کننده ها و مشتریان ، شرکت ها را قادر ساخت تا انتقال و دریافت سفارش های خرید به صورت حسابها و رسید ها در زمان بسیار کمتری نسبت به قبل صورت گیرد. برخی از شرکت ها حتی مشخصات محصولات و نقشه ها را در شبکه ها به اشتراک گذاشتند تا مراحل طراحی و توسعه محصول تسریع شود.
3) افزایش کاریابی و اثر بخشی در خدمت دهی به مشتریانشرکت ها از اینترنت برای خدمت دهی به مشتریان نیز استفاده می کنند. داشتن مشخصات محصولات ، پشتیبانی فنی و دیگر اطلاعات به صورت Online نه تنها باعث صرفه جویی از طریق فارغ شدن کارمندان بخش خدمات مشتریان
از پاسخ گویی به سؤالات پیچیده و روابط با مشتری می گردد، بلکه باعث می شود مشتریان راضی تر باشند. علاوه بر افزایش رضایت مشتریان ، شرکت هایی که از اینترنت برای خدمت مشتریان استفاده می کنند ادعا می کنند که از طریق انجام سفارشات و پشتیبانی فنی Online صرفه جویی زیادی انجام شده است. تحقیقات مؤسسه فورستر نشان می دهد که به طور کلی 500 تا 700 دلار برای فرستادن یک کارشناس به محل مورد نظر ، 15 تا 20 درصد برای بررسی درخواست مشتری از طریق تلفن و حدود 7 دلار برای انجام این کار از طریق اینترنت صرف می شود. سایر مزایای تجارت الکترونیک
برای مؤسسات تجاری به شرح زیر می باشد:
کاهش هزینه های انبار داری ، کاهش هزینه های بازار یابی ، کاهش هزینه های فروش ، خذف واسطه گری، ایجاد کانال های جدید فروش محصولات و افزایش تقاضا و ....
ب- مزایای تجارت الکترونیک برای مصرف
کنندگانمؤسسات تجاری به منظور افزایش بهره وری ، کاهش هزینه ها و بالا بردن کیفیت خدمت مشتریان ، بر روی تجارت الکترونیک سرمایه گذاری می کنند. مشتریان نیز جذب خرید از طریق اینترنت می شوند چون در می یابند که قدرت انتخابشان به طور حیرت آوری افزایش پیدا می کنند، اطلاعات بیشتر و بهتری برای خرید بدست می آورند و خرید راحت تری انجام می دهند. افراد پر مشغله نیز می توانند در وقتشان صرفه جویی کنند . اطلاعات بهتر ،
انتخابهای بیشتر و هزینه های عملیاتی کمتر کسب و کارها و مشتریان را به طور همزمان به سمت تجارت الکترونیک سوق می دهد. در ادامه به مزایای استفاده ار تجارت الکترونیک برای مصرف کنندگان اشاره شده است.
1) افزایش امکان انتخاب
تعداد فروشگاههایی که بر روی اینترنت قابل مشاهده هستند ، بسیار بیشتر از مغازه هایی که حتی در محله های بسیار پر جمعیت وجود دارند. همچنین بسیار بیشتر از مغازه هایی است که یک مشتری با حد معقولی از رانندگی یا از طریق کاتالوگ هایی که از طریق پست دریافت می شوند ، می توانند به آنها دسترسی پیدا کنند . یک مشتری e Onlin می تواند از مغازه ای در شهر یا کشوری دیگر و یا حتی از مغازه ای که در شکل سنتی وجود ندارد خرید نماید. روزنامه ها مثال روشنی در این زمینه هستند. ساکنین شهرهای بزرگ نسبت به سایر مناطق به تعداد بیشتری از روزنامه های ملی و محلی دسترسی دارند. در حالی که بر روی اینترنت یک خواننده می تواند اخبار هزاران روزنامه در سراسر جهان را مطالعه کند
2)آسایش بیشتر
بسیاری از خریدارن راحتی و آسایش بیشتر رادلیل خرید از طریق اینترنت بیان کرده اند. خرید از طریق اینترنت باعث صرفه جویی در زمان می شود. مشتری نیازی به خروج از خانه و تنظیم برنامه زمانی خود با ساعات کار فروشگاهها ندارد. همچنین نیا زی ندارد که برای مدت طولانی منتظر پاسخ تلفنی
کارمندان بخش خدمات مشتریان باشد. برای آسایش بیشتر مشتریان، بسیاری از سایت ها سفارشات را همان روز یا روز بعد به مشتریان تحویل می دهند. بسیاری از شرکت ها پشتیبانی فنی و راهنمای حل مشکلات را هم بر روی سایت خود عرضه می کنند .
3) سفارشی نمودن
اینترنت موجب افزایش قابلیت سفارشی نمودن می گردد. برخی کسب و کارهای اینترنتی ، بویژه وسایل ارتباط جمعی، در حال حاضر محصولات را کاملاً سفارش می سازند به طوری که کاملاً مجزا از دیگر محصولا می شود. خوانندگان می توانند تنها اخباری را انتخاب کند که می خواهند بخوانند و این به معنای تحویل کالای مورد نظر به صفحه وب شخص یا پست الکترونیکی وی می باشد. مشتریان مغازه های موسیقی e Onlin قابلیت انتخاب CD های ضبط
شده را دارا بوده و در صورت تمایل می توانند آهنگ هتای مورد نظر خود را برای ضبط انتخاب کنند.
4) قیمت های کمتر
مصرف کنندگانی که از طریق اینترنت به خرید کالاها اقدام می کنند معمولاً 8 تا 30 دلار به ازای هر معامله پرداخت می کنند که این مبلغ در مورد معاملات سنتی تقریبا 80 دلار به ازای هر معا مله به طور میانگین است. برخی خورده فروشان اینترنتی تخفیف هایی را ارائه می کنند . برای مثال برخی فروشندگان Online کتاب ، برخی کتابها را 40 درصد تخفیف نسبت به قیمت کتاب فروشی های معمولی ارائه می کنند. (به طور مثال سایت Amazon.com را ببینید )
مدلی از تجارت الکترونیکی مناسب در ایران
باید توجه داشت که این نوع تجارت بخش‌های مختلفی دارد و ما می‌توانیم با بهره گیری از برخی از این بخش‌ها، به تجارت الکترونیکی نسبی (Partial E-ommerce ) دست یابیم. در تجارت الکترونیکی نسبی برخی از فرآیندهای کاری به صورت غیر الکترونیکی ونسبی
انجام میشود و به عنوان مثال فروشگاه زنجیره‌ای شهروند دارای زیر ساختهای یکپارچه الکترونیکی نسبت و مبادلات پولی را نیز به صورت نسبی انجام می‌دهد.این نوع فروشگاهها از اینترنت به عنوان یک پل ارتباطی با مشتریان حوزه بهره گرفته و پس از دریافت سفارش آنها اجناس را تحویل داده و نقدا وجه آن را دریافت میکند. مدل تجارت الکترونیکی نسبی با توجه به زیر ساختهای فعلی کشور ما نمونه بسیار کارآمدی به شمار می‌آید.بنابراین در ایران با توجه به محدویت‌های که در زمینه‌‌های زیر ساختی تجارت الکترونیکی و ICT وجود دارد می‌توان مدل تجاری موفقی را ارایه کرد. چنان که مدل تجاری
ای که فروشگاه شهروند در حال حاضر از آن استفاده میکند. به رغم اشکالاتی که دارد مدلی است که احتمال موفقیت در آن، به ویژه در شرایط کشور ما وجود دارد، زیرا در این پروژه، اساس کار را بر پومی سازی تجارت الکترونیکی ، یعنی فروش از طریق اینترنت با استفاده از زیر ساختهای موجود قرار
داده‌اند و عدم وجود زیرا ساختهای بانکی و اعتباری مناسب به صورتOnline، مانع ورود این شرکت به حوزه تجارت الکترونیکی شده است. در این حالت مشتریان، جنس را از طریق اینترنت خریداری کرده و در منزل تحویل می‌گیرند و همان جا هم پول را پرداخت می‌کنند. منظور این نیست که مدل تجاری فروشگاه شهروند بی عیب و نقص و کامل است یا این که سایت مزبور اشکالات فنی ندارد، بلکه می‌خواهیم بگویم که بومی سازی انجام شده در مدل تجاری آن را می‌توان، تا آن زمان که بستر بانکی و اعتباری لازن در کشور فراهم نشود. در سایر فروشگاه‌های الکترونیکی نیز به کار گرفت.
تجارب موفق در تجارت الکترونیک
1) جنرال الکتریک
بخش روشنایی شرکت جنرال الکتریک گزارش می دهد که اثرات قابل توجهی در بخش پاسخ گویی به مشتریان ، خدمات بهتر و کاهش نیروی کار و هزینه مواد اولیه به دلیل تغییر رویه خرید سیستم های عظیم دستی به سمت سیستم های الکترونیکی با استفاده از پروتکل های اینترنت فراهم می گردد. کارخانه های بخش روشنایی شرکت جنرال الکتریک در هر روز ، صدها تقاضا برای تعیین قیمت به بخش منابع می فرستادند تا قیمت قطعات ماشین ها را به دست آورند.
برای هر تقاضا ، نقشه ها باید از بایگانی درخواست می شد ، بازخوانی می شد، به بخش مورد نظر منتقل می شد ، فتوکپی گرفته می شد، همراه با اوراق قیمت به فرم تقاضا پیوست می شد ، در پاکت ها گذاشته می شد و سپس پست می شد. این فرایند حداقل 7 روز طول می کشید و بسیار وقت گیر بود به طوری که بخش منابع به طور معمول تنها می توانست در آن واحد به 2 یا 3 تولید کننده جوابگو باشد. در جنرال الکتریک هزینه های مربوط به نیروهای کاری بخش خرید 30 درصد کاهش داشته است و برای 60 درصد کارمندان مجدداً تعیین وظیفه شده است. بخش منابع در ماه ، حداقل 6 تا 8 روز وقت اضافی دارد تا بر روی کارهای حساس دیگری به جز کاغذ بازی ، فتوکپی و ارسال نامه بپردازد. هزینه مواد اولیه نیز تا 20 درصد تنزل پیدا کرده است چرا که دستیابی به تولید کنندگان بیشتر به صورت Online باعث ایجاد رقابت بیشترشده و این امر به نوبه خود قیمت ها را کاهش داده است. این شرکت در سال 1997 بیش از یک میلیارد دلار جنس و کالا از طریق اینترنت خریداری کرد. جنرال الکتریک محاسبه کرده است که در عرض سه سال آینده تنها از طریق کار آمد ساختن هر بیشتر خریدها و 500 تا 700 میلیون دلار در سال صرفه جویی در شرکت ایجاد خواهد شد.
2)تجربه سیسکو:
از سال 1997 سیسکو، بزرگترین تولید کننده روترهای شبکه ، 70 درصد خدمات مشتریان را به صورت Online در آروده است. این امر موجب حذف 250 میلیون تماس تلفنی در ماه و صرفه جویی به میزان 525 میلیون دلار در سال شده است. این رقم معادل 9 درصد کل درآمد و 17 درصد کل هزینه های اجرایی شرکت بوده است. شرکت سیسکو گزارش کرده است که بهره وری خدمات مشتریان این شرکت با استفاده ار تجارب الکترونیک 200 تا 300 درصد افزایش یافته است.
3) تجربه میکرون کامپیوترز:
میکرون کامپیوترز یک فروشنده کامپیوتر و لوازم جانبی آن است که بسیار از اطلاعات لازم برای خرید را از طریق وب سایت خود در اختیار مشتریان قرار می دهد. در حالی که بیش از این کارمندان بخش فروش برای مذاکره با مشتریان به طور متوسط 20 دقیقه زمان اختصاص می دادند، برای مذاکره با شتریانی
که قبلاً به وب سایت این شرکت مراجعه کرده اند، تنها 2 دقیقه زمان لازم است. با یک محاسبه ساده مشخص می شود که با استفاده از تجارب الکترونیک در این بخش کارایی 10 برابر افزایش پیدا کرده است.
4) تجربه فدرال اکسپرس:
فدرال اکسپرس در سال 1983 از نرم افزاری استفاده کرد که شرکت ها را از طریق شبکه های خصوصی به هم کتصل می کرد و در عرض 12 سال ،
50000 مشتری جمع کرد. در طی سال های 1995 تا 1998 با ورود اینترنت و انجام تجارت الکترونیک در اینترنت تعداد مشتریان به حدود یک میلیون جهش پیدا کرد. فدرال اکسپرس تخمین می زند که 68 درصد از 3 میلیون بسته ای که روزانه جابجا می شود در حال حاضر توسط شبکه ها انجام می شود.
5) تجربه موتور ولا:
شرکت موتور ولا با اتکا به شبکه ارتباطی خود قادر است نیازهای مشتری برای یک پیجر را جمع آوری کرده و آنم را به کارخانه تولیدی خود مکنتقل کند تا یک مدل مخصوص از نظر فرم ظاهری ، رنگ و سایر ویژگیها ساخته شود. فردای روزیکه سفارش انجام شد، مشتری پیجر مورد نظر ش را در یک بسته پستی دریافت می کند . به این ترتیب موتور ولا توانسته است به عنوان پیشتاز بازار در این زمینه مطرح شود.
6) محدودیت های تجارب الکترونیک:
تجارب الکترونیک هم محدودیتهای تکنولوژیکی و هم محدودیت ها غیر تکنولوژیکی دارد. محدودیت ها اصلی تجارب الکترونیک در جدول زیر بیان شده است . اما با وجود این محدودیت ها ، پیشرفتهای هر روزه در فناوریهای جدید که موجب حذف قسمت زیادی از هزینه ها در تجارب الکترونیک می شود، موجب شده استفاده کنندگان از تجارب الکترونیک هر روز بیشتر شود. محدودیت های تجارت الکترونیک محدودیت های تکنولوژیکی تجارت الکترونیک محدودیت های غیر تکنولوژیکی تجارت الکترونیک
1- استانداردهای مودر قبول عام برای کیفیت ، امنیت و اعتبار وجود ندارد
2- نگرانی از امنیت مصرف کننده ها ار از خرید می ترساند.
3- پهنای باند کافی وجود ندارد.
4- در تجارت الکترونیک فروشنده ناشناس است.
5- ابزارهای نرم افزاری در حد مورد قبول نیستند.
6- سود تجارت الکترونیک به سادگی قابل اندازه گیری نیست.
7- هنوز مشکلاتی در تطابق اینترنت و نرم افزارهای تجارت الکترونیک با برخی برنامه ها و پایگاههای داده وجود دارد
8- برخی خریدارهها مایلند محصول خرید شده را لمس کنند و خود را با تجارت الکترونیک وفق نمی دهند.
9- اینترنت هنوز گران است.
10- مردم هنوز به تبادلات بدون کاغذ اعتماد ندارند.
11- علاوه بر سرویس دهنده ها شبکه نیاز به web server های خاص می باشد.
12- با کمبود خریدار و فروشنده مواجهیم
- ۸۵/۱۲/۲۶