ITanalyze

اکرم رضائی‌نژاد، نیلوفر فروهیده - معروف‌ترین سوپرمارکت آنلاین می‌گوید اگر درخواست‌کننده مواد غذایی  در محل دریافت سفارش نباشد، سفارش امحا می‌شود و پول مشتری هم پس داده نمی‌شود
تامین امنیت غذایی مردم و حفاظت از منابع و محصولات کشاورزی با شیوع کرونا در دنیا به چالش بزرگی برای کشورها تبدیل شده است؛ چالشی که برخی کشورها را وادار کرد تا برای حمایت از اقشار آسیب‎پذیر در این ایام سیاست‎های حمایتی اتخاذ کنند. بنابر اعلام سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) این کشورها تلاش کردند تا با توزیع اقلام، احیای برخی از طرح‎ها  یا تزریق نقدینگی تا حدودی از اوضاع سخت این دوره بکاهند.
اما گویا در کشور ما برخی از فروشگاه‎ها نه تنها بحران تامین موادغذایی را جدی نگرفته‎اند، بلکه شیوع کرونا را بهانه‎ای برای از بین بردن موادغذایی موجود قرار داده‎اند. در اینجا نقل ماجرایی که برای یکی از خوانندگان روزنامه عصراقتصاد اتفاق افتاده است، خالی از لطف نیست. او که خانمی جوان است اینگونه تعریف می کند:
«سفارشی به اسنپ مارکت دادم اما زمانی که قرار بود تحویل بگیرم به دلیل اتفاقی که برایم افتاد، مجبور شدم خانه را ترک کنم و وقتی‎که پیک آمد، خانه نبودم تا سفارش را تحویل بگیرم.
با اسنپ مارکت تماس گرفتم که برای روز بعد سفارش را تحویل دهد که بر خلاف وعده داده شده، پیک نیامد و سفارشی تحویل من نشد. روز بعد نیز دوباره برای پیگیری تماس گرفتم. اپراتوری که تلفن را جواب داد، گفت که براساس مقررات اسنپ مارکت، اگر زمان مقررشده مشتری در منزل حضور نداشته باشد و نتواند کالا را تحویل بگیرد، سفارش لغو می‌شود و مبلغ واریز شده به مشتری برگردانده نمی‎شود؛ همچنین کالاهایی که سفارش داده شده به فروشگاه‎های هایپراستار که تامین‎کننده محصولات اسنپ مارکت هستند، عودت داده نمی‎شود.
اپراتور دلیل عودت داده نشدن محصولات به هایپر استار را این‌گونه بیان کرد که فروشگاه‎های زنجیره‎ای مانند هایپراستار به دلیل رعایت اصول بهداشتی نمی‎پذیرند که محصولات را دوباره به فروشگاه برگردانند و تمامی سفارش‎هایی که به دلیل حضور نداشتن مشتری در منزل هنگام تحویل لغو می‎شود، امحا و دورریز می‎شود.»

امحای محصولات کارخانه‎ای پلمپ شده
خبرنگار ما برای پیگیری صحت و سقم این ادعا، در تماسی با اسنپ مارکت موضوع را جویا شد که اگر مشتری زمان تحویل کالا در منزل حضور نداشته باشد و نتواند سفارش را تحویل بگیرد چه اتفاقی می‎افتد.
اپراتور اسنپ مارکت پاسخ داد که سفارش به هایپر مرجوع می‎شود و اگر تا یک ساعت بعد از زمان  مقررشده مشتری تماس بگیرد با پرداخت هزینه پیک از سوی مشتری، سفارش مجدد ارسال می‎شود اما بعد از آن امکان ارسال وجود ندارد چون کالا به خط فروش بر نمی‎گردد و مبلغی هم به مشتری مسترد نمی‎شود.
اپراتور در پاسخ به این سوال که وقتی کالا به هایپر برگردانده می‎شود چرا پول مشتری پس داده نمی‎شود؟ گفت: کالایی که به هایپر بر می‎گردد در فروشگاه استفاده نمی‎شود فقط از پیک تحویل گرفته می‎شود ولی در هایپر به فروش نمی‎رسد و در وضع فعلی غیر قابل استفاده است و امحا می‎شود.
این در حالیست که اکثر سفارش‌هایی که به فروشگاه‌های اینترنتی داده می‌شود از محصولات کارخانه‎ای پلمپ شده مانند پنیر، ماکارونی ، روغن و.. است و اگر منطقی فکر کنیم حتی در دوره شیوع کرونا محصولاتی که پلمپ کارخانه دارند و فاسدشدنی نیستند، عودت دادنشان به فروشگاه مشکل بهداشتی ایجاد نمی‎کند. کما اینکه هیچ‎کدام از فروشگاه‎های اینترنتی مانند شهروند، اُ کالا، و ... سفارشات لغو شده مشتریان را امحا نمی‎کنند. ممکن است مشتری را جریمه کنند اما پول مشتری را برمی‎گردانند.

قانون چه می گوید
در سال 1382 و با تصویب قانون تجارت الکترونیک، قانونگذار تلاش کرد به منظور جلوگیری از تضییع حقوق مصرف‎کنندگان در بستر فضای مجازی، نسبت به تدوین اصولی برای فروشندگان آنلاین و در جهت جلوگیری از سوء‎استفاده‎های احتمالی اقدام کند.
هر نوع خرید و فروش در فضای مجازی مثل خرید و فروش در فضای حقیقی یک نوع عقد محسوب می‎شود و تابع شرایط عقد بیع خواهد بود. این بدان معنی است که در هنگام خرید، طرفین می‎توانند شرایطی را نیز برای معامله مشخص کنند. با این وجود، قانونگذار در قانون تجارت الکترونیک محدودیت‌هایی را برای دامنه این توافقات معین کرده و صراحتاً توافقاتی را که بین طرفین بر خلاف قواعد این قانون ایجاد شده است، باطل دانسته است . در معاملات برخط یا آنلاین مواردی باید توسط عرضه‌کننده خدمت یا کالا رعایت شود و هرگونه شرط خلاف این قواعد باطل است از جمله اینکه طبق بند ج ماده 39 از قانون تجارت الکترونیک مبلغ دریافتی از خریدار در صورت عدم امکان تأمین کالا یا عدم امکان اجرای خدمات به خریدار مسترد می‎شود.
همچنین طبق ماده ۳۸۷ قانون مدنی اگر مبیع (کالای به فروش‌رفته) قبل از تسلیم به مشتری بدون تقصیر و اهمال از طرف بایع (فروشنده) تلف شود بیع منفسخ و ثمن (پول کالا) باید به مشتری مسترد شود؛ مفهوم مخالف این ماده با در نظر گرفتن قیاس اولویت این خواهد بود که هر گاه فروشنده کالا را قبل از تسلیم امحا کند ملزم است  مثل آن را به مشتری تحویل دهد یا قیمت آن را بپردازد زیرا ید بایع در این وضع غاصبانه تلقی می شود.
گذشته از اینکه یک فروشگاه اینترنتی حق دارد درباره سفارش مشتری که با پرداخت بهای آن به ملکیت او درآمده است، تصمیم‌ به امحا بگیرد یا نه، اخلاقی بودن این اقدام در وضع کنونی نیز محل تامل است. با توجه به اینکه این فروشگاه‎ها روزانه صدها یا هزاران سفارش قبول می‎کنند و  در این بین محتمل است که درصدی از آنان به دلایل اتفاقات غیرمترقبه نتوانند سفارش‌هایشان را تحویل بگیرند، با رویه در پیش گرفته‌شده از سوی اسنپ مارکت خیلی راحت مقدار زیادی مواد غذایی سالم در دوره شیوع کرونا دورریز می‌شود. این در حالی است که بنا بر برخی پیش‎بینی‎ها دنیا کم‌کم باید خود را برای دوره‌ای از کمبود منابع غذایی آماده کند. (منبع:عصراقتصاد)