کم فروشی اینترنت را چگونه گزارش کنیم؟
سونیتا سراب‌پور- سال‌جاری، سال پرفراز و نشیبی برای اینترنت پرسرعت کشورمان بود و در چند ماه گذشته از سال، خبرهای گوناگونی در این حوزه شنیده شده است. عدم فعال‌سازی 5/1میلیون پورت اینترنت پرسرعت تا پایان سال 88 بر اساس برنامه چهارم توسعه باعث شده که از ابتدای سال مسوولان وزارت ارتباطات برنامه‌های ویژه‌ای را برای گسترش این سرویس در کشور داشته باشند. این وزارتخانه که پیوسته مشکلات موجود در حوزه اینترنت پرسرعت را به گردن بخش‌خصوصی می‌انداخت، ابتدا فراخوانی را برای کاهش قیمت‌ها منتشر کرد و از شرکت‌های فعال در این حوزه خواستار راهکارهایی برای کاهش قیمت اینترنت شد تا شاید از این طریق متقاضیان خرید اینترنت پرسرعت افزایش پیدا کند.
در مرحله بعد وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با صراحت کامل انگشت اتهام خود را به سوی شرکت‌های بخش‌خصوصی بلند کرد و آنها را مسببان اصلی نابسامانی بازار فروش اینترنت پرسرعت کشور معرفی کرد. در این مرحله وزیر به کاربران پیشنهاد کرد که از ابزار اندازهگیری که در کامپیوترها وجود دارد، استفاده کنند و در صورت مواجهه با کم‌فروشی خدمات اینترنتی به دادگاه یا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی شکایت کنند.
در واقع بعد از این خبر بود که سازمان تنظیم اعلام کرد که شکایات زیادی از سوی کاربران مبنی بر کم‌فروشی اینترنت در سایت این سازمان دریافت کرده است، اما هیچ‌گاه این سازمان مشخص نکرد که این کم‌فروشی از سوی شرکت‌های سرویس‌دهنده بود یا شرکت ارتباطات زیرساخت. اما در آخرین اقدام شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات خبر از ایجاد بخش سرعت‌سنج اینترنت در سایت شرکت داده است تا کاربران از این طریق میزان سرعت اینترنت خود را بسنجند و در صورت مشاهده کاهش میزان سرعت اینترنت، شکایات خود را به مراکز ذیربط اعلام کنند.
سرعت‌سنج اینترنت
شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات که مدتی است طرح‌ها و برنامه‌هایی را برای پیشرفت صنعت آی‌تی در کشور ارائه می‌دهد به تازگی در سایت خود به آدرس ITC.ir نرم‌افزار سنجش اینترنت را ایجاد کرده است.
این بخش به صورت آزمایشی راه‌اندازی شده و براساس توضیحاتی که در سایت آمده است، کاربران باید جهت سنجش سرعت خط ارتباطی خود روی دکمه Start Speedtest کلیک کنند تا سرعت اینترنت آنها مشخص شود. همچنین در ادامه این طرح، سعید مهدیون مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات از ایجاد شبکه اندازهگیری کیفیت خبر داده و اعلام کرده بود که با همکاری تامین‌کننده‌های سرویس، شبکه اندازهگیری راه‌اندازی خواهد شد تا کاربران بتوانند با مراجعه به هر کدام از سایت‌ها، اندازهگیری هوشمندانه‌ای از خدماتی که دریافت می‌کنند داشته باشند تا بتوان از این طریق نسبت به پدیده کم‌فروشی اینترنت با گزارش‌های مستند برخورد کرد.
شاید برای بسیاری از کاربران جالب باشد که بدانند سرعت اینترنت آنها چگونه محاسبه و اعلام می‌شود. پیام کرباسی، کارشناس خدمات اینترنتی، در توضیح مفهوم سنجیدن سرعت اینترنت می‌گوید: «به‌طور کلی دو کامپیوتر در فضای اینترنت با یک سرعت مشخصی می‌توانند اطلاعات را به یکدیگر ارسال یا دریافت کنند که این سرعت بستگی به پارامترهای بسیار زیادی دارد و یکی از آنها میزان پهنای باند ارتباطی هریک از کامپیوترها با شبکه اینترنت است، بنابراین برای اینکه ببینیم یک حجم مشخصی از داده در چه مدت زمانی می‌تواند از کامپیوتر منبع به مقصد برسد باید یک حجم مشخصی از داده را ارسال و وقتی به‌طور کامل اطلاعات به مقصد رسید این فاصله زمانی را اندازه گرفت. این مدت زمان با حجم داده بسیار تعیین‌کننده است؛ چرا که سرعت ارتباطی را مشخص می‌کند.»
کرباسی در خصوص مراحل ابزارهای سنجش سرعت اینترنت نیز می‌گوید: «برای سنجش سرعت اینترنت می‌توان از سه روش استفاده کرد. ابتدا استفاده از دستگاه‌های سخت‌افزاری که سرعت اینترنت را اندازهگیری می‌کنند که این دستگاه‌ها را روی خط می‌گذارید و خودشان سرعت اینترنت را در هنگام وصل شدن اندازهگیری می‌کنند. اما استفاده از این روش به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، چون بسیار تخصصی بوده و در ایران هم وجود ندارد. در واقع این دستگاه‌ها برای خطوط پرسرعتی که بالای 100 مگ هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مصارف خانگی روش‌های نرم‌افزاری وجود دارد. در روش نرم‌افزاری دو کار می‌توان انجام داد. یا کاربر می‌تواند نرم‌افزار را خریده روی کامپیوتر نصب کند تا زمانی که به اینترنت وصل می‌شود، عملیات سنجش انجام شود یا اینکه کاربران به سایت‌های مربوط به سرعت سنجی اینترنت متصل شوند و از آن سایت بخواهند که سرعت ارتباطی را بسنجد و میزان ارسال و دریافت را به تفکیک به فرد گزارش دهد.
سرعت این زمانی و این مکانی
کرباسی به متفاوت بودن سرعت اینترنت در زمان و مکان‌های مختلف اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: اتصال اینترنت به صورت این زمانی و این مکانی سنجیده می‌شود یعنی ممکن است در یک زمان و یک مکان سرعت اینترنت به همان میزانی باشد که فرد خریداری کرده، اما همان میزان سرعت ممکن است در یک زمان و یک مکان دیگر متفاوت باشد. به باور کارشناسان، متفاوت بودن سرعت اینترنت در زمان‌ها و مکان‌های مختلف به پارامترهای گوناگونی از جمله کیفیت خدمات دهنده سرویس، خطوط مورد استفاده (مسی یا Dailup بودن)، بارندگی، کیفیت سایت مورد استفاده و ... بستگی دارد.
بنا بر اظهارات کارشناسان وقتی کاربر اینترنت پرسرعت، با سرعت 128 K می‌خرد، هیچ‌گاه نباید انتظار داشته باشد که در هر مکان یا هر زمانی که از اینترنت استفاده می‌کند، سرعت آن از k128 بالاتر برود؛ چراکه بسته به پارامترهای مختلف سرعت اینترنت کاهش پیدا می‌کند. اما نکته جالب در این زمینه این است که کاربران ایرانی هیچ گاه طعم سرعت واقعی را که خریداری کرده‌اند، نچشیده و همیشه با کاهش و قطعی سرعت اینترنت روبهرو بوده‌اند.
کرباسی این مشکل را به دو عامل ربط می‌دهد و اظهار می‌دارد: «مشکل کاهش سرعت اینترنتی که کاربران پیوسته با آن روبهرو هستند، می‌تواند به این دلیل باشد که میزان پهنای باندی که شرکت سرویس‌دهنده خریداری کرده مناسب و کافی در مقابل کاربرانش نیست یا اینکه شرکت زیرساخت آن میزان پهنای باند خریداری شده را به شرکت‌ها ارائه نمی‌دهد. البته در برخی موارد نیز ترافیک مصرفی باعث پدید آمدن مشکلاتی برای کاربران می‌شود و سرعت اینترنت خریداری شده آنها را کاهش می‌دهد.»
کرباسی به کاربرانی که پیوسته با کاهش سرعت اینترنت مواجه هستند پیشنهاد می‌کند که با استفاده از سایت‌های مرجع سنجش سرعت اینترنت که شرکت فناوری اطلاعات معرفی و آنها را قبول کرده، منحنی را بر اساس یک روز کامل (24 ساعت) بکشند و بر حسب ساعت‌های مختلف از شبانه‌روز راندمان خط خود را در هر ساعت بسنجند. در واقع می‌توانند با نقطه‌گذاری روی منحنی کشیده شده نشان دهند که در هر ساعتی از روز نتوانسته‌اند به هیچ وجه از سرعت خریداری شده خود استفاده کنند. در نتیجه کاربر با استفاده از مدارک و شواهدی که دارد می‌تواند به شرکت خدمات‌دهنده خود شکایت کند و آن شرکت با بررسی‌های انجام شده موظف است مشخص کند که این اشکال از سرویس او است یا شرکت زیرساخت.
سرعت‌سنجی برای تمامی خطوط
نکته‌ای که در اینجا جالب به نظر می‌رسد، این است که آیا روش سنجش سرعت اینترنت در شرایط فعلی کشور ما که تعداد کاربران اینترنت پرسرعت آن چندان زیاد نیست و همان تعداد اندک هم با محدودیت سرعت روبهرو هستند مفید است یا خیر. کرباسی در پاسخ به این سوال می‌گوید: «سرعت‌سنجی اینترنت تنها برای کاربران اینترنت پرسرعت مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، چراکه این سنجش اینترنت می‌تواند برای کاربران اینترنت Dailup هم مفید فایده باشد زیرا آنها می‌خواهند بین خدمات‌دهندگان مختلف این بازار بهترین را انتخاب کنند، بنابراین سرعت‌سنجی می‌تواند برای این نوع کاربران کارآیی داشته باشد.»
به گفته وی، بر اساس آمار منتشر شده از سوی مسوولان شرکت مخابرات تنها 12درصد از کاربران تهرانی امکان خریداری و استفاده از اینترنت پرسرعت را دارند که بر اساس قول‌های داده شده قرار است سیستم‌های خاصی در مراکز مخابراتی نصب شود تا آن دسته از کاربرانی که از طریق مراکز دسترسی فیبر نوری تلفن خود را تامین کرده‌اند، بر اساس یک سیاست 5ساله به صفر برسند و بتوانند آنها نیز از سرویس اینترنت پرسرعت استفاده کنند.
در حالی که قرار است طی یک برنامه 5 ساله تنها کاربران تهرانی بتوانند به اینترنت پرسرعت K128 دست پیدا کنند. در اکثر کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای منطقه خاورمیانه صحبت از اینترنت با سرعت بالای 4مگابایت است.
به عنوان مثال متوسط سرعت اینترنت در کشور مصر با بیش از 8میلیون کاربر اینترنت برابر 2مگابایت بر ثانیه است، در حالی که حداکثر سرعت اینترنت در ایران با چیزی درحدود 18میلیون کاربر تنها 512کیلوبیت بر ثانیه است یا در کشور فرانسه متوسط سرعت اینترنت با بیش از 30میلیون کاربر اینترنت 44مگابایت بر ثانیه است که این سرعت برای اکثر کاربران خانگی 6/4مگابایت بر ثانیه است، این در حالی است که در ایران هنوز کاربران به اینترنت با این پهنای باند دسترسی ندارند و همان میزانی که مورد استفاده قرار می‌دهند، با محدودیت روبهرو است.
همچنین متوسط سرعت اینترنت در کشور کوچکی چون نیوزلند 5/13مگابایت بر ثانیه است و حداقل مصرف آن برای کاربران به 4/2مگابایت بر ثانیه می‌رسد. مقایسه بیشتر سرعت اینترنت ایران با کشورهای دیگر چیزی جز افسوس برای کاربران به دنبال نخواهد داشت، اما می‌توان این امید را داشت که حداقل تا 5 سال آینده کاربران بتوانند به اینترنت پرسرعت با همان محدودیت قبلی دسترسی داشته باشند و با سنجیدن سرعت اینترنت خود شکایات خود را به مراکز ذیربط انتقال دهند، اما در نهایت جوابی را نیز دریافت نکنند و به نتیجه خاصی نرسند. برای جویا شدن از مراحل شکایت کاربران و به دست آوردن اطلاعات دقیق از این طرح بارها با مهدیون، مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات تماس گرفتیم، اما جواب خاصی را دریافت نکردیم. 
منبع : دنیای اقتصاد
- ۸۷/۱۱/۲۶
