گفتار و رفتار متضاد در خصوصی سازی
علی شمیرانی - دکتر معتمدی وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات اواسط اردیبهشت ماه گفت و گویی انتقادی از روند برخی امور کشور در حوزه آی سی تی داشت که حاوی نکات مهمی بود. نکاتی که از نگاه بسیاری از صاحب نظران جهت تحلیل و بررسی تا حدودی مغفول ماند. وزیر پیشن معتقد است بر خلاف برنامه ها، وزارت ارتباطات در راستای خصوصی سازی گام برنمی دارد.
مخلص گفته های وی نیز این بود که دولت در بخش آی سی تی به جای کوچکتر شدن در حال بزرگتر شدن است.
اگرچه برخی هم متوجه بعضی از چرخش ها و تغییرات دولت در بخش مخابرات و ارتباطات شده اند. در این خصوص گذشته از تلاش بی وقفه مخابرات برای واگذاری بی رویه سیم کارت تا بالاترین حد ممکن آن هم علیرغم عدم استقبال که به تعبیری فضای رقبای خصوصی را تا حدودی محدود کرده است، در موارد دیگری نیز شاهد ورود و ابراز علاقه دولتی ها برای ورود هستیم.
آن هم درست در جایی که بخش خصوصی حضور داشته و در تلاش برای تثبیت جایگاه خویش است. واقعیت این است که گذشته از اصرار بخش دولتی برای حضور در عرصه پردرآمد ارتباطات سیار، بی نیاز از آمار مخابراتی ها در حال ورود به عرصه های دیگری هم هستند.
اینترنت پرسرعت (PAP)، ارایه خدمات اینترنتی(ICP)، ارایه خدمات هاستینگ (IDC) از جمله مواردی بودند که بخش دولتی رفته رفته وارد آن می شود. در بخش تلفن ثابت (PSTN) نیز که چند اپراتور خصوصی مشغول به کار بودند، سرانجام و به دلیل بروز مشکلات متعدد مجوز برخی از ایشان لغو شد.
در بخش تلفن های روستایی (WLL) هم شاهد حضور دولتی ها هستیم. در خصوص پیمانکاران عمومی ارتباطات سیار (GCها) هم سرانجام دولتی ها بی توجه به عدم استقبال کاربران به سیم کارت های دولتی و واگذاری به روز سیم کارت در برخی از شهرها، لزوم توجه به نیازهای مردم و جلوگیری از وجود بازار آزاد را بهانه قرار دادند. در نهایت نیز مخابرات به این نتیجه رسید که در استان ها خود کار توسعه آنتن های BTS را بر عهده بگیرد.
بگذریم که در خصوص پروژه ای بزرگ به ارزش 140 میلیارد تومان (Biling) هم کار به یک شرکت دولتی واگذار شد. در خصوص پروژه بزرگ شبکه دیتا هم که در واقع استخوان بندی طرح شبکه ملی اینترنت را می سازد نیز به شکل محدود گلایه هایی مبنی بر ابطال نتایج مناقصات اولیه و واگذاری این طرح به یک شرکت به نام دولتی شنیده شد.
شاید بتوان موارد فوق را تفسیری از این گفته نسبتاً سربسته وزیر سابق ارتباطات دانست که در ابتدای سال جاری گفت : " ما فعالیت بخش دولتی را در این حوزه به دلیل این که نمی‌تواند با بخش خصوصی رقابت عادلانه‌ای داشته باشد را ممنوع کرده بودیم اما در حال حاضر بخش دولتی در این حوزه بزرگتر شده است در حالی که فعال شدن بخش دولتی موازی کاری با بخش خصوصی است که موجب تعطیلی بخش خصوصی می‌شود."
این جاست که زبان آماری که دسترسی همگانی نیز به آن فراهم نیست کارایی چندانی ندارد. لذا مدیران دولتی توجیهات متعدد را بهانه ای برای رشد و توسعه می کنند. از جمله آن که بخش خصوصی کند است و ناتوان. در حالی که بخش خصوصی از گذشته تا کنون در یک قفس بزرگ شده و حالا همه می گویند چرا این پرنده در قفس پرواز نمی کند. به تعبیر یکی از دوستان نهنگ را نمی توان در حوض پرورش داد.
کسی منکر کم توانی بخش خصوصی در برخی از موارد نیست اما نتیجه کم توانی بخش خصوصی مترادف با بزرگتر شدن و ورود بخش دولتی هم نیست.
به هر تقدیر اگر نخواهیم از موضوع اصلی دور شویم باید گفت بخش دولتی در حوزه مخابرات در واقع در حال رشد و گسترش است و توقفی نیز برای چنین روندی متصور نیست. اگرچه مخابراتی ها عرضه این شرکت به بورس را زمینه ای جهت برداشتن گامی بلند در راستای خصوصی سازی می دانند ولی با تداوم وضع و ابهامات موجود بعید به نظر می رسد اتفاق شگرفی در بخش رخ دهد.
- ۸۶/۰۵/۱۷