ITanalyze

م.ر.بهنام رئوف - عدم پیش بینی و استفاده از شیوه نامناسب جهت افزایش ظرفیت تلفن ثابت باعث شده است که این روزها مشترکان تلفن ثابت از امکان استفاده از اینترنت پرسرعت ADSL محروم شوند.

شواهد موجود در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و انجمن شرکت‌های ارایه دهنده خدمات اینترنتی گواه بر شکایت‌های بسیاری از سوی کاربران اینترنت در زمینه عدم ارایه امکانات لازم توسط شرکت‌های مخابراتی مناطق در شهر تهران است.

امروزه ارتباطات به عنوان یکی از فاکتورهای اصلی در توسعه یافتگی کشورها محسوب می‌شود و در همین زمینه رشد ضریب نفوذ تلفن (چه ثابت و چه همراه) از یک سو و ضریب نفوذ استفاده از اینترنت در کشور از سویی دیگر نقش به سزایی در تعیین رتبه کشور در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین دارد.

بر همین اساس وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات توسعه شبکه مخابراتی کشور در بخش تلفن ثابت و همراه را از سال‌های پیش در دستور کار خود قرار داده است.

یکی از فعالیت‌های انجام شده در این بخش که بارها مدیران وزارت ارتباطات با ارایه آمار و ارقام از آن دفاع کرده‌اند افزایش ضریب نفوذ تلفن ثابت و تعداد دایری خطوط است.

بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی شرکت مخابرات ایران که در اوایل مرداد ماه سال جاری منتشر شده است، در حال حاضر 22 میلیون و 990 هزار و 558 خط تلفن ثابت در کشور مشغول به کار است که از این میان، تهران با دارا بودن 5 میلیون و 802 هزار و 675 خط، بیشترین تعداد متقاضیان را در کل کشور به خود اختصاص داده است.

جدا از این مسئله که شرکت‌های مخابراتی استانی توانستند ضریب نفوذ تلفن را در کشور افزایش دهند، اما استفاده از برخی از سیستم‌ها که بنا به گفته مدیران مخابراتی روش‌های مرسوم جهانی نیز هستند باعث شده تا این روزها بسیاری از کاربران اینترنت در کشور و به خصوص در شهر تهران علاوه بر آنکه نمی توانند از اینترنت پر سرعت استفاده کنند در استفاده از اینترنت به شیوه دایل آپ هم با مشکل روبر شوند.
شروع داستان

مخابرات در سالهای اخیر بخصوص در مناطق مرکزی شهر به جای توسعه شبکه کابلی از شیوه خاصی به نام PCM (Pulse Code Modulation) جهت افرایش ظرفیت خطوط استفاده نموده است که در این شیوه ظرفیت هر کابل به چندین خط تلفن ثابت اختصاص داده می شود.

اگرچه این شیوه توان پاسخگویی به نیاز گفتگوی تلفنی و انتقال صدا را برای مشترکان فراهم می‌کند اما به دلیل تقسیم ظرفیت یک کابل، امکان استفاده و اشتراک اینترنت ADSL برای مشترکانی که خطوط تلفن آنها با این شیوه فراهم شده است وجود نخواهد شد. همچنین این خطوط در اتصال Dailup به شبکه‌های اینترنت نیز مشکلاتی را برای مشترکان ایجاد می‌کنند و عموما سرعت اتصال مشترکان این گونه خطوط پایین تر از 33.6 کیلو بیت است.

این درحالی است که بسیاری از مشترکان از نوع خط خود بی خبر هستند و هزینه اشتراک و آبونمان خط تلفن آنها نیز با مشترکانی که کابل مستقیم دارند یکسان است.

علیرضا نیکسار، عضو هیات مدیره انجمن شرکت‌های ارایه دهنده خدمات اینرنتی در این باره می‌گوید: خود من در منزل بیشتر از 32 کیلو بیت نمی توانم به اینترنت وصل شوم و دلیل آن هم این است که خط تلفنم PCM است.

او می‌گوید: پیش از این به راحتی می توانستم از اینترنت استفاده کنم اما یکباره سرعت اتصال به شبکه از طریق خط تلفن کاهش پیدا کرد که بعد از پی گیری‌هایی که داشتم مخابرات منطقه به من گفت چون همسایه شما به خط جدید نیاز داشت و ما هم نمی توانستیم از طریق معمولی به او خط دهیم از خط شما استفاده کردیم و به وسیله سیستم PCM به او خط تلفن دادیم.

به گفته نیکسار، استفاده از این سیستم یکی از دلایل اصلی کاهش سرعت اینترنت است. البته این مشکل عمومی نیست و فقط به مناطقی مربوط می شود که تراکم مشتری بالا باشد البته این موضوع هم برمی گردد به شعار به روز رسانی شرکت مخابرات ایران که متقاضیان بسیاری را بدون اینترنت کرده است!
PCM چیست؟

در صورتی که کابل‌های مخابراتی برای ارائه خطوط تلفن پرشده باشد و امکان حفاری کردن برای کار گذاشتن کابل‌های مسی در زمین نباشد و یا نیاز به زمان طولانی داشته باشد، مراکز مخابراتی می‌توانند خدمات تلفن ثابت خود را از طریق PCM به متقاضیان ارائه دهند.

اصل داستان PCM که به نام Pairgain Technology است، روشی است که در آن بهره کامل مسی زیاد می‌شود. به طوری که مثلا می‌توان با یک کابل مسی، 4 تا 8 خط تلفن را سرویس داد.

مطمئناً با فراگیر شدن اینترنت و تغییر ذائقه کاربران برای استفاده همزمان از شبکه Data Voice، آنها تمایل خواهند داشت که از دو خط تلفن استفاده کنند و این خود باعث حجیم شدن شبکه خواهد شد.

بینش فنی این قضیه از اینجا شروع شد که دو خط آنالوگ را روی یک سیم ارسال کنند و هر مشترک را به جای این که با 64kbps کدینگ کنند با 32kbps انجام دهند. یعنی با همان کدینگ توانستند 4 مشترک را روی یک زوج سیم توسعه دهند.

اولین پایه‌گذار کدینگ کردن پالس‌ها به این روش، کمپانی لوسنت بود که این کار را در سال 1980 انجام داد. به این کار -یعنی افزایش بهره‌وری خط به منظور افزایش تعداد مشترکان در شبکه بدون توسعه شبکه- Pairgain Technology گفته می‌شود.

تکنولوژی Pairgain اشتباها در ایران با عنوان PCM شناخته شده است. PCM که مخفف کلمه Pulse Code Modulation ( مدولاسیون پالس‌های کدشده) است هیچگونه نقطه اشتراکی با سیستم‌هایی که در ایران نصب می‌شود را ندارد.

یکی از مشکلاتی که در سیستم pairgain وجود دارد این است که یکبار اطلاعات، دقیقاً در درگاه خروجی خانه مشترک از آنالوگ به دیجیتال تبدیل و روی سیم منتقل می‌شود. در مرکز نیز از دیجیتال به آنالوگ تبدیل و به سوئیچ متقل می‌شود. در داخل سوئیچ همه آنالوگ‌ها به دیجیتال تبدیل می‌شود. در این فرایند یک دور کامل از دیجیتال به دیجیتال و دوباره به آنالوگ و دیجیتال خواهیم داشت که این دور باعث ایجاد نویز در صدا می‌شود که به طور طبیعی نمی‌توان آن را معادل یک خط سیم مسی فرض نمود حتی در صورت نصب بهترین نوع از انواع pairgainها، بازهم می‌توان مانند یک سیم مسی از آن دیتا دریافت کرد.

یکی دیگر از مشکلات سیستم‌های pairgain در ایران، به تجهیزات DSL موجود در شبکه برمی‌گردد. در اکثر کشورهای بلوک غرب و یا اروپایی که در حال نصب تجهیزات DSL بودند، ترمینال‌هایی وجود داشت که داخلش از ژله‌ای پوشیده شده بود که در صورت اتصال سیم مسی به آنها، یک غشایی از ژل دور مس را می‌پوشاند و این باعث می‌شد تا مس سولفاته نشود. ولی تجهیزات شبکه مخابراتی کشور برای کار گذاشتن DSL بر آنها، طراحی نشده‌اند و از نظر کابل مسی و سیستم‌ها همگی برای آنالوگ طراحی شده‌اند. تقریباً در حدود سال‌های 1370 که توسعه و نصب سوئیچ‌های دیجیتال شروع شد، بهینه‌سازی که در شبکه صورت گرفت بازهم برای ساختار آنالوگ بود نه دیجیتال. به همین دلیل در هرکجا که تجهیزات DSL نصب می‌شوند پس از مدت کوتاهی سیم‌های مسی، بنفش رنگ می‌شوند. یعنی CONNECTORهای موجود در پست یا ترمینال‌های موجود در جعبه‌های کافو، تحمل ولتاژ 200 ولت و جریان 100 میلی‌آمپر را ندارند. حداکثر ولتاژ 40 ولت و جریان 20 میلی‌آمپر را می‌توانند تحمل کنند. به طور کلی مشکلاتی که در سیستم‌های pairgain وجود دارد باعث شده تا در روزهایی که بارندگی زیاد است و یا در روزهای آفتابی که درجه حرارت بالا می‌رود، همه چیز در سیستم به هم خورده و میزان خطاهای سیستم بالا رود. حتی این معضل در برخی از دستگاه‌های خریداری شده، وجود دارد که در صورت بروز خطا در سیستم تلفن شروع به زنگ‌های مجازی می‌کند.
شروع مشکلات

با توجه به اینکه خطوط تلفن هزاران مشترک مخابرات بخصوص در مناطق مرکزی شهر و مناطق تجاری با استفاده از شیوه فوق فراهم شده است و همچنین محدوده تحت پوشش معدود شرکت‌هایی که اقدام به ارائه اینترنت بی سیم می کنند حتی در پایتخت نیز شامل همه مناطق نمی شود، عملاً بسیاری از مشترکان مخابرات در مناطق مرکزی و تجاری شهر از هرگونه اشتراک اینترنت مناسب و به صرفه اینترنت محروم هستند.

در حال حاضر نیز برخی از مهمترین مراکز تجاری کامپیوتر و محصولات مخابراتی واقع در مرکز شهر تهران نیز با چنین مشکلی مواجه هستند. معاونت فنی یکی از مراکز مخابراتی معتقد است که قرارداد مخابرات با مشترکان تنها جهت تامین گفتگوی تلفنی و صدا است و مخابرات مسئولیتی نسبت به کیفیت خطوط برای انتقال دیتا و اینترنت ندارد. این در حالی است که حتی راه ساده‌ای نیز جهت دریافت کابل مستقیم و استفاده از اینترنت پرسرعت حتی در ازای هزینه بیشتر نیز برای مشترکان وجود ندارد.

533 هزار خط PCM در پایتخت

مهرداد حسین خانی، مدیر کل برنامه ریزی و بودجه شرکت مخابرات استان تهران در این باره می گوید: آخرین آماری که تا پایان خرداد ارایه شده 533 هزار و 436 مشترک از طریق PCM به شبکه تلفن ثابت افزوده شده‌اند. او می گوید: درصد خیلی کمی از مشترکان توسط خطوط PCM به شبکه متصل شده‌اند. او می‌افزاید: در حال حاضر اگر مشترک برای تهیه خط مراجعه کند بستگی به منطقه ای دارد که درخواست خط تلفن داشته باشد. ما در اکثر مناطق تهران امکانات خوبی را داریم و از طریق شبکه نرمال سرویس می دهیم ولی در بعضی از محدوده‌ها که هنوز تقویت شبکه اجرا نشده باشد از طریق PCM سرویس را ارایه می دهیم تا زمانی که شبکه تقویت شود و بتوانیم به شیوه عادی ارتباط مشترکان را برقرار کنیم.

او می‌گوید: ممکن است شما برای دریافت خط به یک مرکز مراجعه کنید و این مرکز در یک کوچه به راحتی امکان دادن خط به مشترک را داشته باشد اما در یک کوچه بالاتر به دلیل پر بودن ظرفیت ها نمی تواند که این کار را انجام دهد در نتیجه به ناچار برای آنکه نیاز مشترک برطرف شود از طریق سیستم PCM به او خط تعلق می‌گیرد که این موضوع بیشتر به مصرف شبکه و چگالی تعداد مشترکان در مناطق مختلف مربوط می‌شود.

مدیر کل برنامه ریزی و بودجه شرکت مخابرات استان تهران درباره استفاده از ADSL توسط مشترکان خطوط PCM می‌گوید: جاهایی که مشترکی «ای دی اس ال» بخواهد معمولا مراکز سعی می کنند که برای مشترک امکاناتی ایجاد کنند که بتواند از این سرویس استفاده کند ولی اگر نتوانند این کار را انجام دهند می توانند به اپراتورهای PAP مراجعه کنند که سیستم وای مکس را ارایه می دهند.

وای مکس سیستمی است که بدون سیم پهنای باند را در اختیار کاربر قرار می دهند. البته قیمت این خدمات هم خیلی بالاتر از ADSL است.

حسین خانی می‌گوید: در نظر داریم با تقویت شبکه ای که داریم خطوط PCM را که در حقیقت مسکنی هستند برای شبکه، به تدریج از مدار حذف کنیم ولی ارایه تاریخ دقیق برای حذف این خطوط از شبکه در حال حاضر میسر نیست.

او می‌گوید: PCM تکنولوژی است برای ارایه سرویس صدا و در دنیا هم از آن استفاده شده ما هم از آن در برخی از مناطق که مشترک مجبور بود مدت زمان زیادی را برای تهیه خط تلفن منتظر بماند، استفاده کردیم و این کار باعث گشایشی شد برای مشترک تا بتواند به سرویس اولیه که همان صدا است دست پیدا کند بعدا با پیشرفت تکنولوژی و به وجود آمدن شبکه های «ای دی اس ال» این مشکل پدیدار شد وگرنه PCM موقعی خریداری شد که در ارایه تلفن به مشترک مشکل داشتیم. در حال حاضر سرویس های متعددی آمده که ما هم در نظر داریم با تقویت شبکه بتوانیم ارایه این سرویس‌ها را برای مشترک فراهم کند.
مخابرات دست به کار شود

محمودرضا خادمی، عضو کمیسون اینترنت سازمان نظام صنفی، در این باره می‌گوید: شکایات بسیاری در این زمینه به سازمان شده و فکر می‌کنم تعداد خطوط PCM موجود در پایتخت بیشتر از آن چیزی باشد که اعلام شده است.

او می‌گوید: با توجه به آمارهایی که ما در اختیار داریم در بعضی از مراکز نزدیک به 30 درصد از خطوط به شیوه PCM ارایه شده است. البته این آمار خیلی وسیعی نمی تواند باشد ولی در بیشتر مناطق تجاری که تعداد شرکت‌های خصوصی زیاد است و مخابرات مجبور به تامین تعداد خطوط تلفن بیشتری است این مشکل مشهود است.

به گفته خادمی مشکلات مشترکان این خطوط تنها به استفاده از اینترنت باز نمی گردد. اگر قرار باشد یک خط کابل برگردان باشد تمام مشترکان دیگر هم با مشکل روبرو می شوند. اگر مشترک تلفن بی سیم و یا تلفن سانترال داشته باشند، بقیه مشترکان آن خط هم با مشکل روبرو می‌شوند.

او می‌گوید: البته تکنولوژی وجود دارد که کارت های PCM در مراکز با کارت‌هایی جایگزین می شود که دیتا به صورت تفکیکی می تواند انتقال داده شود اما اینکه چرا مخابرات از این کارت ها استفاده نمی کند سوالی است که باید توسط مدیران جواب داده شود.

خادمی تاکید می‌کند: در مورد به کارگیری سیستم PCM و مشکلاتش ما صحبت های شفاهی با مخابرات داشتیم ولی مذاکرات کتبی نداشته‌ایم.

درست است که برای رسیدن به شعارهای داده شده و افزایش ضریب نفوذ تلفن نباید از هیچ تلاشی دریغ کرد اما بی شک مدیران مخابراتی باید توسعه و افزایش ضریب نفوذ اینترنت را نیز مد نظر قرار داده و تلاش خود را برای از میان برداشتن مشکلاتی از این دست به کار گیرند.
منبع دنیای اقتصاد