ITanalyze

محمدجواد مفیدرام- مثل خیلی از بازارهای دنیا، بازار Music Player های ایران نیز پر است از انواع و اقسام برندها. این دستگاه ها که به علت اجرای مشهورترین فرمت پخش موسیقی یعنی MP3 ، با نام MP3 Player در بازار جا افتاده و معروف شده اند اکنون جای خود را در میان علاقه مندان به موسیقی باز کرده و از جمله قطعاتی هستند که با توجه به نوع کاربری هر روز پیشرفته تر و مجهزتر می شوند. این MP3 Player ها که در آغاز با قیمتی زیاد و تنها با یک یا دو برند معروف به بازار عرضه شده بودند امروز چنان رشدی کرده اند که می توان با پرداخت کمتر از یک چهارم قیمت ابتدای عرضه، دستگاهی با امکانات جانبی بهتر و حافظه 4 برابر خریداری کرد. این پخش کننده های موسیقی در 5 دسته زیر طبقه بندی می شوندFlash : Memory Players،Hard Drive Players، MicroDrive MP3 Players، MP3 CD Players و Hybrid Players که دو مورد آخر به دلیل عرضه محدود مورد بحث ما نیستند. دسته اول که سبک ترین و کوچک ترین این دستگاه هاست ومعمولاً تعداد کمتری آهنگ را در خود ذخیره می کند، رایجترین و البته پرمخاطب ترین MP3 Player بازار و در مقایسه با دو نوع دیگر از قیمت مناسب تری نیز برخوردار است.

اما دسته دوم یعنی MicroDrive ها 10 تا 150 برابر ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات را بیشتر از فلش های معمولی دارند و بعد از فلش ها دومین دسته پرفروش بازار محسوب می شوند.Hard Disk ها نیز که سنگینتر و بزرگ تر از دو نوع دیگر هستند با بیشترین ظرفیت ذخیره سازی، غالباً امکانات جانبی بیشتری همچون پخش و ضبط فیلم و... نیز دارند که با توجه به قیمت بالا کمتر از انواع دیگر عرضه و به فروش می رسند. البته از طرفی بنا بر پیش بینی IDC یکی از بزرگترین نهادهای تحقیقات و مطالعات بازار، فروش MP3 Playerهای فلش تا سال 2009 به 124 میلیون دستگاه خواهد رسید که این رقم در مقایسه با فروش 26.4 میلیونی سال 2004، 370 درصد رشد خواهد داشت. بنابراین پیش بینی، ظرفیت حافظه های فلش MP3 Playerهای پر فروش بازار که بیشترین تقاضا را دارند، از سال 2000 تا سال 2004 از 1 به 6 گیگابایت رسید و تا پایان سال 2007 به 16 گیگابایت می رسد.

البته این آمار با توجه به شرایط اقتصادی حال حاضر کشور همچون سایر زمینه ها مشمول تاخیر در رسیدن آخرین تکنولوژی به بازار می شود و به نظر نمی رسد به این زودی ها شاهد ورود MP3 Player های ساخته شده بر پایه فلش با حافظه 16 گیگابایت در بازار ایران باشیم.

نکته دیگر اینکه قیمت فلش های 512 MB نیز در سال گذشته با افت 56 درصدی روبه رو شد و چیزی در حدود 50 دلار کاهش پیدا کرد که البته این امر رابطه مستقیم با تقاضای بازار جهانی داشت. در زمانی که کم کم MP3 Player های 1 گیگابایت نیز جایگاه خود را در بازار از دست می دهند این افت قیمت در فلش های 512 مگابایتی این دستگاه ها کاملاً منطقی به نظر می رسد.

از طرفی دیگر کمپانی سامسونگ نیز که در حال تولید فلش های 16گیگابایتی خود و عرضه آن تا پایان سال است هدف سال آینده خود را تولید و عرضه فلش های 32 گیگابایتی مقرر کرده است و به نظر می رسد کم کم این فلش ها جای هارد دیسک ها را در این بازار بگیرند.

در حال حاضر تنوع MP3 Player های موجود در بازار تاحدودی کاربران با سلیقه های گوناگون را راضی کرده است اما همچنان بخش مهمی از بازار در دست برندهای متفرقه باقی مانده است. البته در انتخاب کاربران عوامل دیگری همچون کاربری آسان، کیفیت مطلوب صدا، ظاهر مناسب، نحوه تغذیه توسط باتری و امکانات جانبی مثل امکان ضبط صدا، صفحه نمایش TFT و... در کنار دو عامل مهم قیمت و گارانتی نقش مهمی را برای قرار گرفتن یک MP3 Player در سبد خرید کاربر بازی می کنند.

شرایط در بازار نیز به ترتیبی است که برندهایی که تعداد بیشتری از مقیاس های موجود را در کنار هم داشته باشند در بازار از سهم بالاتری برخوردارند.

بنا برآخرین نظرسنجی باشگاه فعالان ICT برند CREATIVE (با گارانتی های شاب و بدرالکتریک)، یکی از پرسابقه ترین برندهای بازار، 26 درصد از سهم شاخص بازار را در اختیار گرفته و با توجه به تنوع مناسب محصولات، شهرت جهانی، امکانات جانبی متعدد و کیفیت قطعات به کار رفته در محصول در کنار گارانتی معتبر و قیمت مناسب توانسته است اعتبار خوبی را در میان کاربران کسب کند. CREATIVEکه از پیشکسوتان این عرصه در بازار ایران است در ابتدا رقابت را با برندهایی مثل Samsung، SONY و Zoltrix آغاز کرد که با توجه به عوامل مذکور خیلی زود توانست توجه علاقه مندان موسیقی را به خود جلب کند. در حالی که برندهای متفرقه و نامعتبر بازار با افزودن به امکانات جانبی و زرق و برق ظاهری سعی در جذب مشتریانی دارند که حاضرند هزینه کمتری بپردازند و در ازای آن از امکانات به ظاهر بهتری بهره ببرند، CREATIVE توانست با پشتوانه گارانتی معتبر خود جایگاه خود را حفظ کند. شایان ذکر است که این برند در بازار جهانی نیز از جایگاه مناسبی برخوردار است و در غالب رتبه بندی های ارائه شده، پس از iPod جایگاه بعدی را به خود اختصاص داده است. این برند در فاصله تابستان تا زمستان 85 با کاهش سهم قابل تامل 5 درصدی در شاخص مواجه شد و اینک با 1 درصد رشد نسبت به زمستان، با فاصله زیادی از نزدیکترین رقیبش جایگاه اول را به خودش اختصاص داده است.

اما پایین تر از CREATIVE، Zoltrix (با گارانتی های مهرگان ماشین آسیا، زولتریکس کیش، راقی الکترونیک و...) قرار دارد که همگام با بسیاری از برندهای پیشرو در این زمینه آغاز به کار کرد اما رفته رفته مخاطبانش را از دست داد تا با توجه به شاخص، شاهد بیشترین کاهش سهم بازار از سال گذشته تا کنون باشد.Zoltrix که در ابتدای راه با برندهای بزرگی همچون SONY، SAMSUNG و CREATIVE وارد رقابت در بازار ایران شد برای کاربران نامی آشنا نبود، اما امروز به کمک تبلیغات بسیار زیاد، قابلیت های متنوع و مهم تر از همه عامل قیمت، گزینه مناسب بسیاری از کاربران است. از طرفی با نگاهی به شاخص می توان روند کاهش سهم بازار را به وضوح در این برند ملاحظه کرد. این برند که در تابستان گذشته در رقابتی بسیار نزدیک با CREATIVE با سهم یکسان و تنها با 8 امتیاز اختلاف مکان دوم را به خود اختصاص داده بود در زمستان 85، 5 درصد و از زمستان تا کنون 7 درصد دیگر از سهم شاخص بازار خود را از دست داد تا از سال گذشته تا کنون مجموعاً نیمی از سهم خود را از دست داده و رقابت را در سطحی پایین تر در شاخص با SONY،SAMSUNG و iPod ادامه دهد.

معمولاً زمانی این روند نزولی کاهش سهم برای برندها اتفاق می افتد که شرکت یا با کاهش عرضه مستقیم مواجه باشد و یا کیفیت محصول و خدمات پس از فروش در برابر تبلیغات گسترده به نحوی باشد که رضایت مشتری جلب نشده و یا حجم عرضه و کیفیت محصول با حجم و کیفیت خدمات پس از فروش تناسبی نداشته باشد. البته عوامل دیگری نیزهمچون پیشرفت رقبای قدیمی، حضور رقبای جدید در بازار و یا برخی سیاست های شرکت های عرضه کننده نیز در این موضوع دخیل هستند که به هر حال باید دید چه تدبیری برای احیای این برند در نظر گرفته می شود.

البته در این میان نباید از نقش سایر رقبا در تجدید نظر در سیاست های قیمت گذاری به منظور رقابت نیز گذشت و شاید نتوان نقش غیر مستقیم این برند در کاهش قیمت محصولاتی که اکثر امکانات مورد نیاز کاربر را ارائه می کنند را نادیده گرفت. جدای از سیاست های کلان قیمت گذاری که بخش مهمی از آن متاثر از قیمت های بازار جهانی و همچنین قیمت قطعات اولیه است، عرضه محصول با قیمت پایین و کیفیت رضایتبخش می توانست بیش از گذشته نظر مشتری را جلب کند که Zoltrix با توجه به این موضوع به سرعت توانست جای خودش را در میان مدعیان پیدا کرده و رقابت جالبی را در بازار ایجاد کند.

Zoltrix هم اکنون با برخورداری از 15% از سهم شاخص بازار جایگاه دوم را از آن خود کرده است.

پایین تر از این دو برند که در مجموع 40 درصد از سهم شاخص بازار را به خود اختصاص داده اند دو برند از بزرگ ترین برندهای بازار قرار دارند که به ترتیب با 12 و 7 درصد سهم در رتبه های سوم و چهارم قرار گرفته اند. SONY و SAMSUNG که از برندهای پیشتاز و پیشرو بازار ایران بودند در حالی در این جایگاه ها قرار دارند که با توجه به حجم پایین عرضه و تقاضای بالا، محصولات خود را با قیمتی بالاتر از سایر برندها در بازار عرضه می کنند.SONY با وجود نمونه های تقلبی بسیار زیاد در تمامی محصولاتش حتی با پشتیبانی دو شرکت معتبر ایران رهجو و بازرگانی ایران نتوانسته است پاسخ مناسبی به تقاضای محصولات اصلی در کل کشور بدهد و با توجه به این امر نمی توان به وجود آمار واقعی در مورد نمونه های اصل این برند دل خوش کرد. کسب 12 درصد از سهم شاخص بازار در مقابل حجم پایین عرضه، شاید توجیه مناسبی نداشته باشد و این امر شاید بیشتر متاثر از آلودگی به ویروس محصولات تقلبی است. البته این امر در مورد iPod ، پرفروش ترین برند بازار جهانی نیز صدق می کند به طوری که هنوز کاربران انتظاری از ارائه خدمات پس از فروش از سوی شرکت وارد کننده این محصول ندارند. iPod که با ورودش به این بازار دوران جدیدی را آغاز کرد، با قابلیت های ویژه ای همچون دسترسی آسان به موسیقی در فضای اینترنت وطراحی برای کاربری آسان، انقلابی در این عرصه به وجود آورد که متاسفانه با نمونه های تقلبی اش در بازار هیچ شباهتی از نظر کاربری ندارد و تنها با تکیه بر ظاهر توانسته است تا در بازار مخاطب به دست بیاورد. این برند که تا 3 ماه گذشته بیش از 100 میلیون دستگاه در تمام نقاط دنیا فروش داشت، هم اکنون با توجه به نمونه های تقلبی فراوان و بدون توجه به این موضوع تنها 7% سهم در شاخص گذشته را به خود اختصاص داده است. به هر حال ظهور برندهای تقلبی اتفاقی است که برای خیلی از برندهای برتر دنیا می افتد و غالباً بازار کشورهای در حال توسعه را نشانه می گیرد. البته شرکت ها به مرور لزوم مقابله با این بحران را دریافته و تدبیرهایی نیز اتخاذ کرده اند که به طور مثال برندهایی همچون AMD و SONY در سایت رسمی خود به مشتریان در باره این موضوع هشدار داده اند. SONY هم اکنون بدون در نظر گرفتن بحث قطعات اصلی و یا تقلبی و تنها با توجه به شاخص، با 5% رشد از تابستان گذشته تا زمستان 85 توانست جای SAMSUNG را در جدول گرفته و آن را تا امروز حفظ کند.

اما SAMSUNG که یکی از گرانقیمت ترین برندها در بازار MP3 Player است همچون SONY جزو معتبرترین و پیشتازان این عرصه محسوب می شود اما ارائه قابلیت های جانبی محدود در محصولات و همچنین قیمت بالای آن شاید کاربران را به کمی به تامل وا دارد ولی با وجود این، کیفیت خوب قطعات داخلی و همچنین ظاهر زیبا در کنار تنوع مناسب محصولات توانسته است تا از محو شدن تدریجی آن در بازار جلوگیزی کند. البته با توجه به شاخص اخیر، این برند از سال گذشته تا امروز تنها 2% از سهم خود را از دست داده است اما به هر حال چراغ هشدار دهنده برای SAMSUNG نیز چشمک می زند.

اما از دیگر نکات جالب توجه بازار ایران، محدود بودن آن به همین چند برند معتبر موجود است. در حالی که در بازار جهانی برندهایی مثل(Apple) iPod، iAudio (Cowon)، Iriver و Sansa (SanDisk) نیز بخش های مهمی از بازار را به خود اختصاص داده اند. حجم کم عرضه این محصولات در ایران باعث شده است تا کاربران، انتخاب های با کیفیت زیادی در دسترس نداشته باشند. البته با توجه به کنترل بازار جهانی توسط iPod و با کمک عرضه سریع مدل های تقلبی، این برند توانست خودش را در جمع مدعیان بازار قرار دهد و چیزی در حدود 7% از این سهم را به خود اختصاص دهد اما سایر برندها مجموعاً 1 درصد از این سهم را نیز نتواستند کسب کنند تا فاصله کیفی بازار ایران با بازار جهانی بیشتر به چشم بیاید.

شاخص S&P نتیجه آمارگیری هفتگی درباره موضوعات و اقلام مختلف از اعضای باشگاه فعالان ICT کشور می باشد. آرای اعضای این باشگاه که متشکل از حدود 2000 واحد فعال در امر توزیع و فروش محصولات رایانه و ارتباطات می باشد به صورت آنلاین در پرتال www.sandp.ir ثبت، جمع آوری و به صورت نمودارهای آماری ارائه میگردد. بدون هرگونه ادعای مربوط به میزان جامعیت شاخص ارائه شده، این آمار به تفکیک تهران و شهرستانها و نمودارهای مقایسه ای آن و نیز تحلیل های مرتبط با هر شاخص و آرشیو شاخص ها در سایت www.sandp.ir برای دسترسی عموم موجود می باشد .نظرات و پیشنهادات کارشناسانه خود را در حوزه ICT از طریق سایت ارسال نمایید.