آخرین هشدارها
علی شمیرانی - درباره اخبار جعلی به اندازه کفایت دیده و شنیده‌ایم و در اینترنت هم می‌توان انبوهی از کتاب‌ها و مقالات را در این مورد یافت، چون اخبار جعلی قدمتی به اندازه تاریخ دارد. اما این معضل در سال‌های اخیر به واسطه پیشرفت فناوری و وسایل ارتباطی، حالا تمام دنیا را با خود دست به گریبان کرده است.
فرق ما البته این است که مثل همیشه در مرحله شعاردرمانی و همایش‌درمانی مانده‌ایم و همه از بدیهیات و مسایل تکراری حرف می‌زنند که عمدتا در صفحه نخست گوگل نیز می‌توان آن را یافت. لذا همچنان خبری از برنامه اقدام و عمل نیست.
چرچیل جمله معروفی داشت به این مضمون: «تا حقیقت شلوار خود را بالا بکشد، دروغ به آن طرف دنیا رسیده»
لذا دنیای غرب از سال‌ها پیش با شناخت عوارض و عواقب اخبار جعلی، مطالعات و گام‌های زیادی را برای مهار آن برداشته‌اند. این در حالی است که این روزها اخبار جعلی از کلمات ساده و ابتدایی فراتر رفته و وارد فاز به مراتب مخرب‌تری به نام DeepFake شده‌اند؛ یعنی جایی که فیلم‌های جعلی به‌سرعت در حال گسترش هستند و از قضا تشخیص آنها نیز کار هر کسی نیست.
بد نیست بدانید، نتیجه بررسی اخیر یک موسسه مطبوعاتی در آمریکا نشان می‌دهد که از هر ۱۰ آمریکایی، تقریبا ۶ نفر فقط تیتر اخبار را می‌خوانند و به خاطر می‌سپارند و اصلا به متن خبرها رجوع نمی‌کنند.
به همین دلیل، این روزها شرکت‌هایی همچون گوگل، فیس‌بوک و توییتر میلیاردها دلار برای مهار اخبار جعلی به‌کار گرفته‌اند و با استفاده از الگوریتم‌های گسترده، به تطبیق آنی یک خبر از لحظه انتشار و با ارسال‌کنندگان خبر، تطبیق با رسانه‌های معتبر جهانی و سایر روش‌ها به کنترل و حذف اخبار جعلی در نطفه اقدام می‌کنند. در کنار این موضوع، انبوهی از سایت‌های مشخص برای شناسایی اخبار جعلی نیز ایجاد شده‌اند و کاربران و رسانه‌ها برای بررسی و تایید اخبار به سوی این سایت‌ها ارجاع داده می‌شوند.
رسانه‌های بزرگ هم بیکار نمانده و کار فرهنگ‌سازی و آگاهی افکار عمومی را در دستور کار گذاشته‌اند. برای مثال، CNN این روزها به شکل شبانه‌روزی و در لابه‌لای برنامه‌های خود کلیپ خلاقانه‌ای را پخش می‌کند که در آن یک نوجوان به یک تابلو خیره شده که تصویری از یک دروغ آشکار است و در پایان این جمله را به نمایش می‌گذارد:
«Lies can become truth, if we let them»
برخی روزنامه‌ها همچون وال‌استریت ژورنال و گاردین نیز دوره‌های آموزشی گسترده برای خبرنگاران خود برگزار کرده و می‌کنند تا آنها امکان شناسایی سریع Fakenews و Deepfake را بیاموزند.
ما در ایران اما کدام اقدامات و گام‌های موثر و عملی را برای آموزش و آگاهی نهادهای مرجع، رسانه‌ها و افکار عمومی برای مواجهه با این پدیده خطرناک به‌کار گرفته‌ایم؟
بگذارید آخرین هشدارها و گوشه‌ای از نتایج این تعلل و بلاتکلیفی را بازگو کنم. بررسی‌ها و رفتارشناسی ناشی از مواجهه طولانی‌مدت مردم با اخبار جعلی نشان می‌دهد، رها گذاشتن مخاطب در برابر امواج اخبار جعلی، بسیار خطرناک بوده و درست مانند رها کردن مردم یک کشور با یک بیماری مهلک و از قضا مسری است، که در نهایت می‌تواند مخاطب را تسلیم کرده و حتی همچون زامبی‌ها وادار به انجام رفتارهای غیرارادی و انتشار بیشتر بیماری (ارسال غیرارادی اخبار جعلی) کند.
در نتیجه گاه دیگر درمان جوابگو نیست، درست همچون زمانی که پزشکان از پذیرش یک بیمار و ادامه درمان امتناع می‌کنند، چون اصولا برای اقدام و درمان دیگر دیر شده است.(منبع:عصرارتباط)