آنتن های BTS همچنان در کشمکش
شاید اختلاف نظر بین شهرداری، اپراتورها و مردم بر سر نصب آنتن‌های BTS تلفن همراه، مانع از رشد تعداد آن‌ها در سطح شهر شده و از طرفی دست روی دست گذاشتن هم می‌تواند به نوعی مانع توسعه شبکه تلفن همراه و رفع مشکلات آنتن‌دهی گوشی‌ها باشد و باید دید بهترین راه‌حل چیست؟
به گزارش (ایسنا)، از نیمه دوم سال پیش بحث و مذاکره بر سر آنتن‌های تلفن همراه موسوم به BTS بین شهرداری و اپراتورهای تلفن بالا گرفت، هرچند که قبل‌تر از آن هم در این زمینه اصطحکاک عقیده‌ای وجود داشت که شاید عمده‌ترین دلیل این اختلاف نظرها همان بهانه شهرداری برای زیباسازی منظره شهر بود.
این بحث‌ها در دیماه سال 1388 به جایی رسید که برای جلوگیری از دامن خوردن به آن، بخشنامه‌ای از سوی معاونت امور مناطق شهرداری تهران و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی صادر شد که بر اساس آن، انجام ساماندهی کلیه آنتن‌ها و دکل‌های مخابراتی و اپراتورهای تلفن همراه شهر تهران به عهده شرکتی با نام ارتباط مشترک شهر گذاشته و این شرکت موظف شد ساماندهی سایت‌های تلفن همراه و سایر آنتن‌ها و دکل‌های مخابراتی و ارتباطی، جلوگیری از نصب دکل‌های غیرضروری با یکدیگر و استفاده از سازه‌های منصوبه موجود، صدور مجوز لازم و نقطه ارتباطی شهرداری تهران با اپراتورهای تلفن همراه را نیز انجام دهد.
شرکت ارتباط مشترک شهر به صورت مستقیم زیر نظر معاونت مالی و اداری شهرداری تهران اداره می‌شود ولی سهام آن متعلق به شهرداری تهران و اپراتورهاست.
پس از گذشت تقریبا دو ماه بود گلایه‌ها و دغدغه‌های رییس شورای اسلامی شهر تهران درباره ایجاد وحدت رویه و هماهنگی در نصب ایستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی از جمله BTSهای تلفن همراه در سطح شهر تهران و نبود همکاری در زیباسازی سایت‌های منصوبه، همکاری نکردن در استفاده از سایت‌های مشترک و جمع‌آوری سایت‌های همجوار موجب شد که آهنگ به اشتراک‌گذاری حدود 100 سایت تالیا با یکی دیگر از اپراتورها زده شود.
اظهارات دیگر مهدی چمران مبنی بر اینکه ایرانسل هنوز وجود شرکت ارتباط مشترک شهر را به رسمیت نشناخته و به صورت پنهانی آنتن نصب می‌کند و درصدد نصب تعداد بیشتری از این آنتن‌هاست هم موجب بوجود آمدن ابهاماتی شد و همین موضوع در اشتراک‌گذاری برخی سایت‌ها بی‌تأثیر نبود.
از جنبه زیبایی منظره شهری که بگذریم با موضوع جدی‌تری روبه رو می‌شویم که شاید در گیرودار اختلاف نظرهای شهرداری و اپراتورها کمتر به آن پرداخته شد که آن هم عوارض آنتن‌های مخابراتی و یا همان BTSهای تلفن همراه بر سلامتی شهروندان بود.
تا اینکه دویست و هفتاد و ششمین جلسه شورای شهر تهران در سال 89 به موضوع آنتن‌ها اختصاص یافت و عنوان شد که بسیاری از مکان‌هایی که از نظر نصب دکل‌های مخابراتی مورد انتقاد اعضای شورای شهر تهران بود در لیست ارائه شده از سوی شرکت مخابرات به شورای شهر تهران قرار نداشته است.
به گفته مهدی چمران این در حالیست که اطلاع داریم، در یک حیاط 30 متری نیز آنتن و دکل مخابراتی نصب شده و یا از حیاط و پشت‌بام خانه دیگری نیز عکس گرفته بودیم، اما موارد فوق در این لیست وجود نداشته و حتی شاهد بودیم سه دکل و آنتن مخابراتی به فاصله 50 متری از یکدیگر نصب شده بودند.
رییس شورای شهر تهران از لیست ارائه شده توسط شرکت مخابرات پیرامون مکان دقیق نصب آنتن‌ها انتقاد کرد و گفته بود: شهر صاحب دارد و در صورت تصویب لایحه، تمام آنتن‌های غیرقانونی نصب شده در شهر حذف می‌شود.
به گزارش ایسنا، دانشجو ـ سخنگوی شورای شهر تهران ـ هم ضمن مخالفت نسبت به ارائه فرصت یک هفته‌ای جهت جمع‌آوری اطلاعات کارشناسی کمیسیون‌ها، عنوان کرد: می‌خواهیم نسبت به مسایل تخصصی دقت بیشتری شود و به سلامتی شهروندان با دید وسواس نگاه کنند. از این امر نگران هستیم که شرکت‌های زیرمجموعه شهرداری نگاه درآمدی و منفعت‌طلبی نسبت به این موضوع داشته باشند.
معصومه ابتکار ـ رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران ـ نیز نسبت به لیست شرکت مخابرات انتقاد و اظهار کرد: هنوز ابهامات زیادی پیرامون جانمایی آنتن‌های مخابراتی وجود دارد و این شرکت نتوانسته با پاسخگویی به سوالات اعضای شورای شهر تهران، ابهامات را برطرف کند.
وی با اشاره به لزوم رعایت استانداردهای مربوط به مکان‌یابی نصب آنتن‌ها در اماکن عمومی، گفت: باید مشخص شود شعاع مجاز نصب آنتن‌ها در مناطق مسکونی، بیمارستان‌ها و مدارس به چه صورت است، تا مردم با حضور بلند مدت در این مکان‌ها دچار مشکلاتی از نظر سلامتی نشوند. متاسفانه آنچه در شهر مشاهده می‌شود، حاکی از فقدان رعایت استانداردهای مربوط به نصب آنتن‌هاست.
وی با طرح این سوال که آیا تجمیع آنتن‌ها جوابگوی دغدغه‌های پیش‌رو است یا خیر، اظهار کرده بود: برخی اطلاعات حاصله حاکسیت نه تنها استانداردهای لازم در محل نصب آنتن‌ها صورت نگرفته، بلکه نظارت کافی بر این امور نیز وجود ندارد.
در همین راستا بارها کمیته محیط زیست شورای شهر تهران خواستار بررسی عوارض این آنتن‌ها و ارائه گزارشی از سوی شهرداری تهران بود تا اینکه باعث شد تا سازمان انرژی اتمی و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی طی اطلاعیه‌های جداگانه اعلام کنند که این آنتن‌ها ضرری برای سلامتی شهروندان ندارند اما...
اما وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات - هفته گذشته در پاسخ به سوال نمایندگان استان‌ها مبنی براین که چرا باید شاهد نصب آنتن‌های تلفن همراه در شهرها باشیم، در حالی که برای انسان عوارض زیادی دارد؟ گفت: زمانی که قرار باشد گوشی آنتن‌دهی مناسبی داشته باشد، باید در ارتباطات با سیگنال ارسالی از آنتن‌های مخابراتی قرار بگیرد.
دود ماشین هم ضرر دارد اما BTSها...
دکتر رضا تقی‌پور هم‌چنین درباره ضرر این آنتن‌ها برای انسان نیز عنوان کرد: برای پاسخ به این سوال می‌گویم که دود ماشین نیز برای سلامتی انسان ضرر دارد ولی اگر استانداردهای یورو 3 و4 را رعایت کنیم، دیگر ضرری به وجود نخواهد آورد؛ موضوع سیگنال‌های ارسالی توسط آنتن‌های BTS نیز مضراتی دارد ولی دیگر کار دانشمندان است که درباره آن‌ها تحقیق کنند و ما تنها وظیفه استانداردسازی و کنترل این دستگاه‌ها را داریم.
به گفته او برای ورود این آنتن‌ها به کشور هم باید به استانداردهایش در زمان ثبت سفارش رسیدگی شود که این کار در گمرک توسط سازمان انرژی اتمی انجام می‌شود و اگر مشکلی وجود داشته باشد اجازه ترخیص داده نخواهد شد و حتی زمانی هم که این آنتن‌ها نصب می‌شوند، گواهی برای پیگری سلامت خود خواهند داشت تا در بازه زمانی فعالیتشان مورد ارزیابی قرار گیرند.
تقی‌پور درباره نحوه کارکرد این آنتن‌ها تصریح کرد: فعالیت تلفن‌های همراه و آنتن‌های BTS توسط سیگنال‌های دیجیتال است و هرچه فرد نزدیک‌تر به این سیگنال‌ها و آنتن باشد، سیگنال ضعیف‌تری دریافت خواهد کرد و طبق مطالعاتی که در دانشگاه علم و صنعت درباره این آنتن‌ها صورت گرفت، شعاع امواج BTS و میزان اثرگذاری آن‌ها به اندازه یک استوانه به عمق 1.2 متر است و به علت آنکه انتشار امواج آنتن‌ها چتری است برای نزدیک آن هیچ مشکلی نخواهد داشت.
لغو 150 قرارداد برای استفاده از بام منازل
او با بیان این که برخی اظهارنظرهای غیرکارشناسانه باعث لغو برخی قراردادها از سوی مردم برای در اختیار گذاشتن بام منازلشان برای این آنتن‌ها شد، اظهار کرد: حدود 150 مکان لغو قرارداد شد که باعث بروز اختلالاتی در ارتباطات تلفن همراه شده ولی نیاز به تاکید می‌دانم که وجود این آنتن‌ها در شهرها و نزدیک ایستگاه‌های مخابراتی الزامی است.
با این حال هنوز سوال‌هایی درباره این آنتن‌ها برای مردم وجود دارد که اگر BTSها واقعا مشکل‌زا هستند، چرا از آن‌ها استفاده می‌شود؟ اگر چنین است پس چرا شاهد استفاده از آن‌ها در تمام کشورهای جهان هستیم؟ نحوه استفاده صحیح و جانمایی درست این آنتن‌ها چیست و از چه راهکارهایی باید برای بهبود آن‌ها بهره برد؟ پاسخ این سوالات از کارشناسان و اساتید دانشگاه پرسیده شده که در زیر آمده است.
نحوه کار آنتن BTS
دکتر مهرزاد بیغش - استاد دانشگاه شیراز- BTS را مرکزی برای ارسال سیگنال به واحدهای سیار و سپس انتقال به خطوط ثابت و سیار دانست و خاطر نشان کرد: از نظر اپراتورها بهترین مکان نصب، مکانی است که طراحی اولیه سیستم می‌گوید، هر چند ملاحظات دیگری باعث عدم نصب آن‌ها در نقطه طراحی شده می‌شوند ولی قاعدتاً باید آنتن را در نقاط مرتفع نصب کرد تا پوشش‌دهی مناسبی امکان‌پذیر سازد اما باز هم گاهی اوقات ملاحظات مالی باعث می‌شود آنتنی که باید بر روی پشت بام نصب گردد، در ارتفاع پایین‌تری برروی زمین قرار بگیرد.
آنتن‌های BTS معمولا برای سیستم‌های سلولی به کار می‌روند و یا به زبان عام‌تر برای پوشش‌دهی و اتصال تعدادی نقطه شهری کارا هستند و از این جهت هر نقطه از شهر را یک سلول در نظر می‌گیرند.
اگر آنتن‌ها در رصد یکدیگر نباشند ممکن است نقطه‌ای دور از آن‌ها آنتن موبایل موجود نباشد و یا به اصطلاح موبایل شبکه نداشته باشد البته دکتر مسندی - کارشناس مخابرات - در این زمینه اظهار کرد: مکان نصب آنتن‌های BTS با توجه به اینکه فرکانس آن‌ها بالاست، باید طوری قرار بگیرند تا آنتن‌ها یکدیگر را ببینند و مانعی بین آن‌ها وجود نداشته باشد و در نتیجه باید بلند باشند و باید دانست که فرکانس این آنتن‌ها همچون فرکانس‌های رادیویی نیست که با برخورد به لایه‌های جو به گیرنده برسند.
دکتر علیرضا ذوالقدر هم شبکه سلولی (GSM) را هم چون توری که بر فراز شهری گسترده شده است و برای پوشش دهی تمام این تور هر BTS را در مرکز این تور قرار داده ایم دانست و گفت: می‌توان به جای نصب آنتن در مرکز هر سلول، در گوشه مشترک سلول‌ها یک BTS با چند آنتن جهت‌دار نصب کرد و به این ترتیب تعداد دکل‌ها را به یک سوم و حتی یک ششم در سیستم GSM تقلیل داد.
BTS الگوبرداری از کدام کشور؟
معمولا اکثر فن‌آوری‌های مورد استفاده در کشور به نوعی الگو گرفته از کشورهای صنعتی است تا کارایی آن‌ها تأیید شده باشد و به قولی امتحان خود را پس داده باشند و اپراتورهای کشور ما هم در استفاده از آنتن‌های برقراری ارتباطات از این امر مستثنی نبوده و BTS را که شاید در حال حاضر تنها راه پوشش‌دهی سلولی باشد، مورد استفاده قرار داده‌اند ولی باید دانست که در استفاده از این تکنولوژی از کشورهای صنعتی دیگر به مراتب عقب‌تریم.
امید هاشمی‌پور - استاد دانشگاه شهید بهشتی - هم در این باره می‌گوید تلفن‌های همراه در کشوری مثل آلمان تا 3 روز بدون شارژ باتری قابلیت استفاده دارند اما در ایران شارژ آن‌ها بعد از گذشت یک روز خالی می‌شود.
ذوالقدر هم می‌گوید که حتی در کانادا هم از این آنتن‌ها استفاده می‌شود اما در کانادا و آمریکا و بعضی کشورهای دیگر قاره آمریکا و بعضی نقاط دیگر جهان از سیستم موسوم به CDMA بهره‌برداری می‌شود.
با این اوصاف می‌توان به این نتیجه رسید که استفاده از BTSها تنها مختص کشور ما نیست و حتی سایر کشورهای دنیا از اروپا گرفته تا آمریکا از این سیستم‌ها بهره می‌برند، پس به راحتی سؤال اولی که در ذهن به وجود آمد نقض می‌شود و باید دید که می‌شود به سؤال دوم هم پاسخی منطقی داد یا نه؟
عوارض BTSها برای بدن انسان
قبل از بروز اختلاف نظر بین شهرداری و اپراتورها شاهد مشکلات آنتن‌دهی گوشی‌های تلفن همراه در برخی از نقاط شهر تهران بودیم و این در شرایطی بود که هنوز دست اپراتورها برای نصب دکل و آنتن باز بود اما بعد از آنکه شهرداری تمایل داشت از تعداد آن‌ها کم شود، اپراتورها چه باید می‌کردند؟
دکتر حبیب‌الله عبیری معتقد است که اگر تعداد آنتن‌ها را کم کنیم، باید توان آن‌ها را بالا ببریم، اما این موضوع در شرایطی صدق می‌کند که عوارضی برای بدن شهروندان به وجود نیاید که با توجه به اینکه هنوز امر بی‌خطر بودن آن‌ها برای توان‌های پایین‌تر کاملا ثابت نشده نباید به چنین کاری دست زده شود.
درباره بحث تاثیر این آنتن‌ها برروی سلامتی دکتر مهرزاد بیغش - کارشناس مسایل مخابراتی - تصریح کرد: گوشی‌های تلفن سیار هم اگر به مدت خاصی در کنار گوش قرار بگیرند، بعد از مدتی سر را تا چند دهم درجه گرم خواهند کرد و بنابراین یکی از آثار میدان‌های مغناطیسی و مخابراتی ایجاد حرارت است اما برخی مطالعات اثرات دیگری همچون ایجاد آب مروارید برای چشم را نشان داده‌اند (مطالعات مذکور بر روی خرگوش‌ها انجام شده است).
در تحقیقات دیگر در برخی کشورها هم درباره آنتن‌های BTS عوارضی همچون سردرد، خستگی، ازدست دادن حافظه و اختلالات خواب در افرادی که در فواصل 100 تا 300 متری این آنتن‌ها زندگی می‌کنند، گزارش شده است.
ذوالقدر اصلی هم درباره عوارض و زیان‌های BTS معتقد است که تابش تشعشع مغناطیسی در آب موجب جذب مقداری از امواج توسط آب و در نتیجه افزایش حرارت در آن می‌شود و این امواج به این دلیل که بیش از 60 درصد بدن انسان از آب تشکیل شده می‌توانند موجب بروز گرما به‌خصوص در بافت‌ها و نسوج نرم و سلول‌های بدن مانند مغز و غدد داخلی و جنین انسان شوند که احتمال تشکیل تومورها و غدد سرطانی و سردردهای عصبی و عوارض دیگر را در پی خواهد داشت.
حال برخی بروز چنین عوارضی را برای رعایت نکردن فاصله خاصی از این آنتن ها عنوان می‌کنند، امید هاشمی‌پور - کارشناس الکترونیک - در این ارتباط می‌گوید ضرر و زیان این آنتن‌ها برای انسان در صورتی است که به آنتن‌ها بسیار نزدیک شوند (4 متر) که دراین صورت امکان بیماری برای او وجود خواهد داشت و ایستادن زیر دکل آنتن اصولا خطری ندارد.
او می‌گوید اگر روزی قرار باشد این آنتن‌ها برروی پشت بام منزل خود من نصب شود اجازه این کار را نخواهم داد زیرا ترس از وجود عوارض آن را برای کسانی که در دید مستقیم خود آنتن قرار بگیرند را دارم.
عبیری درباره نمودار تشعشعی این آنتن‌ها ابراز کرد: نمودار تشعشعی این آنتن‌ها به‌صورت انتشار روبه‌رو است و امواج آن چندان به صورت پایین منتشر نمی‌شوند، شاید فاصله 10 متر زیر آنتن، آن قدر تشعشع دریافت نکند که 100 متر روبه‌روی آن دریافت می‌کند.
حال با این حدسیات و گمان‌های موجود باید دید چه کسی حاضر است تا بام خانه خویش را که به عقیده کارشناسان بهترین نقطه برای نصب BTSهاست در اختیار این آنتن‌ها بگذارد و با خیال آسوده و به دور از دغدغه و احتمالات عوارضی که برای بدن ذکر شده به زندگی ادامه دهد؟
بهترین نقطه‌ی نصب آنتن‌ها
شبکه سلولی ایجاب می‌کند تا آنتن‌ها در دید یکدیگر باشند تا بتوانند سطح یک شهر را زیر امواج ساطع شده از خود پوشش دهند و بر همین اساس راهکارهای متفاوتی برای نصب این آنتن‌ها در بهترین مکان ارائه می‌شود که عمده‌ترین این راهکارها نصب در مکان‌های مرتفع است.
دکتر مهرزاد بیغش با بیان اینکه از نظر اپراتورها بهترین مکان نصب BTS مکانی است که طراحی اولیه سیستم می‌گوید بیان کرد: محلی که برای BTS طراحی می‌شود، با مکانی که نصب می‌شود، متفاوت است و مثلاً در طراحی‌ها به دست می‌آید که یک آنتن باید وسط یک چهارراه قرار بگیرد، در صورتی که این از لحاظ عملی امکان‌پذیر نیست.
امید هاشمی پور نیز گفت: امکان نصب آن‌ها چه برروی سطح زمین و چه برروی بام‌ها وجود دارد و این در صورتی است که شکل این موضوع در تمام کشورهای دنیا حل شده است و باید در کشور ما نیز حل شود.
راهکارهای رفع مشکلات اپراتورها و شهرداری
حال باید به فکر این بود که چه کرد تا هم استفاده از این آنتن‌ها به نحو احسن انجام شود و نه دیگر مشکلاتی در استفاده آن‌ها از نظر شهرداری به وجود نیاید.
در وهله اول استفاده از آنتن‌های مشترک برای تمامی اپراتورها از اذهان خطور می‌کند ولی باید به فکر این هم باشیم که آیا این تنها راه موجود برای رفع موانع استفاده از آنتن‌هاست یا خیر؟ زیرا با این روش هم ممکن است بسیاری از مناطق از دسترس امواج آنتن‌ها دور بمانند و به نوعی مجددا مشکل آنتن‌دهی گوشی‌های تلفن همراه را وجود داشته باشد.
به نظر می‌رسد پیشنهاد ذوالقدر برای کاهش تعداد دکل‌ها که استفاده از BTSهای چتری و آنتن‌های جهت‌دار مثلاً 60 درجه یا 120 درجه است، معقول باشد زیرا او معتقد است که در این سیستم می‌توان تنها یک BTS داشت که چندین آنتن با زاویه تابش‌ها و توان‌های متفاوتی برروی آن قرار گرفته‌اند و کار تغذیه سلول‌های مختلفی را در شبکه برعهده دارند.
هم‌چنین می‌توان آنتن‌های توزیع شده کوچک (DAS) نصب کرد تا امواج را به‌راحتی به داخل ساختمان‌ها، مجتمع‌ها و برج‌های مسکونی و تجاری برساند و کیفیت خوب ارتباطی با توان تشعشعی کمی امکان‌پذیر شده و احتیاج به نصب دکل‌های حجیم و سنگین نباشد.
استفاده از تکنیکی به نام نواحی میکروسل هم مؤثر عنوان شد که در حقیقت یک نوع تکنیک پیشرفته و اصلاح شده، آنتن‌های چند جهته اما مشترک است که هم ظرفیت شبکه را افزایش می‌دهد و هم از میزان یا توان تشعشعی امواج مغناطیسی در یک نقطه می‌کاهد و به جای دکل‌های بزرگ می‌توان از دکل‌ها و آنتن‌های کوچک‌تر استفاده کرد.
کارشناسان مخابرات با اشاره به وجود راه‌هایی برای کم و زیاد کردن تعداد BTSها در سطح شهر تاکید دارند که شبکه‌های آنتن‌های توزیع شده (DAS) یکی از راه‌حل‌های موجود است که در داخل و خارج کشور کاربرد دارد و نحوه کارکرد آن‌ها به گونه‌ای است که می‌تواند داخل برج‌ها و زیرزمین‌ها را که ممکن است امواج مغناطیسی به خوبی وارد فضایش نشود، پوشش دهد، زیرا مکان هایی هستند که امکان نصب BTS را بنا بر دلایل اختلال در زیبایی شهر، غیرممکن بودن نصب آن‌ها در یک نقطه خاص و یا مضر بودن برای سلامتی انسان ندارند.
و در آخر...
باید دید آیا اپراتورها تمایل به انجام چنین کاری دارند تا اختلافات موجود بین آن‌ها و شهرداری به حداقل برسد و دیگر شاهد این موضوع نباشیم که موضوع آنتن‌دهی گوشی‌های تلفن همراه به این اختلافات برگردد.
مسلما تغییر در سیستم کنونی آنتن‌ها ملزم به سرمایه‌گذاری و حمایت توسط مسوولان مخابراتی و هم‌چنین شهرداری است تا بتوانیم روند روبه جلوی مثبتی را برای همکاری‌های مشترک شاهد باشیم و حال این سوال مطرح است که آیا از این به بعد شاهد استفاده از دکل‌های مشترک توسط اپراتورهای ارائه‌دهنده خدمات تلفن همراه خواهیم بود یا ...
- ۸۹/۰۶/۲۷