اختلال اینستاگرام به علت تست فیلترینگ هوشمند
پریسا خسروداد - آغاز نخستین سرشماری ملی اینترنتی نفوس و مسکن ایرانیان، برپایی هفدهمین نمایشگاه تلکام و موضع‌گیری‌های قوه قضاییه در جهات مسایل حساس و تاثیرگذار در فضای مجازی به صورت همزمان در هفته گذشته باعث شد تا نخستین هفته پاییزی با ملغمه‌ای از رویدادهای متعدد آغاز شود. لذا در این شماره مطابق رسم معمول به تحلیل و ارزیابی اهم اخبار و رویدادهای ICT ایرانی در هفته‌ای که گذشت می‌پردازیم.
قطعی سایت سرشماری مشکل کجاست؟
هفته گذشته سایت sarshomari95.ir با طرح 66 پرسش و با هدف جمع‌آوری و ثبت اطلاعات ایرانیان داخل کشور کار خود را آغاز کرد. این اقدام که پس از مرحله دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها در سال 93، بزرگترین طرح ملی محسوب می‌شود که به صورت اینترنتی و با مشارکت مردم به انجام خواهد رسید، اما در آغاز راه و با قطع شدن سایت مذکور با مشکلاتی مواجه شد. این قضیه با ابعاد گسترده‌ای رو به رو شد و در نهایت موجبات پاسخگویی دستگاه‌های تاثیرگذار را فراهم کرد. یکی از این مقامات، رییس سازمان فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات بود که با توجه به صورت گرفتن سرشماری اینترنتی نفوس و مسکن بر بستر شبکه ملی اطلاعات ظرفیت شبکه ارتباطی کشور را برای این امر مناسب دانست و گفت که در ساعات پیک و پرترافیک مراجعه به این سایت، کمتر از ٣٠٠ مگابیت از ظرفیت این شبکه استفاده شده است و به این ترتیب عامل فنی به عنوان عامل اختلال رد شد.
از سوی دیگر شرکت مخابرات ایران بروز مشکل در سامانه اینترنتی سرشماری نفوس و مسکن را رد کرد و به نوعی مشکل را متعلق به مردم دانست. در این خصوص سخنگوی شرکت مخابرات ایران چنین بیان داشت که مشترکانی که از سرعت پایین تر از 512 گیگابایت استفاده می‌کنند برای اتصال به سامانه با مشکل مواجه شده‌اند و مخابرات آمادگی ارتقای تقاضای آنان را دارد و به این ترتیب بود که ظاهرا حل مشکل مردم از سرشماری اینترنتی به فرصتی برای کسب درآمد مخابرات نیز استفاده شد. پیشنهاد به مشترکان جهت ارتقای سرعت در حالی مطرح می‌شود که چنانچه حداقل سرعت درخواستی مشترکان با کیفیت مطلوب ارایه شود، برای اقداماتی مانند ثبت اطلاعات در یک سایت کاملا مناسب خواهد بود. گفتنی است در سرشماری این دوره صراحتا به قسم جلاله رییس مرکز آمار ایران اشاره شده است که طی این قسم، به هیچ دستگاه و یا سازمانی که به دنبال دریافت اطلاعات مردم در هر زمینه‌ای باشد پاسخ مثبت داده نخواهد شد.
صدور تعقیب کیفری برای سایت‌های شرط‌بندی
هفته گذشته معاون دادستان کل کشور با صدور چند اطلاعیه و اتمام حجت، روزهای پرکاری را پشت سر گذاشت. در این راستا عبدالصمد خرم آبادی، شرط‌بندی را نوعی قمار دانست و گفت هم گردانندگان سایت‌های شرط‌بندی مجرم هستند و هم کسانی که از طریق سایت‌های شرط‌بندی، اقدام به این کار می‌کنند. از این روی، چنانچه شخصی در فضای مجازی اقدام به شرط‌بندی کند، عمل مجرمانه‌ای مرتکب شده و مستوجب تعقیب کیفری است و همچنین سایت‌هایی که حاوی مطالبی با موضوع شرط‌بندی باشند، فیلتر و با آنها برخورد می‌شود. در ادامه وی به چگونگی ارایه وضعیت اقامه دعوی توسط ایران در محاکم جهانی به دلیل حملات سایبری به تاسیسات هسته‌ای کشور پرداخت و با بیان این که تعقیب این پرونده از مطالبات رهبری است گفت، در انتظار جواب سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه هستیم تا نسبت به انجام پیگیری‌های بعدی اقدام کنیم. اما یکی از مسایلی که معاون دادستان در هفته گذشته به آن اشاره کرد و با توجه به گستردگی موضوع از اهمیت بسزایی برخوردار است، استفاده از تلگرام در مکاتبات اداری است. به گفته وی، کارکنانی که برای انجام امور کاری از پیام‌رسان‌های موبایل با منشا خارجی استفاده می‌کنند در بسیاری از موارد مشمول قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی و یا مواد 3 و 5 قانون جرایم رایانه‌ای می‌شوند و این امر مسولیت کیفری برای کارکنان را به دنبال خواهد داشت. بر اساس این گزارش، چندی است که استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی مانند تلگرام به دلیل داشتن سرعت بالا، سهولت در استفاده و عدم محدودیت‌های حجمی‌مورد استقبال قابل توجه کارمندان و مدیران دولتی قرار گرفته است که خطرهای امنیتی قابل توجهی را برای کشور در بردارد. اما این فراگیری حایز این نکته است که سیستم اتوماسیون موجود در بدنه دولت، شبکه‌های داخلی ادارات و ایمیل‌های سازمانی عملا ناکارآمد است و می‌بایست هر چه سریعتر راهکاری برای این مهم اندیشیده شود.
سایت‌های خبری و ادامه تلاش‌های وزارت ارشاد
حدود دو سال است که وزارت ارشاد برای نیل به هدفی تلاش می‌کند که علیرغم اتخاذ بسیاری از تمهیدات لازم تا کنون آن طور که باید به مرحله اجرا و پیاده‌سازی نرسیده است. این قضیه بار دیگر در هفته گذشته و با توجه به نزدیکی به ایام انتخابات ریاست جمهوری، در قالب صدور یک اولتیماتوم مورد پیگیری قرار گرفت. بر این اساس اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی خطاب به پایگاه‌های خبری فاقد مجوز اعلام کرد از سوم مهرماه سال جاری به مدت 15 روز مهلت دارند در سامانه جامع رسانه‌های کشور به نشانیe-resaneh.ir تقاضای دریافت مجوز از هیات نظارت بر مطبوعات را ثبت کنند. لذا پس از پایان این زمان از ادامه فعالیت پایگاه‌های خبری فاقد مجوز و سایت‌هایی که در انتظار دریافت مجوز از هیات نظارت بر مطبوعات نیستند، جلوگیری خواهد شد. این اقدام وزارت ارشاد که با اتکا به قانون مطبوعات و ماده واحده مصوبه آذرماه 1388 مجلس شورای اسلامی‌که پایگاه‌های خبری را مستلزم دریافت مجوزهای قانونی می‌داند در حالی توسط بهارستان مورد پیگرد قرار می‌گیرد که با توجه به توسعه کاربری فناوری اطلاعات در جامعه امروزی ایران و بالارفتن سهم تولید محتوا توسط کاربران و کانال‌های خبری در فضای مجازی، پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در عمل ناشدنی به نظر می‌رسد. به اعتقاد کارشناسان در شرایط خوش‌بینانه شاید بتوان لزوم اخذ مجوز برای پایگاه‌های خبری اینترنتی را صرفا شامل دسته‌هایی دانست که از حمایت‌ها و یارانه‌های دولتی موجود در این حوزه استفاده می‌کنند. لذا در این صورت مسدودسازی و مبارزه با کلیه پایگاه‌های خبری که به طور ویژه طی سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته اند به مثابه لزوم اخذ مجوز از دولت توسط تک‌تک شهروندان به منظور خرید گوشی‌های هوشمند است! گفتنی است وزیر ارشاد در اظهارات خود سایت‌های خبری فاقد مجوز را شب نامه خوانده بود.
فیلترینگ تصاویر مسولان در اینستاگرام
اینستاگرام، جزو نخستین سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی است که به منظور پیاده سازی فیلترینگ هوشمند در ایران مورد امکان‌سنجی فنی قرار گرفته است. این قضیه تا کنون باعث بروز خطاها و مشکلات فنی متعددی در این زمینه شده است که در این زمینه می‌توان به اتفاقی که هفته گذشته رخ داد، اشاره کرد. هفته گذشته، بسیاری از عکس‌های فاقد ایراد و اشکال از نظر محتوایی نیز مورد مسدودسازی قرار گرفت و باز نشد. در زمره عکس‌های باز نشده، تصاویر متعلق به مقامات و شخصیت‌های کشور نیز قرار داشت که به علت بروز خطا، مسدود شد. این اتفاق در حالی روی داده است که عموما مسولان دست اندرکار در این زمینه، تمایلی برای اطلاع‌رسانی و گفتگو در خصوص موضوع فیلترینگ هوشمند ندارند و معمولا از توضیحات بیشتر طفره می‌روند و امتناع می‌کنند. لذا تنها اطلاعاتی که در زمینه علت بروز این خطا به رسانه‌ها اعلام شده است، متعلق به یک مقام آگاه است که خواسته نامش فاش نشود. به گفته وی، علت این پدیده تست یک اسکریپت (مدل) جدید برای افزایش دقت فیلترینگ هوشمند در اینستاگرام بوده که آزمایش این اسکریپت خطاهایی داشته که منجر به این تغییرات شده است. یکی دیگر از مسایلی که کاربران ایرانی از زمان پیاده شدن فیلترینگ هوشمند تا کنون شاهد آن بوده‌اند و در هفته گذشته به اوج خود رسید، این است که با توجه به اشتراک اینترنت نحوه مشاهده صفحات و حتی نتایج جستجو در گوگل برای کاربران ایرانی فرق می‌کند! به این معنی که هر کاربر ایرانی با توجه به شرکتی که از آن اشتراک پهنای باند خریداری کرده است، محتوای متفاوتی را در فضای مجازی مشاهده می‌کند.
پایان مهلت برای علاالدین
هفته گذشته مصادف با یک اتفاق دیگر نیز بود و آن پایان مهلت سه ماهه صاحب پاساژ علاالدین جهت تخریب طبقه هفتم این مرکز تجاری بود که به صورت خلاف و غیرقانونی ساخته شده بود. به همین منظور علت تاخیر در این امر مورد پیگیری شورای شهر و از طرف دیگر نمایندگان افکار عمومی قرار گرفت. توضیحاتی که شهردار منطقه 11 به هیات رییسه شورای شهر در خصوص دلایل تعلل در تخریب طبقه هفتم ارایه داده است، حاکی از این بوده که به دلیل تردد زیاد شهروندان در پاساژ علاالدین و همچنین ترافیک شدید در اطراف این مجتمع تجاری، اضافه بنای پاساژ به طور کامل تخریب نشده است، اما تجهیزات، آهن آلات و سیستم برق و تاسیسات طبقه هفتم از مجموعه خارج شده و تنها دیواره‌های وسط غرفه‌ها باقی مانده است. این پاسخ در حالی ارایه شده است که برخی از مقامات آگاه آن را چندان قانع کننده نمی‌دانند. زیرا معتقدند این اضافه بنا در هنگام ساخت به نسبت زمان کمتری برده است و مشکلات مذکور را هم ایجاد نکرده است. بنابراین با توجه به این که سرعت تخریب به مراتب کمتر از ساخت است، توقع آن می‌رفت که مدت سه ماهه در نظر گرفته نماینده دادستانی برای انجام عملیات تخریب کافی باشد.(منبع:عصرارتباط)