ITanalyze

شرکت آمریکایی «متا»، روز شنبه، وعده داد با جریمه‌های نیجریه برای تخلفات مربوط به داده مصرف‌کننده، مبارزه خواهد کرد و تهدید کرد فیس‌بوک و اینستاگرام را در این کشور آفریقایی، تعطیل می‌کند.
به گزارش ایسنا، درخواست تجدیدنظر این غول شبکه اجتماعی آمریکایی علیه جریمه ۲۲۰ میلیون دلاری که توسط کمیسیون رقابت و حمایت از مصرف‌کنندگان فدرال  (FCCPC) تعیین شده بود، هفته گذشته، از سوی دادگاهی در نیجریه، رد شد.

در اسناد دادگاه تجدیدنظر که توسط رسانه‌های مختلف منتشر شده است، شرکت «متا»  اعلام کرد که ممکن است مجبور شود سرویس‌های فیس‌بوک و اینستاگرام را در نیجریه تعطیل کند تا خطر اقدامات اجرایی را کاهش دهد. طبق گزارش رسانه‌های نیجریه، «متا» تا پایان ژوئن فرصت دارد تا این جریمه را پرداخت کند.

سخنگوی «متا» به خبرگزاری فرانسه گفت: ما با تصمیم کمیسیون حفاظت از داده‌های نیجریه که طیف گسترده‌ای از تنظیمات و ابزارهایی را که به همه کاربران فیس‌بوک و اینستاگرام در نیجریه اجازه می‌دهد نحوه استفاده از اطلاعات خود را کنترل کنند، در نظر نمی‌گیرد، مخالفیم.

سخنگوی این شرکت در پاسخی گفت: ما متعهد به حفاظت از حریم خصوصی کاربران هستیم و به این تصمیم اعتراض کرده‌ایم.

نیجریه، «متا» را به نقض قوانین حفاظت از داده‌ها و حقوق مصرف‌کننده در فیس‌بوک و واتس‌اپ متهم کرده بود. آدامو عبداللهی، مدیر اجرایی کمیسیون رقابت و حمایت از مصرف‌کنندگان فدرال، گفته بود که تحقیقات انجام شده با همکاری کمیسیون حفاظت از داده‌های نیجریه در فاصله ماه مه ۲۰۲۱ تا دسامبر ۲۰۲۳، اقدامات تهاجمی علیه صاحبان داده‌ها/مصرف‌کنندگان در نیجریه را آشکار کرده است.

سخنگوی واتس‌اپ، روز شنبه، به خبرگزاری فرانسه گفت: دستور کمیسیون رقابت و حمایت از مصرف‌کنندگان فدرال،  حاوی چندین اشتباه است و نحوه کار واتس‌اپ را نادرست نشان می‌دهد و ما فورا درخواست توقف این دستور و تجدیدنظر در تصمیم دادگاه را برای جلوگیری از هرگونه تاثیر بر کاربران داریم

بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، این کمیسیون، روز شنبه، واکنش «متا» را اقدامی حساب ‌شده با هدف ایجاد واکنش منفی عمومی و احتمالا تحت فشار قرار دادن این نهاد برای تجدیدنظر در تصمیمش، توصیف کرد.

«متا» به دلیل  تخلفات مشابه در تگزاس، هند، کره جنوبی، فرانسه و استرالیا مجازات شده است، اما هرگز به باج‌گیری تهدید به خروج از آن کشورها متوسل نشده است. تهدید به ترک نیجریه، «متا»  را از مسئولیت‌های مربوط به نتیجه یک روند قضایی مبرا نمی‌کند.

طبق آمار منتشر شده در وب‌سایت کمیسیون ارتباطات ملی، نیجریه تا مارس، حدود ۱۶۴.۳ میلیون مشترک اینترنت داشته است.

متا اعتراف کرد اینستاگرام به دلیل یک اختلال سیلی از ویدئوهای ریلز که به طور معمول با الگوریتم های آن نمایش داده نمی شوند را روانه حساب های کاربران کرده است.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از انگجت، این شرکت به رسانه سی ان بی سی گفت: ما مشغول برطرف کردن اشکالی هستیم که سبب شده برخی کاربران محتوایی را در فید ریلز اینستاگرام خود مشاهده کنند که نباید برای آنها توصیه می شد. ما به دلیل این اشتباه عذرخواهی می کنیم.

کاربران اینستاگرام در شبکه های اجتماعی از افراد دیگر می پرسیدند آیا آنها نیز اخیرا در معرض انبوهی از ریلزها با محتوای خشن و هرزنگاری قرار گرفته اند یا خیر. یکی از کاربران در شبکه اجتماعی ردیت گفته بود ریلزهای وی مملو از محتوای تیراندازی در مدارس و قتل شده است.

کاربر دیگری اعلام کرد ویدئوهای خشن مانند چاقو زدن، هرزنگاری و تجاوز را دریافت کرده است. برخی دیگر از کاربران نیز اعلام کردند حتی اگر قابلیت «کنترل محتوای حساس »را فعال کنند نیز همچنان ویدئوهای مشابهی را دریافت می کنند.

الگوریتم های این شبکه اجتماعی طوری طراحی شده تا ویدئوها و محتوایی را مشابه آنچه که کاربر به طور معمول تماشا می کند، به وی نشان دهد. حال آنکه اکنون اینستاگرام به دلیل اختلال به وجودآمده محتوای خشن را برای افرادی نمایش می دهد که ریلز های مشابه را تماشا نمی کنند و گاهی اوقات حتی بعد از اینکه کاربر روی گزینه«علاقه ای ندارم» کلیک می کند این محتوا برای نشان داده می شود.

هرچند سخنگوی متا اعلام نکرده اختلال دقیقا چیست اما برخی از ویدئوهای های گزارش شده با توجه به سیاست های آن، حتی نباید در این پلتفرم ارائه می شدند.

پربازدیدترین شبکه اجتماعی در ایران «اینستاگرام» است؛ اما جالب این که تنها کشوری هستیم که این شبکه مجازی در آن تا این اندازه محبوبیت دارد؛ آن هم در حالی که محبوب‌ترین و پربازدیدترین شبکه‌اجتماعی در جهان و آسیا، «فیس‌بوک» گزارش شده است.

بررسی‌ وضعیت شبکه‌های اجتماعی در سراسر جهان نشان می‌دهد اینستاگرام، محبوب‌ترین شبکه اجتماعی در ایران است و به دلیل جذابیت‌های بصری و امکاناتی که به طور مستمر به روز می‌شود، توانسته جایگاه بسیار خوبی در کشور ما پیدا کند. این در حالی است که شبکه اجتماعی مورد استفاده بیشتر کشورهای آسیایی و سایر کشورهای جهان فیس‌بوک به شمار می‌رود. البته دلایل متعددی برای محبوبیت زیاد این پلتفرم در ایران بیان شده که در این گزارش، برخی از مهم‌ترین آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.

با وجود اینکه امکانات اینستاگرام از جمله پخش زنده و استوری مورد توجه بسیاری از مخاطبان جهانی قرار گرفته، اما همچنان ناتوانی در آپلود ویدئوهای بلند، از مشکلات این شبکه اجتماعی به شمار می‌رود؛ مشکلی که با اضافه‌شدن قابلیت IGTV در سال ۲۰۱۸ تا حد زیادی برطرف شد، اما همچنان در انتشار ویدئوهای طولانی و غیرزنده در اینستاگرام برای کاربران، مشکلاتی گزارش می‌شود.

اینستاگرام در ایران همانند اکثر شبکه‌های اجتماعی خارجی دیگر همچون فیس‌بوک، ایکس و یوتیوب فیلتر است؛ البته این شبکه تا ۱۰ دی ماه سال‌ ۱۳۹۶ باز بود و در ناآرامی‌های آن سال تنها ۴ روز مسدود و از ۱۴ دی رفع فیلتر شد و بسیاری از کسب و کارها و فعالیتهای فرهنگی به ویژه در مقطع همه گیری کرونا در آن فعال شدند. با التهابات سال ۱۴۰۱، اینستاگرام مجددا فیلتر شد؛ فیلترینگی که این کسب و کارها تصور می‌کردند با بازگشت آرامش رفع می‌شود و فعالیت خود را از سر می‌گیرند؛ اما تا کنون این انتظار برآورده نشده است.

به طور کلی موضوع فیلترینگ اینستاگرام به‌دلایل مختلف نه فقط در ایران، بلکه در کشورهای دیگری همچون هنگ‌کنگ، روسیه و چین نیز اعمال شده و این محدودیت به‌دلیل موارد مختلف مانند مشکلات سیاسی چین و روسیه با آمریکا به عنوان متولی اصلی اینستاگرام و نیز مسائل داخلی بوده است.

تصویر زیر، به خوبی با نمایش میزان عمومیت و محبوبیت شبکه‌های اجتماعی در کشورهای مختلف، نشان می‌دهد که فیس‌بوک با اختلاف، پرکاربردترین رسانه اجتماعی دنیا محسوب می‌شود و تنها در ایران اصلی‌ترین استفاده‌ از شبکه اجتماعی به اینستاگرام تعلق دارد. ونزوئلا برجسته‌ترین استفاده‌کننده «یوتیوب» و «وی‌کونتکت» (Vkontakte)، شبکه‌ اجتماعی پرکاربرد در روسیه مشخص شده است.

 

سنجش میزان استفاده شبکه‌های اجتماعی مختلف در قاره آسیا در نمودار میله‌ای زیر نمایش داده شده است و فیس‌بوک با اختلاف زیاد در صدر قرار دارد. یوتیوب و توئیتر در جایگاه دوم و سوم پراستفاده‌کنندگان شبکه اجتماعی در آسیا هستند و اینستاگرام که محبوبیت و استفاده زیادی در ایران دارد، با ۶.۷۵ درصد جایگاه چهارم را به خود اختصاص داده است.

 

در گراف زیر، مقیاس سنجش فراتر رفته و میزان محبوبیت و استفاده از شبکه‌ها و پیام‌رسان‌ها در عرصه جهانی واکاوی شده است:

فیس‌بوک و یوتیوب در جهان همانند آسیا بیشترین محبوبیت را دارند و اینستاگرام رتبه سوم را کسب کرده است. توئیتر که در آسیا سومین شبکه اجتماعی محبوب بود، در جهان رتبه دوازدهم را کسب کرده تا نشان دهد توجه آسیایی‌ها به طور آشکاری به این پلتفرم بیشتر از سایر مردم جهان است.
شاید یکی از دلایل این میزان تفاوت و توجه آسیایی ها به بستر توئیتر، تحولات زیادی است که در خاورمیانه در این سال‌ها اتفاق افتاده و توئیتر بهترین رسانه برای انعکاس آن در نظر گرفته شده است.

 

 

در تصویر زیر، میزان کاربرد شبکه‌های اجتماعی مختلف داخل ایران مورد سنجش قرار گرفته و اینستاگرام با ۷۵.۹۴ درصد و اختلاف زیاد، در صدر پرکاربردترین پلتفرم‌ها قرار گرفته است. «پینترست»، دیگر شبکه‌ اجتماعی تصویری، در جایگاه دوم قرار دارد تا نشان دهد ایرانیان تا چه اندازه به پلتفرم‌های تصویری علاقه‌مندند. «فیس‌بوک» که در آسیا و جهان رتبه نخست استفاده را دارد، در ایران با کمتر از ۵ درصد، رتبه سوم استفاده را کسب کرده و «ایکس(توئیتر)» با کمتر از ۲ درصد، جایگاه‌های بعدی استفاده در ایران را از آن خود کرده‌اند. (منبع: Statcounter)

 

در جدول زیر، پرفالورترین کاربران اینستاگرام فارسی مقایسه شده‌اند. بی‌بی‌سی فارسی با ۲۱.۵ میلیون، پرفالورترین اکانت اینستاگرام فارسی است و به جز رادیو جوان و من‌وتو، دیگر افراد این فهرست را سلبریتی‌های ورزشی و هنری تشکیل داده‌اند.

در گراف زیر، نمایشی از جدول کاربران پرفالور اینستاگرام فارسی به صورت نمودار میله‌ای ارائه شده است:

 

چرا اینستاگرام تا این اندازه موفق بوده است؟

۱. دسترسی آسان و کاربری ساده
دسترسی راحت و فیلتر نبودن آن در ابتدای فعالیت این شبکه اجتماعی، شاید یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده و محبوبیت زیاد اینستاگرام در ایران باشد که با وجود فیلترینگ آن از شهریورماه ۱۴۰۱ همچنان کاربران زیادی را به تداوم حضور در این بستر قانع کرده است. در شرایطی که سایر شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، یوتیوب و توئیتر به فیلترشکن نیاز دارند، اینستاگرام تا سال ۱۴۰۱ بدون فیلترشکن در ایران قابل استفاده بود و این دسترسی، تاثیر زیادی در آشنایی اولیه و همه‌گیری آن در ایران داشته است.

دسترسی به اینستاگرام از طریق تلفن همراه به عنوان یک وسیله پرکاربرد در دست مردم، باعث شده کاربرد آن در ایران به طور قابل ملاحظه‌ای زیاد باشد؛ آن هم در حالی که فیس‌بوک به عنوان آلترناتیو دیگر اینستاگرام که پیش از آن کاربرد زیادی در ایران داشت، بیشتر در رایانه‌های خانگی و اداری قابل استفاده بود و همین باعث کاربری کمتر آن نسبت به اینستاگرام شده است.

کار با این شبکه اجتماعی با وجود قابلیت‌هایی مانند انواع فیلترها، امکانات تغییر عکس و تنظیم‌های شخصی‌کردن صفحه، نسبتا ساده است و افرادی که چندان با فناوری روز نیز ارتباط و آشنایی نداشته باشند، به راحتی می‌توانند از اینستاگرام استفاده کنند.

این ویژگی‌ها سبب‌شده افرادی با سنین مختلف عضو شبکه اینستاگرام شده و عکس‌هایشان را به‌سادگی با دیگران به اشتراک بگذارند؛ حتی کسانی که مایل به فعالیت اجتماعی زیادی نیستند و به دلایل مختلف ترجیح می‌دهند بیشتر وقتشان را در فضای خانه بگذرانند نیز حضور در این شبکه و اطلاع یافتن از محیط اطرافشان از طریق اینستاگرام را فرصت مناسبی می‌دانند.

 

۲. اطلاع‌رسانی عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای
در سال‌های اخیر، اینستاگرام در ایران به مرجعی برای دسترسی به اخبار و اطلاعات مهم و جریان‌سازی رسانه‌ای بدل شده و این بُعد رسانه‌ای سبب شده رسانه‌های مختلف دیداری، شنیداری و نوشتاری به‌دنبال ایجاد صفحه‌های اینستاگرامی باشند. صفحه خبری بی‌بی‌سی فارسی با بیش از ۲۰ میلیون دنبال‌کننده نشان داده از این بستر به خوبی می توان برای جریان‌سازی رسانه‌ای، استفاده کرد. اگرچه از طریق فضاهایی مانند ایکس نیز می‌توان این اطلاع‌رسانی را انجام داد اما اینستاگرام به‌دلیل جذابیت‌های بصری، قابلیت بیشتری برای تاثیرگذاری بر مخاطب و نشان دادن اهمیت و ابعاد وقایع دارد.

به طور کلی، یکی از مهمترین اتفاقاتی که شبکه‌های اجتماعی به همراه داشته، تحرک اجتماعی و بیرون آوردن اجتماع از فضای رکود و رخوت است، اینستاگرام نیز برای کاربران خود این نقش را ایفا کرده است.

 

۳. همه‌گیری میان طیف‌های مختلف فکری، قومی و سنی
فراگیری و ضریب نفوذ بالای اینستاگرام در میان آحاد ایرانیان از عوام تا روشنفکران، قومیت‌های مختلف، سن، جنسیت و علاقه متنوع باعث شده این شبکه‌اجتماعی به یکی از مهم‌ترین مراکز دریافت نظرات مردم تبدیل شود. حضور حداکثری مردم در یک رسانه ‌اجتماعی با وجود اینکه می‌تواند فرصت‌های زیادی را برای آموزش و اطلاع‌رسانی فراهم کند، تهدیدهایی نیز برای خانواده‌ها به ارمغان آورده که کارشناسان از آن به عنوان اعتیاد به اینستاگرام یاد کرده‌اند.

در واقع حضور بیش از اندازه در این فضا سبب مشکلات روحی و روانی زیادی در کاربران ‌می‌شود؛ علاوه بر اینکه برخی فرهنگ‌های نامناسب زندگی غیرایرانی و سبک‌زندگی (لایف‌استایل‌) غربی ناشی از این میزان استفاده بیش از اندازه از اینستاگرام در ایران بوده است. افراد در این شبکه اجتماعی کاربران می‌توانند از زندگی روزمره خود، وقایع و هر چیزی که دوست دارند ، عکس و فیلم گرفته و در نهایت آن را با کسانی که دوست دارند به اشتراک بگذارند.

 

۴. محلی برای تجارت و کسب‌وکارهای مجازی رایگان
اینستاگرام بدون شک یکی از رخدادهای مهم در زمینه کسب‌وکارهای تجاری در ایران است که سبب‌شده شمار زیادی از کاربران بدون سرمایه آنچنانی، فروشگاه فیزیکی و پرداخت مالیات، به درآمد برسند. بر اساس آمار منتشره توسط یکی از مرکز پژوهشی کشور در سال ۱۴۰۰ درباره کسب‌وکارهای فعال در بستر اینستاگرام، ۹ میلیون نفر یا به عبارت دیگر یک میلیون و ۷۰۰ هزار کسب‌وکار در این بستر کسب درآمد می‌کنند.

این مرکز پژوهشی، مشاغل فعال در اینستاگرام را به ۱۲ گروه تقسیم کرده است. بر اساس تحلیل و تقسیم‌بندی انجام‌شده توسط بتا، پوشاک، آرایشی و بهداشتی و مشاوره و خدمات بیشترین مشاغل حاضر در اینستاگرام هستند. این مشاغل به ترتیب ۳۰، ۲۰ و ۱۰ درصد این بازار را در اختیار دارند. این در حالی است که تعداد قابل توجهی از کسب‌وکارهای فعال در اینستاگرام، امکان کسب درآمد از منابع دیگر از جمله راه‌اندازی فروشگاه یا دفتر کار فیزیکی را ندارند.

 

در واقع فضای اینستاگرام نه فقط به‌عنوان یک شبکه سرگرم‌کننده و تفریحی، بلکه به‌ عنوان بستری برای انجام فعالیت‌های تجاری نیز مطرح است؛ از آنجا که مرجعی قانونی و رسمی برای مدیریت مبادلات انجام شده در اینستاگرام وجود ندارد، میزان گردش مالی حاصل از مبادلات کالا و خدمات در این پلت‌فرم قابل محاسبه نیست.
سلبریتی‌های اینستاگرام از طریق تبلیغات، معرفی محصول و برندهای مختلف، همکاری در فروش و همکاری با کسب‌وکارهای بزرگ درآمدهای بسیار خوبی دارند. هر چقدر تعداد فالوورها، محبوبیت و میزان شناخت افراد از آن‌ها بیشتر باشد، درآمد آن‌ها هم بیشتر است. البته موضوع فعالیت آن‌ها هم روی درآمدشان تاثیرگذار است. در اینستاگرام، سلبریتی‌های ایرانی زیادی وجود دارند که درآمد ماهانه آن‌ها از چند صد میلیون تا چند میلیارد متفاوت است. ساده‌ترین راه درآمد این افراد از راه تبلیغات است.

براسا گزارش ایرنا در سال ۱۴۰۲، اداره مالیات وضعیت اظهارنامه‌های سال ۹۹ و ۱۴۰۰ اینفلوئنسرها با دنبال‌کننده بالای ۵۰۰ هزار نفر را مورد بررسی قرار داد و در نهایت ۵۵۱ کاربر و فعال مجازی دارای بیش از ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده را شناسایی کرد که مشمول مالیات بر درآمد می‌شدند. در نهایت پس از بررسی هویت افراد، برای ۱۲۳ اینفلوئنسر که درآمد قابل توجهی داشتند، درآمد تشخیصی صادر شده‌ است.

«واینرها» دسته‌ای از فعالان اینستاگرامی هستند که هدف آنان تولید محتوای سرگرم‌کننده و کمدی است. این افراد با طنزپردازی به تبلیغ محصول یا خدمت می‌پردازند. تعرفه استوری این افراد به دلیل بازدید بالایی که دارند، از ۱۰۰‌ میلیون تومان آغاز می‌شود. یک اینفلوئنسر اینستاگرامی دیگر ۱۰ میلیون فالور دارد و حوزه فعالیت او «طنز» است. او برای سه استوری که به مدت ۲۴ ساعت در صفحه وی قرار بگیرد، ۳۵ میلیون تومان دریافت می‌کند و معمولا هر روز نیز از این تبلیغات در صفحه‌اش به چشم می‌خورد. این فرد اگر در ماه فقط روزی سه استوری ویژه بگذارد، درآمد ماهیانه‌اش از یک میلیارد عبور می‌کند.

 

۵. دسترسی و تعامل با سلبریتی‌ها و زندگی آنها
یکی از مواردی که در بیشتر شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام وجود دارد، قابلیت ارتباط گرفتن مردم با افراد سرشناس در حوزه‌های مختلف فرهنگی، ورزشی، اجتماعی، سیاسی و ... است. چهره‌های دانشگاهی، بازیگران، خواننده‌ها و ورزشکاران سرشناس، با حضور در این شبکه اجتماعی و به اشتراک گذاشتن دیدگاه‌ها و آخرین فعالیت‌هایشان، به طور مستقیم با مردم در ارتباط هستند و انتقادها و پیشنهادهای آنها را به سرعت دریافت می‌کنند.

این قابلیت که مزیتی دوسویه است، تا کنون پای چهره‌های سرشناس زیادی را به اینستاگرام باز کرده است؛ هرچند در برخی موارد، هجمه‌هایی که علیه آنها در صفحه شخصی‌شان صورت گرفته، سبب شده عطای داشتن آن را به لقایش ببخشند. از مهم‌ترین شخصیت‌ها و مقام‌های ایرانی که در این رسانه اجتماعی حساب کاربری رسمی دارند، می‌توان به صفحه رهبر معظم انقلاب با ۴.۹ میلیون و شهید رئیسی با ۲.۸ میلیون دنبال‌کننده اشاره کرد. اینستاگرام در سال‌های اخیر اکانت بسیاری از شخصیت‌های سیاسی کشور را مسدود کرده است.

سنجش ۲۰ چهره‌سیاسی پرفالور اینستاگرام فارسی به صورت نمودار میله‌ای نیز در تصویر زیر آمده است:

 

نکته مهم اینکه، دفتر آیت‌الله هاشمی اعلام کرد که وی هیچ صفحه ای در اینستاگرام ندارد.

 

۶. اینستاگرام و سیاست سانسور

یکی از نقدهای کاربران ایرانی به اینستاگرام، رویکرد سانسور این شبکه اجتماعی است. این شبکه صفحه امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب (با نزدیک ۵ میلیون دنبال‌کننده) را در بهمن‌ماه ۱۴۰۲ حذف کرد. همچنین با توجه به سیاستهای ایالات متحده و تیم رهبری آن، در مقاطعی به حذف صفحات با نام یا محتوای مرتبط با سردار شهید قاسم سلیمانی، شهید سید حسن نصرالله و دیگر چهره‌های مقاومت پرداخته و حتی صفحات بسیاری از کاربران با چنین محتواهایی را حذف کرده و موجب نارضایتی بخشی از کاربران ایرانی شده و این افراد که در دور زدن این موارد تجربه دارند، ترجیح می‌دهند برای در امان ماندن از الگوریتم های هوش مصنوعی این شبکه، از حروف مقطع و رمزآلود مثل «ش هید» استفاده کنند. در کنار این سیاست، اینستاگرام مطابق رویکرد اخلاقی خود، به کاربران زیر ۱۳ سال اجازه حضور نمی‌دهد و حتی صفحات افراد زیر ۱۳ سال را حذف می‌کند.

 

۷. ایجاد چهره‌ای جدید، دلخواه و اغراق‌آمیز از کاربران
تغییر چهره واقعی با هویت ساخته‌شده در فضای مجازی، یکی از ویژگی‌های مهمی است که به طور کلی در شبکه‌های اجتماعی و به طور خاص در اینستاگرام اتفاق می‌افتد؛ به این‌ شکل که کاربران این پلتفرم، آنچه را که دوست دارند و نه آنچه را که هستند، به مخاطبان و دنبال‌کنندگان خود نمایش می‌دهند.
این شکل از بازنمایی شخصیتی اگرچه ممکن است باعث افزایش اعتماد به نفس و ارتقای هویت اشخاص شود، اما در حقیقت به نقابی می‌ماند که در چهره‌ واقعی افراد، تفاوت زیادی ایجاد می‌کند و سبب قلب واقعیت و نوعی دروغ‌ و بزرگنمایی و جعلی‌بودن را ترویج می‌کند.

در هر حال، این شکل از بازنمایی هویت افراد در شبکه‌های اجتماعی و ترسیم چهره‌ای متفاوت با شخصیت واقعی، مورد توجه و اقبال تعداد زیادی از کاربران اینستاگرام است و این قابلیت را به این پلتفرم داده که در میان کاربران ایرانی محبوب شود.
بصری بودن اطلاعات مبادله‌شده در این شبکه باعث می‌شود افراد، با دقت بیشتری به جزئیاتی که در اطرافشان وجود دارد نگاه کنند و برای داشتن زندگی با کیفیت بهتری نسبت به آنچه پیش از آن داشتند، تلاش کنند. این تلاش‌ها اگرچه ممکن است با مصرف‌گرایی همراه شود اما برای عده بسیاری با ابتکار، خلاقیت و تنوع بخشی با راهکارهای ساده همراه بوده است.

 

۸. محتوای تصویری، جذابیت‌های و امکانات
براساس داده‌های وبسایت تحلیلی_آماری StatCounter که سامانه سنجش داده‌های مختلف به شمار می‌رود، اینستاگرام و پینترست محبوبترین شبکه‌های اجتماعی هستند که در ایران استفاده می‌شوند. به اشتراک گذاشتن تصاویر زندگی شخصی و امکاناتی از جمله لایو (زنده) سبب‌شده مخاطبان، بیشتر از این پلتفرم استفاده کنند.

طبق نتایج یک بررسی که توسط بلومبرگ منتشرشده، ۵۸ درصد از کاربران اینستاگرام در جهان اعلام کرده‌اند، روزانه به این فضای مجازی مراجعه می‌کنند و این رقم برای پینترست ۲۳ درصد گزارش شده است. بسیاری از طرفداران اینستاگرام یکی از مهمترین دلایلی را که به این شبکه بیش از سایر فضاهای مشابه علاقه نشان می‌دهند، عکس‌محور بودن آن دانسته‌اند. آنها می‌گویند: چرا وقتی می‌توان فقط با یک عکس، بسیاری از حرف‌ها را به مخاطب منتقل کرد، باید متن‌های طولانی را خواند؟
این کار ساده‌تر، جذابتر، گویاتر و حتی قانع‌کننده‌تر از توضیح دادن با کلمات است. ضمن اینکه اشتراک عکس، نیازی به ترجمه ندارد و افرادی از کشورها و زبان‌های مختلف می‌توانند فقط از طریق عکس با یکدیگر در ارتباط باشند.

یک ویژگی متمایز اینستاگرام این است که با اشتراک‌گذاری عکس، هم احساسی نوستالژیک به کاربر منتقل می‌کند و هم با انواع قابلیت‌هایی که در اختیار او می‌گذارد، سبب می‌شود عکس‌ها از کیفیت مناسبی برخوردار باشند. این ویژگی‌ها، هم برای کسانی که مخاطبان عادی عکس و عکاسی هستند از جذابیت برخوردار است و هم برای عکاسان حرفه‌ای که می‌خواهند به جای نمایشگاه عکس، توسط تلفن همراه با مخاطبان خود ارتباط داشته باشند.

اصرار و سماجت آمریکایی‌ها برای جمع‌آوری بساط تیک‌تاک از فضای مجازی این کشور صرفاً به جهت نژاد مدیرعامل آن نشان می‌دهد حساسیت روی نژاد رئیسان پلتفرم‌های مختلف در دنیا بی‌دلیل نیست. هرچند هنوز هم بسیاری در ایران معتقدند حساسیت‌های موجود روی امریکایی و صهیونیستی بودن رئیسان پلتفرم‌های مختلف (اینستاگرام و تلگرام) بی‌جهت است و تندروی.

روزنامه جوان نوشت:  زیاده‌خواهی آمریکایی ۱۵۰ میلیون کاربر این کشور را از تیک‌تاک محروم کرد. ماه‌ها زمان برد تا تکلیف دادگاه تیک‌تاک مشخص شود، اما سرانجام این شرکت به دلیل آنکه نتوانست به صفر تا صد خواسته‌های نامعقول آمریکایی‌ها تن دهد، ناچار به جمع کردن بساطش از این کشور شد! 

هیچ تفاوت قابل توجهی نمی‌توان بین تیک‌تاک با اینستاگرام، فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی یافت. بررسی‌های اجمالی ثابت می‌کند آسیب‌های احتمالی اینستاگرام و فیس‌بوک می‎‌تواند حتی به مراتب بیشتر از تیک‌تاک باشد. با وجود این، هضم تیک‌تاک برای آمریکایی‌ها آن‌قدر سنگین بود که در آخر بالا آوردنش! اما نه به دلیل آسیب‌های اجتماعی، فقط به دلیل نژاد مدیرعامل آن، همین و بس. یعنی اگر «شوزی‌چو» چینی نبود، امروز کاربران آمریکایی برای ادامه حضورشان در تیک‌تاک ناچار نبودند کاسه چه کنم چه کنم دست بگیرند. تیک‌تاک به هیچ یک از خواسته‌های نامعقول آمریکایی‌ها نه نگفت. این شرکت تحت هر شرایطی سعی داشت ۱۵۰ میلیون کاربر تیک‌تاک را حفظ کند، اما خواسته‌های آمریکایی‌ها فراتر از آن چیزی بود که بشود برآورده کرد. مدیرعامل تیک‌تاک ماه‌ها مورد بازجویی قرار گرفت و بارها شرایط را به گونه‌ای که آمریکایی‌ها می‌خواستند تغییر داد. برنامه‌ها به طور مکرر دستخوش تغییرات و طبق سلیقه آمریکایی‌ها مرتب شدند با این امید که تیک‌تاک بتواند همچنان به کار خود در فضای مجازی آمریکا به مانند سایر کشورها ادامه دهد. اما مسئله اصلی هیچ یک از دلایلی نبود که طی ماه‌ها قبل مطرح شده بود. در واقع مسئله نژاد مالک تیک‌تاک بود که این یک دیگر قابل تغییر نبود. به همین دلیل یا باید صفر تا صد ارتباط خود با شرکت مادر خود در چین را قطع می‌کرد یا به حضورش در آمریکا و شنیدن بهانه‌های نهادهای گوناگون این کشور پایان می‌داد. شاید اگر قطع کردن ارتباط با شرکت مادر شدنی بود «شو زی چو» همچنان به چانه‌زنی با آمریکایی‌ها ادامه می‌داد، اما این مورد هم درست به مانند نژاد مالک تیک‌تاک دیگر قابل تغییر نبود. در واقع «شو زی چو» دیگر چاره‌ای جز رفتن از آمریکا نداشت وقتی آنها هیچ راه انتخاب دیگری پیش پای او نگذاشته بودند. نگاه خصمانه آمریکا که بدون شک در این خصوص فقط به منافع شخصی خود می‌اندیشد، به قدری جدی است که تیک‌تاک نه فیلتر، بلکه قرار است به طور کلی بساطش در این کشور جمع شود، به گونه‌ای که کاربران حتی نمی‌توانند آن را در گوگل پلی و اپ استور نیز مشاهده کنند و همین فردا بساط تیک‌تاک برای همیشه از آمریکا برچیده خواهد شد. تا بار دیگر دروغ ارتباطات آزاد در آمریکا به تصویر کشیده شود. 

حساسیت آمریکا حتی به احتمالات!

از فردا استفاده از پلتفرم تیک‌تاک در آمریکا ممنوع می‌شود. تا جایی که دیگر بانک‌های نرم‌افزاری، چون گوگل پلی و اپ استور این شبکه اجتماعی را حذف خواهند کرد. این مسئله باعث می‌شود که کندی سرعت و ایرادات نرم افزاری رخ بدهد و در نهایت کاربران آمریکایی قید استفاده از تیک‌تاک را بزنند. محمد لسانی، مدرس و مروج سواد رسانه‌ای در این خصوص به «جوان» می‌گوید «همه چیز از یک کارزار حقوقی علیه تیک‌تاک شروع شد، کارزاری که به راه افتاد و سیاستگذاران در جلسات استماع کنگره آمریکا نسبت به وابستگی تیک‌تاک به شرکت مادر خودش در چین اتهاماتی را مطرح کردند. در نهایت نیز گفته شد که اگر تیک‌تاک می‌خواهد به کار خود در آمریکا ادامه دهد، باید وابستگی به شرکت مادر خودش (شرکت بایت دنس) را عملاً از بین ببرد و کاملاً یک شرکت آمریکایی ثبت شده بدون هیچ ارتباطی با خارج از مرزهای آمریکا باشد. بدون شک مدیرعامل تیک‌تاک با قبول این خواسته باید یک بازطراحی ساختاری انجام می‌داد. کاری که نشدنی نبود، اما از لحاظ حقوقی به شدت سخت و زمان‌بر بود. به همین دلیل احتمالاً شرکت تیک‌تاک تصمیم بگیرد که این جدال را در عرصه فناوری ادامه ندهد».

اما تفاوت تیک‌تاک با فیس‌بوک و اینستاگرام چیست که چنین مشکلاتی برایشان ایجاد نشده است؟ لسانی در پاسخ به این سؤال می‌گوید «تاکنون هیچ کارزار مؤثر از یک طرف سیاسی و از طرف دیگر حقوقی، علیه موجودیت این شبکه‌های اجتماعی وجود نداشته و عموماً مواردی که مطرح شده، در حد جریمه (برای تخلفات جزیی) رخ داده است».

او اظهار می‌دارد «شرکت تیک‌تاک تا پیش از این به خواسته‌های مطرح شده نهادهای آمریکایی تن می‌داد، حتی آن شرکت پروژه تگزاس را قبول کرد، پروژه‌ای که در آن شرکتی در آمریکا با کارکنان آمریکایی راه‌اندازی می‌شد و همه اطلاعات کاربران آمریکایی تیک‌تاک در آنجا قرار می‌گرفت. اما نکته این بود که قانون‌گذاران آمریکایی مالکیت و مدیریت غیرآمریکایی آن را تاب نیاورند. آنها می‌گفتند که در ساختار پروژه تگزاس به دلیل آنکه مالک شرکت مادر (بایت دنس) یک شرکت غیرآمریکایی است، پس امکان درز اطلاعات کاربران آمریکایی وجود دارد. این نشان می‌دهد که آنها حتی به احتمالات هم حساس هستند».

 اهمیت نظارت بر فضای مجازی

اصرار و سماجت آمریکایی‌ها برای جمع‌آوری بساط تیک‌تاک از فضای مجازی این کشور صرفاً به جهت نژاد مدیرعامل آن نشان می‌دهد حساسیت روی نژاد رئیسان پلتفرم‌های مختلف در دنیا بی‌دلیل نیست. هرچند هنوز هم بسیاری در ایران معتقدند حساسیت‌های موجود روی آمریکایی و صهیونیستی بودن رئیسان پلتفرم‌های مختلف (اینستاگرام و تلگرام) بی‌جهت است و تندروی. اما سرانجام تیک‌تاک نشان می‌دهد این حساسیت‌ها نه به جهت تندرو بودن افکار مسئولان که به دلیل افزایش امنیت در فضای مجازی است. بدون شک این اتفاق رخ داده می‌تواند حساسیت‌ها بابت ایجاد امنیت جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی را افزایش دهد.

قاضی دادگاهی فدرال در آمریکا اعلام کرد مارک زاکربرگ، مدیر ارشد اجرایی متا پلتفرمز شخصا مسئولیتی درباره ۲۵ شکایت ثبت شده و اتهام معتاد کردن کودکان به شبکه های اجتماعی ندارد.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، «ایوون گونزالس راجرز» در اوکلند کالیفرنیا اتهامات مذکور را براساس آنکه زاکربرگ تلاش های متا برای مخفی کردن آسیب های جدی استفاده از فیس بوک و اینستاگرام از کودکان رهبری کرده، رد کرد.

شاکیان مدعی هستند بنیانگذار متا رهبر اصلی پنهان کاری ها در این زمینه بوده و معتقدند این پلتفرم هشدارهای مداوم داخلی درباره ریسک ها را نادیده گرفته و به طور عمومی آنها را کم اهمیت جلوه داده است.

اما قاضی جزییاتی درباره اقدامات خلاف قانون زاکربرگ نیافت و اعلام کرد: کنترل شرکت به تنهایی برای نشان دادن مسئولیت کافی نیست.

البته رای این قاضی روی ادعاهای مرتبط علیه متا تاثیری ندارد.

شاکیان تحت قوانین ۱۳ ایالت آمریکا از جمله آریزونا، کلورادو، کانکتیکتف جورجیا، مریلند، نیویورک، کارولینای شمای، اوهایو، پنسیلوانیا، کارولینای جنوبی، تگزاس، ویرجینیا و ویسکانسن این ادعاها را مطرح کرده اند.

یکی از وکلای شاکیان در این باره اعلام کرد موکلان او همچنان به جمع آوری شواهد و مدارک ادامه می دهند تا حقایق درباره آنکه چگونه شرکت های بزرگ عامدانه سود خود را بر ایمنی کودکان ارجحیت دادند، بیابند.

این درحالی است که چند دادستان کل ایالتی آمریکا پرونده های مشابهی را علیه متا دنبال می کنند و فعالیت پلتفرم های آن را به اضطراب، افسردگی، بی خوابی و تداخل با تحصیل و زندگی و روزمره مرتبط دانسته اند.

شکایت های مذکور جزو صدها شکایت از سوی کودکان، خانواده ها و حوزه های آموزشی است که به دلیل اعتیاد به شبکه های اجتماعی از متا، گوگل، تیک تاک و اسنپ چت خواستار غرامت هستند.

آمارهای ایسپا نشان می‌دهد که ۸۲.۲ درصد ایرانیان دست‌کم از یکی از پیام‌رسان‌ها و ‌شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و اینستاگرام بیشترین کاربران را به خود اختصاص داده است.

 به گزارش افتانا، نتایج جدیدترین نظرسنجی ملی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) درباره میزان استفاده ایرانیان بالای ۱۸ سال ساکن در مناطق روستایی و شهری از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و بر اساس آن ۸۲.۲ درصد ایرانیان از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این نظرسنجی در روزهای ۲۰ تا ۲۴ شهریورماه ۱۴۰۳ به شیوه مصاحبه حضوری انجام شد و ۳۹۹۰ نفر در آن شرکت کردند.
 در این نظرسنجی، میزان استفاده ایرانیان بالای ۱۸ سال از پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی همچون ایتا، بله، روبیکا، تلگرام، واتس‌اپ و اینستاگرام به تفکیک گروه‌های زن و مرد، رده‌های سنی ۱۸-۲۹ سال، ۳۰-۴۹ سال و بیش از ۵۰ سال، دارای تحصیلات کمتر از دیپلم، دیپلم و دانشگاهی، ساکنان مرکز استان، شهرهای غیر از مرکز استان و روستا مورد سنجش قرار گرفته است.
 در بخش دیگری از این نظرسنجی، میزان استفاده هم‌وطنان از این پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی در بازه زمانی اسفند ۹۸، بهمن ۹۹، تیر ۱۴۰۰، خرداد ۱۴۰۱، اسفند ۱۴۰۱، دی ۱۴۰۲ و شهریور ۱۴۰۳ نشان داده شده است.
 بر اساس نمودارهای موجود،  استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام 50.6 درصد، تلگرام 39.3 درصد، واتس‌اپ 33.3، ایتا 28.9 درصد، روبیکا 28.5 درصد  و 9.7 درصد نیز کاربران شبکه اجتماعی بله خود اختصاص داده‌اند. یعنی کمترین میزان استفاده از شبکه اجتماعی به پیام‌رسان بله و بیشترین میزان استفاده نیز به اینستاگرام تعلق دارد. 
نکته‌ قابل تامل این است که مخاطبان اینستاگرام، تلگرام  و و اتس‌اپ با وجود فیلترینگ، همچنان به این پلتفرم‌ها وفادار مانده‌اند.




 

اینستاگرام پس از فشار‌های انبوه از سوی دولت‌ها و شکایت‌های متعدد قابلیت‌های جدید برای کنترل حساب‌های کاربران نوجوان ایجاد کرد.
دسترسی نوجوانان در اینستاگرام محدود شد
به گزارش دانشجو، به نقل از رویترز، متاپلتفرمز در حال افزودن قابلیت‌های حفاظت از حریم خصوصی و کنترل والدین به حساب‌های اینستاگرام کاربران زیر ۱۸ سال است. این اقدامی مهم در جهت برطرف کردن نگرانی‌های فزاینده درباره تاثیرات منفی شبکه‌های اجتماعی بر نوجوانان و کودکان است.

متا تمام حساب‌های مربوط به چنین افرادی را به طور خودکار در وضعیت «حساب کاربری نوجوانان» قرار می‌دهد که به طور پیش فرض خصوصی هستند. محتوای کاربران چنین حساب‌هایی تنها توسط افرادی که دنبال می‌کنند یا با آنها مرتبط هستند، قابلیت لایک شدن دارد و فقط این گروه‌ها می‌توانند کاربران نوجوان را در پست‌ها تگ کنند.

در این میان تنظیمات محتوای حساس نیز برای کاربران نوجوان بیشترین محدودیت را خواهد داشت. کاربران زیر ۱۶ سال تنها با اجازه والدین شان می‌توانند تنظیمات پیش فرض حساب شان را تغییر دهند. والدین نیز تنظیماتی در اختیار خواهند داشت تا محتوایی که فرزندانشان رصد می‌کنند را دریابند و استفاده آنها از اپلیکیشن را محدود کنند.

همچنین به عنوان بخشی از این به روز رسانی کاربران زیر ۱۸ سال اینستاگرام روزانه پس از ۶۰ دقیقه استفاده از اپ نوتیفیکیشنی دریافت می‌کنند. این حساب‌ها شب هنگام نیز به طور پیش فرض در وضعیت خواب قرار می‌گیرند و نوتیفیکیشن‌ها را خاموش می‌کنند.

متا اعلام کرد کاربران شناسایی شده در ایالات متحده، بریتانیا، کانادا و استرالیا را ظرف ۶۰ روز در حساب‌های کاربری نوجوانان قرار می‌دهد. این قابلیت در اواخر سال جاری برای کاربران نوجوان اتحادیه اروپا نیز اجرا می‌شود. نوجوانان در سراسر جهان در ژانویه شروع به دریافت حساب‌های نوجوان خواهند کرد.

این درحالی است که چند تحقیق مرتبط با شبکه‌های اجتماعی نشان داده استفاده بیشتر از این پلتفرم‌ها با میزان افسردگی، استرس و ناتوانی در یادگیری به خصوص در کاربران نوجوان همراه است.

اقدام متا در خصوص نوجوانان، پس از آن انجام شد که شرکت توسعه نسخه اینستاگرام مخصوص نوجوانان را رها کرد، زیرا نمایندگان مجلس و گروه‌های حامی حقوق کودکان به دلیل نگرانی‌های مرتبط با ایمنی این گروه خواستار این امر شده بودند.

متا، تیک تاک و یوتیوب هم اکنون به دلیل ماهیت اعتیادآور شبکه‌های اجتماعی با انبوهی از شکایت‌های ثبت شده از سوی کودکان و حوزه‌های آموزشی روبرو هستند. سال گذشته ۳۳ ایالت از جمله کالیفرنیا و نیویورک برای گمراه کردن عموم مردم درباره خطرات پلتفرم‌های اجتماعی از متا شکایت کردند.

در جولای امسال نیز سنای آمریکا دو لایحه مرتبط با ایمنی کودکان را تصویب کرد که یکی از آنها قانون ایمنی آنلاین کودکان و دیگری قانون حفاظت از حریم خصوصی آنلاین کودکان و نوجوانان است. این قوانین شبکه‌های اجتماعی را ملزم به قبول مسئولیت تاثیرگذاری شان بر کودکان و نوجوانان می‌کند.

شبکه‌هایی مانند فیس بوک، اینستاگرام و تیک تاک به کاربران ۱۳ ساله و بالاتر اجازه می‌دهند حساب کاربری برای خود بسازند.

حانیه قاسمیان - با انتشار خبر دستگیری پاول دوروف، مالک شبکه تلگرام که به زاکربرگ روسیه مشهور است، به اتهام 12 عنوان جرم در فرانسه، مساله نظارت و حکمرانی شبکه‌های مجازی بار دیگر مورد بازنگری رسانه‌ها قرار گرفت. همزمان مارک زاکربرگ رئیس شرکت متا که فیسبوک و اینستاگرام نیز جزئی از آن است در گفتاری ادعا کرد که ایالات‌متحده برای سانسور اخبار مربوط به کووید 19 او را تحت فشار قرار می‌داده است. مالک تلگرام توسط فرانسه به‌عنوان یک دولت غربی دستگیر شده و همزمان آمریکا نیز سوابقی در مقابله با نفوذ چین در فضای مجازی خود دارد؛ با این‌حال حمایت تلویحی زاکربرگ و ماسک که اصلی‌ترین صاحبان شبکه‌های اجتماعی در غرب هستند، از دوروف روس‌تبار، نشان می‌دهد فراتر از تقسیم‌بندی‌های ملی و جبهه‌بندی‌های جهانی، صاحبان شبکه‌های اجتماعی در قالب یک طبقه خاص در حال حمایت از خود در برابر اقدامات محدود‌کننده دولت‌ها هستند. به نظر می‌رسد با توسعه هوش مصنوعی و فضای متا جهان در آینده شاهد درگیری‌های بیشتری میان طبقه قدرتمند و نوظهور مالکان شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی و دولت‌ها باشد.

 

  امپراتوری‌های نوظهور
در عصر دیجیتال مدرن، پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی به سطحی از نفوذ دست یافته‌اند که گاه از قدرت دولت‌های سنتی پیشی می‌گیرند. این پلتفرم‌ها، که توسط تعداد کمی از غول‌های فناوری اداره می‌شوند، کنترل بی‌سابقه‌ای بر حجم عظیمی از داده‌ها دارند و می‌توانند به گفتمان عمومی شکل بدهند، بر نتیجه انتخابات تاثیر بگذارند، یا موجب بی‌ثباتی دولت‌ها شوند. این قدرت جدید منجر به ظهور آنچه که می‌توان آن را امپراتوری‌های جدید دیجیتال نامید شده است؛ امپراتوری‌هایی که اقتدار دولت-ملت‌ها را به چالش می‌کشند و منجر به درگیری‌های پنهان میان دولت‌های سنتی و این‌ قدرت‌های نوظهور شده‌اند. 
پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر، اینستاگرام و تیک‌تاک به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره میلیاردها نفر در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. این پلتفرم‌ها نه‌تنها ابزارهای ارتباطی هستند، بلکه میدان‌های اصلی‌ای هستند که در آنها نظر عمومی شکل می‌گیرد، جنبش‌های اجتماعی متولد می‌شوند و داده‌های شخصی جمع‌آوری می‌شوند. یکی از اولین نمونه‌های بروز قدرت رسانه‌های اجتماعی برای جهانیان بهار عربی بود، زمانی که تظاهرات‌‌کنندگان مصری علیه رژیم مبارک، محل تجمع‌ها را در شبکه اجتماعی فیسبوک هماهنگ می‌کردند و دولت مبارک تسلطی بر کنترل این شبکه نداشت. کار تا جایی پیش رفت که به خیزش بهار عربی نام خیزش فیسبوک داده شد. صاحبان این پلتفرم‌ها قدرت بی‌سابقه‌ای را در اختیار دارند، جریان اطلاعات را کنترل می‌کنند، تعیین می‌کنند چه محتوایی دیده یا سانسور شود و از حجم عظیمی از داده‌های تولید‌شده توسط کاربران‌شان درآمد کسب می‌کنند. 
این کنترل بر اطلاعات و داده‌ها به این امپراتوری‌های دیجیتال اجازه داده است که از مرزهای ملی فراتر روند و نوعی نفوذ جهانی ایجاد کنند که دولت‌ها در مطابقت با آن مشکل دارند. پایگاه‌های داده عظیمی که این شرکت‌ها نگهداری می‌کنند، حاوی جزئیات دقیقی از زندگی، ترجیحات و رفتارهای کاربران است و به این پلتفرم‌ها بینش‌هایی از جامعه می‌دهد که حتی ممکن است دولت‌ها نیز به آنها دسترسی نداشته باشند. این دانش همان قدرت است و به این شرکت‌ها اجازه داده است تا به دروازه‌بان‌های جدید عصر دیجیتال تبدیل شوند و شرایط مشارکت در دنیای مجازی را تعیین کنند. 
ظهور این امپراتوری‌های دیجیتال از چشم دولت‌ها دور نمانده است. قدرتی که این پلتفرم‌ها دارند، حس خطر را در میان دولت‌ها برانگیخته است؛ دولت‌هایی که می‌بینند حاکمیت و اقتدارشان تضعیف می‌شود. دولت‌ها به‌طور فزاینده‌ای آگاه شده‌اند که توانایی آنها در حکومت کردن موثر، توسط نفوذ این پلتفرم‌ها بر شهروندان‌شان به چالش کشیده شده است. 
یکی از نگرانی‌های اصلی دولت‌ها، کنترل این پلتفرم‌ها بر جریان اطلاعات است. در بسیاری از موارد، پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی به منبع اصلی اخبار و اطلاعات برای بخش‌های وسیعی از جمعیت تبدیل شده‌اند. این امر به این پلتفرم‌ها قدرت شکل دادن به افکار عمومی، تاثیرگذاری بر نتایج سیاسی و حتی تحریک ناآرامی‌ها را می‌دهد. توانایی این شرکت‌ها در گسترش یا سرکوب اطلاعات، چه از طریق الگوریتم‌ها و چه از طریق مداخله مستقیم، تهدیدی جدی برای نقش سنتی دولت‌ها به‌عنوان منبع اصلی اقتدار و نظم است. 
علاوه‌بر این، حجم عظیمی از داده‌هایی که توسط این پلتفرم‌ها جمع‌آوری می‌شود، چالشی برای امنیت ملی ایجاد می‌کند. دولت‌ها به‌طور سنتی انحصار بر نظارت و جمع‌آوری اطلاعات در داخل مرزهای خود را در اختیار داشته‌اند، اما پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی اکنون اطلاعات دقیق‌تر و جامع‌تری از شهروندان‌شان نسبت به هر آژانس دولتی در اختیار دارند. این داده‌ها می‌توانند برای اهداف مختلفی از‌جمله تبلیغات هدفمند و دستکاری سیاسی استفاده شوند و کنترل آنها توسط شرکت‌های خصوصی به جای موسسات عمومی، نگرانی‌های جدی درمورد حریم خصوصی، امنیت و حاکمیت به وجود آورده است. 

 

  جنگ تاج و تخت 
در پاسخ به تهدیدات ناشی از بزرگ شدن پلتفرم‌های اجتماعی، دولت‌ها اقدامات مختلفی را برای کنترل این امپراتوری‌های دیجیتال انجام داده‌اند. برخی دولت‌ها، به‌ویژه دولت‌های مرکزگرا، تلاش کرده‌اند تا نفوذ پلتفرم‌های خارجی شبکه‌های اجتماعی را با ممنوعیت آنها یا ایجاد جایگزین‌های تحت کنترل دولت محدود کنند. دیگران مقررات سختگیرانه و جریمه‌های سنگینی بر این شرکت‌ها تحمیل کرده‌اند، آنها را مجبور به رعایت قوانین محلی کرده و خواستار دسترسی به داده‌های آنها شده‌اند. 
در کشورهای سرمایه‌داری، این درگیری پیچیده‌تر اما به همان اندازه شدید است. دولت‌ها به‌طور فزاینده‌ای به بررسی شیوه‌های شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی پرداخته‌اند، جلسات برگزار کرده‌اند، تحقیقات انجام داده‌اند و قوانین جدیدی را برای محدود کردن قدرت آنها پیشنهاد کرده‌اند. مسائلی مانند حریم خصوصی داده‌ها، نظارت بر محتوا و گسترش اطلاعات نادرست به مرکز بحث‌های سیاسی تبدیل شده‌اند و قانون‌گذاران به دنبال یافتن تعادلی بین حفاظت از حقوق شهروندان و کنترل قدرت این پلتفرم‌ها هستند. 
در عین حال، برخی دولت‌ها ارزش همسویی با این امپراتوری‌های دیجیتال را تشخیص می‌دهند. با همکاری با شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی، دولت‌ها می‌توانند به داده‌ها و ابزارهای ارزشمندی برای نظارت و تاثیرگذاری بر افکار عمومی دست یابند. این همکاری اغلب نیازمند توازن ظریفی است؛ زیرا دولت‌ها به دنبال بهره‌گیری از قدرت این پلتفرم‌ها هستند بدون اینکه کنترل زیادی به آنها واگذار کنند. 
ایالات متحده خاستگاه نخستین پلتفرم‌های فضای مجازی است. استارتاپ‌هایی که ایده‌های پلتفرم‌های فضای مجازی را داشتند، در ایالات متحده پا گرفتند و رشد کردند. می‌توان ادعا کرد کلاف سردرگم عصر فناوری اطلاعات را که پی بگیریم به ایالات متحده پس از جنگ سرد می‌رسد. با بزرگ شدن شبکه‌های اجتماعی، دولت ایالات متحده در صدد تسلط و استفاده از داده‌ها و اطلاعات انباشته‌شده در این پلتفرم‌ها قرار گرفت. با توجه به آنکه شبکه‌های اجتماعی موظف به حفظ حریم خصوصی کاربران هستند، تلاش‌های آمریکا برای دریافت داده‌های شبکه فیسبوک و دیگر چالش‌ها موجب رسوایی‌هایی در عرصه عمومی شده و نگرانی دیگر کشور‌ها را در حفظ حریم خصوصی کاربران‌شان برانگیخته است. 

 

  اطلاعات فروشی به سبک زاکربرگ
یکی از درگیری‌های برجسته بین فیسبوک و دولت ایالات متحده از رسوایی کمبریج آنالیتیکا در سال ۲۰۱۸ آغاز شد. کمبریج آنالیتیکا، یک شرکت مشاوره سیاسی بریتانیایی، به‌طور نادرست به داده‌های شخصی بیش از ۸۷ میلیون کاربر فیسبوک بدون رضایت آنها دسترسی پیدا کرد. گفته می‌شود این داده‌ها برای تاثیرگذاری بر رفتار رای‌دهندگان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ ایالات متحده استفاده شده‌اند که منجر به نگرانی‌های گسترده‌ای در‌مورد نقض حریم خصوصی و نقش فیسبوک در تسهیل دستکاری سیاسی شد. 
در پاسخ به این موضوع، کمیسیون تجارت فدرال ایالات متحده (FTC) در سال ۲۰۱۹ جریمه‌ای ۵ میلیارد دلاری به فیسبوک تحمیل کرد که بزرگ‌ترین جریمه تا آن زمان برای نقض حریم خصوصی مصرف‌کنندگان بود. FTC همچنین تغییراتی در شیوه‌های حفظ حریم خصوصی فیسبوک ایجاد کرد و کمیته مستقلی در هیات‌مدیره شرکت برای نظارت بر حریم خصوصی تاسیس کرد. 
فیسبوک همچنین متهم به اشتراک‌گذاری داده‌های کاربران با دولت ایالات متحده شده است، به‌ویژه در زمینه برنامه‌های نظارتی مانند PRISM. در حالی که زاکربرگ بارها فروش مستقیم داده‌های کاربران به دولت را انکار کرده است، همکاری این پلتفرم با سازمان‌های مجری قانون و اطلاعاتی تحت تعهدات قانونی، اعتماد عمومی را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده و انتقادات زیادی را برانگیخته است. این مسائل به‌شدت اعتماد عمومی به فیسبوک را تحت تاثیر قرار داده‌اند و بسیاری از کاربران اکنون با احتیاط بیشتری از این پلتفرم استفاده می‌کنند و برخی حتی از آن خارج شده‌اند. 

 

  هنر تخته کردن در تیک‌تاک 
تیک‌تاک که به شرکت چینی بایت‌دنس تعلق دارد، به دلیل نگرانی‌هایی مبنی‌بر اینکه داده‌های کاربران می‌توانند توسط دولت چین مورد دسترسی قرار گیرند، با نظارت شدیدی از سوی دولت‌های غربی‌ به‌ویژه ایالات متحده، مواجه شده است. دولت‌های غربی ادعا می‌کنند که این مساله اصلی حول محور امنیت ملی می‌چرخد. آنها می‌گویند که حزب کمونیست چین ممکن است از تیک‌تاک برای انجام جاسوسی یا تاثیرگذاری بر افکار عمومی در کشورهای خارجی استفاده کند. این در حالی است که پیش‌تر پرونده‌های رسوایی فروش اطلاعات پلتفرم‌ها به دولت‌های غربی بارها درز کرده است. 
در سال ۲۰۲۳، شو زی چو، مدیرعامل تیک‌تاک برای پاسخ به این نگرانی‌ها به کنگره ایالات متحده احضار شد. در طول جلسات استماع، نمایندگان کنگره آمریکا در‌مورد شیوه‌های داده‌پردازی تیک‌تاک، رابطه آن با بایت‌دنس و ارتباطات احتمالی آن با دولت چین سوالاتی مطرح کردند. با وجود تاکیدات چو بر اینکه تیک‌تاک به‌طور مستقل عمل می‌کند و داده‌های کاربران ایالات متحده در داخل این کشور ذخیره می‌شوند، دولت ایالات متحده همچنان بر سلطه کامل روی تیک تاک اصرار دارد. 
دولت ترامپ در سال ۲۰۲۰ تلاش کرد تا تیک‌تاک را به دلیل نگرانی‌های امنیت ملی ممنوع کند و بعدا تلاش کرد تا بایت‌دنس را مجبور به فروش عملیات‌های خود در ایالات متحده به یک شرکت آمریکایی کند. با اینکه این تلاش‌ها توسط چالش‌های قانونی متوقف شد و دولت بایدن رویکرد متفاوتی را در پیش گرفت، فشارها بر تیک‌تاک کاهش نیافته است. دولت ایالات متحده همچنان به بررسی اقداماتی برای کاهش ریسک‌های احتمالی ادامه می‌دهد؛ از جمله مذاکرات جاری درباره ترتیبات امنیت داده‌ها. 

 

  اروپا در برابر آمریکا مانع می‌چیند
اتحادیه اروپا در خط مقدم تنظیم غول‌های فناوری از طریق قانون‌گذاری جامع با هدف حفاظت از حریم خصوصی کاربران و تضمین رقابت عادلانه قرار دارد. مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها (GDPR) و قانون بازارهای دیجیتال (DMA) نمونه‌هایی از چنین چهارچوب‌های نظارتی هستند. GDPR از سال ۲۰۱۸ اجرایی شده و قوانین سختگیرانه‌ای را در مورد حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی تحمیل می‌کند که بر نحوه جمع‌آوری، ذخیره و استفاده از داده‌های کاربران توسط شرکت‌هایی مانند متا و گوگل تاثیر می‌گذارد. تخلفات GDPR می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود و چندین غول فناوری قبلا تحت این مقررات جریمه‌های قابل‌توجهی دریافت کرده‌اند. DMA که در سال ۲۰۲۳ به اجرا درآمد، به‌اصطلاح «نگهبانان» در اقتصاد دیجیتال را هدف قرار می‌دهد و الزامات و ممنوعیت‌هایی را برای اطمینان از رقابت عادلانه وضع می‌کند. این قانون شرکت‌هایی مانند متا، گوگل و اپل را تحت تاثیر قرار می‌دهد و چالش‌هایی برای تسلط و شیوه‌های آنها در بازار دیجیتال ایجاد می‌کند. 

  پیش به سوی شبکه اجتماعی بومی 
در سال‌های اخیر، نگرانی‌های فزاینده‌ای درباره حریم خصوصی داده‌ها و امنیت ملی باعث شده است که چندین کشور به ایجاد پلتفرم‌های رسانه اجتماعی داخلی روی آورند. این تلاش‌ها اغلب پاسخی به خطرات ناشی از تسلط پلتفرم‌های بین‌المللی، به‌ویژه پلتفرم‌های مستقر در ایالات‌متحده است که در چندین رسوایی داده‌ها نقش داشته‌اند. رویکردها برای مدیریت این خطرات به‌طور قابل توجهی از کشوری به کشور دیگر متفاوت است و به زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هر کشور بستگی دارد. در ادامه نمونه‌هایی موفق از نحوه هدایت کشورهای مختلف در ایجاد تعادل بین تقویت پلتفرم‌های داخلی و تنظیم پلتفرم‌های بین‌المللی آمده است. 

 

1. ژاپن؛ تقویت پلتفرم‌های داخلی با حفظ حق انتخاب کاربران
ژاپن رویکرد متعادلی را در ترویج پلتفرم‌های رسانه اجتماعی داخلی اتخاذ و درعین‌حال دسترسی به پلتفرم‌های بین‌المللی را حفظ کرده است. پلتفرم‌های ژاپنی مانند لاین محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و تجربه‌ای محلی را ارائه می‌دهند که به نیازهای فرهنگی و زبانی کاربران ژاپنی پاسخ می‌دهد. لاین که در ابتدا یک اپلیکیشن پیام‌رسان بود، به پلتفرمی گسترده‌تر تبدیل شده است که خدماتی مانند پرداخت‌های موبایلی، اخبار و بازی‌ها را ارائه می‌دهد و به بخشی از زندگی روزمره بسیاری از مردم ژاپن تبدیل شده است. با وجود موفقیت پلتفرم‌های داخلی، ژاپن محدودیت‌های سختگیرانه‌ای بر شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی مانند فیسبوک و توییتر اعمال نکرده است. درعوض دولت ژاپن بر حفاظت از حریم خصوصی داده‌ها از طریق مقررات سختگیرانه مانند قانون حفاظت از اطلاعات شخصی (APPI) تمرکز کرده است. این قانون از شرکت‌های داخلی و خارجی می‌خواهد که در هنگام پردازش اطلاعات شخصی شهروندان ژاپنی، استانداردهای سختگیرانه‌ای را رعایت کنند. البته سهلگیری ژاپن درخصوص فضای مجازی‌اش، به حاکمیت این کشور نیز باز می‌گردد؛ کشوری که نظامیان آمریکایی در خاک آن حضور دارند و اعتراضات مردمی در این خصوص به جایی نمی‌رسد، حتی درصورت تصمیم گرفتن نیز قادر به حفاظت موثر از فضای مجازی خود در برابر شرکت‌های آمریکایی نیست. 

 

2. برزیل؛ پلتفرم‌های داخلی در کنار مقررات نظارتی
برزیل نیز شاهد رشد پلتفرم‌های رسانه اجتماعی داخلی بوده است که به‌دلیل تقاضای بازار و فشارهای نظارتی به وجود آمده‌اند. پلتفرم‌هایی مانند کویی Kwai)) که یک پلتفرم ویدئوی کوتاه مشابه تیک‌تاک است، در بازار برزیل به‌شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند. دولت برزیل در تنظیم پلتفرم‌های رسانه اجتماعی بین‌المللی، به‌ویژه در رابطه با اطلاعات نادرست و نفرت‌پراکنی فعال بوده است که این موضوع به‌ویژه در دوران آشفتگی سیاسی و پاندمی کرونا اهمیت پیدا کرد. قانون حفاظت از داده‌های عمومی برزیل LGPD)) که مشابه مقررات GDPR اتحادیه اروپاست، الزامات سختگیرانه‌ای در مورد نحوه جمع‌آوری، ذخیره و استفاده از داده‌های شخصی شرکت‌ها تعیین می‌کند. در‌حالی‌که پلتفرم‌های بین‌المللی همچنان در برزیل فعال هستند، آنها باید با این مقررات محلی همخوانی داشته باشند یا با جریمه‌های سنگینی مواجه شوند. این محیط نظارتی به نفع پلتفرم‌های داخلی است که با چشم‌انداز قانونی محلی و ترجیحات کاربران بیشتر آشنا هستند. 

 

3. کره‌جنوبی؛ ترویج پلتفرم‌های ملی و حفاظت از داده‌ها
کره‌جنوبی در ترویج پلتفرم‌های رسانه اجتماعی داخلی موفق عمل کرده و در‌عین‌حال پلتفرم‌های خارجی را تحت نظارت قرار داده است. پلتفرم‌هایی مانند کاکائوتاک (KakaoTalk) و ناور (Naver) که پلتفرم‌های اجتماعی Naver Band و سرویس پرسش و پاسخ Naver Knowledge iN را مدیریت می‌کند، در بازار کره‌جنوبی تسلط دارند. این پلتفرم‌ها به دلیل ادغام قوی با جنبه‌های دیگر زندگی دیجیتال کره‌ای ازجمله تجارت الکترونیک، سرگرمی و اخبار موفق شده‌اند. دولت کره‌جنوبی نیز مقررات سختگیرانه‌ای برای حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی کاربران اجرا کرده است. قانون حفاظت از اطلاعات شخصی (PIPA) یکی از سختگیرانه‌ترین قوانین حفظ حریم خصوصی در آسیا است که نحوه جمع‌آوری، ذخیره و پردازش داده‌های شخصی را تنظیم می‌کند. دولت کره‌جنوبی تلاش کرده است این قوانین را روی هردو پلتفرم داخلی و بین‌المللی اعمال کند. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۲۰، فیسبوک به‌دلیل اشتراک داده‌های کاربران بدون رضایت جریمه شد که نشان‌دهنده تعهد کشور به اجرای قوانین است. علاوه‌بر‌این کره‌جنوبی گاهی‌اوقات برخی از پلتفرم‌های خارجی را در صورت عدم رعایت قوانین محلی محدود کرده است. به‌عنوان مثال برخی از خدمات گوگل در کره‌جنوبی با چالش‌ها و مقررات نظارتی مواجه شده‌اند، به‌ویژه در زمینه‌های مربوط به ذخیره‌سازی داده‌ها و تعهدات مالیاتی. 

 

4. چین؛ مسدود کردن پلتفرم‌های خارجی برای تقویت گزینه‌های داخلی
چین نمونه‌ای سرسخت از ترجیح پلتفرم‌های داخلی با محدود کردن یا مسدود کردن کامل شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی است. پلتفرم‌هایی مانند وی‌چت و ویبو (نسخه داخلی تیک‌تاک) بر بازار چین تسلط دارند. دولت چین چهارچوب قانونی سختگیرانه‌ای تحت قانون امنیت سایبری و قانون امنیت داده‌ها ایجاد کرده است که از همه پلتفرم‌های رسانه اجتماعی که در چین فعالیت می‌کنند، می‌خواهد داده‌های کاربران را به‌طور محلی ذخیره کنند و با الزامات نظارتی دولتی همخوانی داشته باشند. پلتفرم‌های خارجی مانند فیسبوک، توییتر و گوگل از سال ۲۰۰۹ در چین مسدود شده‌اند و این امر باعث شده است که پلتفرم‌های داخلی بدون رقابت خارجی رشد کنند. این سیاست بخشی از استراتژی گسترده‌تر «حاکمیت سایبری» است که در آن دولت چین کنترل دقیقی بر اینترنت در داخل مرزهای خود اعمال می‌کند. این کنترل نه‌تنها از داده‌های کاربران محافظت می‌کند، بلکه به دولت امکان مدیریت و سانسور محتوایی را که می‌تواند از نظر سیاسی حساس باشد، می‌دهد. 

 

5. هند؛ تشویق پلتفرم‌های داخلی در کنار مقررات برای غول‌های بین‌المللی
هند نمونه‌ای پیچیده است که در آن دولت تلاش کرده رشد پلتفرم‌های داخلی را تشویق و مقرراتی برای پلتفرم‌های بین‌المللی وضع کند. پلتفرم‌هایی مانند ShareChat و Koo به‌عنوان جایگزین‌های هندی برای توییتر و فیسبوک محبوبیت پیدا کرده‌اند. این پلتفرم‌ها به‌دلیل موج ملی‌گرایی و حمایت دولتی، به‌ویژه پس از ممنوعیت چندین اپلیکیشن چینی توسط دولت هند در سال ۲۰۲۰ از‌جمله تیک‌تاک به‌دلایل امنیت ملی موفقیت بیشتری یافته‌اند. درعین‌حال هند مقرراتی مانند قوانین فناوری اطلاعات (راهنمای واسطان و کد اخلاق رسانه دیجیتال) ۲۰۲۱ را معرفی کرده است که الزامات سختگیرانه‌ای برای نظارت بر محتوا در پلتفرم‌های رسانه اجتماعی، چه داخلی و چه بین‌المللی تعیین می‌کند. این قوانین از پلتفرم‌ها می‌خواهد که افسران انطباق منصوب کنند، قابلیت ردیابی پیام‌ها را فراهم آورند و محتوای غیرقانونی را در مدت زمان مشخصی حذف کنند. دولت هند همچنین در تعاملات خود با پلتفرم‌های بین‌المللی فعال بوده است. به‌عنوان مثال این کشور بارها با توییتر در مورد نظارت بر محتواهای مربوط به اعتراضات سیاسی و مدیریت پاندمی 19‌-‌COVID دچار اختلاف شده است. این برخوردها تنش‌های میان ترویج آزادی بیان و حفظ امنیت ملی و نظم عمومی را نشان می‌دهد. 

 

  نکات
درخصوص وضعیت و نسبت شبکه‌های اجتماعی با ملت‌ها و دولت‌ها، نکاتی وجود دارد:
1. شبکه‌های اجتماعی دارای امکان اعمال قدرتند. به این معنا که به برخی از ارتباطات و مطالب می‌توانند اجازه نشر داده یا برخی از فعالیت‌ها را محدود کنند. این مساله با نمونه‌های پیشین مانند اعمال محدودیت بر رسانه‌ها در جهان مسبوق به سابقه است. یک شبکه اجتماعی علاوه‌بر آنکه می‌تواند صفحه رسانه‌ها را مسدود کند، می‌تواند رفتار کاربران خود را نیز محدود نماید. این اعمال قدرت سراسری و دوطرفه، حائز اهمیت است. 
2. ایجاد شبکه‌های اجتماعی و ارائه امکانات نیازمند زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سنگینی است. از این رو، تنها افراد متصل به قدرت‌های بزرگ، موفق به توسعه بزرگ‌ترین شبکه‌های اجتماعی شده‌اند. بنابر این روابط عمیقی میان این افراد و بخشی از ساختار قدرت، در ابرقدرت‌ها وجود دارد. 
3. بسیاری از کسب‌وکارها در بستر شبکه‌های اجتماعی جریان دارند و با توجه به ارزشی که برخی شبکه‌ها یافته‌اند، خود به پشتوانه‌ای بزرگ تبدیل شده و حتی درصدد ارائه رمزارزهای مخصوص خود هستند. این اقدام باعث رشد بیش از پیش آنها می‌شود. 
4. شبکه‌های اجتماعی با توجه به رقابت بر سر حوزه نفوذ با شبکه‌های رقیب، قصد دارند امکانات و آزادی‌های فراوانی به کاربران بدهند. در مقابل دولت‌ها برای حکمرانی، خواهان رعایت و تسری قوانین به محیط شبکه‌های اجتماعی هستند. این اقدام گاهی اوقات در تعارض با منافع شبکه‌های اجتماعی در رقابت با حریفان قرار می‌گیرد. چنین پدیده‌ای یک نقطه اختلاف بزرگ میان دولت‌ها و شبکه‌های اجتماعی است. 
5. شبکه‌های اجتماعی با توجه به رصد و پالایش ارتباطات می‌توانند به اطلاعات بی‌بدیلی درخصوص عمیق‌ترین علائق و گرایش‌های جوامع برسند. آنها همچنین با بررسی تفاوت‌های رفتاری، در ارتباطات دو به دو یا گروهی، به بانک اطلاعات بسیار مهمی دست می‌یابند. این اطلاعات می‌توانند به شبکه‌های اجتماعی و دیگر مرتبطان اقتصادی آن برای افزایش درآمد کمک کند. این اطلاعات همچنین می‌تواند مورد استفاده گروه‌های سیاسی نیز قرار گیرد. از سوی دیگر، چنین شبکه‌هایی می‌توانند علایق مردم را جهت‌دهی کنند. 
6. جذابیت‌های شبکه‌های اجتماعی باعث شده تا مردم بخش بزرگی از اوقات خود را در آنها بگذرانند. این اتفاق اقتصاد ویژه‌ای را حول آنها تشکیل داده است. شبکه‌های اجتماعی نیاز برای خرید وسایل ارتباطی مانند گوشی‌های موبایل و تبلت‌ها را افزایش داده‌اند. همچنین مردم بیشتر از آنکه در خیابان به بیلبوردهای تبلیغاتی نگاه کنند، چشم‌شان به صفحه نمایش است. این مساله باعث سرریز تبلیغات مختلف مستقیم و ادراکی به این شبکه‌ها شده است. 
7. شبکه‌های اجتماعی مرزها را برداشته و به دولت‌ها و شرکت‌های قدرتمند اجازه روبه‌رویی مستقیم با مردم کشورهای مختلف را می‌دهند. از این رو، دولت‌ها و شرکت‌ها درصدد استفاده منفی از این امکان علیه دشمنان خود هستند. بر همین اساس، تعدادی از کشورهای ضعیف‌تر به دلیل اینکه قدرت مقابله با چنین فشارهایی را ندارند، به سمت مقابله با این پدیده گام برمی‌دارند. به لحاظ منطقی، واکنش دولت‌های ضعیف‌تر نادرست نیست اما اگر واکنش آنها به شکل هوشمندانه‌ای تنظیم نشده باشد، آنها بازنده میدان خواهند بود. به دلیل عدم تقارن توانمندی‌ها، دولت‌های ضعیف‌تر چاره‌ای جز اعمال محدودیت برای کاستن از شدت تبلیغات منفی علیه خود را ندارند اما اگر به سمت نفی کامل استفاده از شبکه‌های اجتماعی گام بردارند، در عمل به تقویت بیش از پیش آنها دامن خواهند زد. نفی این مساله می‌تواند باعث شود کشور مزبور به سمت توسعه توانمندی‌های داخلی حرکت نکرده و در عمل زمان را از دست بدهد. این کشور درنهایت مجبور خواهد شد زیر فشارها دست به بازگشایی بزند اما این بازگشایی زمانی خواهد بود که شکاف میان توانمندی‌های این دولت با دولت‌ها و شرکت‌های قدرتمند، عمیق‌تر شده است. دولت‌های ضعیف‌تر باید از همان ابتدا دست به مدیریت شکاف بزنند. ایجاد شبکه‌های اجتماعی داخلی، تقویت آنها، تقویت اعتماد به برنامه‌های داخلی و توجه به سهولت‌پذیری ارتباطات و کسب‌وکارها یکی از این مسیرهاست. 
8. در اروپا برای مدت زیادی زمین‌داران و فئودال‌ها مجلس کشور را تشکیل داده و در آن به تصمیم‌گیری، تصویب قوانین و انتخاب شاه می‌پرداختند. پس از مدتی، تجار و صاحبان صنایع با افزایش ابعاد فعالیت خود، خواهان حضور در این مجلس شدند که در پی آن انقلاب‌هایی قاره سبز را فراگرفت. امروزه نیز به نظر می‌رسد صاحبان شبکه‌های اجتماعی به دلیل افزایش ابعاد قدرت خود در جهات مختلف ازجمله اطلاعاتی و اقتصادی، خواهان کسب سهم بیشتری از کیک قدرت باشند. 

تصمیم متا برای تعطیل کردن «کراود تنگل» (Crowd Tangle) یک ابزار تحلیلی بسیار ارزشمند برای محققان، سبب شده رگولاتورهای اتحادیه اروپا دوباره تحقیق درباره این شرکت را از سر بگیرند.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از انگجت، کمیسیون اتحادیه اروپا که درباره برنامه شبکه اجتماعی برای قطع سرویس رسانی ابزار مذکور قبل از برگزاری انتخابات های مختلف در سراسر جهان در ۲۰۲۴ میلادی ابراز نگرانی کرده بود، اکنون به متا فشار می آورد جزئیات بیشتری درباره شیوه فعالیتش با محققان ارائه کند.

کمیسیون اتحادیه اروپا قبلا اشاره کرده بود تعطیلی احتمالی «کراود تنگل» بخشی از یک تحقیق وسیع تر درباره شیوه کنترل کمپین های اخبار جعلی و سیسات های مرتبط با انتخابا این شرکت خواهدبود. اکنون چند روز پس از تعطیلی سرویس که با وجود درخواست های مکرر محققان و سازمان های مدنی اجتماعی برای ادامه فعالیت آن تا پایان سال انجام شده، رگولاتورهای اروپایی وظایف متا را تحت قانون سرویس های دیجیتال یادآوری کرده اند.

طبق این قانون شرکت های بزرگ اینترنتی باید اجازه دسترسی به اطلاعاتشان را باید برای محققان فراهم کنند.

در بیانیه کمیسیون اتحادیه اروپا آمده است: سازمان از متا می خواهد اطلاعات بیشتری درباره اقداماتی که برای پیروی از وظایف خود انجام داده تا دسترسی محققان به داده هایش را به طور عمومی در فیس بوک و اینستاگرام افزایش دهد، فراهم کند. همچنین این شرکت باید برنامه های خود را برای به روزرسانی شیوه رصد انتخابات و گفتمان مدنی اعلام کند.

متا قبلا سرویس مخازنMeta Content Library را به عنوان جایگزینی برای کراود تنگل معرفی کرده بود. اما دسترسی به Meta Content Library بسیار سخت تر و محدودتر است و محققان اعلام کرده اند سرویس مذکور تمام قابلیت های کراود تنگل را ندارد.

رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه شبکه های اجتماعی را برای سانسور عکس شهدای فلسطینی به فاشیسم دیجیتال متهم کرد. 
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ای بی سی، اظهار نظر رهبر ترکیه در حالی منتشر شده که مقامات این کشور مشغول مذاکره با نمایندگان اینستاگرام هستند تا دسترسی میلیون‌ها کاربر آن در کشور مذکور را احیا کنند.

اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات ترکیه در دوم آگوست سال جاری میلادی اینستاگرام را مسدود کرد. مقامات دولت اعلام کردند دلیل این اقدام عدم پیروی اینستاگرام از رگولاتورهای ترکیه‌ای است.

گزارش رسانه‌های مختلف حاکی از آن است که اقدام مذکور در واکنش به حذف پست‌های کاربران ترکیه‌ای درباره شهید اسماعیل هنیه انجام شده است.

اردوغان در رویدادی مربوط به حقوق بشر نیز گفت: شبکه‌های اجتماعی نمی‌توانند تصاویر شهدای فلسطین را تحمل کنند و به سرعت آنها را مسدود می‌کنند. ما با فاشیسم دیجیتال در پوشش آزادی روبرو هستیم.

رئیس جمهور ترکیه در ادامه سخنانش به وضعیت شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد که اجازه انتشار انواع و اقسام پروپاگاندا را به گروه‌هایی که در ترکیه تروریست تلقی می‌شوند، می‌دهد. او در این باره گفت: ما سعی کردیم از طریق سازمان‌های مرتبط خود یک مسیر مذاکره ایجاد کنیم. با این وجود نتوانستیم به همکاری‌های مورد نظرمان دست یابیم.

وزیر حمل ونقل و زیرساخت ترکیه اعلام کرد مقامات این کشور چند روز قبل با نمایندگان شرکت متا دیدار کرده‌اند اما به هیچ نتیجه‌ای دست نیافتند.

ترکیه برخلاف کشورهای غربی حماس را سازمانی خطرناک نمی‌داند و یکی از منتقدان سرسخت عملیات‌های نظامی رژیم صهیونیستی در غزه به حساب می‌آید.

 

متا برای حذف پست تسلیت شهادت اسماعیل هنیه عذرخواهی کرد
در خبر دیگری در همین رابطه متا پلتفرمز به دلیل حذف اشتباهی پست های تسلیت انوار ابراهیم نخست وزیر مالزی درباره شهادت اسماعیل هنیه، رهبر حماس عذرخواهی کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، یک سخنگوی این شرکت اعلام کرد: متا به دلیل اشکال عملیاتی متاسف است و محتوای مذکور با برچسب خبری دوباره در پلتفرم احیا شده است.

این شبکه اجتماعی آمریکایی حماس را یک سازمان خطرناک طبقه بندی و محتوای مربوط به آن را ممنوع کرده است. متا از شیوه های ترکیبی ردیابی خودکار و بررسی انسانی برای حذف یا برچسب های محتوا برای آن استفاده می کند.

انوار در ۳۱ جولای در حساب کاربری فیس بوک و اینستاگرام خود ویدئویی از تماس تلفنی با مقامات حماس جهت عرض تسلیت درباره شهادت اسماعیل هنیه را منتشر کرد. همچنین او عکسی از آخرین دیدار خود با هنیه در قطر در ماه می سال جاری میلادی همراه یک پیام تسلیت منتشر کرده بود.

این دومین بار بود که متا محتوای یکی از مقامات مالزی را به طور ناعادلانه و تبعیض آمیز حذف کرده بود که سرکوب آزادی بیان نیز به حساب می آید. وزیر ارتباطات مالزی و اعضای دفتر نخست وزیر برای توضیحاتی در این زمینه با نمایندگان متا دیدار کردند.

متا در رویدادی مشابه در ماه می پست های فیس بوکی انوار درباره ملاقاتش با اسماعیل هنیه را نیز حذف و اعلام کرد این اقدام به طور اشتباه انجام شده است.

اکثر جمعیت مالزی مسلمان هستند و از مردم فلسطین حمایت می کنند. دولت این کشور هشدار داده بود اگر متا و دیگر شبکه های اجتماعی محتوای حمایت از فلسطین را مسدود کنند، احتمالا اقداماتی علیه آنها انجام خواهد داد.

به گزارش مهر، متا همچنین پست های کاربران سراسر جهان از جمله ایران و ترکیه درباره شهید اسماعیل هنیه را حذف کرده بود که همین اقدام به مسدودی اینستاگرام در ترکیه نیز منجر شد.

البته این نخستین باری نیست که متا پست های کاربران را بدون پایه و اساس حذف می کند. قبل از آن نیز این شرکت آمریکایی پست های مربوط به شهید سردار قاسلم سلیمانی را در اینستاگرام حذف کرده بود. علاوه بر آن متا پست های کاربران و خبرنگاران در حمایت از فلسطین را نیز حذف کرده بود.

مجری طرح «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران» ضمن تشریح جزئیات این پیمایش گفت: پنج رسانه اجتماعی پرطرفدار بر اساس این پیمایش به ترتیب ۷۲ درصد اینستاگرام، ۵۲ درصد تلگرام، ۴۶ درصد واتساپ، ۴۲ درصد روبیکا و ۳۲ درصد ایتا بوده‌اند.

به گزارش ایسنا، مجید سلیمانی در نشست خبری پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران که پیش از ظهر امروز در محل پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، گفت: در دوره فعالیت پژوهشگاه در دولت سیزدهم شاهد بودیم که طرح‌های ملی جدی برای فهم جامعه ایران صورت گرفت. جای خالی این موضوع به‌ویژه در حوزه رسانه وجود داشت. در واقع برخلاف تصور، رویکرد علمی در دولت سیزدهم وجود داشته و هدف ما هم این بوده است که تحولات جامعه ایران را در این زمینه بسنجیم.

وی درباره شیوه انجام این مطالعه، افزود: رسانه‌های اجتماعی به شدت به زندگی روزمره جامعه نزدیک‌اند. این پیمایش بر ۱۴ هزار و ۵۰۵ نفر انجام شده است و یکی از شروط ما این بود که افراد حتما کاربر شبکه‌های اجتماعی بوده باشند. رسانه اجتماعی را نیز شامل شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی پخش ویدیو، شبکه‌های خرید کالا و خدمات و بازی‌ها تعریف کردیم.

سلیمانی با اشاره به آثار فرهنگی استفاده از شبکه‌های اجتماعی، اظهار کرد: ما به این نتیجه رسیده‌ایم که تغییرات مختلف در عرصه‌های مختلف کاملا به حضور و کنشگری در رسانه‌های اجتماعی وابسته بوده است. به‌ویژه ظهور اینستاگرام در سال‌های اخیر به این موضوع دامن زده است.

وی با اشاره به اینکه کنشگری کاربران در فضای اجتماعی مهم است، اظهار کرد: این موضوع ذیل فرهنگ دیجیتال قرار می‌گیرد و تنها مربوط به ایران هم نیست بلکه در جهان در حال رخ دادن است، در حالی که قبل از آن خرده فرهنگ‌ها وابسته به منطقه خاص خود رخ می‌داد. در واقع به واسطه رسانه‌های اجتماعی، فرهنگ دیجیتال مسطحی شکل گرفته است. انگیزه مصرف محتوا و میزان مصرف محتوا کاملا وابسته به مسائل مختلف جامعه است. ما به این نتیجه رسیده‌ایم که هرچه کنشگری در شبکه اجتماعی بیشتر باشد میزان تغییر و تحولات هم در حوزه‌های مختلف بیشتر بوده است.

وی بصری شدن رسانه‌های اجتماعی‌ را موضوع بسیار مهمی دانست و اظهار کرد: بعد از ظهور اینستاگرام، فراگیر شدن رسانه‌های اجتماعی را در تلفن‌های همراه شاهد بودیم. اما آیا به دنبال این فراگیر شدن رسانه‌های اجتماعی، سواد رسانه‌ای هم افزایش یافته است؟ برخی از سوالات این طرح ملی به همین امر اختصاص داشت.

وی تاکید کرد: استفاده از رسانه طی سال‌های قبل توانسته ساحت‌های مختلفی از فرهنگ اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... را تحت تاثیر قرار دهد.

مجری طرح پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران به ذکر برخی از نتایج طرح پرداخت و ادامه داد: بر اساس مصاحبه حضوری و تصادفی با افراد بالای ۱۵ سال در ۳۱ استان کشور، پرسشنامه‌ای در اردیبهشت‌ ماه امسال تکمیل شده است. ۴۷ درصد این جامعه آماری مردان و ۵۲ درصد زنان بوده‌اند. پنج رسانه اجتماعی پرطرفدار بر اساس این پیمایش به ترتیب ۷۲ درصد اینستاگرام، ۵۲ درصد تلگرام، ۴۶ درصد واتساپ، ۴۲ درصد روبیکا و ۳۲ درصد ایتا بوده‌اند. در شبکه‌های اشتراک‌گذاری ویدیو نیز روند استفاده به این صورت بوده است که ۴۲ درصد از آپارات، ۸ درصد از تماشا و ۲۵ درصد از یوتیوب استفاده می‌کردند.

وی افزود: همچنین در این جامعه آماری، ۲۴ درصد گفته‌اند که به هیچ وجه از شبکه‌های اجتماعی داخلی استفاده نمی‌کنند. ۱۳ درصد نیز اعلام کرده‌اند که به هیچ وجه از شبکه‌های اجتماعی خارجی استفاده نمی‌کنند.

سلیمانی ادامه داد: ۸.۶ درصد از افراد حاضر در این پیمایش اعلام کرده‌اند که از طریق شبکه‌های اجتماعی کار اقتصادی می‌کنند و با انگیزه کسب درآمد وارد چنین فضایی شده‌اند.

وی افزود: برای پیگیری اطلاعات و اخبار ۳۰ درصد افراد اعلام کردند خیلی زیاد از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و ۲۰ درصد هم گفتند اصلا در این زمینه از شبکه اجتماعی استفاده نمی‌کنند.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: ۴۱ درصد از افراد حاضر در پژوهش گفته‌اند که از شبکه‌های اجتماعی در حد زیاد و خیلی زیاد برای گوش کردن موسیقی استفاده می‌کنند و این موضوع قابل تامل است.

به گفته وی حدود ۵۷ درصد از افراد حاضر در پژوهش اعلام کردند که در شبکه‌های اجتماعی صرفا نظاره‌گر هستند و کنشگری ندارند، اما درمورد محتوای آموزشی چنین نیست و شاهد رشد استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای یادگیری بوده‌ایم به شکلی که تا ۳۲ درصد افراد اعلام کردند در حد زیاد و خیلی زیاد بهره آموزشی می‌برند.

سلیمانی درباره اعتماد به اخبار بیان کرد: رسانه‌های اجتماعی اکنون سهم زیادی از فضای رسانه را به خود اختصاص داده‌اند. در این رابطه به مقایسه مقبولیت و مرجعیت نشریات مهم و صداوسیما پرداختیم‌ و پرسیدیم افراد چقدر به محتوایی که از این طریق دریافت می‌کنند، اعتماد دارند.  ۱۸.۵ درصد از پاسخ‌گویان اعلام کرده‌اند اعتماد زیادی به اخبار صداوسیما دارند، ۷ درصد گفتند اعتماد زیادی به BBC دارند، ۵ درصد گفتند اعتماد زیادی به روزنامه کیهان دارند و ۳.۸ درصد گفتند اعتماد زیادی به روزنامه شرق دارند. ۱۱ درصد هم اعلام کردند برای دریافت اخبار به اینستاگرام و ۸ درصد به توییتر اعتماد دارند. ۱۲.۵ درصد هم اعلام کردند برای دریافت اخبار به ایتا اعتماد دارند.

وی افزود: یکی از پرسش‌های مطرح شده در این پویش این بود که «آیا رسانه‌های اجتماعی همه واقعیت‌های جامعه را به ما نشان می‌دهد؟» که ۲۳ درصد موافق بودند که همه واقعیت از طریق رسانه‌های اجتماعی نشان داده می‌شود و ۵۸ درصد هم اعلام کردند که رسانه‌های اجتماعی همه واقعیت را نشان نمی‌دهند.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه طی سال‌های اخیر انجام تبلیغات از رسانه‌های رسمی به شبکه‌های اجتماعی سوق پیدا کرده است،‌ اظهار کرد: این یک روند جهانی است که در نگرش مردم هم مشخص است. بر اساس پویش ۶۶ درصد افراد معتقد بودند که تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی موثرتر است، البته این نگرش افراد بوده است و نمی‌توان گفت واقعت همین است.

وی افزود: از شرکت‌کنندگان پرسیدیم که «آیا فضای مجازی خطری برای فرهنگ ایرانی است؟» و ۴۸ درصد افراد این فضا را تهدید و خطری برای فرهنگ ایرانی می‌دانستند. یا ۴۹ درصد فضای مجازی را ابزاری برای قدرت‌طلبی و نفوذ غربی‌ها اعلام کردند.

به گفته مجری طرح پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران، ۴۳ درصد از شرکت‌کنندگان در این پویش معتقد بودند که بلاگرهای فضای مجازی باعث تصویرسازی منفی از فضای ایران می‌شوند. حتی درحوزه فرهنگ اقتصادی حدود ۵۰ درصد از پاسخ‌دهندگان پویش اعلام کرده‌اند که باید از سلبریتی‌ها و بلاگرهای فضای مجازی مالیات گرفته شود.

وی افزود: در زمینه کسب و کار نیز حدود ۵۰ درصد افراد معتقد بودند که رسانه‌های اجتماعی بستر مناسبی برای توسعه و رونق کسب و کار است اما به اعتقاد ۳۸ درصد، این شبکه‌های اجتماعی در امور اقتصادی مداخله می‌کنند و باعث گرانی مسکن و خودرو می‌شوند.

سلیمانی با اشاره به اینکه موضوع حکمرانی فضای مجازی و اینکه داده‌های شبکه‌های اجتماعی کجا ذخیره شود هم امری مهم در پرسشنامه‌ بود، تصریح کرد: ۵۱ درصد پاسخ‌گویان نسبت به ذخیره اطلاعات شخصی‌شان در رسانه‌های اجتماعی غیرایرانی اظهار نگرانی کردند. 

وی افزود: فقط ۲۳.۳ درصد افراد مخالف این بودند که دولت به دلیل محتوای غیراخلاقی و جنسی شبکه‌های اجتماعی را محدود کند. از طرفی از مردم پرسیدیم که «دولت به دلیل وجود دیدگاه‌های مخالف سیاسی، رسانه‌های اجتماعی را محدود می‌کند،‌ نظرتان درباره این موضوع چیست؟». ۱۸.۳ درصد مخالف و ۵۹.۴ درصد هم موافق بودند.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره روند تماشای فیلم و سریال از شبکه‌های مجازی و صداو سیما، گفت: ۲۱ درصد گفته‌اند از شبکه‌های ماهواره‌ای برای تماشای فیلم و سریال استفاده می‌کنند،‌ ۳۰ درصد از یوتیوب،‌ اینستاگرام و ...، ۴۴درصد از صداوسیما و ۳۳ درصد از شبکه نمایش خانگی و ۱۱.۶ درصد از سینما استفاده می‌کنند. درباره سازگاری محتوای شبکه نمایش خانگی با فرهنگ جامعه نیز ۲۱ درصد معتقد بودند که محتوای سریال‌های شبکه نمایش خانگی با فرهنگ جامعه سازگار است و ۱۱ درصد اصلا سازگار ندانستند و ۳۱ درصد هم گفته‌اند کم یا خیلی کم با فرهنگ سازگار است. در این بین ۶۲.۲ درصد هم هزینه خرید اشتراک شبکه نمایش خانگی را گران دانستند.

جعفری، پژوهشگر پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی نیز درباره روند این کار تحقیقاتی، توضیح داد: داده‌های پژوهش با ضریب خطای ۳ درصد قابل اعتماد هستند و به لحاظ علمی نظارت دقیقی بر پیمایش انجام شده است.

ایرنا- انقلاب ارتباطی در عصر حاضر بر ابعاد مختلف زندگی انسان آثار فراوانی‌ بر جای گذاشته که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به رسوخ فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی‌ در هویت ملی افراد اشاره کرد؛ اثرگذاری که در خصوص نوجوانان قابل‌تامل‌تر به نظر می‌رسد.

با توجه به این که نوجوانان در سنین هویت‌یابی به سر می‌برند و آن را از طریق کشف و جست‌وجو بنا می‌کنند و نیز رسانه‌های جدید امکان این جست‌وجو را در اختیارشان قرار می‌دهند، لازم است تاثیر این رسانه‌ها بر شکل‌گیری هویت ملی آن‌ها مورد مطالعه قرار گیرد.

به عبارتی دیگر، شناخت واقعی و عملی نوجوانان که آینده‌داران این‌ کشورند و حل مسائل آنان، مستلزم بررسی ابعاد مختلف تاثیرگذاری و تاثیرپذیری‌شان از رسانه‌ها (سنتی و نوین) است. در این پیوند، غلامعلی فرج‌زاده و علی جعفری در مقاله‌ای با عنوان «تجارب زیسته نوجوانان از نقش رسانه‌های سنتی و نوین در هویت ملی» [۱] به این موضوع پرداخته‌اند. جامعه آماری پژوهش نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ سال شهر اردبیل بوده است. در ادامه بخش‌هایی از این پژوهش و نتایج آن را می‌خوانیم:

 

ارتباط رسانه‌های نوین با هویت ملی

در دنیای امروز، عواملی که بر هویت افراد تاثیر می‌گذارد تنها به خانواده، مدرسه، دوستان و حتی محیط زندگی فرد محدود نمی‌شود، بلکه‌ عناصر جدیدی‌ مانند تکنولوژی با شکل‌دهی به ارتباطات فرد می‌تواند بر هویت افراد و هویت ملی آن‌ها اثربخش‌ باشد. فناوری‌های نوین و در راس آن‌ها اینترنت، با ایجاد محیط‌هایی چون وب سایت، چت‌ روم‌ و... و همچنین ایجاد اجتماعات مجازی که فاقد ثبات و پایداری‌ و مکانیسم‌ نیرومند در زمینه کنترل هویت‌های خاص اجتماعی هستند، زمینه را برای ارتباط، تبادل‌ اطلاعات و تجربیات افراد در خارج‌ از فضای ارتباطی‌ مستقیم‌ و واقعی‌ فراهم ساخته است. مطالعات‌ موجود نشان می‌دهد که رشد و گسترش تکنولوژی‌های ارتباطی عامل عمده‌ای‌ در شکل‌گیری تجدد و فرایند جهانی شدن‌ و به دنبال آن، هویت‌ ملی‌ بوده است.

افراد با منابع هویت‌یابی متکثری روبه‌رو هستند و هویت‌یابی شکلی غیرمحلی و جهانی یافته است. بر این اساس، به‌ نظر می‌رسد در عصر جدید، یکی‌ از ابزارهایی‌ که‌ از طریق جامعه‌پذیری‌ می‌تواند بر هویت فردی و اجتماعی فرد تاثیر گذارد رسانه‌ها (نوین و سنتی) هستند.

رسانه‌ها بنابر خواست صاحبان و سهام‌داران و مدیران آن‌ها در هویت ملی مخاطبان تاثیر مثبت‌ یا منفی دارند. رسانه‌ها به بازسازی فرهنگ، افکار و عقاید موجود در جامعه می‌پردازند و به آن‌ها استحکام‌ می‌بخشند از این نگاه، رسانه‌ها بر شناخت مردم تاثیر می‌گذارند؛ یعنی‌ به مردم می‌گویند چه موضوعاتی مهم به نظر می‌رسند. تغییرات نظام ارتباطی و ظهور رسانه‌های‌ نوین‌ همچون‌ اینترنت، خود به ایجاد منابع جدید هویت‌سازی و تغییرات اساسی در آن‌ انجامیده‌ است. به این دلیل در دوران معاصر، معمای هویت بیش از هر عصری، آدمی را به‌ خود مشغول کرده است.

اگر رسانه‌های چاپی، انسان عهد مدرن را به‌ سمت‌ هویتی پایدار و معین رهنمون می‌ساختند، داده‌ها و اطلاعات‌ اینترنت و رسانه‌های الکترونیکی جدید هویت کاربران‌ را می‌سازند؛ هویتی که کاملا سیال و تغییرپذیر است.

پیشرفت در فناوری‌های‌ ارتباطی به عنوان‌ مهم‌ترین منبع تجربه باواسطه‌ در فرایند هویت‌یابی، تاثیری عظیم بر هویت شخصی و همچنین، ساختارهای روابط اجتماعی بر جای‌ گذاشته‌ است. با توسعه وسایل ارتباط جمعی، به‌ ویژه ارتباطات‌ الکترونیکی، تداخل‌ توسعه هویت شخصی و نظام‌های اجتماعی تا حد موازین و معیارهای عام و جهانی، بیش از پیش محسوس شده است.

رسانه‌ها ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کنند. رسانه‌ها می‌توانند موجب تثبیت هویت ملی یا هویت‌یابی‌ شوند برخی از جامعه‌شناسان بر این باورند که رسانه‌های نو موجب گسست‌ جدی‌ در میان هویت جامعه و تضعیف هویت ملی می‌شوند.

 

وارسی نقش رسانه‌های سنتی و نوین‌ بر هویت ملی نوجوانان

طبق پژوهش حاضر، رسانه‌های سنتی فراوانی کمتری را از نظر مصاحبه‌شوندگان نوجوان (تجارب خودزیسته گروه‌ سنی‌ ١٢‌ تا ١٨ سال؛ نوجوانی ثانویه) در مولفه‌های آگاهی‌بخش و برسازنده هویت‌ ملی‌ نوجوانان‌ دارند؛ به‌ طوری که می‌توان گفت آگاهی فرهنگی با ١٦ فراوانی، آگاهی تاریخی با ١٤ فراوانی، آگاهی اجتماعی با ١٨ فراوانی و آگاهی سیاسی با ١٧ فراوانی مورد توجه نوجوانان بوده است؛ یعنی بیشترین فراوانی داده‌ای رسانه‌های سنتی در آگاهی بخشی اجتماعی و کمترین فراوانی مربوط به آگاهی تاریخی هویت ملی نوجوانان است.

ازنظر نگرش (منفی، مثبت و خنثی) نیز رسانه‌های سنتی‌ نسبت‌ به رسانه‌های اجتماعی فراوانی کمتری را داشته است. هرچند ازنظر نوجوانان شرکت‌کننده در مصاحبه‌های روایتی، رسانه‌های سنتی به ویژه تلویزیون سعی کرده‌اند نگرش‌ مثبتی‌ (با ١٧ فراوانی) بر روی نوجوانان بگذارند، نگرش منفی ١٢ فراوانی و نگرش خنثی ٩ فراوانی داشته است.

در تحلیل مضمون رفتار نیز رسانه‌های‌ سنتی‌ به ویژه تلویزیون در شکل‌دهی‌ به رفتار نوجوانان بالاترین فراوانی داده‌ای را داشته است تا تغییر و اصلاح رفتار(شکل دهی ٢٦ فراوانی و تغییر/ اصلاح رفتار ١٣ فراوانی).

و اما در وارسی رسانه‌های نوین، شبکه‌های اجتماعی بالاترین فراوانی را از نظر مصاحبه‌شوندگان نوجوان (تجارب خودزیسته گروه سنی ١٥ تا ١٨ سال؛ نوجوانی ثانویه) در تاثیر بر هویت ملی نوجوانان داشته است؛ به طوری که می‌توان‌ گفت آگاهی فرهنگی با ١٧ فراوانی، آگاهی تاریخی با ١٨ فراوانی، آگاهی اجتماعی با ٢١ فراوانی و آگاهی سیاسی با ٢٦ فراوانی مورد توجه نوجوانان بوده است. این یعنی بیشترین فراوانی شبکه‌های‌ اجتماعی‌ در آگاهی بخشی‌ سیاسی بوده و کمترین فراوانی را آگاهی فرهنگی در هویت ملی نوجوانان داشته است.

از نظر نگرش (منفی، مثبت‌ و خنثی) نیز رسانه‌های نوین نسبت به رسانه‌های سنتی از فراوانی‌ داده‌ای بالاتری برخوردار بوده است. هرچند از نظر نوجوانان شرکت کننده در مصاحبه‌های روایتی، رسانه های نوین ‌به‌ ویژه تلگرام و اینستاگرام نگرش منفی (با ٢٨ فراوانی) بر روی هویت ملی نوجوانان‌ داشته‌ است، نگرش مثبت ١٨ فراوانی و نگرش خنثی ١٢ فراوانی داشته است. باید گفت در بین نوجوانان‌ نسبت به هویت ملی، نگرش منفی و مخرب فراوانی بیشتری را داشته است.

در تحلیل مضمون رفتار نیز شبکه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام، واتساپ و تلگرام در شکل‌دهی به رفتار و اصلاح رفتار نوجوانان بیشترین فراوانی داده‌ای را داشته است (شکل دهی ٢١ فراوانی و تغییر/ اصلاح رفتار ٢٢ فراوانی).

 

روایت‌های مصاحبه‌شوندگان در خصوص فهم مساله هویت ملی از طریق رسانه‌ها

از دیدگاه نوجوانان (گروه سنی ١٢ تا ١٧ سال) چنین روایت می‌شود که رسانه‌های نوین در مقایسه با رسانه‌های سنتی باعث تضعیف هویت ملی در بین نوجوانان‌ شده‌ است و در این میان، شکاف زیادی دیده می‌شود.

در تبیین آگاهی فرهنگی نسبت به هویت ملی از طریق‌ رسانه‌های سنتی یکی از مصاحبه شوندگان (م ١٠- دختر هفده ساله) چنین اظهار کرده است : «من از طریق تلویزیون‌ و برنامه‌های‌ فرهنگی آن هویت ملی-مذهبی‌ام را گسترش می‌دهم‌ و اگر تلویزیون در این خصوص، برنامه‌های متنوع فرهنگی مطابق نیاز نوجوانی من را بیشتر کند، من اوقات‌ فراغتم‌ را سپری خواهم کرد...»

یکی دیگر از مصاحبه‌شوندگان (م ٣- پسر پانزده ساله) نسبت‌ به نقش رسانه‌های نوین چنین اذعان داشته است : «... فضاهای مجازی مثل اینستاگرام و واتساپ را برای‌ تقویت‌ هویت‌ ملی‌ام که هم وطنانم در آنجا بیشتر حضور دارند، برای شکل‌گیری‌ فرهنگ‌ بومی و ملی بیشتر می‌پسندم؛ هرچند این فضای مجازی مشکلات خاص خودش را دارد...»

در تبیین‌ آگاهی اجتماعی نسبت به هویت ملی از طریق رسانه‌های جمعی و اجتماعی از مصاحبه‌شوندگان (م ٣- پسر پانزده ساله و م ٤- پسر هفده ساله) چنین اظهار کرده‌اند: «... از طریق‌ رسانه‌های‌ سنتی مثل رادیو و تلویزیون آداب ورسوم اجتماعی اقوام مختلف ایرانی را دنبال می‌کنم. بعد از این هم سعی می‌کنم در فضاهای مجازی از قومیت‌های مختلف‌ در ایران‌ آداب و رسومشان را یاد بگیرم.»

یکی‌ دیگر از مصاحبه شوندگان (م ٦- پسر پانزده ساله) در تبیین آگاهی تاریخی از طریق رسانه‌های سنتی و نوین نسبت به تکوین هویت‌ ملی‌ چنین اذعان داشته است : «... آگاهی‌ از تاریخ پیامبران‌ و امامان‌ معصوم‌ در فضای مجازی و آگاهی از تاریخ‌ گذشتگان‌ در رسانه‌های سنتی با اینکه در برخی موارد مغایرت دارد، اما با تحلیل خودم و بررسی‌های زیاد می‌توانم به‌ هویت ملی-مذهبی‌ام پایبند بمانم.»

در این روایت‌ها ‌آنچه‌ در نوجوانان بیشتر مشهود بوده، آگاهی از رسانه‌های نوین به لحاظ شکل‌ دادن‌ به هویت ملی در جهت‌ تضعیف‌ آن‌ بوده است. آگاهی‌بخشی فرهنگی-اجتماعی بیشترین نمود را در رسانه‌های سنتی داشته است و آگاهی‌های سیاسی و تاریخی بیشتر از رسانه‌های نوین‌ بهره‌ می‌برند.

 

تحلیل نگرش (باور) از رسانه‌های‌ سنتی و نوین‌ نسبت‌ به‌ هویت ملی

در تبیین‌ نگرش نسبت به هویت ملی از طریق رسانه‌های سنتی، یکی از مصاحبه شوندگان (م ١٠‌- دختر شانزده ساله) چنین اظهار کرده است‌ : «... من‌ نگرش‌ خوب‌ و مثبتی‌ نسبت به تلویزیون‌ دارم؛ چون برنامه‌های تلویزیون دائماً تأثیر خوبی روی من دارد و بیشتر از طریق تلویزیون نیازهای خودم‌ را دنبال‌ می‌کنم.»

برخی از روایت‌کنندگان اظهار داشته‌اند که‌ «... دفاع‌ از وطن‌ به خاطر منافع ملی و سرزمینم را می‌پسندم. تا ایران نباشد من هم نیستم ...» یا «پایبندی به قوانین و مقررات کشور به عنوان هویت ملی را همیشه سرلوحه خودم قرار داده و خواهم داد، هرچند شاید عده‌ای با این تفکر آشنا نباشند و شاید از این تفکر پیروی کنند...» (م ٧ – دختر چهارده ساله).

برخی دیگر از روایت کننده‌ها در نگرش مثبت به هویت ملی چنین اظهار می‌دارند: «به شهدای ملی و مذهبی در برنامه های تلویزیونی و فضاهای مجازی افتخار می‌کنم و با دیدن این برنامه‌ها احساس افتخار و آرامش‌ دارم ...» (م ٨ - دختر شانزده ساله).

یکی دیگر از روایت‌کننده‌ها (م ١٢- دختر هفده ساله) در نگرش منفی به رسانه‌های نوین چنین اظهار می‌دارد: «... پس از سال ها حضور در فضاهای مجازی‌ الآن‌ از اینستاگرام احساس تنفر دارم. چون کانال‌ها و گروه‌های ضددینی بدون منطق حرف‌هایی را می زنند که آدم خنده اش می‌گیرد.»

در تحلیل نگرش آنچه‌ در نوجوانان بیشتر نمود پیدا کرده است، نگرش منفی به رسانه‌های‌ نوین‌ اعم از اینستاگرام و تلگرام بیشترین ملحوظ بوده است و نگرش مثبت نوجوانان نیز نسبت به رسانه‌های ‌سنتی‌ و رسمی در برخی از نوجوانان دیده شده است و در برخی نیز نگرش خنثی‌ غالب‌ترین‌ نگرش نسبت به رسانه‌های نوین و سنتی بود.

 

تحلیل رفتار (مصرف) از رسانه‌های سنتی‌ و نوین نسبت به هویت ملی

در تبیین رفتار نسبت به هویت ملی از طریق رسانه‌های سنتی، یکی‌ از مصاحبه‌شوندگان (م ١٠ -دختر هفده ساله) چنین اظهار کرده است : «... اکثر مواقع برنامه‌های رسانه‌های رسمی و جمعی را مورد توجه قرار می‌دهم و از آن‌ها الهام می‌گیرم. چون‌ والدینم هم بنا بر شرایط مذهبی خانواده فضاهای اجتماعی مجازی را برای سن من نمی‌پسندند.»

دیگر روایت‌کننده‌ها (م ١٧ – پسر پانزده ساله و م ١٤- دختر پانزده ساله) در تعلق خاطر خویش‌ به هویت ملی چنین اظهار می‌دارند: «... من از طریق تلویزیون ملی تعلق و تعهد خود را به هویت ملی ام و آرمان‌های کشورم الزام‌آور می‌کنم تا بتوانم به مملکتم‌ احساس‌ وفاداری کنم ...» (م ١٧ – پسر پانزده ساله). «... بیشتر دوست دارم از طریق فضاهای مجازی رفتارهای قابل قبول را شناسایی کنم و هویت فردی و ملی خود را شکل دهم، چون خیلی از دوستان‌ من نیز در خانواده فقط به ماهواره نگاه می‌کنند تا تلویزیون ملی...» (م ١٤- دختر پانزده ساله).

در تحلیل روایت‌های‌ رفتاری‌ نسبت به رسانه‌های سنتی و نوین در راستای هویت ملی نوجوانان باید گفت که این رسانه‌ها در شکل‌دهی‌ رفتار و در برخی موارد، تغییر و اصلاح رفتار نوجوانان بی‌تاثیر نبوده‌اند. می‌توان گفت رسانه‌های نوین اعم از اینستاگرام و تلگرام در تغییر و اصلاح رفتار نوجوانان در تضعیف هویت‌ ملی‌ موفق‌ عمل کرده‌اند؛ اما رسانه‌های سنتی و رسمی در شکل‌دهی‌ رفتار نوجوانان بیشترین نمود را از نظر روایت‌کنندگان داشته‌اند.

 

نتیجه‌گیری

- رسانه‌های سنتی و نوین نقش متفاوتی در هویت ملی نوجوانان دارند. این‌ تفاوت‌ به گونه‌ای است که هویت ملی و ابعاد آن در بین نوجوانانی که رسانه‌ غالب‌ آن‌ها از نوع رسانه‌های نوین است کمتر از نوجوانانی است که رسانه‌ غالب‌ آن‌ها از نوع رسانه‌های سنتی است

- براساس تجارب زیسته مشارکت‌کنندگان، شکاف‌ بین‌ دانش، نگرش و رفتار نسبت به هویت ملی در رسانه‌های سنتی و نوین مشهود بود؛ به طوری که هویت ملی و ابعاد آن در بین نوجوانانی که رسانه غالب آن‌ها از نوع رسانه‌های نوین است ضعیف‌تر از نوجوانانی است که رسانه غالب آن‌ها از نوع رسانه های سنتی است.

- هویت ملی نوجوانانی که از رسانه‌های سنتی‌ استفاده‌ می‌کنند، شکل‌یافته‌تر، منسجم‌تر و واقعی‌تر بوده و هویت ملی افرادی که از رسانه‌های نوین استفاده می‌کنند، سیار، ناپایدار و متکثر بوده است.

- در قیاس با هویتی که با توجه‌ به‌ برخی خصوصیات، می‌توان آن را هویت فراملی‌ یا جهانی نامید، نوجوانان با مصرف غالب رسانه‌های سنتی سعی در پاسداشت منابع سنتی هویت ملی داشته‌اند؛ در مقابل، نوجوانان‌ با مصرف غالب رسانه‌های نوین خود را طرفدار هویت‌ جهانی یا جهان وطنی بازنمایی می‌کردند.

- یافته‌ها بیانگر آن‌ است‌ که‌ رسانه‌های نوین به جهت ماهیت ارتباطی‌شان هویت ملی را در بین نوجوانان کم‌رنگ‌ کرده است.

 

پی‌نوشت

[۱] . غلامعلی فرج‌زاده و علی جعفری، «تجارب زیسته نوجوانان از نقش رسانه‌های سنتی و نوین در هویت ملی»، مجله مطالعات ملی، شماره ۹۴، ۱۴۰۰.

اتحادیه اروپا از فیس‌بوک و اینستاگرام به اتهام اقدامات گسترده و موارد مشکوک به نقض قانون خدمات دیجیتالی، از جمله عدم اقدامات کافی برای محافظت از کاربران در برابر انتشار اطلاعات نادرست خارجی در آستانه انتخابات سراسری اروپایی تحقیق می‌کند.
به گزارش تسنیم به نقل از روزنامه "دی پرسه"، کمیسیون اتحادیه اروپا پرونده شرکت متا، (شرکت مادر فیس بوک و اینستاگرام) را بازگشایی کرده است. این پرونده در مورد نقض احتمالی "قانون خدمات دیجیتال" و قوانین حفاظت از داده اتحادیه اروپا است.

به این ترتیب کمپین روسی "صدای اروپا" که هدفش به اذعان بروکسل پر کردن اروپا از ایدئولوژی پوتین با کمک کمپین های اطلاعات نادرست بود، پیامدهایی برای متا (مادر فیسبوک و اینستاگرام) داشته است. کمیسیون اتحادیه اروپا می خواهد موارد نقض احتمالی قوانین خود از طریف این شرکت را بررسی کند. در اینجا مسئله مدیریت متا با تبلیغات سیاسی مطرح است. گفته می شود که این شرکت نتوانسته است از انتشار اطلاعات نادرست هدفمند بخصوص از طرف روسیه جلوگیری کند.

کمیسیون کمپین به اصطلاح دوپلگانگر را هدف قرار داده است. به ادعای بروکسل کمپین با تقلید از منابع خبری معروف و معتبر، اینترنت را پر از محتوای تبلیغاتی در حمایت از سیاست های ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه کرد.

کمیسیون اروپا در بیانیه ای اعلام کرد که تحقیقات قانون خدمات دیجیتال (DSA) سیاست ها و شیوه های شرکت متا را در رابطه با تبلیغات گمراه کننده و محتوای سیاسی در آستانه انتخابات اروپا در ژوئن بررسی خواهد کرد. البته روسیه به طور خاص ذکر نشده است.

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، در بیانیه‌ای گفت: طبق قوانین اتحادیه اروپا، شرکت‌های فناوری باید از انتشار محتوای خطرناک جلوگیری کنند، در غیر این صورت با جریمه‌های سنگین مواجه می‌شوند. وی تاکید کرد: این کمیسیون ابزارهایی را برای محافظت از شهروندان اروپایی در برابر اطلاعات نادرست و دستکاری هدفمند توسط کشورهای ثالث ایجاد کرده است.

متا اکنون پنج روز کاری فرصت دارد تا قبل از ادامه این روند، به نگرانی های اتحادیه اروپا پاسخ دهد.

سال گذشته کمیسیون اروپایی علیه X (توئیتر سابق) در یک پرونده مشابه بررسی نحوه مدیریت پلتفرم ایلان ماسک با محتوای غیرقانونی و اطلاعات نادرست، به ویژه در ارتباط با حملات حماس به اسرائیل در 7 اکتبر را آغاز کرد.

کمیسیون اروپایی تاکید کرد: شروع این رویه صرفاً یک شبهه را بررسی می‌کند و ارزیابی اولیه مرجع هنوز نتیجه نهایی را نشان نمی‌دهد. کمیسیون اعلام کرد که به جمع آوری شواهد، به عنوان مثال از طریق مصاحبه، ادامه خواهد داد. علاوه بر این، کمیسیون اتحادیه اروپا از نظر تئوری می تواند امتیازات متا را بپذیرد.

در ماه اکتبر، تیری برتون، کمیسر صنعت اتحادیه اروپا به فیس بوک در مورد محتوای بیش از حد تحریف شده در این پلتفرم در ارتباط با انتخابات اروپا هشدار داد. برتون نوشت که می‌خواهد فوراً در مورد جزئیات اقدامات فیس بوک برای جلوگیری از جعل، از جمله با توجه به انتخابات آتی در اتحادیه اروپا مطلع شود. پارلمان اروپا در تابستان مجدداً انتخاب خواهد شد.

بروکسل از زمان اجرایی شدن قانون خدمات دیجیتال در سال گذشته، در حال مقابله با نفوذ روزافزون شرکت‌های فناوری بوده و تحقیقاتی را در مورد سایت‌های شبکه اجتماعی تیک‌تاک و ایکس (توییتر سابق)  آغاز کرده است. تیک‌تاک هفته گذشته در برابر فشار اتحادیه اروپا تسلیم شد و پس از اینکه کمیسیون از این پلتفرم درباره یک ویژگی پاداش در اپلیکیشن جدیدش، پاسخ خواست، ویژگی جدید را متوقف کرد.

اتحادیه اروپا همچنین ظنین است که فیس‌بوک و اینستاگرام ممکن است امکان مشاهده محتوا در فیدهای توصیه‌ای محتوای سیاسی از حساب‌هایی را که حجم زیادی از این دست محتوا را منتشر می‌کنند کاهش دهند و در این باره با کاربران شفاف نباشند که نقض قانون خدمات دیجیتال خواهد بود.

ممکن است برخی کاربران اینستاگرام در روز‌های اخیر متوجه شده باشند که میزان محتوای سیاسی که پیش‌تر در این شبکه اجتماعی مشاهده می‌کردند، کاهش یافته است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، اینستاگرام همواره برخی پست‌ها را بدون دنبال کردن صفحات و بر اساس علایق افراد به آن‌ها «توصیه» می‌کند. اما مدتی است که این رسانه محتوای سیاسی را سرکوب کرده و از نمایش پست‌های اجتماعی، حقوقی یا انتخاباتی به افراد خودداری می‌کند.

به عبارت دیگر، اینستاگرام پست‌های با محتوای سیاسی را «به صورت خودکار» روی گزینه «محدود کردن» قرار داده است. (این گزینه در بخش تنظیمات قابل مشاهده است).
همچنین به نظر می‌رسد این رسانه مستقیما به کاربران اطلاع نداده که چنین تغییراتی را ایجاد کرده است.

اگرچه یک راه سریع و آسان برای تغییر این نوع سرکوب محتوا وجود دارد، اما این اتفاق در حالی رخ داده که امسال در بسیاری از کشور‌ها انتخابات برگزار می‌شود.

بسیاری از کاربران از اینکه اینستاگرام بی سر و صدا چنین تغییراتی ایجاد کرده، خشمگین شده و برخی می‌گویند تعریف این شبکه اجتماعی از محتوای سیاسی آنقدر گسترده است که شامل پست‌های غیر سیاسی هم شده و نمایش آنان را نیز محدود کرده است.

در واقع، شرکت «متا» که مالک اینستاگرام است، ماه گذشته اعلام کرد «توصیه فعالانه» محتوای سیاسی را از حساب‌هایی که کاربران آن را دنبال نمی‌کنند، متوقف کرده است. گفته می‌شود محدودیت مشابهی بر حساب‌های Threads ایجاد شده و قرار است در آینده بر شبکه اجتماعی فیسبوک نیز اعمال شود.

شرکت متا می‌گوید قصد ندارد جلوی مشاهده محتوای سیاسی را بگیرد، اما اگر کسی قصد دارد چنین محتوایی را ببیند باید خودش صفحات مد نظر را دنبال کند.

گفتنی است، متا پیش از این دسترسی به خبر را به طور خاص در کشور کانادا محدود کرده بود. این تصمیم پس از آن گرفته شد که سنای کانادا اعلام کرد پلتفرم‌هایی مثل گوگل و متا برای استفاده از اخبار بنگاه‌های خبری باید با آن‌ها به توافق مالی برسند.

یک نماینده مجلس گفت: فیلترینگ شبکه های اجتماعی توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی صورت نگرفت بلکه این تصمیم از سوی شورای عالی امنیت ملی مصوب و اجرا شده است.
به گزارش ایرنا، حجت الاسلام احمد حسین فلاحی گفت: مخالف فیلترینگ فضای مجازی بوده و معتقدم فضای مجازی باید قانونمند شود.

وی اضافه کرد: هم اینک به ویژه در جریان تبلیغات انتخاباتی به علت نبود قانون، کاربران هر موضوع نادرست را در شبکه های اجتماعی منتشر کرده و کسی هم برخوردی نمی کند.

این نماینده مجلس گفت: مجلس شورای اسلامی با مطرح کردن طرح صیانت از فضای مجازی درصدد قانون گذاری و قانون مند کردن فضای مجازی بود اما این طرح در مجلس به کندی پیش رفت، رییس مجلس شورای اسلامی هم این موضوع را دنبال نکرد.

وی افزود: بنده در شبکه های اجتماعی واتساپ، تلگرام و اینستاگرام فعالیتی ندارم و تنها از شبکه های اجتماعی ایتا و بله استفاده کرده و همه مقالات، متن و کلیپ سخنرانی ها در ایتا بارگذاری شده است.

حجت الاسلام فلاحی بیان کرد: با توجه به آغاز فرایند تبلیغات انتخاباتی دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی یک خط سفید و بدون فیلتر برای فعالیت در این فضا دریافت کردم همچنین برای برقراری ارتباط با مسوولان کشورهای منطقه نیاز به بهره گیری از واتساپ دارم.

بر اساس نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا، 46.5 درصد  مردم از «اینستاگرام» استفاده می‌کنند. 35.3 درصد از «واتس‌آپ»، 34.6 درصد از «تلگرام»، 25.2 درصد از «ایتا»، 24.1 درصد از «روبیکا» و 8.7 درصد نیز گفته‌‌اند از «بله» استفاده می‌کنند. میزان استفاده از سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کمتر از 7 درصد بوده است.

به گزارش روابط عمومی ایسپا، میزان استفاده مردم از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی از قبیل اینستاگرام، واتس‌آپ و تلگرام در دوسال اخیر با نوساناتی همراه بوده‌است، به طوری که استفاده از پیام رسان واتس‌آپ از 71.1 درصد در خرداد 1401 به 35.3 درصد در دیماه 1402 کاهش یافته است. رسانه‌های اجتماعی داخلی مثل روبیکا و ایتا  از اسفند 1401 تاکنون، میزان استفاده آنها، تغییر قابل توجهی نداشته است.

  بر اساس این گزارش در سوال مربوط به استفاده از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی داخلی و خارجی، افرادی که فقط مصرف کننده پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی یا داخلی بودند تفکیک و محاسبه شد که طبق یافته‌های نظرسنجی دیماه ایسپا، 37.6 درصد افراد بالای 18 سال، فقط از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی استفاده می‌کنند. 14.9 درصد فقط از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی داخلی استفاده می‌کنند. 25.5 درصد از افراد بالای 18 سال همزمان از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی و داخلی استفاده می‌کنند. 22 درصد مردم نیز، گفته‌اند از هیچ رسانه اجتماعی مجازی استفاده نمی‌کنند.

نظرسنجی ایسپا بر حسب متغیرهای زمینه‌ای نشان می‌دهد 47.1 درصد مردان، از اینستاگرام استفاده می‌‌کنند که این نسبت برای زنان 45.8 درصد است. جوانان (18 تا 29سال) با 68.2 درصد بیشتر از سایر گروه‌های سنی، افراد دانشگاهی (59.1 درصد) بیشتر از افراد غیردانشگاهی، ساکنان مراکز استان (52 درصد) نیز بیشتر از سایر افراد، از اینستاگرام استفاده می‌‌کنند. این تفاوت بین گروه‌ها در استفاده از تلگرام و واتس‌آپ نیز مشاهده می‌شود. از بین شبکه‌های اجتماعی داخلی روبیکا و ایتا، مقبولیت بیشتری دارند زنان (28.5 درصد) بیشتر از مردان (22 درصد) از ایتا استفاده می‌کنند. افراد 30 تا 49 سال (29 درصد) بیشتر از سایرگروه‌های سنی و افراد دانشگاهی(32.7 درصد) نیز بیشتراز افراد غیردانشگاهی، مصرف‌کننده ایتا هستند.

 آخرین نظرسنجی ایسپا در فاصله زمانی20 تا 26 دیماه 1402 با اندازه نمونه 5103 نفر از جمعیت بالای 18 سال به بالای کل کشور به شیوه مصاحبه حضوری اجرا شده است. نرخ پاسخگویی در این طرح، 37 درصد بوده است یعنی از کل افراد بالای 18 سال کشور، 37 درصد با پرسشگران ایسپا همکاری کرده‌اند. بنابراین داده‌های نظرسنجی نیز به این دسته از افراد قابل تعمیم است.

فیسبوک، فرندفید، گوگل‌پلاس و... قبل از اینستاگرام در زندگی شهروندان جا باز کردند. نسخه اولیه اینستاگرام اولین‌بار سال ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد و فعالیتش را در فروشگاه اپل آغاز کرد. به مرور به گوشی‌های هوشمند راه پیدا کرد و محبوبیتش به حدی بود که در عرض دو سال حدود ۱۰۰میلیون عضو پیدا کرد و به یکی از مهم‌ترین رسانه‌های غیررسمی جهان تبدیل شد.

جام‌جم آنلاین - حالا این شبکه محبوب جهانی متهم به نشانه رفتن سلامت روان کاربرانش شده است. شبکه‌ای که طبق تحقیقات خشم، افسردگی، تنهایی و... را به کاربرانش تحمیل می‌کند، به‌خصوص به کاربران نوجوان وجوانش. کاربران اینستاگرام بیشتر از کاربران شبکه‌های دیگر احساس بدبختی می‌کنند.

طبق نتایج تحقیقات انجمن سلطنتی بهداشت عمومی بریتانیا اینستاگرام بدترین شبکه اجتماعی از لحاظ تاثیرات منفی روی سلامت روان جوانان است. شبکه‌های اجتماعی زائیده قرن جدید هستند؛ پدیده‌ای که به بهانه گسترش ارتباطات اجتماعی پا گرفتند و حالا بخش مهمی از زندگی شهروندان دهکده جهانی را به خود اختصاص داده‌اند به‌خصوص نوجوانان و جوانان.

شبکه‌های اجتماعی، محبوبیت خاصی میان شهروندان پیدا کرده‌اند تا جایی که زنگ هشدار در جوامع به صدا درآمد تا از آثار این پدیده برحذر باشند. تحقیقات مختلفی هم شکل گرفتند تا جایی که مطابق تحقیقات جدید این شبکه‌ها در کنار کارکرد اصلی خود، روی سلامت روان افراد تاثیر سوء دارند. طبق آمارهای رسمی ۹۱درصد جوانان ۱۶ تا ۲۴ سال بریتانیا به طور فعال در شبکه‌های اجتماعی عضو هستند.

این میزان در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال حدود ۸۹ درصد‌، در میان گروه سنی ۳۵ تا ۴۴ ‌سال حدود۷۰ درصد‌، در میان گروه سنی ۴۵ تا۵۴ سال حدود ۶۶ درصد‌، در میان گروه سنی ۵۵ تا ۶۴ سال حدود ۵۱ ‌درصد و در افراد ۶۵ سال به بالا حدود‌ ۲۳ درصد است. با این حال از دید روانشناسان اهمیت استفاده از این شبکه‌های اجتماعی در گروه سنی ۱۶تا ۲۴ سال بیشتر از دیگر گروه‌هاست زیرا انسان‌ دراین دوره سنی بخش مهمی ازرشد روانی، عاطفی و اجتماعی خود را می‌گذراند و اثرات شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان عمیق‌تر است.
     
نیمی از ایرانیان، عضو اینستاگرام 
طبق آمار مرکز پژوهشی بتا تعداد کاربران اینستاگرام از ۲۴میلیون کاربر در سال ۹۶ به ۴۸ میلیون کاربر در سال ۱۴۰۰ رسیده است، به عبارتی در این ۴ سال افزایش دوبرابری داشته است. بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که رشد فالوئرهای کاربران برتر شامل سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرهای اینستاگرام نسبت به کاربران معمولی این برنامه افزایش قابل توجهی داشته است.

به طوری که بر اساس گزارش مرکز پژوهشی بتا دنبال‌کنندگان سلبریتی‌ها در دو سه سال اخیر گاهی به ۵ تا ۱۰برابر هم رسیده ‌است. آمارها بیانگر این است که ۴۸میلیون کاربر ایرانی در سال۱۴۰۰، دراین شبکه به کنشگری می‌پردازند که درحال حاضر این تعداد افزایش یافته است. در حقیقت بیش از نیمی از جمعیت جامعه ایران در اینستاگرام عضو هستند. این درحالی است که شبکه‌ اجتماعی اینستاگرام برای تحلیل افکار عمومی مردم کاربرد دارد. 
     
افسردگی؛ شایع‌ و فراگیر
افسردگی یکی از شایع‌ترین و فراگیرترین اختلالات دوران کودکی و نوجوانی است که می‌تواند تاثیرات عمیق و گسترده‌ای در زندگی فرد به‌جا بگذارد. درواقع این اختلالات روی رشد شناختی، اجتماعی و رشد اخلاقی تاثیر دارد، البته افت و احتمال ترک تحصیل را هم افزایش می‌دهد. به گفته یکی از روانشناسان افسردگی و انزوا نتیجه کاهش تعاملات اجتماعی است که در ادامه گرایش افراد به آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر را فراهم می‌کند.

این در حالی است که این موضوعات امنیت جامعه را به مخاطره می‌اندازد. به گفته منصوره نیکو‌گفتار در جامعه امروز استفاده از شبکه‌های اجتماعی به یک عادت روتین درآمده است. درواقع استفاده از فضای مجازی جزو اجتناب‌ناپذیر زندگی روزانه شهروندان است. این به دسترسی فراوان کودکان و نوجوانان هم برمی‌گردد اتفاقی که ریسک خطرات استفاده افراطی از این فضا را دوچندان می‌کند. 

بنابرنظر نیکوگفتار، پلتفرم اینستاگرام به دلیل تمرکز روی تصاویر جذابیت بیشتری برای جوانان و نوجوانان ایجاد کرده است. این پلتفرم درواقع انعکاس دهنده لحظات خاص و ویژ‌ه‌ای از زندگی افراد است که موقعیت‌های موفقیت‌آمیز و ممتاز سلبریتی‌ها و بلاگرها، زیبایی و خوشحالی‌های‌شان را ثبت می‌کند و در دسترس کاربران قرار می‌دهد.

به گفته این روانشناس، کودکان و نوجوانان در قامت کاربران اینستاگرام حضور فعالی درحد بلاگرها و سلبریتی‌ها در این فضا ندارند و تصاویر محدودی از زندگی شخصی‌شان را به اشتراک می‌گذارد، بنابراین عموما شاهد و ناظر انتشار اخبار وتصاویر افرادی هستند که مدام موفقیت‌های‌شان رابه اشتراک می‌گذارند. نوجوانان و کودکان درقامت دنبال‌کنندگان مدام درحال رصدموفقیت‌های تحصیلی، شغلی، مالی و... این افراد هستند این درحالی است که از پشت‌صحنه این موفقیت‌ها بی‌خبرند.

حس دوست‌داشتنی نبودن و ناکافی بودن 
به گفته نیکوگفتار، کودکان و نوجوانان توانایی پردازش اطلاعات را ندارند و دریافت‌شان از این اطلاعات با پختگی همراه نیست. درواقع کودکان و نوجوانان همه جوانب این اطلاعات را نمی‌توانند تحلیل کنند، بنابراین تنها حسی که با دیدن این تصاویر دارند این است که آنها از این خوشی‌ها، موفقیت‌ها، چهره ممتاز و زندگی بی‌عیب و نقص بی‌بهره‌اند. بنابر نظر این روانشناس اغلب این کودکان و نوجوانان احساس ناکافی بودن می‌کنند و باورشان این است که آنها با نداشتن آن موفقیت‌ها و زیبایی‌ها و خوشی‌ها نمی‌توانند تایید و نظر دیگران را به خود جلب کنند. 

به گفته  نیکوگفتار افرادی که زندگی‌شان را به نمایش می‌گذارند و تایید مخاطبان را می‌گیرند درواقع سبک مشخصی از زندگی را به جامعه کاربران ارائه می‌کنند. درواقع اگر کاربری در این سبک حرکت کند موفق به جلب تایید دیگران خواهد شد در غیراین صورت حس ناکافی بودن و دوست داشتنی نبودن عایدش خواهد شد: «این تاثیرات و احساسات در کودکان و نوجوانان بیش از بزرگسالان خواهد بود.» به گفته او شرایط اجتماعی هم به‌طور ویژه زمینه افسردگی را فراهم می‌کند.

تایید و پذیرفته شدن توسط همسالان و محیط پیرامون بی‌شک در رشد اجتماعی، جامعه‌پذیری افراد نقش مهمی دارد این در حالی است که اگر این مسیر درست طی نشود، فرد احساس انزوا خواهد داشت. 

یک سال از فیلتر شبکه اجتماعی اینستاگرام و واتس‌اپ می‌گذرد؛ پس از این اتفاق اعضای دولت از جمله ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری فعالیت خود در این پلتفرم را متوقف کردند. با این حال روز پنج‌شنبه گذشته (شانزدهم شهریور) حساب کاربری اینستاگرام رئیسی یک پست جدید به اشتراک گذاشت. این اتفاق با انتقاد تعداد زیادی از کاربران مواجه شد که حجم زیادی از این انتقاد‌ها پای این پست جدید رئیس‌جمهوری دیده می‌شود.

به گزارش دنیای اقتصاد، بسیاری از کاربران در واکنش به فعالیت مجدد ابراهیم رئیسی در اینستاگرام، نسبت به فیلترینگ این شبکه اعتراض کرده‌اند و برخی دیگر هم خواسته‌اند حالا که رئیس‌جمهوری در این شبکه فعالیتش را شروع کرده، اینستاگرام رفع فیلتر شود. در آخرین روزهای شهریور سال ۱۴۰۱ شورای امنیت ملی دستور فیلترینگ اینستاگرام را داد. دو هفته پس از این فیلترینگ، ابراهیم رئیسی فعالیت خود در اینستاگرام را متوقف کرد. با این حال دی ماه سال گذشته و درست زمانی که بسیاری از کسب‌وکارها به خاطر فیلترینگ اینستاگرام دچار خسارت‌های میلیاردی شده بودند، حساب کاربری ابراهیم رئیسی در این شبکه تیک آبی گرفت و باز هم خبرساز شد.

آن زمان مهدی رحیمی، مدیرکل روابط عمومی ریاست‌جمهوری، اعلام کرد که طبق نامه‌نگاری با متا توانسته‌اند تیک آبی را از طریق اینستاگرام دریافت کنند. او تاکید کرده بود که ابراهیم رئیسی فعالیتی در اینستاگرام ندارد، اما برای آنکه تفاوت صفحه اصلی رئیس‌جمهوری با صفحه‌های مشابه و انتساب مطالب مخدوش مشخص شود، مکاتبه با متا را انجام داده و توانسته تیک آبی را دریافت کند.

گزارش تجارت الکترونیکی ایران در سال 1401 منتشر شد. در این گزارش سعی شده است زیرساخت، عملکرد، جمعیت‌شناسی و روش‌های تجارت الکترونیکی تحلیل شود. در بخش اول این گزارش با عنوان کلیات، به اهداف و ارائه تعاریفی از تجارت الکترونیکی اشاره شده است. بنابر اعلام مرکز توسعه تجارت الکترونیک، در سال ۱۴۰۱، شبکه‌های اجتماعی اصلی‌ترین مسیر فروش کالا برای فعالین تجارت الکترونیک در کنار وب‌سایت‌های این واحدها بوده است و اینستاگرام و تلگرام محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی برای فروش آنلاین واحدهای تجارت الکترونیک هستند.

به گزارش خبر آنلاین حجم معاملات بازار تجارت الکترونیکی کشور به ۱۸۸۳ میلیارد تومان رسیده که از این تعداد ۵۵۹ همت به‌صورت پرداخت در محل و کارت به کارت بوده و ۱۲۸۴ همت هم پرداخت آنلاین بوده است. ۷۳ درصد این رقم سهم گروه‌های ارائه‌دهنده خدمات است و ۲۷ درصد به فروشگاه های اینترنتی کالا مربوط می‌شود.این آمار درحالی مطرح می‌شود که تورم سال گذشته ۴۷ درصد بوده و رشد معاملات بیشتر به این خاطر است ضمن اینکه باید خاطرنشان کرد در کنار افزایش اسمی حجم معاملات تجارت الکترونیک، تعداد معاملات آنلاین نیز اما سال گذشته با کاهش ۱۷ درصدی همراه شده‌است. همچنین ناگفته نماند که رشد تجارت الکترونیک در سال ۹۹ به عدد ۱۱۵ درصد رسیده بود و رشد ۴۸ درصدی کنونی (که احتمالاً به‌دلیل تورم است) هنوز به رشد دو یا سه سال پیش نرسیده است.

طبق این گزارش، ضریب نفوذ تلفن همراه از ۱۶۷ درصد در سال ۱۴۰۰، به ۱۷۵ درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده و ۵ درصد رشد داشته. ضریب نفوذ تلفن همراه هوشمند نیز نسبت به یک سال گذشته رشد ۹ درصدی داشته است. همچنین طبق آمار ارائه‌شده توسط وزارت ارتباطات، تا پایان سال ۱۴۰۱، ضریب نفوذ اینترنت پهن‌باند به ۱۳۷ درصد رسیده که این رقم نسبت به سال قبل، حدود ۸ درصد رشد داشته است.

کاربران شبکه‌های اجتماعی و تجارت الکترونیک

در گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی تعداد کاربران فعال شبکه‌های اجتماعی ایران در سال ۲۰۲۲، ۴۸ میلیون‌نفر ذکر شده و از رشد ۵۴ درصدی این شاخص براساس گزارش جهانی ۲۰۲۳ خبر می‌دهد. براین‌اساس، حدود ۴۵ درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی را بانوان و حدود ۵۵ درصد را نیز آقایان تشکیل داده‌اند.

طبق نظرسنجی به‌عمل‌آمده از سوی این مرکز، اینستاگرام با ۵۵ درصد بیشترین سهم را در میان شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها برای استفاده به‌عنوان فضای تجاری مکمل داشته است. این سهم در سال گذشته ۸۴ درصد بود.

نکته جالب‌توجه، پیشی‌گرفتن تلگرام از واتس‌اپ در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ است. تلگرام حالا در دنیای تجارت الکترونیکی کشور سهمی ۴۱ درصدی دارد. به‌نظر می‌رسد تلگرام پس از فیلترینگ نیمه دوم ۱۴۰۱ بیشتر از قبل محبوب شده است. پیام‌رسان بومی روبیکا که در سال گذشته هیچ سهمی از این بازار نداشت نیز حالا سهمی ۱۴ درصدی دارد.

در بخش مربوط به «عملکرد تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۱» در این گزارش آمده که ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی هزار و ۸۳۳ هزار میلیارد تومان است. همان‌طور که گفته شد، این رقم نسبت به سال ۱۴۰۰ با رشد ۴۸ درصدی مواجه شده است که بخش اعظمی از آن احتمالاً به تورم برمی‌گردد. براساس این گزارش، ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۱ به نسبت کل معاملات شاپرک، حدود ۲۰ درصد بوده است.

کاهش تعداد تراکنش‌ها

همچنین طبق این گزارش، تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی ۲ میلیارد و ۹۸۳ میلیون و ۵۷۹ هزار و ۸۲۸ عدد برآورد شده که این عدد نسبت به سال گذشته، ۱۷ درصد کاهش داشته است. متوسط مبلغ تراکنش‌های تجارت الکترونیکی نیز ۶۱۴ هزار تومان برآورد شده. ارزش معاملات الکترونیکی دولتی هم به ۶۵۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. طبق آمار، تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی که صرفاً از طریق درگاه پرداخت اینترنتی بانکی انجام شده، برابر با ۱.۵ میلیارد تراکنش بوده است.

در قسمت دیگری از گزارش به سهم مبلغی تراکنش‌های خرید اینترنتی به تفکیک دو گروه اصلی فروش کالا و ارائه خدمات اشاره شده. براساس این بخش، میزان فروش کالا و ارائه خدمات در مردادماه ۱۴۰۱ با افت قابل‌توجهی مواجه بوده است.

مهرماه بیشترین خرید کالا انجام شده‌است

با توجه به داده‌های جدول ۳.۴، در سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال گذشته، مبالغ خرید اینترنتی در اکثر ماه‌های سال با رشد همراه بوده. این میزان رشد در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ بیشتر از نیمه اول همین سال بوده است. بیشترین سهم تعدادی تراکنش‌های گروه ارائه خدمات در بهمن‌ماه و برای گروه فروش کالا، در مهرماه و اوج اختلال‌های اینترنتی است. به‌همین‌ترتیب کمترین سهم تعدادی تراکنش‌های گروه ارائه خدمات، در اردیبهشت‌ماه و برای گروه فروش کالا، در ماه‌های خرداد و مرداد است.

شکایات در سال گذشته

تعداد کل شکایات دریافتی نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۶۸ درصد کاهش یافته که ازجمله دلایل این کاهش، عدم امکان ثبت شکایات تکراری یا جعلی در سامانه جدید ثبت شکایات بوده که از اواخر سال ۱۴۰۰ راه‌اندازی شده است. همچنین در ماه‌های فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ به‌دلیل تعدد شکایات تکراری که ناشی از هم‌زمانی امکان ثبت شکایات در سامانه قدیم و سامانه هوشمند جدید بوده، آمار شکایات دریافتی از سایر ماه‌های سال بیشتر بوده است.

لجستیک در تجارت الکترونیک کشور

طبق آمار به‌دست‌آمده از پرسشنامه، ۶۰ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی بهره‌مندی از خدمات شرکت ملی پست را به‌عنوان اصلی‌ترین روش ارسال کالا انتخاب کرده‌اند. مطابق با آنچه در نمودار زیر مشاهده می‌کنید، استفاده از شرکت‌های پست خصوصی، شرکت‌های باربری بین‌شهری، شرکت‌های پیک خصوصی و سیستم توزیع واحد تجارت الکترونیکی به‌ترتیب سایر اولویت‌های انتخاب‌شده به‌منظور ارسال کالا هستند.

آمار صدور اینماد مربوط به سال ۱۴۰۱ تعداد ۳۸،۳۲۹ اینماد بوده که در مقایسه با سال ۱۴۰۰ با رشد ۱۱ درصدی همراه بوده است. در این بین، استان تهران با ۱۶،۵۶۶ اینماد صادرشده بالاترین آمار تعداد اینماد را داراست. براساس گزارش اینماد در سال ۱۴۰۱، استان کهگیلویه و بویر احمد با ۱۱۸ درصد رشد نسبت به عملکرد خودش در سال ۱۴۰۰، بیشترین نرخ رشد عملکردی را نسبت به سایر استان‌ها داشته است.

دسته‌بندی تجارت الکترونیکی در کشور

به‌طور کلی، حدود ۶۵ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی دارای اینماد تا پایان سال ۱۴۰۱ در حوزه فروش کالا فعالیت کرده‌اند، حدود ۳۳ درصد فقط به ارائه خدمت پرداخته‌اند و صرفاً ۲ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی در هر دو حوزه فروش کالا و ارائه خدمت فعالیت داشته‌اند. براساس این نمودار، گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال نزدیک به ۴۴ درصد از صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی را تشکیل می‌دهد. صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی دارای اینماد در گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال، ۱۴ درصد بوده و در گروه سنی ۴۰ تا ۵۰ سال، ۲۷ درصد بوده‌اند. همچنین ۱۵ درصد از صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی در گروه سنی بالای ۵۰ سال هستند. در میان خریداران تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۱، حدود ۳۷ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی عمده مخاطبین خود را از بانوان و ۶۳ درصد آقایان اعلام کرده‌اند.

این گزارش همچنین می‌افزاید ۸۵درصد کسب‌وکارها با تأمین مالی شخصی پیش می‌روند که این آمار نسبت به سال گذشته نزدیک به ۹ درصد کاهش داشته است.

 

متن کامل گزارش

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: در هفته بعد ۳ میلیون پوشش فیبرنوری را جشن می‌گیریم و در ۱۰ شهر شروع به سرویس‌دهی می‌کنیم همچنین سرعت‌های چندصد مگابیت بر ثانیه را در دسترس مردم خواهیم گذاشت.

به گزارش خبرگزاری فارس از پردیس، عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیه بازدید از نمایشگاه اینوتکس 2023 در جمع خبرنگاران در رابطه با رفع فیلترینگ اظهار کرد: در مورد فیلتر یا رفع فیلتر، یک کمیته ۱۳ نفره تصمیم می‌گیرند که وزارت ارتباطات نیز یک عضو از آن کمیته است، با پیگیری‌ها در اسفندماه سال گذشته، نزدیک به ۳۰۰ سایت و سرویس و ۱۰۰ بازی با همراهی که این کمیته انجام داد، رفع فیلتر شدند.

وی ادامه داد: همچنین ریاست محترم جمهور در حکم دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی یک بندی را قید کردند در این رابطه که باید در مصادیق و سیاست‌های فیلترینگ که در سال‌های گذشته وضع شده‌، بازنگری انجام شود که این مسأله در دستور کار مرکز ملی فضای مجازی است.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بیان کرد: در حوزه شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها همانطور که قبلا اعلام شد، ما از فعالیت هر پلتفرم و سکوی خارجی در جمهوری اسلامی ایران استقبال می‌کنیم، مشروط بر اینکه به قواعد خودشان پایند باشند و در ایران دفتر ایجاد کرده و در قبال اتفاقاتی که در پلتفرمشان رخ می‌دهد، پاسخگو باشند که در این‌صورت دست آنان را به گرمی می‌فشاریم و مادامی که این اتفاق رخ ندهد، مانند سایر کشورها، امکان فعالتشان وجود ندارد.

زارع‌پور در رابطه با فیلترینگ اینستاگرام بیان کرد: در پلتفرم اینستاگرام در ایام شهریور و مهر سال گذشته از فروش سلاح تا آموزش ساخت کوکتل مولوتف و انواع روش‌های خرابکاری در آن ترویج داده می‌شد، در حالی که بر اساس قواعد خود اینستاگرام این موارد جزو موارد ممنوعه است و خود پلتفرم باید برخورد کند اما این اتفاق نیفتد.

وی بیان کرد: پلتفرم‌ها وقتی به قواعد خودشان پایبند نباشند و ما نتوانیم حقوق مردم را پیگیری کنیم، طبیعی است که مانند سایر کشورها که برای مردم خود ارزش قائل هستند، ما نیز اجازه فعالیت به آن‌ها ندهیم.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ادامه داد:  چند وقت قبل مشاهده کردید که در کشور امریکا در رابطه با برنامه «تیک تاک» ۵ ساعت و ۳۷ دقیقه جلسه استماع برگزار شد و مسؤولان این کشور، چقدر با حساسیت در مورد حفظ حریم خصوصی مردم و اثری که این برنامه، بر روی افکار عمومی و روی جوانان این کشور دارد با حساسیت کار را دنبال می‌کردند و هم‌اکنون حتی در برخی ایالت‌های امریکا «تیک تاک» برای مردم نیز ممنوع شده، دنیا نسبت به فضای مجازی خود حساس است و ایران نیز از این قاعده مستنثنی نیست.

زارع‌پور همچنین در مورد پروژه فیبر نوری بیان کرد: خبر خوبی که برای مردم داریم پروژه‌ فیبر نوری است که در این راستا در هفته بعد ۳ میلیون پوشش را جشن می‌گیریم و در ۱۰ شهر شروع به سرویس‌دهی می‌کنیم و سرعت‌های چندصد مگابیت بر ثانیه را در دسترس مردم خواهیم گذاشت.

وی همچنین در مورد تعرفه‌های اینترنت گفت: فعلا تصمیمی در رابطه با افزایش تعرفه اینترنت ندارم، اپراتورها پیشنهادهایی دادند که در حال بررسی مسأله هستیم.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص رفع فیلتر گوگل پلی خاطر نشان کرد: برای رفع فیلتر گوگل پلی در حال تعامل با کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه که متولی تصمیم گیری فیلتر و رفع فیلتر هر پلتفرمی می‌باشد هستیم؛ نظر وزارت ارتباطات این است که رفع فیلتر گوگل پلی به نفع کاربران می‌باشد و این مسئله را دنبال می‌کنیم.

زارع‌پور وزیر در خصوص حملات سایبری بیان کرد: حملات DDOs در سه ماه پایانی سال گذشته نسبت به مدت مشابه ۳ تا ۴ برابر شده بود که با تمهیدات شرکت ارتباطات، با آن مقابله شد. حجم حملات سایبری در تمام کشورها افزایش پیدا کرده و باید ساز و کارهای مناسبی برای مقابله با آن درنظر گرفت.

امنیت صفحه اینستاگرام برای برخی از کاربران این برنامه دغدغه‌ شده است، تا جایی‌که برای آن ادمین استخدام می‌کنند. دل‌نگرانی آنها بازار «امنیت صفحه» را گرم کرده است؛ آنقدر که خود ادمین‌ها هم بادیگارد استخدام کرده‌اند! کار ادمین‌ها، زدن چند تیک در تنظیمات برنامه است و برای آن ۲ تا ۶ میلیون تومان هزینه دریافت می‌کنند.

گوشه‌ای از صفحه اینستاگرامی برخی از بازیگران، بلاگرها یا کسب‌وکارها آدرس یک اکانت نوشته شده که امنیت صفحه اینستاگرام آنها را تامین می‌کند. این کار برای آنها در سال ۲ تا ۶ میلیون تومان هزینه دارد.

نانشان در روغن است. آدرس صفحه اینستاگرام را می‌گیرند و می‌گویند: «امنیت صفحه شما دست ماست. خیالتان راحت!» برخی از آنها «برو و بیایی» دارند. شناخته‌شده هستند. کارشان آنقدر رونق گرفته است که حالا خودشان هم بادیگارد استخدام کرده‌اند.

چند نفر از آنها، سایت تخصصی با تبلیغات حرفه‌ای راه انداخته‌اند. به نظر می‌رسد آنقدر برایشان درآمد داشته که با تبلیغات تخصصی در سایت، مشتری جذب کنند. منشی داشته باشند و راه‌های ارتباطی مختلف از جمله شماره تماس، ایمیل، مشاوره واتس‌اپی و… در اختیار مشتریان بگذارند. مشتریانی که دغدغه هک صفحه اینستاگرامی خود را دارند.

وقت گرفتن از برخی از آنها چندان کار راحتی نیست. باید در لیست انتظار قرار بگیرید. تلفن گویای آنها هم این پیام را برای مشتری می‌خواند: «اگر کارشناسی برای پاسخگویی در دسترس باشد، شماره … را بگیرید. در غیر این صورت پیغامتان از روش‌های دیگر از جمله واتس‌اپ و تلگرام پیغام بگذارید.»

یکی از کسانی که کار امنیت صفحه اینستاگرام انجام می‌دهد، می‌گوید: «کارشناسان ما روش‌هایی برای امنیت صفحه دارند. با متدهای نوین کار می‌کنیم.» البته توضیحی در این مورد نمی‌دهد که منظورش از متد نوین چیست.

تامین امنیت صفحه مانند «پیج‌فروشی»، «افزایش فالوئر» یکی از راه‌های کسب درآمد از اینستاگرام شده است. برنامه محبوبی که ماهانه بیش از ۲ میلیارد کاربر فعال در کشورهای مختلف دارد.

۵ میلیون، هزینه امنیت صفحه شخصی

اما تامین امنیت صفحه اینستاگرام چقدر آب می‌خورد؟ امنیت صفحه، نرخ ثابتی ندارد. آنها که حرفه‌ای‌تر کار می‌کنند، بازه زمانی برای کار خود تعریف کرده‌اند؛ سه ماهه، ۶ ماهه و یک ساله.

شخصی یا تجاری بودن، تعداد فالوئر و بازه زمانی دلخواه در رقم پیشنهادی تامین امنیت صفحه اینستاگرام موثر است. یکی از این افراد قیمت‌ها را اینطور تعیین و دسته‌بندی کرده است: صفحه شخصی و کاری، سه ماهه، ۶ ماهه و یک‌ساله. عکس خود را با چند بادیگارد روی سایت هم گذاشته است.

بیراه نیست اگر بگوییم همین عکس با بادیگارد هم به کارش رونق بیشتری می‌دهد. به زبان ساده‌تر، برخی بادیگارد را نشانه «حرفه‌ای و خفن بودن» آن شخص می‌دانند.

هر چقدر تعداد فالوئر بالا برود هزینه بیشتر می‌شود؛ برای مثال هزینه امنیت صفحه شخصی با ۱۰۰ هزار فالوئر، سه ماهه حدود ۷۰۰ هزار تومان می‌شود. همین صفحه برای بازه زمانی ۶ ماهه، حدود ۹۰۰ هزار تومان و یک ساله نیز حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه دارد.

تعداد دنبال‌کننده بیشتر در اینستاگرام، یعنی هزینه بیشتر برای امنیت صفحه. اگر صفحه شخصی شما ۲۰۰ هزار دنبال‌کننده داشته باشد، یک ساله حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و ۶ ماهه نیز یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان باید به ادمین امنیت پرداخت کنید.

یک میلیون دنبال‌کننده برای یک صفحه شخصی، سه ماهه حدود چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و ۶ ماهه حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد. یک‌ساله هم چهار میلیون و ۸۵۰ هزار تومان می‌شود.

 

۶ میلیون تومان برای امنیت صفحه تجاری

صفحات تجاری برای امنیت صفحه اینستاگرام خود، رقم بیشتری پرداخت کنند. همان سایتی که هزینه امنیت صفحه شخصی اینستاگرام را در آن بررسی کردیم، برای صفحات تجاری ارقام بیشتری تعیین کرده است.

هزینه امنیت یک صفحه تجاری که ۱۰۰ هزار دنبال‌کننده دارد، سه ماهه حدود یک میلیون تومان، ۶ ماهه یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و یک‌ساله نیز حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان می‌شود. صفحه تجاری با ۵۰۰ هزار فالوئر و یک‌ساله حدود چهار میلیون تومان و صفحه تجاری با یک میلیون دنبال‌کننده، ۶ میلیون تومان هزینه دارد.

یکی دیگر از کسانی که در کار تامین امنیت صفحه اینستاگرام است، می‌گوید: «ما برای شخصیت‌های معروف هم کار انجام می‌دهیم. بازیگران، فوتبالیست‌ها و… . رضایت کسانی که برایشان کار انجام دادیم را هم در صفحه خودمان منتشر کرده‌ایم. اعتبار کار ما مشخص است.»

او ادامه می‌دهد: «برای صفحه‌ای که ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده دارد، ۶ ماهه، ۵۰۰ هزار تومان و برای یک‌ساله هم یک میلیون تومان هزینه دریافت می‌کنم. برای صفحه یک میلیون فالوئری هم ۶ ماهه و یک‌ساله به ترتیب یک میلیون و ۲ میلیون تومان هزینه دارد.» در میان نمونه کارهایش صفحات کم فالوئر هم دیده می‌شود، مثلا ۲ یا سه هزارتایی!

یکی دیگر از ادمین‌های تامین امنیت صفحه اینستاگرام می‌گوید: «تجاری و شخصی فرقی برایم ندارد. بستگی به تعداد فالوئر دارد. برای صفحه ۵۰ هزار فالوئری، ۱۵۰ هزار تومان و ۱۰۰ هزارتایی، ۳۰۰ هزار تومان برای یک سال می‌گیرم.» به عبارتی برای هر ۵۰ هزار دنبال‌کننده، ۱۵۰ هزار تومان هزینه دریافت می‌کند. بنابراین صفحه یک میلیون فالوئری را سه میلیون تومان می‌گیرد.

درآمد میلیونی برای هیچ!

اسامی کاربران یا همان مشتری‌ها را در لیست خود ردیف می‌کنند. چند میلیون می‌گیرند تنها برای اینکه تائید هویت دو مرحله‌ای را در صفحه اینستاگرام افراد انجام دهند یا یک رمز عبور قوی برای آنها انتخاب کنند. کاری که هر کاربری می‌تواند به راحتی انجام دهد.

بازار گرمی که از بی‌اطلاعی برخی از کاربران به راه افتاده است. دفتر و دستکی برای ادمین‌های امنیت صفحه اینستاگرام درست شده و سالانه بی‌آنکه کار خاصی انجام دهند، مبلغی دریافت می‌کنند. این در حالی‌ست که اینستاگرام هم مانند بسیاری از برنامه‌های دیگر، راه ارتباط و پیگیری مشکلات دارد.

نمی‌توان برآورد دقیقی از درآمد آنها داشت. مشخص نیست چند نفر را در لیست تامین امنیت خود ردیف کرده‌اند. اما به نظر می‌رسد آنقدر برایشان درآمد دارد که با بادیگارد رفت‌وآمد کنند!

ضمن اینکه ممکن است برخی از افراد با داشتن آدرس صفحه، ایمیل و شماره تلفن کابران از آن سواستفاده هم کنند. ناگهان صفحه از دسترس خارج شود و کاربر فکر کند صفحه‌اش هک شده است، یا حتی می‌تواند مشکلات دیگری مانند دسترسی به اطلاعات شخصی کاربر را هم به دنبال داشته باشد.منبع:‌ تجارت نیوز

ارینب سیفی - ایرنا- دریک دهه اخیر و با ورود پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی نوع جدیدی از تاثیرگذاران در این شبکه‌ها به وجود آمده و رشد کرده اند که تاثیر زیادی بر تمامی ابعاد زندگی مخاطبان خود دارند، به همین دلیل بسیاری از کشورهای جهان اقدام به وضع قوانین برای فعالانی مانند اینفلوئنسر و بلاگرها کرده‌اند.

سلبریتی‌ها چهره‌های سرشناس و تاثیرگذار ورزشی، هنری و سیاسی هستند که شهرت خود را از رسانه‌های سنتی مانند تلویزیون، روزنامه، مجلات و ... دارند در حالی که اینفلوئنسرها شهرت خود را از رسانه‌های اجتماعی جدید مانند اینستاگرام، توییتر، یوتیوب، تیک‌تاک و ... دارند.
سلبریتی‌ها در بستر رسانه‌های اجتماعی نیز می‌توانند تاثیرگذار باشند اما اینفلوئنسرها هرگز نمی‌توانند جایگاه و اعتبار یک سلبریتی را داشته باشند. هر اندازه که سلبریتی‌ها با شهرت زیاد از دنیای واقعی مردم فاصله گرفته و به ستاره بودن تبدیل می‌شوند، اینفلوئنسرها با نمایش ابعاد مختلف زندگی خود در صفحات مجازی‌شان و استفاده از قابلیت‌ گفت وگو از طریق لایو، استوری و پست در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، خود را به مخاطبانشان نزدیکتر می‌کنند.

 

اینستاگرام پلتفرم محبوب ایرانی‌ها

در فاصله زمانی فوریه ۲۰۲۲ تا فوریه ۲۰۲۳ اینستاگرام با ۷۶درصد پرکاربردترین و محبوب‌ترین پلتفرم در میان پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی بوده است. قابلیت‌های جذاب این پلتفرم و در دسترس بودن آن برای اقشار مختلف مردم تا قبل از فیلتر شدن موجب شده تا محبوبیت بیشتری در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی داشته باشد. امکان دنبال کردن صفحات کاربران و افراد تاثیرگذار از سراسر دنیا و ارتباط با آنها از دیگر قابلیت‌های این پلتفرم است که در نسخه‌های مشابه بومی این امکان وجود ندارد. از آن‌جا که این پلتفرم بیشترین تعداد کاربر را در میان رسانه‌های اجتماعی در کشورمان دارد، میزان محتوای تولیدی توسط افراد تاثیرگذار و تعداد اینفلوئنسرها در این پلتفرم هم بیشتر بوده است.

 

 

تاثیرگذار به شرط تولید محتوای جذاب

تاثیرگذاری اینفلوئنسرهای رسانه‌های اجتماعی در گرو محتوایی است که جذابیت داشته و مورد علاقه مخاطبان باشد. اینفلوئنسرها بر اساس پلتفرمی که در آن فعالیت می‌کنند به عناوین مختلفی مانند اینستاگرامر، یوتیوبر، تیک‌تاکر و .... تقسیم شده و بر اساس محتوایی که تولید می‌کنند به دسته‌های مختلفی همچون فودبلاگر و فود تستر، بیوتی بلاگر، لایف استایل بلاگر، واینر و... تقسیم‌بندی می‌شوند.
فودبلاگرها افراد تاثیرگذار در اینستاگرام هستند که با تولید محتوا در زمینه آموزش آشپزی فعالیت می‌کنند. دسته‌ای دیگر از اینفلوئنسرهایی که در زمینه غذا تولید محتوا می‌کنند، فود تسترها (آزمایش کنندگان غذا) هستند. این گروه از اینفلوئنسرها با تست غذاهای رستوران‌ها، غذاخوری‌ها، شیرینی فروشی‌های مختلف و معرفی آن‌ها به دنبال کنندگان خود فعالیت می‌کنند.

بیوتی بلاگرها گروهی دیگر از افراد تاثیرگذار در این پلتفرم هستند که با تولید و ارائه محتوا در زمینه آموزش خودآرایی، معرفی برندهای مختلف لوازم آرایشی و بهداشتی، آموزش نکات آرایشی و بهداشتی در صفحات خود فعالیت می‌کنند.

لایف استایل بلاگرها از پر تعدادترین اینفلوئنسرهای اینستاگرام هستند که دامنه فعالیت آنها از تولید محتوا در زمینه موضوعات روزمره تا سبک زندگی و نوع پوشش، دکوراسیون خانه و نکات خانه‌داری و... گسترده شده است.

واینرها یا کمدین‌های مجازی از پرطرفدارترین گروه اینفلوئنسرها هستند که در زمینه تولید محتوای طنز و کمدی فعالیت می‌کنند. اصطلاح واینر برای اولین بار به کاربرانی گفته شد که در اپلیکیشن واین(vine) ویدئوهای ۶ ثانیه‌ای با محتوای سرگرم کننده تولید کرده و به اشتراک می‌گذاشتند. بعدها این اپلیکیشن در رقابت با اینستاگرام شکست خورد و برای همیشه طرفداران خود را از دست داد. اما بعضی از این واینرها به یوتیوب کوچ کرده و با عنوان یوتیوبر به فعالیت خود ادامه دادند و برخی دیگر با همان عنوان واینر و با تعریف جدید «کمدین مجازی» در اینستاگرام مشغول به فعالیت شدند.

گروهی دیگر از اینفلوئنسرها عده‌ای هستند که با تولید محتوا در زمینه موضوعات تخصصی مانند موسیقی، آموزش طراحی دکور، موضوعات روانشناسی و توسعه فردی، ورزش و ... فعالیت می‌کنند. این افراد را به طور کلی «content creator» یا تولید کننده محتوا می‌گویند.

اینفلوئنسری ویترینی برای تبلیغ برندها

تا مدت‌ها سلبریتی‌ها به عنوان افراد تاثیرگذار نقش مهمی را در تبلیغات برندها و محصولات شرکت‌ها از طریق رسانه‌های سنتی مانند تلویزیون و یا بر روی بیلبوردهای شهری بازی می‌کردند. اما با ورود رسانه‌های اجتماعی به زندگی مردم، اینفلوئنسرها به دلیل محبوبیت و جایگاه ویژه‌ای که در بین کاربران رسانه‌های اجتماعی داشتند، مورد توجه برندها و کسب و کارها برای تبلیغات قرار گرفتند. در سراسر دنیا اینفلوئنسرها روش‌های مختلف و مشخصی برای تبلیغات برندها و محصولات شرکت‌ها و کشب و کارها دارند. اما همه این فعالیت‌های تبلیغاتی باید تحت نظارت قانون و نهادهای قانوگذار و مجری قانون باشد.

 

باید و نبایدهای تبلیغات اینفلوئنسرها در کشورهای مختلف

به دلیل اهمیت و نقش اینفلوئنسرهای مجازی و میزان تاثیرگذاری آنها بر روی مخاطبان، کشورهای مختلف دنیا قوانینی را هم برای اینفلوئنسرها و هم برای برندها و شرکت‌ها وضع شده کرده‌اند.

بر اساس قوانین آلمان محتوای تبلیغاتی و غیر تبلیغاتی باید از یکدیگر تفکیک شوند. اگر محتوا به عنوان تبلیغ محسوب شود و واجد شرایط محتوای تبلیغاتی باشد باید به گونه‌ای برچسب‌گذاری شود که به عنوان «تبلیغات پنهانی» یا «Schleichwerbung» لحاظ نشود و مخاطب را گمراه نکند. بر اساس قانون رقابت غیرمنصفانه(UWG)، قانون رسانه‌های دوربرد(TMG) و پیمان رسانه‌ای(RSTV) آلمان، خود اینفلوئنسر نیز باید نسبت به تبلیغات پنهانی و مخفی پاسخگو باشد. علاوه بر این نام تجاری که اینفلوئنسر برای آن فعالیت تبلیغاتی انجام داده نیز بر اساس قانون رقابت غیرمنصفانه و تخطی از مسئولیت باید پاسخگو باشد.

به طور کلی اگر پاداشی به اینفلوئنسر داده شود که تاثیر اقتصادی برای اینفلوئنسر داشته باشد، محتوا باید برچسب گذاری شود. پاداش نه تنها به هرگونه پرداخت اطلاق می‌شود بلکه محصولات رایگان را نیز شامل می‌شود. باید در ابتدای هر پست برپسب‌گذاری با کلمات و اصطلاحات واضح آلمانی نظیر «Werbung» یا «Anzeige» به معنای «تبلیغات» انجام شود.
استفاده از کلماتی مانند «با حمایت مالی» یا «با همکاری» معمولاٌ کافی نیست. در صورت تخلف از این قوانین در این کشور می‌توان برای نام تجاری قرار منع تعقیب صادر کرد و دستور به حذف محنوا داد. قرار منع تعقیب و حذف محتوا معمولاٌ شامل شروط و مجازاتی برای تخلفات آتی نیز است. برای اینفلوئنسر نیز می‌توان قرار منع تعقیب صادر کرد و دستور داد تا محتوایی که برچسب‌گذاری درست نشده را حذف کند.

مقررات بازاریابی اینفلوئنسرها در انگلستان عمدتاً توسط «سازمان استانداردهای تبلیغاتی» و همچنین «سازمان رقابت‌ و بازارها» تعیین می‌شوند و به طور کلی در مورد میزان کنترل برند بر روی محتوا است. به صورت کلی محتوا باید به عنوان یک تبلیغ یا روابط تجاری_بازاریابی اینفلوئنسرها به وضوح قابل شناسایی باشد. این الزام در قوانین حمایت از مصرف کنندگان در برابر معاملات غیرمنصفانه(مصوب سال ۲۰۰۸) ذکر شده که تبلیغات گمراه کننده را جرم تلقی می‌کند و اقدامات تجاری ناعادلانه از جمله «محتوای گمراه کننده» و «عدم شفافیت» و «قابل شناسایی نبودن» محتوایی که برای آن هزینه پرداخت شده را منع می‌کند. هم اینفلوئنسر و هم نام تجاری که تبلیغ می‌شود هر دو می‌توانند به دلیل تخلف از قوانین بازاریابی بریتانیا مورد بازخواست قرار بگیرند و سازمان استانداردهای تبلیغاتی و همچنین سازمان رقابت و بازارها می‌توانند آن‌ها را مورد بازجویی قرار دهند.

به میزان کنترل نام تجاری بر روی محتوا نوع برچسب‌گذاری متفاوت خواهد بود ولی نیازی به برچسب‌گذاری بر روی محتوایی که در وبسایت رسمی نام تجاری قرار داده می‌شود حتی اگر توسط یک اینفلوئنسر تهیه شده باشد، نیست. زیرا در این صورت کاملاً مشخص است که چنین محتوایی یک تبلیغ محسوب می‌شود. برچسب باید در قسمتی از محتوا قرار گیرد که خواننده مطلب قبل از هرگونه عکس‌العمل نسبت به آن بتواند برچسب را مشاهده کند. اگر برند کنترل محتوایی بر روی پست داشته باشد برچسب «Sponsored Content» و چنانچه برند بر روی محتوا کنترل نداشته باشد برچسب «Advertisement» گذاشته می‌شود.
علاوه بر برچسب‌گذاری صحیح و شفاف محتوا، اینفلوئنسرها می‌توانند از شناسه‌های دیداری و متنی مانند نمایش لوگوی یک نام تجاری، یک علامت خاص در ویدئوها و تگ کردن نام تجاری در پست‌های صفحات شبکه‌های اجتماعی خود، هم جهت اعلام رابطه تجاری با یک برند خاص و جلب توجه مخاطبان خود استفاده کنند.

در صورت تخلف از این قوانین، رگلاتور ممکن است احکامی صادر کند و در مورد رفتارهای آتی اینفلوئنسرها یا خود برند نیز تعهداتی بگیرد. در موارد جدی‌تر اینفلوئنسرها یا برندها می‌توانند با جریمه‌های نامحدود یا حبس حداکثر دو سال برای مدیران روبرو شوند. این احکام به صورت آنلاین منتشر شده و به این ترتیب احتمالا آن نام تجاری خاص و اینفلوئنسر مربوطه با دیدگاه و نگرش منفی مردم روبرو خواهند شد.

در فرانسه در حوزه بازاریابی اینفلوئنسرها خطر تداخل بین محتوای غیرتجاری و تجاری_تبلیغاتی وجود دارد، که این امر می‌تواند منجر به نقض اصل قانونی «شناسایی و تعیین مصادیق تبلیغات» شود. این قانون زیر مجموعه قوانین اقتصاد دیجیتال فرانسه است. طبق قوانین این کشور نیز هم اینفلوئنسر و هم برند تجاری باید در قبال اقدامات تجاری فریبکارانه پاسخگو باشند. سه عامل در این قانون در نظر گرفته می‌شود:

-آیا نام تجاری کنترلی بر روی محتوا دارد؟

-آیا اینفلوئنسر تبلیغی برای نام تجاری انجام می‌دهد؟

-آیا به اینفلوئنسر پرداخت، پاداش یا محصولات رایگانی داده می‌شود؟

حتی اگر تبلیغی توسط اینفلوئنسر صورت نگیرد باید رابطه تجاری اینفلوئنسر با نام تجاری شفاف باشد. فرانسه رویکرد خود را در این موضوع تغییر داده و اکنون به رویکرد بریتانیا نزدیکتر شده است. قبل از ژوئن ۲۰۱۶ تنها عامل در تعیین اینکه آیا محتوای ارائه شده به عنوان تبلیغ محسوب می‌شود این بوده که آیا اینفلوئنسر از نام تجاری مبلغی دریافت کرده است یا خیر.

بر اساس قوانین فرانسه در این حوزه در ابتدای هر پست باید برچسب‌گذاری به زبان فرانسه و با اصطلاحاتی نظیر «Publicité» به معنی «تبلیغات»، «Sponsorisé par» یا همان «با حمایت مالی» و عبارت «en partenariat avec» یا «با همکاری» انجام شود. محتوای تبلیغاتی باید از همان ابتدا برای مخاطب کاملا مشخص باشد. با توجه به اینکه قانون فرانسه استفاده از زبان فرانسوی را در محتوای تبلیغاتی الزامی می‌داند، بنابراین توصیه شده از کلمات فرانسوی مناسب استفاده شود.

در فرانسه می‌توان هم برای اینفلوئنسر و هم برای برند تجاری قرار منع تعقیب صادر کرد و دستور به حذف محتوا داد. نهایتاً ممکن است اینفلوئنسر یا نام تجاری شامل مجازات زیر گردند:

-اشخاص حقیقی حبس حداکثر به مدت ۲ سال و جریمه تا ۳۰۰۰۰۰ یورو

-اشخاص حقوقی جریمه نقدی تا ۱.۵ میلیون یورو

 

اینفلوئنسرهای ایرانی اینستاگرام به روایت آمار

از آن‌جا که اینستاگرام محبوب‌ترین پلتفرم رسانه‌های اجتماعی در میان مردم ایران است و کاربران زیادی در این پلتفرم حضور دارند، تعداد اینفلوئنسرهای فعال در زمینه‌های مختلف نیز در این پلتفرم بیشتر است. طبق آمارهایی که از بررسی صفحات ۳۰۰ اینفلوئنسر فعال در اینستاگرام به دست آمده ۴۳.۵ درصد از این تعداد متولد دهه ۶۰ و ۴۱.۵ درصد از این اینفلوئنسرها متولد دهه ۷۰ هستند. دهه هشتادی‌ها و متولدین دهه ۵۰ هر کدام با ۶.۵ درصد جایگاه سوم را در میان این تعداد اینفلوئنسر بررسی شده دارند. از این رو اینستاگرام را می‌توان پلتفرم مورد علاقه دهه شصتی‌ها و دهه هفتادی‌ها دانست.

 

از میان این تعداد اینفلوئنسر بررسی شده ۴۲ درصد لایف استایل بلاگر بوده که در زمینه موضوعات روزمره تولید محتوا می‌کنند. ۲۶.۵ درصد از این اینفلوئنسرها کمدین مجازی(واینر) هستند. تولید کنندگان محتوا با ۱۲ درصد جایگاه سوم را در میان اینفلوئنسرها دارند و بعد از آن بیوتی بلاگرها با ۸ درصد و فودبلاگرها با ۶ درصد به ترتیب در جایگاه‌های بعدی این نمودار قرار دارند.
بر اساس این بررسی، لایف استایل بلاگرها با ارائه موضوعات روزمره و نمایش گوشه و کنار زندگی شخصی خود، محبوبیت بیشتری در میان کاربران اینستاگرام دارند. واینرها نیز به دلیل تولید محتوای طنز، سرگرم کننده و جذاب توجه مخاطبان بیشتری را به صفحات خود جلب کرده‌اند. تولید کنندگان محتوا با ویدئوهای جالب در زمینه‌های مختلف تخصصی مورد توجه کاربران قرار گرفته‌اند. بیوتی بلاگرها با معرفی لوزام آرایشی و بهداشتی و آموزش خودآرایی، و فودبلاگرها با معرفی و آموزش در زمینه موضوعات تخصصی حیطه خود جذابیت زیادی برای کاربران اینستاگرامی خود دارند.

 

بر اساس نمودار جنسیتی اینفلوئنسرهای بررسی شده، نزدیک به ۷۰ درصد(۶۹.۵ درصد) از این تعداد را زن و ۳۰ درصد را مرد تشکیل می‌دهند که نشان می‌دهد اینفلوئنسرهای زن در اینستاگرام فعال‌تر از اینفلوئنسرهای مرد هستند.

اگرچه به نظر می‌رسد اینفلوئنسرها تنها به دلیل محتوای سرگرم کننده و آموزشی‌ که تولید می‌کنند طرفدار دارند، اما تاثیرگذاری این افراد بر سبک زندگی دنبال کنندگان و تاثیر نظرات و جهت‌گیری‌های آنها در زمان بحران‌های اجتماعی و سیاسی نشان می‌دهد این افراد تا چه اندازه می‌توانند بر روی مخاطبان خود تاثیر داشته باشند.

علاوه بر این به دلیل میزان تاثیرگذاری اینفلوئنسرها، این افراد مورد توجه برندهای تجاری قرار گرفته و تبلیغات محصولات مختلف بخش زیادی از محتوای تولیدی صفحات اینفلوئنسرها را تشکیل می‌دهد. این موضوع اهمیت نظارت بر محتوای تولیدی توسط اینفلوئنسرها و همچنین نظارت بر فعالیت‌های تبلیغاتی آن‌ها را افزایش می‌دهد.

*اسامی اینفلوئنسرهای بررسی شده و شناسه کاربری آنان در صفحه اینستاگرام موجود است.

ند ماهی است که بحث اعمال محدودیت علیه تیک‌تاک در کشورهای غربی داغ است، یکی از دلایلی که نمایندگان غربی‌ها مطرح نمی‌کنند، تفاوت تصویری است که سکوهای آمریکایی و چینی از کشورهای غربی می‌سازند.

برنا- علی پژوهش؛ مدتی است که کشورهای غربی به مواجهه سخت با سکوی تیک‌تاک برخواسته‌اند، تقریباً هفته‌ای نیست که خبر جدیدی دربارۀ اعمال محدودیت علیه این سکوی اینترنتی در کشورهای متحد آمریکا در رسانه‌های گروهی منتشر نشود.

جلسۀ استماع ویژۀ کنگرۀ آمریکا هم ماه گذشته میلادی با حضور «شو زی چو» مدیرعامل شبکۀ اجتماعی تیک‌تاک برگزار شد. وی در این جلسۀ پنج‌ساعته که شبیه به یک بازجویی جمعی بود، بیشتر شنوندۀ دغدغه‌های نمایندگان کنگرۀ آمریکا بود، گاهی نیز اجازه پیدا می‌کرد تا پاسخ‌های کوتاهی به برخی سوالات نمایندگان آمریکایی بدهد.

فارغ از اینکه واقعاً تیک‌تاک ارتباط نزدیک با دولت چین دارد یا موضوع دیگری در کار است، دغدغه‌های نمایندگان آمریکا درست مسائلی است که دربارۀ برنامک‌های آمریکایی مانند اینستاگرام، توییتر، واتساپ و ... نیز میان کارشناسان و مدیران کشورهای دیگر هم وجود دارد اما مدیران سکوهای آمریکایی حتی حاضر نیستند مانند مدیر تیک‌تاک در مجالس کشورهای دیگر حضور پیدا کنند و فعالیت‌های خود را توجیه کنند!

نکات تأمل پذیری دربارۀ تیک‌تاک وجود دارد که یقیناً قابل الگوبرداری برای سیاست‌مداران و کارشناسان فضای مجازی در کشورهای مختلف است، این سکو در آمریکا و بسیاری دیگر از کشورها که فعالیت دارد، نمایندۀ حقوقی پاسخگو مستقر کرده است! دربارۀ کشور آمریکا موضوع مهمتری هم وجود دارد، تیک‌تاک برای اطمینان‌سازی، تحت پروژه‌ای به نام تگزاس تمام داده‌های آمریکایی‌ها را زیر نظر کارمندان دارای تابعیت این کشور در خاک آمریکا مستقر کرده است.

آمریکایی‌‌ها و دیگر کشورهای متحد آن‌ها، بارها اعلام کرده‌اند که نگران سرنوشت کودکان خود که کاربر تیک‌تاک شده‌اند هستند و برای همین فکر می‌کنند که باید با این برنامک مقابله کرد، رویارویی آمریکا با تیک‌تاک در حالی اتفاق می‌افتد که این کشور خود سکوهای بزرگ جهانی در اختیار دارد اما حاضر به رقابت با تیک‌تاک نیست و راه ممنوعیت را مقابل خود قرار داده است.

ایالات متحده همچنین فعلاً تسلط به نسبت کاملی روی لایۀ زیرساخت دارد اما بازهم حاضر نیست توجیهاتی از این قبیل را بپذیرد که «ما کیفیت سرویس‌های خود را افزایش دهیم که مردم از سرویس آمریکایی استفاده کنند» تنظیم‌گران آمریکایی از هردو شیوۀ ایجابی و سلبی همزمان بهره می‌گیرند.

البته یک نکتۀ دیگر هم دربارۀ تیک‌تاک وجود دارد که غربی‌ها را حساس کرده است اگر جلسۀ بازجویی مدیرعامل تیک‌تاک را دیده باشید، چند نفر از نمایندگان این کشور را دیده‌اید که «چو» را به دلیل تأخیر در پاک کردن یک پست موضوعی مواخذه می‌کنند! حرف از وجود پست‌هایی می‌زنند که فرهنگ آمریکایی را مورد هجمه قرار داده است! در حالی که سکوهای این کشور در خارج از خاک آمریکا خود حملاتی گسترده به فرهنگ کشورهای دیگر انجام می‌دهند.

نگرانی کمتر نمایندگان آمریکایی از سرویس‌های متا  به این دلیل است که سرویس‌های بومی این کشور، تحت قوانین سختگیرانۀ محلی، سیاست‌های محتوایی تعدیل شده‌ای در داخل آمریکا به کار می‌بندند.

غربی‌ها و آمریکایی‌ها نگرانی جدی روی مسئله محتوا و تصویر مجازی کشور خود دارند و برخلاف چیزی که ادعا می‌کنند، تلاش دارند تا حد امکان محتوای کانالیزه شده دربارۀ آن‌ها منتشر شود، سکوهای غربی هم همراهی بیشتری با این تمایل دارند، آن‌ها حداکثر همراهی با آمریکا و متحدانش را در استفاده از الگوریتم‌های محتوایی خاص دارند که منافع غرب ایدئولوژیک را تأمین کند.

نمونۀ سادۀ آن را می‌توان با جستجوی نام کشور فرانسه به زبان انگلیسی در دو سکوی اینستاگرام و تیک‌تاک مشاهده کرد، نتایج در همان چند پست اولی که مقابل کاربر قرار می‌گیرد، شگفت آور خواهد بود.

شما اگر نام کشور فرانسه را داخل «اینستاگرام» جستجو کنید، تصویر زیر مقابلتان ظاهر خواهد شد که رکوردهای اول فاقد هرگونه نشانه‌ای از تظاهرات‌های خیابانی و مشکلات این کشور در هفته‌های اخیر است؛

این در حالی است که اگر همین واژه را کاربری در تیک‌تاک جستجو کنید، نتایج متفاوت است و پست‌هایی هم وجود دارد که چندان باب میل الیزه‌نشین‌ها نیست!

البته تیک‌تاک همانطور که گفته شد، در اغلب این کشورها نمایندۀ مستقر دارد و آن‌ها هربار پستی را مغایر با قوانین خود تشخیص دهند با نماینده تیک‌تاک نامه‌نگاری می‌کنند اگر هم پستی را حذف نکند، مجازات‌های مختلفی برایش اعمال می‌شود با این وجود آمریکا و متحدانش قصد ندارند، در همین حد هم اجازۀ انتشار محتوای مغایر با سیاست‌های خود را دهند.

مدیریت لایه‌های سرویس و زیرساخت برای آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها بسیار اهمیت دارد، آن‌ها حاضر نیستند که ساده موقعیت خود را واگذار کنند اما چین در هر دولایه برنامه‌های ویژه‌ای دارد تا همچون دلار، سلطۀ جهانی آمریکا را تضعیف کند و طی یک برنامۀ زمانی چند ساله گوی سبقت از این کشور برباید.

معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتا فراجا گفت: کسانی که حاضر هستند برای شما پول واریز کنند و نمی‌توانند شما را ملاقات کنند احراز هویت کنید. از آن‌ها درخواست کد ملی کنید. حتما شماره حساب را با کارت ملی تطبیق بدهید بعد جنس را تحویل دهید که اگر جرمی اتفاق افتاد شما احراز هویت را انجام داده باشید و بتوانید خودتان را تبرئه کنید.
به گزارش خبرگزاری دانشجو؛ سرهنگ رامین پاشایی، معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتا فراجا پیرامون سوال در رابطه با کلاه برداری‌ها در فضای مجازی اظهار داشت: در این مدت گزارش‌های زیادی را داشتیم که نشان دهنده بالا رفتن آگاهی هم‌وطنان ما است. البته بعضی وقت‌ها هم‌وطنان برنامه‌هایی را به دلیل غفلت و سهل‌انگاری نصب کرده‌اند که پیش از همه باید دانست در این مواقع باید چه کرد.

او در ادامه گفت: نکته اول این‌که گوشی‌ها باید به فایروال و آنتی ویروس مجهز باشند. نکته دوم این‌که اگر گوشی به این حالت افتاد سریعا سعی کنید اطلاعات گوشی تلفن همراه را مانند عکس تصاویر شماره تلفن‌ها را به یه فضای ابری یا کلود منتقل کنید.

وی افزود: هم‌وطنان عزیز باید آگاهی داشته باشند. اگر از گوشی‌های آی‌اواس استفاده می‌کنید، آن‌ها فضای ابری در اختیار شما قرار میدهند. اگر از گوشی‌های غیر آی او اس یا گوشی‌هایی آی کلود ندارند استفاده می‌کنید، می‌توانید فضا‌های ابری را اجاره کنید و یا بخرید. هزینه این کار هم بسیار پایین است و با این کار می‌توانید اطلاعاتتان را همیشه نگه دارید.

پاشایی تاکید کرد: هر لحظه باید احتمال بدهید گوشی شما سرقت شود، بشکند و یا به هردلیلی مفقود شود. شما نیاز دارید که بتوانید به آن اطلاعات دسترسی پیدا کنید.

معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتا در رابطه با آموزش و اطلاع رسانی این ارگان اظهار کرد: نظام سنی بهره مندی از اینترنت در کشور ما مشخص است. در طرح کوآ (کودک و اینترنت) برای دانش آموزان برنامه ویژه داشتیم. در مورد مشاغل حساس مانند مشاغل نظامی توصیه‌های ما متفاوت است و در خصوص والدین نیز فرق می‌کند.

وی در ادامه افزود: چیزی که به طور عمده می‌توانم بگویم این است که دانش سایبری هموطنانمان پایین است. به خصوص دانش تخصصی فنی آن‌ها در خصوص بهره‌مندی.

پاشایی تصریح کرد: وقتی شما نمی‌توانید روی گوشی یک آنتی ویروس نصب کنید، وقتی نمی‌توانید یک سری احتیاجات گوشی تلفن همراه خود برطرف کنید و گوشی را در اختیار افراد دیگر قرار می‌دهید که این کار را برای شما انجام دهند، این یک تهدید برای شماست. یعنی دانش شما باید در حدی باشد که بتوانید نرم‌افزار نصب کنید، حذف کنید. یک سری کار‌ها را خودتان باید انجام دهید، از سپردن گوشی تلفن همراه حتی برای یک دقیقه هم به سایر افراد خودداری کنید. چه بسا پرونده‌هایی که زمینه‌ی هک و نفوذ دسترسی به اطلاعات شخصی داشتیم که توسط دوستان شما اتفاق افتاده بود.

وی افزود: عمدتا هموطنان رمز دو مرحله‌ای شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها را فعال نمی‌کنند و نمی‌دانند اصلا چیست. همین باعث میشود که گوشی تلفن یا شبکه اجتماعی یا حساب کاربری شان در شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌های شما در فضای مجازی با یک کاربری شناخته شده و هک می‌شود.

سرهنگ پاشایی با بیان این‌که پلسی فتا برنامه‌هایی برای آگاه سازی مردم دارد گفت: ما در رادیو و تلویزیون، در شبکه یک شبکه دو سه پنج برنامه‌های فیکس داریم. مرتب آن‌ها را پمپاژ خبری می‌کنیم که مورد استفاده هم وطنان قرار بگیرند.

معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتا در خصوص نوع دیگری از کلاه برداری‌ها گفت: نوع دوم کلاهبرداری که اتفاق می‌افتد و در کشور متاسفانه به دلیل یک سری خلاء‌ها معمول است، آنلاین شاپ و یا فروشگاه‌های برخط است.

وی افزود: یک فرق عمده بین فروشگاه‌های اینترنتی و سایت‌ها و پیچ‌ها و کانال‌های فروش وجود دارد. وقتی ما درمورد سایت‌های خرید و فروش آنلاین یا استارتاپ صحبت می‌کنیم، این‌ها کسانی هستند که سایت و درگاه بانکی دارند. از طریق درگاه‌های بانکی پول به حسابشان واریز می‌شود. حساب شخصی معمولا اعلام نمی‌کنند و ای‌نماد دارند.

پاشایی تشریح کرد: ای‌نماد می‌گوید که افراد در چه حوزه‌ای و در کجا می‌توانند فعالیت کنند. همچنین فرد دارنده‌ی هویت واقعی که دارنده این سایت و این فعالیت است مشخص است.
با این‌ها کاری نداریم هرچند که یک سری جرایم در درون سایت‌ها اتفاق می‌افتد، ولی قابل پیشگیری و قابل رسیدگی است.

او گفت: ما متاسفانه می‌بینیم که داخل شبکه‌های اجتماعی به خصوص اینستاگرام و در تلگرام کانال فروش وجود دارد که ریسک خیلی بالایی دارند. تا این لحظه که من در خدمت شما هستم مشاغل درون اینستاگرام ساماندهی نشده اند. اینستاگرام در تمام دنیا برای معرفی کالا است نه فروشگاه؛ شما می‌توانید از آن برای تبلیغ استفاده کنید، اما اینکه فروشگاه باشد خیر.

سرهنگ پاشایی اذعان داشت:فروشگاه حتما باید در بستر سایتی که اطلاعات صاحب آن مشخص است وجود داشته باشد. وقتی شما از پیچ‌های اینستاگرامی خرید میکنید شصت درصد می‌تواند موفقیت آمیز باشد و باید چهل درصد ریسک را بپذیرید.

وی در ادامه توضیح داد: اگر پول را واریز کنید سه حالت اتفاق می‌افتد؛ اول این که بیشتر این‌ها فروشنده نما هستند و اون جنس را ندارند، پول را از شما می‌گیرند، ولی جنسی به شما تحویل نمی‌دهند. در حالت دوم پول را از شما می‌گیرند و درحالی که جنس اصلی و اورجینال برای شما تبلیغ کرده اند، ولی جنس کپی و تقلبی برای شما ارسال می‌کنند. در حال سوم هم شما را به درگاه‌های جعلی هدایت می‌کنند.

معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتا در رابطه با کانال‌های تلگرامی اظهار کرد: طبق تجربه ما در تلگرام بیشتر فروش موارد غیر قانونی اعم از دارو، قرص و مخدر انجام می‌شود. از انواع روان‌گردان‌ها را می‌توانیم در اینجا نام ببریم و یا مثلا فروش سلاح و مهمات.

او در ادامه گفت: البته باید در نظر داشت که همه این‌ها تبلیغات است و هیچ‌کدام این اجناس را ندارند. ۹۵ درصد پی‌جویی‌ها در خصوص تبلیغات اجناس غیرمجاز یا فروش پایان‌نامه و تقلب در آزمون‌ها دروغ هستند. این‌ها فقط پول را از شما می‌گیرند و زمانی که شما میخواهید شکایت کنید به شما می‌گویند از چه چیزی می‌خواهی شکایت کنی؟ شما پول به من دادید که من یه وسیله غیرقانونی به شما بدهم و یا برای شما تقلب و دزدی کنم. این است که کانال‌های تلگرامی و تبلیغاتشان به مراتب خطرناک‌تر هستند و باید مراقب بود در دام این افراد قرار نگرفت.

پاشایی در خصوص درصد دستگیری افراد مجرم مرتبط با کانال‌ها و پیج‌ها گفت: من معمولا آمار اعلام نمی‌کنم. بخشی از جرایم مالی ما در خصوص خرید و فروش متاسفانه دراین دو مرجع بزرگ اینستاگرام و کانال تلگرام اتفاق می‌افتد. در سایت‌های داخلی هم توسط دیوار است که عمده‌ترین نوع اون دریافت بیعانه است. همیشه این را در نظر داشته باشیم که هر چیزی که میخواهیم بخریم، به هیچ عنوان بیعانه پرداخت نکنیم.

سرهنگ پاشایی تشریح کرد: در سایت دیوار مخاطرات میتواند هم تهدید کننده‌ی خریدار و هم فروشنده باشد. خریدار از این بابت که از شما بیعانه طلب کند و یا یک جنس تقلبی به شما تحویل دهد و یا از شما پول بگیرد و جنس دزدی به شما تحویل دهد؛ که شما مسئولیت آن را برعهده دارید. در رابطه با فروشنده هم این‌که کلاهبردار پولی را از جایی سرقت میکند و به حساب شما واریز می‌کند، بدون اینکه شما ایشان را ببینید یک کالایی را مثل طلا از شما خریداری می‌کند. کالا‌هایی که پر ارزش، ولی کم حجم هستند. یا مثل دستگاه پلی‌استیشن، ما خیلی موارد داشتیم که دزدی از طریق وسایل صوتی و تصویری انجام می‌شد. آن‌ها پول را از یک جا سرقت می‌کنند و از حساب فرد مورد سرقت قرار گرفته به حساب شما واریز می‌کنند برای اینکه پولشویی کنند و ردشان را گم کنند.

وی افزود: اگر فروشنده هستید حتما باید احراز هویت کنید. ما پرونده‌ای داریم که از یک حساب دزدی به حساب شخص دیگر پول آمده. در هنگام پی‌جویی جرایم به ناچار باید حساب فرد را مسدود کنیم تا وضعیت بروز جرم با نام وی و یا آن پولی که به اسم او آمده رسیدگی شود که زمان‌بر است.

وی در انتها تاکید کرد: بهترین حالت این است که کسانی که حاضر هستند برای شما پول واریز کنند و نمی‌توانند شما را ملاقات کنند احراز هویت کنید. از آن‌ها درخواست کد ملی کنید. حتما شماره حساب را با کارت ملی تطبیق بدهید بعد جنس را تحویل دهید که اگر خدایی ناکرده جرمی اتفاق افتاد شما احراز هویت را انجام داده باشید و بتوانید خودتان را تبرئه کنید.

اینستاگرام صدرنشین وقوع جرایم سایبریرئیس پلیس فتا کشور از اجرای بیش از ۲۷۰۰ مورد اقدام قضایی در طرح مبارزه با اراذل و اوباش و سلاح و مهمات خبر داد.
سردار وحید مجید رییس پلیس فتا کشور با بیان اینکه پلیس فتا طرح های عملیاتی را در سال ۱۴۰۱ در بیش از ۳۰۰ نقطه از جغرافیای کشور اجرا کرده است اظهار داشت: اصلی‌ترین طرح‌های عملیاتی پلیس فتا کشور شامل مبارزه با اراذل و اوباش، طرح مبارزه با جرائم سلاح و مهمات و مشروبات الکلی بوده است که در این راستا در مجموع نزدیک به ۲۰ هزار رصد انجام شد که در نهایت به اقدامات قضایی منجر شد.

رئیس پلیس فتا کشور با بیان اینکه اقدامات قضایی پلیس فتا در طرح مبارزه با اراذل و اوباش ۱۲۳۳ مورد، سلاح و مهمات ۱۵۵۶ مورد و ۱۵۲ مورد هم در حوزه مشروبات الکلی بوده است تصریح کرد: این اقدامات قضایی شامل احضار، توجیه، اخذ تعهد ، بازداشت و دستگیری بوده است. 

سردار مجید در پاسخ به  سوال دیگر خبرنگار فارس در این خصوص که بستر جرایم مجازی در کدامیک از شبکه اجتماعی بیشتر رخ داده است اعلام کرد: وقوع ۷۲ درصد از جرایم سایبری در اینستاگرام بوده و تلگرام  و واتس آپ و سایر شبکه های اجتماعی نیز در رده‌های بعدی وقوع جرایم بوده‌اند.

وی گفت: در سال گذشته بیش از دو میلیون تماس در سامانه تلفنی ۰۹۶۳۸۰ از سوی شهروندان ثبت شد که یا گزارش کلاهبرداری بوده یا اعلام موارد مجرمانه و مشکوک را اطلاع داده یا از کارشناسان مشاوره و راهنمایی گرفتند.

رئیس پلیس فتا کشور به حوزه کسب و کار مجازی پرداخت و گفت: غربالگری بیش از ۴۷۹ کسب و کار مجازی به صورت حضوری در راستای ارزیابی کیفیت و اجرای سند الزامات انتظامی_ سایبری پلیس فتا از جمله بخشی از عملکرد مأموران این پلیس در سال گذشته بود چرا که هم تمرکز زیادی بر روی کسب و کارهای اینترنتی وجود دارد و هم مردم به خرید اینترنتی علاقه‌مند هستند.

وی ادامه داد: تشکیل بیش از ۱۰۰ جلسه با نمایندگان حوزه کسب و کارها در حوزه های مختلف یکی دیگر از اقدامات پلیس فتا بوده است.

رئیس پلیس فتا کشور خاطرنشان کرد: از مجموعه وب سایت هایی که با دامنه ir دامنه کشور ما در حال فعالیت هستند ۴۴۶ سایت مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ البته این کار به صورت نوبتی بوده و ما تمام سایتها را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم و بعد از ارزیابی و بررسی آسیب پذیری سایتها، نقاط ضعف و چگونگی افزایش امنیت و اطلاع رسانی لازم را به متولیان آنها اعلام می کنیم.

سردار مجید گفت: در حوزه امورات اجتماعی نیز در ۱۳ برنامه رادیویی و تلویزیونی برنامه ثابت پیدا کردیم و با هموطنان در ارتباط هستیم؛ تولید بیش از ۱۷۰۰ دقیقه گزارش خبری و تصویری در قالب ۳۳۰ برنامه تلویزیونی، تولید و پخش ۲۷۰۰ دقیقه گزارش خبری صوتی در قالب ۷۳۹ رادیویی از جمله برنامه‌های پلیس فتا بوده است؛ همچنین در ۱۳۰ برنامه رادیویی و کارشناس محور حضور داشتیم.

نیک کِلِگ، رییس امور جهانی متا گفت: «اینستاگرام توسط ایرانیان برای روشنگری درباره اعتراضات و واکنش به آن، به طور گسترده، استفاده شده است.» 
به گزارش عصر ارتباط رییس امور جهانی متا درباره نقش اینستاگرام در اعتراضات مدعی شد: ده‌ها میلیون نفر در ایران، علی‌رغم تلاش‌های دولت برای مسدود کردن این سرویس به دلیل اعتراضات چند ماهه، هنوز از اینستاگرام استفاده می‌کنند. 
مردم ایران تصاویر اینستاگرامیِ اعتراضات را با رسانه‌های بین‌المللی به اشتراک گذاشتند، زیرا بسیاری از آنها نمی‌توانستند به طور مستقیم از ایران گزارش دهند. 
کلگ خاطرنشان کرد که اعتراضات ناشی از مرگ مهسا امینی، منجر به محدودیت آزادی بیان، آزادی تجمع و آزادی استفاده از اینترنت و برنامه‌هایی مانند اینستاگرام شده است. 
وی افزود: با وجود تلاش‌ها برای مسدود کردن اینستاگرام، شاهدیم ده‌ها میلیون نفر، هنوز راه‌هایی برای دسترسی به آن پیدا می‌کنند.
ناتانیل گلیچر، رییس سیاست امنیتی متا نیز معتقد است تاکتیک‌های دسترسی به سرویس‌های شبکه اجتماعی تصویرمحور، شامل استفاده از نرم‌افزار شبکه خصوصی مجازی (VPN) است که فعالیت‌های آنلاین را رمزگذاری و پنهان می‌کند. 
گلیچر افزود: مردم ایران همچنین از نسخه «سبک» اپلیکیشن اینستاگرام که سال گذشته در ایران منتشر شد، استفاده می‌کنند. این نسخه برای مکان‌هایی طراحی شده که پهنای باند اینترنت آن، ناچیز است.
گلیچر مدعی شد: «این یک واقعیت تاسف‌آور است که وقتی دولت‌ها می‌خواهند از دسترسی شهروندانش به مباحث عمومی جلوگیری کنند، ابزارهای زیادی در اختیار دارند که می‌توانند برای انجام آن، از این ابزارها استفاده کنند اما شاهدیم که تلاش‌های ایران، آن‌طور که دولت می‌خواهد، موثر نیست.»
طبق گزارش متا، از زمان درگذشت مهسا امینی، هشتگ‌های مربوط به اعتراضات ایران، بیش از 160 میلیون بار در اینستاگرام استفاده شده است و متا سیاست‌هایی را برای حذف پست‌هایی که فعالان و روزنامه‌نگاران را «اخراج» می‌کنند، اعمال کرده است.
ایران در واکنش به اقدامات مشابه کشورهای غربی، در هفته‌های اخیر، 36 فرد و نهاد اتحادیه اروپا و بریتانیا را در پاسخ به اقدامات‌شان در زمینه اعتراضات این کشور تحریم کرد.
 

معاون مرکز ملی فضای مجازی با تشریح اقدامات این مرکز درباره ساماندهی پیام‌رسانها گفت: ما خواهان تعامل با پلتفرم‌های خارجی هستیم اما حرفمان این است که با ما رفتار دوگانه نداشته باشند.

به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس احکام شورای عالی فضای مجازی، معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی، متولی «ترویج هنجارها، ارزش‌ها و سبک زندگی اسلامی ایرانی»، «گسترش و تعمیق اسلام ناب محمدی و گفتمان انقلاب اسلامی» و «ممانعت از رخنه‌ها و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی» از مرحله تولید محتوا تا توزیع و مصرف آن است.

این مأموریت در معاونت محتوا حول ۴ محور سیاست‌گذاری، راهبری، ساماندهی امور فرهنگی و اجتماعی فضای مجازی کشور پیگیری می‌شود و چارچوب مورد استفاده در این راستا به صورت رصد و آینده‌پژوهی محتوا و خدمات، مدیریت تولید محتوا و ساماندهی توزیع محتوا است.

از آنجا که در اهداف تعیین شده برای تشکیل مرکز ملی فضای مجازی از سوی مقام معظم رهبری نقش قرارگاه بودن این مرکز در حوزه سایبری مورد تاکید بوده است و طی ماه‌های اخیر در این حوزه شاهد فراز و فرودهای بسیاری در کشور بودیم، برای مرور و بررسی بیشتر رخدادهای مهم این دوران و اعمال حکمرانی کشور در این برهه به سراغ قاسم خالدی، معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوای مرکز ملی فضای مجازی رفتیم.

در گفتگویی که با وی داشتیم سیر اقدامات مرکز ملی فضای مجازی برای ساماندهی پیام‌رسانهای داخلی و خارجی، نحوه مواجهه با اقدامات و سیاست‌های دوگانه پلتفرم‌های خارجی، آخرین وضعیت فعالیت واقعی در پیام‌رسانهای داخلی و اقدامات مخالفان و معاندان جمهوری اسلامی در فضای مجازی به ویژه در روزها و ماه‌های اخیر تشریح شده است.

متن این گفتگو به شرح زیر است:

 

• باتوجه به رشد و قدرت روزافزون فضای مجازی در دنیای امروز و نقش مهمی که پلتفرمها در این حوزه ایفا می‌کنند، اقدامات مرکز ملی فضای مجازی طی سال‌های گذشته برای رشد پیام‌رسانهای بومی و نحوه تعامل با پیام‌رسانهای خارجی را چگونه ارزیابی می‌کنید. سند ساماندهی پیام‌رسانهای اجتماعی که توسط این مرکز تهیه شده بود چرا به سرانجام نرسید؟

سند ساماندهی پیام‌رسانهای اجتماعی در سال ۹۶ به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید. در این سند دو محور اصلی مد نظر بود. ۱) حمایت از پیام‌رسانهای اجتماعی داخلی و ۲) مدیریت پیام‌رسانهای اجتماعی خارجی. در بخش اول تاکید شده که پیام‌رسان داخلی باید به ظرفیت ۵۰ میلیونی برسد و در بخش دو هم سکوهای خارجی باید ملزم به رعایت قوانین کشور باشند و دفاتر خود را در کشور راه اندازی کنند.

به دلایل مختلف سند به کندی پیش رفت. انگیزه‌های کافی برای این کار وجود نداشت. تحلیل‌ها و نگاه‌های مختلفی در این زمینه وجود داشت که همین عوامل باعث کندی پیشرفت سند بود. در اواخر دولت گذشته توانستیم بندهایی از سند را عملیاتی کنیم تا زیرساخت‌هایی در اختیار سکوهای داخلی قرار گیرد.

با شروع دولت جدید در همان ابتدا مشخص شد انگیزه‌ها برای اجرای این سند زیاد است. همگرایی خوبی شکل گرفت. برای همین ما طرحی آماده کردیم که این طرح دو محور اصلی سند مصوب شورا را پوشش می‌دهد. یعنی ضمن اینکه باید حمایت جدی از سکوهای داخلی داشته باشیم باید کار مدیریت سکوهای خارجی را نیز به درستی انجام دهیم. به تعبیری ما با این کار می‌خواهیم تا حدودی حاکمیت سایبری خود را اعمال کنیم. تلاشمان این بود که طوری طراحی کنیم که قابلیت عملیاتی شدن را داشته باشد. طرح در رفت و برگشت زیاد با کارشناسان مختلف به تصویب نهایی در کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی رسید و فاز صفر آن کلید خورد. اما با اغتشاشات اخیر مواجه شدیم و مسدود سازی اینستاگرام و واتساپ به ما ابلاغ شد. بنابراین قرار بر این شد که مسیر خودمان را در حمایت از سکوهای داخلی برای افزایش توان سرویس دهی آنان سرعت ببخشیم.

 

• پیام‌رسانهای بومی چند سال قبل نیز حمایت مالی شده و وام چند میلیاردی نیز گرفته بودند اما در ادامه کیفیت ارائه سرویس شأن با انتقادات زیادی مواجه شد.

فقط ۳ پیام‌رسان وام ۵ میلیاردی دریافت کردند که باید اقساط آن را پرداخت می‌کردند اما به دلیل برخی مسائل توانی که بتوانند به تعهد خود عمل کنند نداشتند. آنها باید هم از نظر مالی و هم از نظر فنی و زیر ساختی حمایت می‌شدند. دولت هم باید حمایت می‌کرد تا کاربری که در پیام‌رسان خارجی زیست می کرده و کسب و کار روی آن شکل داده بتواند حداقل سرویس‌هایی که از سکوی خارجی می گرفته را از سکوی داخلی دریافت کند.

 

• دلیل این تجربه ناموفق چیست؟

دلایل زیادی داشت مثلاً این ابهام در بین برخی مسئولان بود که آیا اساساً این کار درست است یا نه و آیا نتیجه می‌دهد؟ صرف اینکه از سکوی داخلی حمایت کنیم آیا آنها تبدیل به پیام‌رسان واقعی می‌شوند؟ البته انگیزه‌های کافی هم نبود برای این اتفاق. نگاه‌ها و اختلافات بر سر این موضوع جلوی سرعت را گرفته بود.

اما در دوره جدید و پس از وقوع اغتشاشات، این بحران از یک بعد ما را به تحرک و کار جدی وادار کرد و از این جنبه مثبت بود. از طرفی چون آمادگی نداشتیم نگران بودیم که اگر یکباره با آمار بالای مهاجرت به سکوهای داخلی مواجه شویم آیا آنها توان ارائه خدمت دارند؟ این در حالی است که ما سبقه ذهنی درباره فیلتر تلگرام را هم داشتیم که بعد از فیلترینگ، برخی سکوهای داخلی توان پاسخگویی نداشتند.

اما در تجربه اخیر نه تنها با ناکامی مواجه نشدیم بلکه با همت مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارتباطات و سایر دستگاه‌ها اکنون از مرحله و فاز کوچ به سکوهای داخلی عبور کردیم و در مرحله تثبیت هستیم.

 

• این یعنی شما معتقد هستید امروز سکوهای داخلی توان رقابت با خارجی‌ها را دارند؟

امروز دیگر نگران اینکه این سکوها می‌توانند خدمات اولیه یک پیام‌رسان یا شبکه اجتماعی را ارائه دهند یا نه نیستیم. دغدغه امروز این است که آیا آنها می‌توانند توان خود را ارتقا دهند و کیفیت خدمات را افزایش دهند و پا به پای رقبای خارجی، سرویس‌های جدید ارائه دهند یا نه. امروز برخی پیام‌رسانها توانسته اند میلیون‌ها کاربر و پیام و حجم تبادل اطلاعاتی چند برابر قبل را مدیریت کنند. همچنین قرار بود پیام‌رسانها از سرورهای قبلی کوچ کنند به سمت زیرساخت ابری تا قدرت و سرعت بیشتری داشته باشند و اکنون این اتفاق افتاده است.

 

• پیام‌رسانهای بومی باید بتوانند امتیازات و سرویس‌های ویژه‌تری متناسب با آنچه که در سرزمین ما رخ می‌دهد و نیاز مردم است داشته باشند. سرویسی که پلتفرم‌های خارجی با توجه به اینکه نماینده‌ای در کشور ندارد نمی‌تواند ارائه دهند.

این نکته‌ای بود که از روز اول ما در نظر داشتیم و تاکید داریم که سکوهای داخلی باید مزیت رقابتی داشته باشند. مباحثی که در دولت الکترونیک مطرح است را می‌توان روی این سکوها ارائه کرد. ما در حال حاضر خدمات بانکی به سکوی خارجی نمی‌دهیم اما می‌توان آن را روی سکوی داخلی ارائه کرد. در طرحی که تهیه شده است نیز بیش از ۱۰۰ خدمت را برای ارائه روی سکوی داخلی احصاء کردیم اما اینکه اولویت با کدام باشد و کدام یک انگیزه کاربر را برای استفاده بیشتر می‌کند محل چالش است.

در ادامه آئین نامه حمایت از سکوها و کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال در کارگروه اقتصاد دیجیتال مصوب و توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد. در این آئین نامه ما به سکوها اعلام کردیم تعداد دنبال کننده‌های شما را به عنوان دارایی نامحسوس به رسمیت می‌شناسیم حالا امکان دریافت وام بر روی این دارایی وجود دارد. همچنین مصوب شد اگر کاربری کسب و کار خود را از سکوی خارجی به سکوی داخلی انتقال دهد و سکو آن را احراز هویت و ثبت کند همین مجوز کسب و کار تلقی می‌شود. همچنین سایر حمایت‌ها از جمله حمایت‌های مالیاتی، فنی، قضائی و.... که برای سکوهای داخلی در نظر گرفته شده است.

در کل تمام تلاشمان را کردیم که به کاربر این اطمینان را بدهیم که به نفع شما است تا از سکوی داخلی استفاده کنید. حفظ حریم خصوصی کاربران، حفاظت از دادهای آنها از جمله مواردی بوده که بر آن تاکید داشته ایم

اگر اغتشاشات نبود تمام تلاش ما در طرح این بود که کاربر برای فعالیت در سکوها حق انتخاب داشته باشد. در حالی که براساس گزارش غربی‌ها ما با بزرگترین عملیات تأثیر برعلیه جمهوری اسلامی مواجه شدیم. در بررسی‌هایی که کردیم این عملیات تأثیر فراتر از استفاده از بات و اکانت جعلی بود. اینقدر حجم و سرعت تولید و انتشار محتوا زیاد بود که این نمی‌توانست تنها کار ربات باشد. تحلیل کارشناسان داده کاوی این بود که فقط خود صاحب سکو است که می‌تواند تمام ظرفیت سکو را پای کار بیاورد و این عملیات را مدیریت کند.

از سوی دیگر حجم فعالیت‌های گرو های موسیقی پاپ کره‌ای و ژاپنی به صورت سازمان یافته نیز در تولید محتوا علیه جمهوری اسلامی افزایش یافت.

 

• چه آمارهایی در زمینه فعالیت‌هایی که علیه جمهوری اسلامی در فضای مجازی رقم می‌خورد دارید؟

در تازه‌ترین گزارش‌هایی که از آزمایشگاه‌های مورد بهره برداری ما استخراج شده مطالب مربوط به بد حالی دانش آموزان و فراخوان‌های چهارشنبه سوری در سکوهای تلگرام، واتس اپ، اینستاگرام و توئیتر مقایسه و بررسی شده است و براساس آن میزان انتشار محتوا توسط ربات‌ها در مطالب چهارشنبه سوری ۱۱ درصد بیش از مطالب مربوط به بد حالی دانش آموزان است.

بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد ۶۵ درصد مطالب در موضوع چهارشنبه سوری با الگوی مشابه ربات منتشر شده است

طی هفته گذشته ۷۶ درصد مطالب چهارشنبه سوری که منتشر می‌شود توسط کاربران غیر روزمره نویس نوشته می‌شود. کاملاً سیاسی و توسط معارضین جمهوری اسلامی منتشر می‌شود. اینها حتی کاربران عادی نیستند که تحت تأثیر فضا وارد این جریانات شده باشند.

 

• سهم کدام پلتفرم در انتشار محتوای مربوط به مسمومیت و چهارشنبه سوری بیشتر است؟

توئیتر بستر نخست فعالیت کاربران در نشر مطالب چهارشنبه سوری است که سهم آن طی هفته اخیر با ۱۰ درصد افزایش به ۹۲ درصد رسیده است

 

• نقش مسدود سازی سکوهایی نظیر اینستاگرام و واتساپ در کاهش این اثرگذاری و انتشار محتوا علیه کشور چه بوده است؟ عده‌ای بر این باور هستند که میزان فعالیت کاربران ایرانی در سکوهای فیلتر شده همچنان ادامه دارد و فیلتر کردن آنها اقدام اثربخشی نبوده است.

این درست نیست. ما با سکوهایی مواجه هستیم که بیش از ۶۰ درصد از فعالیت‌هایشان رباتیک است. در کنار این سکوهای داخلی داریم که از بات یا ربات به صورت عمومی استفاده نمی‌کنند و اکانت‌ها و آمارهایشان واقعی است.

گزارش استانفورد نقش سنتکام را در زمینه فعالیت علیه جمهوری اسلامی در یک برنامه ۵ ساله به روشنی اعلام می‌کند. از ایجاد اکانت‌های موافق و مخالف نظام برای تفرقه افکنی گرفته تا تولید حجم عظیم شایعه و اخبار جعلی.

این حجم استفاده از بات و ربات نشان دهنده توفیق پیام رسان ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی است. این یعنی سکوهای خارجی تلاش می‌کنند به این وسیله خود را به سطح قبل از مسدودسازی برسانند.

 

• در حقیقت منظورتان این است که پس از فیلترینگ فعالیت واقعی در سکوهای خارجی کاهش یافته و آنها مجبور به استفاده بیشتر از بات و ربات هستند؟

بله. باید بپذیریم که ما با یک جنگ مواجهیم. جنگی که یک طرف اعمال حاکمیت پلتفرمی می کرده و ما الان این موضوع را به چالش کشیده ایم.

 

• بله درست است. اما اعمال فیلترینگ چقدر شانس برنده شدن ما را در این جنگ زیاد می‌کند؟

نه فقط با اعمال فیلترینگ. این قطعاً یک جنگ ترکیبی است. در این مدل، از جمع آوری داده دارید تا فرماندهی و حمله و مدیریت افکار عمومی. الان ما شاهد همه اینها هستیم. الزاماً تنها با فیلترینگ نمی‌توان موفق بود. این فقط یکی از ابزارها است. ما قبل از این اتفاقات در طرحی که برای جذب کاربر به پیام‌رسانهای داخلی تهیه کرده بودیم کمترین و آخرین سهم را به فیلترینگ داده بودیم ولی وقتی کشور با این حجم از عملیات مواجه شد، کشور وارد یک جنگ تمام عیار در عرصه مدیریت افکار عمومی، جنگ شناختی و عملیات تأثیر شد. اینجا نمی‌توان دست روی دست گذاشت و تماشاچی بود.

توامندی سکوهای داخلی در ارائه خدمات خوب هم از عوامل دیگری است که می‌تواند شانس برنده شدن را در این جنگ به ما بدهد.

از سوی دیگر بررسی ترافیک شبکه نیز نشان می‌دهد که ما در این بخش نیز با کاهش استفاده از سکوهای خارجی مواجه بودیم. اگر فیلترشکن‌ها موفق بودند نباید با این حجم از کاهش ترافیک روبرو می‌شدیم. این اعمال حکمرانی‌ها نتیجه داده و به واسطه آن دشمن صحنه جنگش را تغییر داده است. بخشی از اختلالاتی که در شبکه یا سکوهای داخلی شاهد هستیم نیز به دلیل حملات وسیع سایبری است که صورت می‌گیرد. به جرأت می‌توانم بگویم طی چند ماه گذشته با شدیدترین جنگ سایبری علیه جمهوری اسلامی مواجه بودیم. سکوهای داخلی اگر توفیق نداشتند و آمارهایشان واقعی نبود پس چرا با این حجم از حمله مواجه می‌شوند.

 

• بیشترین کاهش حجم ترافیک مربوط به کدام پلتفرم بوده است؟

قطعاً اینستاگرام، به دلیل اینکه اینستاگرام یک شبکه اجتماعی است که تا قبل از مسدود سازی سهم عمده‌ای از ترافیک خارجی ما را به خود اختصاص داده بود.

• یکی از انتقاداتی که مطرح شد متضرر شدن کسب و کارها روی این پلتفرم بود؟ آمارهای مختلفی هم اعلام شد. شما چه تحلیلی در این زمینه دارید؟ آیا این آمارها مورد تأیید شما نیز هست؟

حتماً عده زیادی متضرر شدند. برای ما در مرکز ملی فضای مجازی کم این ضرر هم زیاد است ما و دولت خود را موظف کردیم که شرایط را برای فعالیت آنهایی که متضرر شدند در سکوهای داخلی فراهم کنیم. در خصوص آمار واقعیت این است که تقریباً می‌توانم بگویم که اکثر گزارش‌هایی که در این زمینه ارائه شد واقعی نبود. این حجم عملیات روانی که در بحث کسب و کارها شکل گرفت واقعیت نداشت.

شاید بتوان گفت از سهم حدود ۴.۵ تا ۶.۵ درصدی (در این موضوع اختلاف نظر ناشی از تعریف اقتصاد دیجیتال وجود دارد) اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد کشور پنجاه درصد متعلق به اقتصاد شبکه است که یک سوم اقتصاد شبکه، اقتصاد اینستاگرام بود.

همه اینها در حالی است که بعد از مسدودسازی مراجعه به سکوهای داخلی کسب و کار با رشد مواجه بوده است. الان تقریباً همه پیام‌رسانها نیز قابلیت کسب و کار را ایجاد کرده اند.

در برآورد اولیه تقریباً بیش از ۲۵ درصد کسب و کارهای ما که از اینستاگرام به سکوهای داخلی مهاجرت کرده اند فعال و صاحب درآمد شده اند. در این مقطع زمانی و در عرض چند ماه این عدد رشد خوبی است. در حالی که پیام‌رسانهای ما تازه دارند آپشن‌های مخصوص کار فروشگاهی را ارتقا می‌دهند.

 

• در حال حاضر آمار تعداد کاربران و فعالیت واقعی روی پیام‌رسانهای داخلی چقدر است؟

براساس آخرین آمار دریافتی مورد تأیید ایتا بیش از ۱۳ میلیون، سروش پلاس ۵ و نیم میلیون، بله ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار، روبیکا بیش از ۲۰ میلیون کاربر فعال روزانه دارد. این آمارها نشان می‌دهد سکوهای داخلی به مرحله‌ای رسیده اند که به آن مرحله تثبیت می‌گوئیم.

این قابل نفی نیست که باید این مهاجرت بر اساس انتخاب کاربر شکل بگیرد تا پایداری بیشتری داشته باشد. تجربه ثابت کرده ما هر بار سرویسی راه اندازی کردیم که به کاربر ایرانی خدمت خوبی را ارائه کرده موفق شده ایم و کاربر ایرانی آن را انتخاب کرده. بین سکوی خارجی و ایرانی با کیفیت نزدیک حتماً کاربر ایرانی سکوی ایرانی را انتخاب می‌کند.

 

• اما همچنان پیام‌رسانهای داخلی با مشکلاتی مواجه اند. آیا ارزیابی از میزان کیفیت ارائه خدمات پیام‌رسانهای داخلی دارید؟

بله مشکلاتی در حوزه‌های مختلف گریبان گیر سکوهای داخلی هست. ما تلاش کردیم در حوزه‌های زیرساختی و فنی به آنها کمک کنیم اما آنها در تمامی حوزه‌ها نیازمند حمایت هستند تا به بلوغ برسند. یادمان نرود که سکوهای خارجی نیز تکاملشان تدریجی بوده، تلگرام در ابتدای فعالیتش چقدر با اختلال مواجه بود. همین فرصت و زمان را باید به سکوهای داخلی نیز بدهیم.

با همه اینها ما امروز دیگر به سکوهای داخلی اطمینان داریم و از مرحله نگرانی عبور کرده ایم و می‌توانیم به آنها اتکا کنیم. اعتقاد دارم که در موضوع بومی سازی رسانه‌های اجتماعی هنوز وارد جنگ اصلی با دشمن نشده ایم. آنها همه توانشان را پای کار نیاورده اند. هنوز قادرند هر گاه اراده کنند سکوهای ما را هدف قرار دهند و ما خود را برای این روز آماده می‌کنیم.

در حین اغتشاشات سرویس‌هایی مثل دیجی کالا، دیوار و کافه بازار و … حتی در افکار عمومی مورد هجمه قرار گرفتند برای اینکه نقطه اتکای ما در شبکه ملی اطلاعات در لایه خدمات و محتوا سکوهای داخلی ما هستند اما با آن حجم از حمله، شبکه ملی اطلاعات در ارائه سرویس به کاربر قطع نشد. کاربر خدمات بانکی، حمل و نقل و… را دریافت کرد و آموزش مجازی قابل اتکایی داشتیم.

 

• در مواجهه با پلتفرم‌های خارجی چه برنامه‌ای در دستور کارتان است؟ شنیدیم که بحث طرح شکایت بین الملل از آنها مطرح است.

تعامل با دنیا الزاماتی دارد و مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره داشته اند که شرط آن قوی بودن است. چرا باید گوگل شرایط چین را بپذیرد برای اینکه قدرتشان را با سکوهای داخلی شأن اثبات کرده اند. بایدو دارد، گوگل این را می‌داند و حتی برای سهم محدود خود از بازار چین تلاش می‌کند. سکوهای خارجی زمانی جواب نامه ما را خواهند داد که مطمئن باشند ما سکویی داریم که اگر اینستاگرام خودش هم به ما سرویس ندهد، سکوی داخلی نیاز ما را برطرف می‌کند.

ما قطعاً خواهان تعامل هستیم ولی حرفمان مشخص است. با ما رفتار دوگانه نداشته باشند در وهله اول قوانین خودشان را در قبال ما رعایت کنند. قوانین جمهوری اسلامی را به رسمیت بشناسند. در این موارد هر زمان حاضر به مذاکره باشند ما مذاکره خواهیم کرد.

این در حالی است که سکوها طبق قوانین خود هم با ما رفتار نکردند چه در حوزه جرایم عمومی چه در جرایم سایبری، تروریسم و… قوانین خود را هم در کشور ما رعایت نکردند؟

و اما در رابطه با طرح شکایت بین المللی. مستندات اش جمع آوری و طرح شکایت آماده شده است تا بتوانیم در این زمینه حقانیت خودمان را در اینکه سکوهای خارجی با ما رفتار دوگانه دارند در حوزه بین الملل به اثبات برسانیم. ما شکایت خود را از سکوهای خارجی مسدود شده حتماً پیگیری خواهیم کرد.

اما همه اینها نافی اینکه می‌خواهیم تعامل داشته باشیم نیست.

به گزارش پایگاه اینترنتی روزنامه یو اس ای تودی بررسی ها نشان می دهد مردم آمریکا از اینستاگرام بیش از هر پیام رسان اجتماعی دیگر در فضای اینترنت رویگردان شده اند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما ؛ بررسی ها نشان می دهد مردم آمریکا از اینستاگرام بیش از هر پیام رسان اجتماعی دیگر در فضای اینترنت رویگردان شده اند.
به گزارش پایگاه اینترنتی روزنامه یو اس ای تودی، اقبال به شبکه های اجتماعی در سالهای اخیر در کشورهای مختلف سیر فزاینده داشته است. در عین حال، کاربران اینترنت به مرور از برخی شبکه های اجتماعی فاصله می گیرند. یک موسسه تحقیقاتی در آمریکا ،‌بررسی هایی درباره سی برنامه کاربردی پرطرفدار در آمریکا انجام داد تا ببیند کاربران بیش از همه ،‌کدامیک از این برنامه ها را از گوشی ها یا دیگر وسایل الکترونیک خود حذف می کنند. این بررسی ها نشان می دهد که اینستاگرام در این زمینه در رتبه نخست قرار دارد و آمریکایی ها بیش از هر برنامه کاربردی دیگری در حوزه شبکه های اجتماعی به حذف اینستاگرام از گوشی های خود گرایش دارند. برنامه کاربردی فیس بوک با فاصله فاحش و اختلاف ششصد درصدی در رتبه دوم پس از اینستاگرام قرار داشت. سومین برنامه ای که آمریکایی ها بیش از همه به حذف آن گرایش دارند، برنامه اسنپ چت و توئیتر است. البته احتمال حذف توئیتر از گوشی های آمریکایی ها درمقایسه با احتمال حذف اینستاگرام، 1 به 9 است.
البته باید توجه داشت که فیس بوک، اینستاگرام و تیک تاک، همچنان پرکاربردترین برنامه های کاربردی هستند که آمریکایی ها در فضای شبکه های اجتماعی از آنها استفاده می کنند.
در سال 2022، برنامه تیک تاک از نظر دفعات دانلود در سطح جهان در رتبه نخست قرار داشت.

نکته حائز اهمیت در پیمایش اخیر مؤسسه بینا این است که اینستاگرام در کنار مرجع سنتی و مهم تلویزیون، مرجعیتِ شایان‌توجهی برای پیگیری اخبار، پیدا کرده و مرجعیت اصلی خبر اینستاگرام است.

به گزارش خبرنگار مهر، دریافت اطلاعات درست از وضعیت‌های مختلفِ جامعه توسط شهروندان، علاوه بر اینکه نیازمند سواد رسانه‌ای‌ست، نیازمند نشر دقیق و محتاطانه از جانب منابع نیز هست و این امر یک رابطه دوسویه بین شهروندان و حاکمیتِ فرهنگی‌اجتماعی جامعه است.

پیگیری اخبارِ یک جامعه از مواردی است که شهروندان، زمانِ قابل‌توجهی را به آن اختصاص می‌دهند و معتبر بودن و درستیِ اخبار برایشان اهمیت ویژه‌ای دارد؛ اما با وجودِ این‌ها بسیاری مواقع ممکن است آگاهیِ خود را از منابعِ غلطی دریافت کنند که خودشان هم به نادرستیِ آن واقف نباشند؛ بنابراین دریافت اطلاعات درست از وضعیت‌های مختلفِ جامعه توسط شهروندان، علاوه بر اینکه نیازمند سواد رسانه‌ای‌ست، نیازمند نشر دقیق و محتاطانه از جانبِ منابع نیز هست و این امر یک رابطه دوسویه بین شهروندان و حاکمیتِ فرهنگی‌اجتماعی جامعه است. تلویزیون، اینستاگرام، واتس‌اَپ، تلگرام و سایت‌های خبری، ۵ مرجعِ اصلیِ خبری در جامعه هستند.

پیمایشِ اخیر مؤسسه بینا، در «حوزه خبر و خبررسانی» میزان پیگیری اخبار در جامعه و اهمیت خبر برای افراد را نشان می‌دهد که بر اساس این پیمایش • ۱۱ درصد افراد جامعه در طول روز، اصلاً اخبار را پیگیری نمی‌کنند.

۲۴ درصدِ افرادِ جامعه، اخبار تلویزیون را «بسیار زیاد» پیگیری می‌کنند و ۴۳ درصد «تاحدی».

۱۰ درصد افراد اخبار ماهواره را «بسیار زیاد» و ۱۴ درصد «تاحدی» پیگیری می‌کنند.

اخبار اینستاگرام را ۲۷ درصد افراد «بسیار زیاد» و۲۳ درصد «تاحدی» دنبال می‌کنند.

آقایان ۵/۱ برابر خانم‌ها پیگیر اخبار هستند.

افراد زیر ۲۵ سال کمتر از سایر افراد اخبار را دنبال می‌کنند.

پیمایش‌ها نشان می‌دهد، اولویت‌بندیِ مراجعِ خبری برای افراد بالای ۴۰ سال و زیر ۴۰ سال متفاوت است. مراجع افراد بالای ۴۰ سال به ترتیب فراوانی شامل تلویزیون، اینستاگرام، واتس‌اَپ، رادیو داخلی و سایت‌های خبری و در افراد زیر ۴۰ سال، ترتیبِ دنبال‌کردنِ منابعِ خبری، اینستاگرام، واتس‌اَپ، تلگرام، تلویزیون و سایت‌های خبری است.

حال آنکه حدود دو سوم افرادی که به اینترنت دسترسی دارند، اعلام کرده‌اند، با اخبار جعلی یا گمراه‌کننده روبه‌رو می‌شوند.

نکته حائز اهمیت در داده‌ها این است که اینستاگرام در کنار مرجع سنتی و مهمِ تلویزیون، مرجعیتِ شایان‌توجهی برای پیگیریِ اخبار، پیدا کرده است و همچنین در جامعه جوان کشور، مرجعیتِ اصلی خبر اینستاگرام است نه تلویزیون.

علی بهادری‌جهرمی سخنگوی دولت در نشست با خبرنگاران در پاسخ به سؤالی درباره برنامه دولت برای اینترنت و برخی سکوهای اینترنتی گفت: درخواست می‌کنم که بحث اینترنت از برخی سکوها جدا دیده شود. درباره وضعیت و سرعت اینترنت برخی مراجع جهانی و کشوری وجود دارد. آمارها نشان‌دهنده رشد سرعت اینترنت ایران است که رسانه‌ها می‌توانند این موضوع را در یک‌ سال و نیم گذشته پیگیری کنند.

به گزارش تسنیم سخنگوی دولت اظهار داشت: درباره برخی سکوها نیز مطابق گذشته از مجموعه‌های داخلی حمایت خواهیم کرد. از هرگونه فعالیت مولد، مؤثر و قانونمند خارجی که منافعی برای مردم داشته باشد در قالب چارچوب‌ها و قواعد جهانی استقبال می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد: ما طرفدار استانداردهای دوگانه نیستیم. شرکت‌های خارجی خواهان فعالیت در ایران باید دفتر حقوقی داشته باشند، در این صورت استقبال خواهیم کرد.

وی گفت: این امر در حیطه اختیارات شورای عالی فضای مجازی است، اما در حکم رییس جمهوری به دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی بر بازنگری در سیاست‌های مسدودسازی با تکیه بر ارزش‌های دینی و اقتضائات این فضا توجه و تاکید شده است.

نجمه بسنه - داده‌کاوی ایرنا از بررسی صفحه‌های پرفالوئر نشان داد نیمی از شاخ‌های طنز اینستاگرامی بعد از محدودیت‌های مربوط به فلیترینگ در اینستاگرام فعالیت طنز خود را تعطیل و افرادی که فعالیت خود را ادامه دادند محتوای انتقادی و اعتراضی کمی منتشر کردند.

یکی از پرکاربرترین شبکه اجتماعی در ایران اینستاگرام است که در همه سطوح علمی، فرهنگی، اجتماعی و سرگرمی محتوا دارد. بررسی روند محتوای متنی و ویدئویی در طیف‌های مختلف و تحلیل موضوع‌های صفحه‌های اینستاگرامی نشان می‌دهد اینستاگرام فارسی در سال‌های اخیر علاوه بر جنبه سرگرمی، محلی برای گفت‌وگوها، کنش‌های سیاسی و اجتماعی کاربران بدل شده است.

بنابراین واکاوی محتوای اینستاگرام به علت حضور جمعیت بالا در آن برای شناخت بیشتر ابعاد مختلف رویدادهای سیاسی و اجتماعی اهمیت دارد.

در پی اتفاق‌های فوت «مهسا امینی» و حوادث پیرامون آن، فعالیت کاربران اینستاگرام با تغییراتی همراه بود. فیلترشدن اینستاگرام و انتقاد کاربران از عادی‌سازی بلاگرها بعد از فوت مهسا امینی سبب شد در زمینه‌های مختلف کاربران محدودیت‌هایی اعمال کنند. اکانت‌های واینر (vyner) نیز به صورت ویژه تولید محتوا را تعطیل یا در قالب اکانت معترض، فعالیت می‌کردند.

واینر اینستاگرام در حقیقت به افرادی گفته می‌شود که بیشتر از طریق ویدئوی طنز، سعی در سرگرم‌کردن فالوئرهای (دنبال‌کنندگان) خود دارند. این افراد به دلیل خلاقیت و تولید محتوا دنبال‌کنندگان زیادی دارند.

گروه داده‌کاوی ایرنا با هدف تحلیل و بررسی صفحه‌های طنز اینستاگرام فارسی، ۱۰ صفحه پرمخاطب با سابقه فعالیت و نرخ تعامل بالای افرادی که محتوای ویدئویی طنز منتشر می‌کنند با حداقل ۲ میلیون و حداکثر ۱۹ میلیون فالوئر را در دو بازه‌ پیش از فیلتر اینستاگرام یعنی شهریورماه ۱۴۰۱ و بعد از فیلتر و فعالیت دوباره اکانت واینرها یعنی بهمن‌ماه ۱۴۰۱ را مورد تحلیل قرار داده است.

در این واکاوی شاخص مهمی همچون تعداد فالوئر، فعالیت یا عدم فعالیت واینرها بعد از فیلتر اینستاگرام، مقایسه تعداد بازدید و تعداد لایک پیش و بعد از فیلتر اینستاگرام بررسی شد. نکته مهم در این واکاوی این است که واینرهای پرفالوئر مورد بررسی تا بهمن‌ماه ۱۴۰۱ فعالیتی نداشته و یا در این مدت طولانی ۴ ماهه، ۲ یا ۳ پست انتقادی منتشر کرده‌ و فعالیت طنز یا سرگرمی نداشته‌اند.

بازه مورد بررسی ۲۵ مرداد تا ۲۵ شهریورماه ۱۴۰۱ (یک ماه پیش از فیلتر اینستاگرام) و بازه زمانی یکم تا ۳۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ (در زمان فیلتر اینستاگرام) با شروع فعالیت دوباره واینرهای اینستاگرامی است. دلیل انتخاب بازه‌ بهمن‌ماه برای داده‌کاوی، آغاز فعالیت طنز واینرها بعد از توقف چهار ماهه است.

آمار کلی صفحه‌های پر فالوئر واینرهای اینستاگرام

تعداد دنبال‌کنندگان واینرهای اینستاگرامی

تعداد دنبال‌کننده(فالوئر)، شاخص مهمی برای تشخیص اکانت‌های تاثیرگذار محسوب می‌شود به طوری که صفحه‌های پر فالوئر به نوعی در جلب اعتماد مخاطبان توانایی بالایی دارند. در میان صفحه‌های واینرهای اینستاگرام «حسن ریوندی» با ۱۹ میلیون و ۴۰۰ هزار فالوئر بیشترین مخاطب را دارد. وی در صفحه‌اش علاوه بر ویدئوهای طنز برنامه‌های گذشته‌، تبلیغات تجاری نیز دارد. ریوندی تیک آبی دارد.
تیک آبی یا همان Verified نشان از رسمی بودن و هویت داشتن یک اکانت شبکه اجتماعی است، و با تیک آبی می‌توان اکانت رسمی را از اکانت فیک(جعلی) تشخیص داد.

«سرنا امینی» نیز اکانت دوم پر فالوئر است که ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار فالوئر دارد. این اکانت نیز تیک آبی دارد. ویدئوهای کوتاه ضبط شده از او محتوای این صفحه را تشکیل می‌دهند.

اکانت «میلاد قاسمی‌خواه» با ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار فالوئر در رده سوم قرار دارد. کاراکتر محتوای طنز او همراه با روسری یا چادر است.

«عرفان علیرضایی» با ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار فالوئر در جایگاه چهارم واینرهای پرمخاطب قرار دارد. علیرضایی ویدئوهای طنز تولید و دابسمش منتشر می‌کند. (اصطلاح دابسمش به معنی ضبط و تولید ویدئوی کوتاه بوده که مشخصه اصلی آن لب‌زنی یا انجام کاری است که هماهنگ با یک صدای سرشناسِ از پیش موجود دیگری باشد)

«کامیار» جایگاه پنجم است که ویدئوهای طنز و انتقادی درباره گرانی و مسائل اجتماعی نیز منتشر می‌کند. او ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار فالوئر و تیک آبی دارد.

«پریسا پورمشکی» اکانت دیگری از واینرهای تیک آبی‌دار اینستاگرام با ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار فالوئر، محتوای کوتاه ویدئویی طنز از روزمرگی‌ها منتشر می‌کند.

«محسن ایزی» که با قالب صدایش مشهور است، ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار فالوئر دارد؛ وینیز از صفحه‌های اینستاگرامی پرطرفدار طنز است. «مهدی داب» با ۳ میلیون فالوئر و «فاطمه تیموری» با ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار فالوئر، از دیگر طنزپردازان اینستاگرامی هستند. «هومن ایرامنش» نیز با ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار فالوئر از پر بازدیدترین واینرهای اینستاگرام است.

درجدول زیر تعداد فالوئر واینرهای مورد بررسی را می‌توان مشاهده کرد.

تعداد پست‌های واینرهای اینستاگرام بعد از فیلتراینستاگرام

میزان فعالیت یک کاربر در اینستاگرام در قالب پست و استوری سنجیده می‌شود که برای بررسی فعالیت واینرها، تعداد پست‌ها در واقع یک شاخص مهم در ارتباط با تحلیل فعالیت اکانت در پیش و بعد از فیلتر اینستاگرام به شمار می‌آید.
بررسی محتوای صفحات طنز اینستاگرامی فارسی نشان می‌دهد پریسا پورمشکی، عرفان علیرضایی، فاطمه تیموری، محسن ایزی و میلاد قاسم‌خواه بعد از فیلترینگ اینستاگرام تا تنظیم این گزارش (اوایل اسفند ۱۴۰۱) هیچ پستی منتشر نکرده‌اند. عدم انتشار پست نشان از دی اکتیو (deactivate_ غیرفعال) بودن صفحه نیست بلکه به جز قاسم‌خواه، بقیه واینرهای مورد بررسی، در استوری اینستاگرام خود، فعالیت‌شان را ادامه داده‌اند.

ریوندی، داب و کامیار از بهمن‌ماه فعالیت خود در قالب پست جدید آغاز کرده‌اند. همچنین سرنا امینی در مدت ۵ ماه بعد از فیلترینگ اینستاگرام، چهار پست‌ انتقادی داشته‌ و فعالیت طنز صفحه خود را از بهمن‌ماه شروع کرده است. هومن ایرانمنش نیز بعد از فیلتر اینستاگرام در بهمن‌ماه فعالیت خود را آغاز کرد.

در نتیجه با بررسی ۱۰ واینر پر فالوئر مورد نظر مشخص شد ۵۰ درصد از اکانت‌های طنز و سرگرمی بعد از فیلتر اینستاگرام یعنی ۳۰ شهریورماه تا کنون هیچ پستی منتشر نکرده‌اند.۵۰ درصد واینرها نیز در بهمن‌ماه فعالیت عادی طنز را آغاز کرده‌اند. همچنین تعدادی از واینرهای که بعد از فیلتر اینستاگرام پست گذاشته‌اند محتوای انتقادی به مسائل و مشکلات منتشر کرده‌اند که در نمودار زیر(شماره ۲) می‌توان مشاهده کرد.

میزان بازدید ویدئوهای واینرها پیش و بعد از فیلتر اینستاگرام

تعداد بازدید در اینستاگرام، شاخصی برای میزان نمایش موضوع‌های مورد علاقه مخاطبان به شمار می‌رود؛ به همین دلیل یک کاربر به تعداد دفعات بازدید، می‌تواند میزان بازدید (view) ویدئو را در اینستاگرام افزایش دهد و تعداد بازدید برخلاف لایک که منحصر به فرد محاسبه می‌شود، عدد یکسانی نیست.

به منظور بررسی ابعاد مختلف تاثیر فیلیترینگ بر صفحه‌های واینرها، به مقایسه‌ میزان بازدید دو بازه‌ پیش از فیلتر اینستاگرام (شهریورماه) و زمان پست گذاشتن واینرها در بهمن‌ماه یعنی بازه‌ بعد از اعمال فیلتراینستاگرام پرداخته‌ایم.

بررسی صفحه‌های واینرهای که بعد از فیلیتر اینستاگرام پست گذاشته‌اند، نشان می‌دهد در بازه‌ شهریورماه، پیش از فیلتر اینستاگرام، تعداد بازدید ماهانه‌ حسن ریوندی با ۱۹ میلیون فالوئر بیش از ۱۵ میلیون بوده که بعد از فیلترینگ، به ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار بازدید رسید؛ یعنی ۷۶ درصد کاهش داشته است.

سرنا امینی با ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار فالوئر در شهریورماه (پیش از فیلتر اینستاگرام) ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار بازدید داشته و در بهمن‌ماه با وجود فیلتر اینستاگرام به ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار بازدید رسیده، یعنی ۲۷ درصد با کاهش بازدید مواجه شده است.
کامیار با تیک آبی و ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار فالوئر، پیش از فیلتر اینستاگرام ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار بازدید داشته و در بهمن‌ماه به ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار بازدید رسیده است و این یعنی کاهش ۳۳ درصدی.

مهدی داب که فعالیت محتوای طنز او پیش از فیلتر اینستاگرام ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار بازدید داشته، با شروع دوباره فعالیت (بعد از فیلتر اینستاگرام) با ۸ پست به ۲۳ میلیون بازدید رسیده است. از جمله دلیل افزایش بازدید اینستاگرام در شروع دوباره پس از یک وقفه طولانی چندماهه، می‌تواند غیبت دیگر اکانت‌های طنز، تبلیغات، خرید بات‌های بازدید و تولید محتوای مورد نیاز مخاطب باشد.

هومن ایرامنش از اکانت‌های طنز پر فالوئر نیز پس از وقفه چهار ماهه و شروع فعالیت دوباره در بهمن‌ماه بعد از فیلتر اینستاگرام از ۳ میلیون و ۹۰۰ بازدید به ۵۹۸ هزار بازدید رسیده؛ یعنی ۸۴ درصد کاهش بازدید داشته است.

در نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد از بهمن‌ماه و با آغاز دوباره فعالیت واینرهای پر طرفدار اینستاگرامی بعد از وقفه‌ چهار ماهه (مهر، آبان، آذر و دی) به جز یک مورد، با کاهش بازدید محتوا مواجه شده‌اند.

میزان لایک پست واینرهای پیش و بعد از فیلتر اینستاگرام

تعداد لایک در کنار تعداد بازدید و میزان فالوئر، شاخص‌های تعیین‌کننده برای بررسی وضعیت فعالیت یک اکانت اینستاگرامی است، که از این نظر نیز به مقایسه تعداد لایک پست واینرها در دو بازه‌ شهریور (پیش از فیلتر اینستاگرام) و بهمن‌ماه (چهار ماه بعد از فیلتر اینستاگرام) پرداخته‌ایم.

حسن ریوندی که پیش از فیلتر اینستاگرام، پُست‌های شهریورماه او ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار لایک داشته، پست‌های بهمن‌ماه صفحه‌اش ۲۳۰ هزار لایک گرفته است؛ یعنی ۹۱ درصد کاهش.

سرنا امینی پیش از فیلتر اینستاگرام، پست‌های شهریور او ۲ میلیون لایک داشته اما بعد از فیلتر اینستاگرام، پست‌های بهمن‌ماه او ۴۸۰ هزار لایک گرفته‌اند. در نتیجه با کاهش ۷۶ درصد مواجه شده است.

پست‌های طنز کامیار، دیگر واینر پرفالوئر پیش از فیلتر اینستاگرام یک میلیون و ۶۰۰ هزار لایک گرفته‌اند و بعد از شروع دوباره در بهمن‌ماه به ۸۲۵ هزار لایک رسیده و این یعنی او نیز در این بخش با کاهش ۴۸ درصدی مواجه شده است.

پست‌های مهدی داب نیز پیش از فیلتر اینستاگرام، با لایک یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر همراه بوده که بعد از فیلتر، به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار لایک رسیده است.

هومن ایرانمنش نیز دیگر واینر پر طرفدار با شروع دوباره، ۳۷۳ هزار لایک ویدئو از طرف کاربران گرفته است. پست‌های وی در شهریورماه یک میلیون و ۲۰۰ هزار لایک می‌گرفتند.

بنابراین، بررسی‌ها نشان می‌دهد فعالیت واینرهای پر طرفدار اینستاگرامی در بهمن‌ماه (بعد از گذشت چهار ماه از فیلتر اینستاگرام) به جز یک مورد، با کاهش لایک از طرف مخاطبان مواجه شده‌اند.

موضوع‌های پست‌های منتشر شده بعد از فیلتر اینستاگرام

موضوع‌های پست‌های واینرها با هدف بررسی استخراج مضامین پرتکرار آنها صورت گرفته؛ این بررسی در واقع خلاصه‌ای از مهم‌ترین محتوای ویدئوهای واینرهای پر فالوئر و تاثیرگذار اینستاگرام است:

واینرهایی که بعد از فوت مهسا امینی و فیلتر اینستاگرام، بیشتر فعالیت خود را با پست‌های در قالب انتقادی و تگ طنز تلخ منتشر کردند.
بررسی محتوای پست واینرها نشان می‌دهد ۴۱ درصد به مسائل اقتصادی کشور و افزایش قیمت دلار، ۱۷ درصد به حوادث اخیر با تصاویر مشکی یا پست مرتبط به موضوع‌های اخیر و ۲۵ درصد به محدودیت اینترنت اشاره کرده‌اند. ۱۷ درصد نیز محتوای مبتنی بر همراهی با مردم و عدم فعالیت منتشر کرده‌اند.

نکته مهم در این زمینه اینکه، صفحه‌های واینرهای که پست منتشر کرده بودند محتوای سرگرمی و طنز دارد اما بیشتر در محتوای متنی هر پست (کپشن) از نشانک (ایموجی) لبخند مشابه پست‌های پیش از فیلترینگ (فوت مهسا امینی) استفاده نکرده ‌بودند.

جمع‌بندی

۱. تاثیر فیلتر اینستاگرام بر فعالیت کاربران با شاخص‌های مختلفی از جمله تعداد لایک، پست، کامنت و بازدید ویدئوها مشخص می‌شود. از طرفی اعتبار و تاثیرگذاری صفحه‌های اینستاگرام فارسی با میزان فالوئر و تیک آبی سنجیده می‌شود.

۲. بررسی ۱۰ صفحه از واینرهای پرفالوئر اینستاگرام فارسی که حداقل ۲ میلیون و حداکثر ۱۹ میلیون فالوئر داشتند، نشان داد صفحه‌های طنز بعد از فیلتر اینستاگرام تا بهمن‌ماه، انتشار پست طنز را تعطیل کرده‌اند.

۳. ۵۰ درصد واینرهای مورد بررسی، فعالیت خود را بعد از فیلتر اینستاگرام آغاز کرده‌ و ۵۰ درصد دیگر هنوز پستی منتشر نکرده‌اند.

۴. میزان بازدید بعد از فیلتر اینستاگرام و شروع دوباره فعالیت بعد از چهار ماه وقفه، حسن ریوندی ۷۶، سرنا امینی ۲۷، کامیار ۳۳ و هومن ایرامنش ۸۴ درصد کاهش داشته‌ است.

۵. همچنین تعداد لایک پست واینرها به شدت کاهش یافته به‌گونه‌ای که ریوندی ۹۱، امینی ۷۶ و کامیار ۴۸ درصد با کاهش لایک مواجه شده‌اند.

۶. تحلیل موضوع‌های پست واینرها بعد از فیلتر اینستاگرام نشان می‌دهد واینرها پست‌هایی با ۴۱ درصد محتوای مسائل اقتصادی کشور و افزایش قیمت دلار، ۱۷ درصد تصاویر مشکی یا پست مرتبط به موضوع‌های اخیر کشور، ۲۵ درصد پست با محتوای انتقاد از محدودیت اینترنت و ۱۷درصد محتوا همراهی با مردم و عدم فعالیت منتشر کرده‌اند.

۷. به طور خلاصه، فیلتر اینستاگرام روی میزان بازدید و لایک پست واینرها اثر کاهشی محسوسی داشته است و نشان می‌دهد مخاطبان نسبت به پیش از فیلتر اینستاگرام، موضوع‌های طنز و سرگرمی کمتری مشاهده کرده‌اند.

کانال جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی حمله به مجتبی توانگر نوشت: خود این پرسش را مطرح کرد که چرا، چگونه و با کدام سازوکار، یک اصلاح‌طلب، سر از فهرست انتخاباتی جبهۀ انقلاب در می‌آورد؟
به گزارش خبرآنلاین در این بیانیه آمده است: مجتبی توانگر، از اعضای تیم قالیباف در مجلس، چندی پیش در قامت وکیل مدافع اینستاگرام، به جای آن‌که پیگیر حل مشکلات مردم و اولویت‌های کشور باشد، نامه‌ای به رئیس جمهور نوشته و با طرح مطالب خلاف واقع، رفع‌فیلتر اینستاگرامِ اسراییلی را درخواست کرده بود.

دفتر رییس جمهور نیز با زیرکی، نامۀ مزبور را به کارگروه اقتصاد دیجیتال که با مدیریت وزیر ارتباطات تشکیل می‌شود، ارجاع داده که به نظر می‌رسد با توجه به روحیۀ وزیر و فضای حاکم، کارگروه مزبور وقعی به پریشان‌نویسی‌های توانگر نمی‌نهد.

توانگر از ابتدای مجلس یازدهم در قامت یک اصلاح‌طلبِ تمام عیار که فهمی از منافع ملی و مصالح کشور ندارد، ظاهر شده و همیشه حرف‌ها و مواضع او تیتر یک روزنامه‌های شاخص اصلاح‌طلب و رسانه‌های بیگانه است.

ضمن این‌که سینه‌چاکی او در حمایت از سکوهای آمریکایی-صهیونیستی هم، نمونۀ بارز این نافهمی است.

اما سؤال مهم:

چرا، چگونه و با کدام سازوکار، یک اصلاح‌طلب، سر از فهرست انتخاباتی جبهۀ انقلاب در می‌آورد؟

این سازوکار نفوذپذیر باید تغییر کند.

مرجع سیاستگذار باید در قبال سلبریتی‌ها چه رویکردی در پیش بگیرد و آیا می‌شود شبکه‌ای مثل اینستاگرام را به کلی حذف و فیلتر کرد؟ متخصصان حوزه رسانه، ارتباطات و فرهنگ شهرت به این دو پرسش بحث‌برانگیز پاسخ گفته‌اند.

به گزارش ایرنا جلسه اول از سلسله نشست‌های هم‌اندیشی در باب صعود و نزول گروه‌های مرجع در ایران روز شنبه، ششم اسفند به همت دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و فصلنامه فرهنگ شهرت برگزار شد. در این نشست احسان شاه‌قاسمی، عضو هیات‌علمی گروه علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران، کاوه فرازمند، پژوهشگر علوم اجتماعی و احمد پویاقاسمی، کارشناس ارشد مدیریت رسانه و پژوهشگر مطالعات شهرت به بیان دیدگاه‌هایشان در زمینه فرهنگ شهرت به مثابه فرهنگ مرجع‌ساز زندگی روزمره پرداختند.

 

 

• مراجع سیاستگذار در رابطه با سلبریتی‌ها چه رویکردی را در پیش گیرند؟
  احسان شاه‌قاسمی در پاسخ به پرسش مراجع سیاستگذار در رابطه با سلبریتی‌ها چه رویکردی را در پیش گیرند، عنوان داشت: «در قلب واژه سیاستگذار و سیاستگذاری تکبری وجود دارد که الزاما باید از آن دوری کرد. اصولا نباید به سیاستگذار بگوییم که چه چیزی خوب است و او به عنوان سیاستگذار باید چه کار کند. در هر حال فکر می‌کنم آنچه از آن با عنوان فرهنگ شهرت یاد می‌شود چیزی جز جعل، دروغ و حقه‌بازی بیش نیست و به راستی نمی‌توان در این حوزه کار زیادی انجام داد. ما نمی‌توانیم سبک زندگی مدرن یا پست مدرن داشته باشیم؛ اما با همان عقاید و اصول ۵۰۰ سال پیش زندگی کنیم.»

او افزود: «مشکل از این نشات می‌گیرد که اصولا کسانی در این حوزه سیاستگذاری می‌کنند که اطلاع چندانی از آن ندارند. به عبارتی نمی‌دانند در میدان چه خبر است و چه می‌گذرد. بنابراین سیاستگذار در گام نخست باید میدان را خوب بشناسد و اگر لازم باشد در خصوص میدان و ویژگی‌های آن پژوهش انجام دهد. پژوهش‌ها نیز باید از نوع کاربردی باشند. پژوهشگاه‌هایی که در این زمینه فعالیت کرده‌اند بسیار اندک هستند و اغلب پایان‌نامه‌های دوره دکتری و ارشد که در این حوزه کار شده‌اند، چندان مورد توجه و استناد قرار نمی‌گیرند.»

به گفته این استاد دانشگاه انجام پژوهش‌های درخور و مناسب در این زمینه می‌تواند مفید و موثر باشد. راهکار دیگر این است که از نظرات متخصصان منتقد که در این حوزه بسیار کاردان هستند و کارهای بسیاری انجام داده‌اند، استفاده کنند. راهکار دیگر توجه به علم و دانشگاه‌ها است. دانشگاه‌ها همان‌طور که می‌توانند مهد علم و دانش باشند می‌توانند آغازگر فساد نیز باشند. توجه به دانشگاه‌ها و دستاوردهای دانشگاهی می‌تواند در ارزیابی امور و ارائه گزاره‌های سیاستی در نحوه مواجهه با سلبریتی‌ها بسیار موثر باشد.

احمدپویا قاسمی نیز در پاسخ به این سوال بیان داشت: «در ابتدا باید بین واژه اینفلوئنسر و سلبریتی تفکیک قائل شد. برخی سلبریتی را با اینفلوئنسر اشتباه می‌گیرند و هردو را در یک معنا به کار می‌گیرند. در حالی که بین این دو تفاوت وجود دارد. اینفلوئنسر کسی است که محصولی را طبق پروتکل یک شبکه یا برنامه تولید می‌کند و آنچه از این فرایند تولید می‌شود، چیزی به نام زاویه مشترک بین تولیدکننده و مخاطب است. در حالی که سلبریتی مولود یک جریان رسانه‌ای است. اینکه گاه سلبریتی‌ها هواداران خود را از دست داده یا به دست می‌آورند به این خاطر است که سلبریتی‌ها مانند اینفلوئنسرها هواداران و مخاطبان خود را نساخته‌اند.»

او ادامه داد: «اگرچه در چند ماه اخیر موضوعی به نام «سلبریتی تراز» از سوی برخی سیاستگذاران و رسانه‌ها مانند کیهان نقل شد و برای آن اصولی مانند الگوی مناسب، نماینده مردم بودن، استکبارستیزی، زبان مردن بودن و عدم دخالت در اموری که در آن تخصص ندارند، مطرح شد، اما تاکنون سلبریتی که بخواهد این شرایط را داشته باشد یا پایبند به این شرایط باشد، نبوده است یا کمتر بوده است. اکثر سلبریتی‌ها در تمام حوزه‌های نظری، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اظهار نظر می‌کنند در حالی که در همه آنها تخصص لازم را ندارند.»

کاوه فرازمند نیز درپاسخ به این سوال گفت: «کلا رسانه همیشه در انحصار بوده است. در انحصار بودن رسانه از قدیم وجود داشته اما در اشکال متفاوت. برای مثال فیلم «گل‌های داودی» که در سال ۱۳۶۳ ساخته شد کمی رنگ و بوی احساسی داشت اما شاهد بودیم که در آن سال این فیلم به دلیل همین ویژگی مورد انتقاد قرار گرفت. از طرفی آنچه تولید می‌شد با منویات و خواسته‌های سازندگان و مسئولان دولتی همراه بود که باز به خاطر همین ویژگی علاقه به این سریال‌ها و فیلم‌ها کاسته شد، زیرا مخاطب نمی‌توانست همذات‌پنداری انجام دهد. این روند در سال‌های اخیر که فضای دیجیتال فراهم شد و از وب ۱ وارد وب ۲ شدیم هم قابل مشاهده است.»

او افزود: «به نظر من اگر ما بخواهیم اینترنت را از زندگی روزمره حذف کنیم و حتی تلگراف را نیز حذف کنیم، باز مراجع سنتی مرجع نخواهند بود.»

 

• با شبکه‌هایی مانند اینستاگرام چه باید کرد؟

شاه‌قاسمی همچنین گفت: «به نظر من اگر سیاستگذار در این حوزه کاری نکند، بهتر است. زیرا ما نیازمند شناسایی میدان هستیم. تصمیم درست زمانی حاصل می‌شود که شناخت کافی و درستی از چیزی انجام شود. اکثر کارهایی که ما در حوزه فرهنگ انجام می‌دهیم بدون داشتن یک پیوست فرهنگی در معنای واقعی آن است. کارهایی که پیوست فرهنگی بسیار قوی داشته باشند، نادر هستند. مشکل این است که مسئولین درباره چیزی تصمیم می‌گیرند که هیچ اطلاعی از آن ندارند. برای مثال تفکرشان این است که اگر در اینستاگرام از نظام جمهوری اسلامی ایران تعریف و دفاع شود پس اینستاگرام خوب است و اگر تعریف و دفاع نشود پس چیز بدی است و باید حذف و یا فیلتر شود. در حالی که مشکل این موارد نیست.»

از دید او به جای حذف و یا فیلتر کردن اینستاگرام باید فرایند تربیت را اصلاح کنیم. او گفت: «هر جا از نظر درآمد کم می‌آید حقوق معلمان کم می‌شود، در حالی که معلمان وظیفه اصلی و اساسی را بر عهده دارند. زیرا آن‌ها با تربیت نوجوانان و جوانان روبه‌رو هستند. به نظر من اینستاگرام را نباید تعطیل کرد بلکه باید به افراد آموزش استفاده درست داده شود. باید اعتمادسازی کرد و انتقادپذیر بود و ایجاد این اعتماد زمانبر است و کار یک یا دو سال نیست. این تاراج اعتماد در کشورهای دیگر کم اتفاق می‌افتد.»

فرازمند نیز در این زمینه گفت: «هر جا که ما هستیم، نوجوانان و جوانان نیستند و هر جا که ما نیستیم، آن‌ها هستند. به نظر من راه حل رها کردن ایدئولوژی و حفظ امنیت است. باید محتوای رسانه طوری تهیه شود که مخاطبان بتوانند با آن محتواها همذات‌پنداری کنند و نه این که از آن دوری کنند.»

فرهیختگان نوشت: نگاهی به آمار کاربران پلتفرم‌های خارجی و وضعیت اینترنت؛ ۶۰ درصد معتقدند اعمال محدودیت در اینترنت بیش از آنکه آورده‌ای برای دولت داشته‌ باشد به ضرر آن است.

طبق اطلاعات موجود و براساس یکی از آخرین پیمایش‌های انجام شده، حدود 43.5 درصد از مردم از یکی از پیام‌رسان‌های داخلی 42 درصد از تلگرام، 38 درصد از واتساپ و 38 درصد هم از اینستاگرام به صورت مداوم استفاده می‌کنند.

60 درصد مدعی هستند که دولت نباید به خاطر اغتشاشات و ناآرامی‌ها اینترنت را قطع کند چرا که قطعی اینترنت و ایجاد محدودیت بیش از آنکه آورده‌ای برایش داشته باشد، به ضرر دولت است.

60 درصد از گروهی که محدودیت اینترنت را به ضرر دولت می‌دانند بر این باورند که بیشترین ضرر و آسیب این شرایط متوجه اقتصاد و باعث تضعیف کسب‌وکارهاست و 15 درصد هم این را باعث کاهش حمایت نخبگان و مردم از حاکمیت می‌دانند.

حدود 35 درصد بر این باورند که محدودیت‌های اعمال‌شده موقتی است و با آرام‌تر شدن اوضاع، محدودیت‌ها برطرف خواهد شد، درحالی‌که بیش از 43 درصد معتقدند هنوز در این مورد جمع‌بندی و تصمیم‌گیری نشده است.

تنها 30 درصد کاربران گفته‌اند که پیش از ناآرامی‌های اخیر از فیلترشکن و پروکسی استفاده می‌کرده‌اند اما در حال حاضر بیش از 60 درصد کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند. و از این تعداد حدود 30 درصد از فیلترشکن‌های پولی -که حدود 70 درصد آن‌ها ماهیانه بین 50 تا 200 هزارتومان هزینه می‌کنند- و 70 درصد از پروکسی‌ها و فیلترشکن‌های رایگان خارجی استفاده می‌کنند.

70 درصد مصاحبه شونده‌ها با مسدود شدن واتساپ مخالف یا بسیار مخالف بوده‌اند.

حدود 45 درصد از کاربران اینستاگرام و 40 درصد کاربران واتساپ و 63 درصد از کاربران تلگرام اظهار داشته‌اند درصورت مسدودماندن موقت با استفاده از فیلترشکن همچنان به استفاده ادامه می‌دهند. و به ترتیب تنها 34 و 46 درصد جایگزین کردن پیام‌رسان داخلی را انتخاب کرده‌اند.

حدود 34 درصد کاربران اظهار داشته‌اند اگر قرار باشد تنها محدودیت‌های اعمال‌شده بر یکی از پلتفرم‌های خارجی برداشته شود، انتخاب آنها واتساپ خواهد بود. در درجه بعد، تلگرام 23 درصد و اینستاگرام با حدودا 22 درصد قرار گرفته‌اند.

یکی از کارمندان سابق فیسبوک عنوان کرده است که بعد از محرز شدن تخلیه عمدی باتری‌های تلفن‌همراه توسط فیسبوک، این شرکت را ترک کرده تا پیگیر استیفای حقوق کاربران از مبادی قانونی شود.
برنا-  شما هم احتمالاً بارها شایعات پیرامون اثر منفی استفاده از برنامک‌های فیسبوک و مسنجر در میزان نگهداری شارژ تلفن‌های همراه را شنیده‌اید، زمزمه‌هایی که حالا با افشاگری جورج هاوارد، کارمند سابق متا رنگ واقعیت به خود گرفته است، بر اساس اظهارات وی متا به طور عامدانه از این دو برنامک برای تخلیۀ انرژی باتری‌های تلفن‌ همراه استفاده می‌کند!

«تست منفی» نامی است که شرکت متا برای این طرح استفاده می‌کند، فیسبوک با تخلیه عمدی انرژی گوشی‌های تلفن‌همراه به بررسی قابلیت‌های برنامک‌های خود بدون جلب رضایت مشتریانش می‌پردازد. البته پایگاه اینترنتی فون ای.آر مدعی شده است که اغلب شرکت‌های فناوری از چنین رویه‌ای برای بررسی قابلیت برنامک‌های خود در زمان کاهش سطح انرژی تلفن‌های همراه استفاده می‌کنند، براساس این گزارش آزمایش فوق به صورت مخفیانه و عمدی انجام می‌شود و دلیلی بر وجود مشکل بنیادی در برنامک‌ها نیست.

این کارمند سابق متا اضافه می‌کند که همراهی نکردنش با طرح «تست منفی» دلیل قطع همکاری فیسبوک با وی بوده است! وی می‌گوید که تمایلی برای ضرر رساندن به کاربران متا نداشته است به همین جهت قبول می‌کند که این شرکت را ترک کند. هاوارد از منفعت طلبی شرکت‌های فناوری و بی‌توجهی آن‌ها به مشکل کمبود باتری کاربران ناراحت است.

وی طی شکایتی که اخیراً در دادگاه فدرال منهتن علیه متا ثبت کرده است به دنبال احقاق حقوق کاربران این شرکت است، هاوارد پیش از این کارمند بخش طراحی مسنجر فیسبوک بود. وکیل این کارمند سابق فیسبوک نیز در این رابطه عنوان می‌کند که تخلیۀ عمدی باتری تلفن‌همراه امری غیرقانونی و غیر اخلاقی است، این کار احتمال بروز چالش‌های جدی برای کاربران را نیز افزایش می‌دهد، حتی ممکن است، سبب از دست رفتن جان یک انسان در زمانی شود که احتیاج به برقراری یک تماس ضروری جهت نجات خود را دارد.

هاوارد معتقد است که عمدی بودن این عمل به علاوۀ ناآگاهی کاربر از وجود چنین موضوعی، فیسبوک را در معرض اتهام تقلب قرار می‌دهد، وی این موضوع را طی شکایت خود نیز به اطلاع مقامات قضایی منهتن رسانده است به اعتقاد وی تخلیۀ سریع باتری‌های تلفن‌ همراه امکان دارد که منجر به اشتباه کاربر و گمان بردن به خرابی گوشی خود شود، موضوعی که احتمالاً متجر به تعویض گوشی موبایلی خواهد شد که ایرادی نداشته است! 

وی حدود چهار سال قبل به استخدام فیسبوک درآمده بود اما بعد از این که متوجۀ اعمال خلاف قانون متا شد از این کار سرباز زد و حاضر به ترک کارش برای همیشه شد، حال باید منتظر صدور رأی دادگاه منهتن دربارۀ این شرکت فناوری آمریکایی ماند.

یکی از ویژگی‌های کلیدی ChatGPT توانایی آن در ایجاد پاسخ‌های متنی انسان‌مانند به درخواست‌ها است. این باعث می‌شود که برای طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها مانند ایجاد ربات‌های چت برای ارائه خدمات به مشتری، ایجاد پاسخ به سؤالات در انجمن‌های آنلاین یا حتی ایجاد محتوای شخصی‌سازی‌شده برای پست‌های رسانه‌های اجتماعی مفید باشد.
ربات هوش مصنوعی مشهور ChatGPT که این روز‌ها به شدت بر سر زبان‌ها افتاده است، با عبور از ۱۰ میلیون کاربر روزانه آن هم فقط طی ۴۰ روز از اپلیکیشن معروف اینستاگرام پیشی گرفت.

به گزارش ایسنا و به نقل از آی‌ای، ربات نویسنده و گفتگوگر ChatGPT با ۱۰ میلیون کاربر روزانه در مدت تنها ۴۰ روز از برنامه اینستاگرام پیشی گرفته است.

ChatGPT یک مدل زبانی هوش مصنوعی قدرتمند است که توسط شرکت OpenAI توسعه یافته و تنها ظرف ۴۰ روز از ۱۰ میلیون کاربر روزانه فراتر رفته که نشان دهنده پیش گرفتن از رشد اولیه سریع برنامه محبوب اینستاگرام است.

ربات ChatGPT یک ربات مخصوص گفتگو یا چت است که بر روی خانواده مدل‌های زبان بزرگ ساخته شده و با تکنیک‌های یادگیری نظارت شده و تقویتی به خوبی تنظیم شده است.

این ربات در دسامبر ۲۰۲۲ با نظرات مثبتی مواجه شد و به عنوان مثال نیویورک تایمز آن را «بهترین ربات چت هوش مصنوعی که تا به حال برای عموم معرفی شده» نامید و گاردین نیز گفته است که می‌تواند متنی با جزئیات چشمگیر و مانند انسان تولید کند.

ChatGPT آخرین مورد از یک مجموعه هوش مصنوعی است که شرکت سازنده از آن به عنوان GPTs یاد می‌کند و مخفف عبارت «مبدل از پیش آموزش دیده مولد» (Generative Pre-Trained Transformer) است.

یکی از ویژگی‌های کلیدی ChatGPT توانایی آن در ایجاد پاسخ‌های متنی انسان‌مانند به درخواست‌ها است. این باعث می‌شود که برای طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها مانند ایجاد ربات‌های چت برای ارائه خدمات به مشتری، ایجاد پاسخ به سؤالات در انجمن‌های آنلاین یا حتی ایجاد محتوای شخصی‌سازی‌شده برای پست‌های رسانه‌های اجتماعی مفید باشد.

این ربات می‌تواند برای کار‌های پردازش زبان طبیعی مانند تولید متن و ترجمه زبان استفاده شود و با مدل GPT-۳.۵ آموزش دیده است که یکی از بزرگترین و پیشرفته‌ترین مدل‌های زبانی موجود در حال حاضر است.

به گفته یک کارشناس، وقتی در نظر بگیرید که این پلتفرم احتمالاً حداقل ۲۰ میلیون کاربر ماهانه را نشان می‌دهد، این دستاورد حتی چشمگیرتر می‌شود.

برت وینتون (Brett Winton) آینده‌شناس موسسه ARK Venture Investment در توییتی نوشت: ChatGPT به بیش از ۱۰ میلیون کاربر روزانه در ۴۰ روز دست یافته است. این در حالی است که برای اینستاگرام ۳۵۵ روز طول کشید تا به ۱۰ میلیون کاربر ثبت شده برسد.

 

• آیا رشد کاربران ChatGPT متوقف می‌شود؟

پایگاه کاربران ChatGPT برخلاف اینکه بحث برانگیز است، احتمالاً در آینده رشد خواهد کرد. در عین حال، واکنش کاربران به نمودار رشد ChatGPT که توسط وینتون ترسیم شده این بود: این دیوانه‌وار است.

طبق گفته کارشناسان فناوری، کاربرد‌های بالقوه مدل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی تقریباً نامحدود است و با آگاهی بیشتر پژوهشگران و توسعه‌دهندگان از آن، محبوبیت آن‌ها افزایش خواهد یافت.

البته یکی از کاربران در پاسخ به رشته توییت وینتون اظهار داشت که سرعت رشد ChatGPT متوقف می‌شود، در حالی که اینستاگرام سریع‌تر رشد می‌کند.

موفقیت این چَت‌بات را می‌توان به توانایی آن در درک و تولید محتوا به زبانی شبیه به انسان با درک و پاسخ به مجموعه متنوعی از ورودی‌های زبان طبیعی که بر روی مجموعه داده‌های متنی عظیم آموزش داده شده‌اند، نسبت داد.

این موضوع، ChatGPT را به ابزاری ارزشمند برای طیف گسترده‌ای از کاربرد‌ها مانند پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشینی و تجزیه و تحلیل داده‌ها تبدیل کرده است، بنابراین خواب را از سر بسیاری از غول‌های فناوری پرانده است.

 

• ChatGPT در مقابل گوگل

بر اساس گزارش‌های برخی رسانه‌ها در هفته گذشته، مدیریت گوگل ظاهراً در واکنش به افزایش محبوبیت هوش مصنوعی ChatGPT، یک هشدار قرمز اعلام کرده است.

زمانی که وینتون از chatGPT لیستی از محصولاتی را خواست که مردم فکر می‌کردند به دلیل پذیرش و استقبال اولیه کاربران دوام خواهند آورد، اما در نهایت محو می‌شوند، سه پاسخ اول آن عبارت بودند از Google wave، گوگل پلاس و Google glass.

پایگاه خبری آی‌ای (Interesting Engineering) نیز از ChatGPT خواست تا واکنش خود را نسبت به تعداد کاربران خود و پیشی گرفتن از رشد اولیه اینستاگرام نشان دهد و این ربات پاسخ داد: این خبر که ChatGPT تنها در ۴۰ روز به ۱۰ میلیون کاربر روزانه رسیده است، چشمگیر است و محبوبیت و کاربرد روزافزون این مدل را در طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها برجسته می‌کند.

گفتنی است که شرکت گوگل قبلاً شانس خود را در چت‌بات‌ها امتحان کرده است، اما هنوز به نتایج مطلوبی دست نیافته است.

اگرچه گوگل و ChatGPT هر دو دارای مدل‌های زبانی قدرتمندی هستند که توسط شرکت‌های فناوری ایجاد شده‌اند، اما موارد کاربردی و روش‌شناسی آن‌ها متفاوت است.

در حالی که ChatGPT بر تولید زبان طبیعی متمرکز است، گوگل از مدل زبان خود مانند BERT، بیشتر برای تفسیر و جستجوی زبان طبیعی استفاده می‌کند.

هر دو مدل، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند و اغلب با فناوری‌های دیگر ترکیب می‌شوند تا به نتیجه دلخواه دست یابند.

در عین حال گفته می‌شود که شرکت OpenAI یک نسخه آزمایشی و برتر از ربات هوش مصنوعی محبوب خود را به نام «ChatGPT Professional» عرضه می‌کند که برای عضویت ماهانه آن باید ۴۲ دلار پرداخت. این نسخه پریمیوم شامل ویژگی‌های اضافی مانند دسترسی بیشتر، زمان پاسخ‌دهی سریع‌تر و دسترسی اولویت‌دار خواهد بود.