قاچاق تجهیزات استارلینک از ایران به افغانستان!
سعید طاهری - هرچند استارلینک در افغانستان ممنوع است، اما ترمینال‌های آن از پاکستان و ایران قاچاق می‌شوند و در بازار سیاه، به قیمت‌هایی تا ۲۰۰۰ دلار فروخته می‌شوند.
به گزارش عصر ارتباط خدمات اینترنت در افغانستان، دوباره فعال شد و ارتباطات حیاتی و دسترسی به وب برای ساکنان، دو روز پس از اینکه دولت طالبان، دسترسی اینترنت را به‌طور سراسری و بدون هیچ توضیحی قطع کرد، بازگردانده شد. بااین‌حال، حتی با بازگشت اتصال اینترنت، استارلینک، سرویس اینترنت ماهواره‌ای شرکت اسپیس‌ایکس به مالکیت ایلان ماسک، همچنان به‌طور رسمی در افغانستان ممنوع است.
اگرچه بر اساس اطلاعات سایت این شرکت، استارلینک همچون ایران در افغانستان در دسترس نیست، اما ترمینال‌ها، به‌طور گسترده از پاکستان و ایران قاچاق شده و طبق گزارش CNN-News18، در بازار سیاه تا ۲۰۰۰ دلار فروخته می‌شوند.
- تهدیدهای پیشین
مقامات طالبان، پیشتر نیت خود را برای محدودیت دسترسی اعلام کرده بودند. در سپتامبر، حاجی زید، حاکم ولایت بلخ، اعلام کرد خدمات اینترنتی قطع می‌شود تا از آنچه او «فعالیت‌های غیر اخلاقی» می‌نامید، جلوگیری شود و اینکه این اقدام، به دستور مولوی هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر منزوی افغانستان، صورت گرفته است.
او افزود که یک «سامانه جایگزین داخلی» برای نیازهای ضروری توسعه خواهد یافت، هرچند توضیح روشنی درباره معنای «غیر اخلاقی» ارائه نکرد.
بر اساس گزارش مأموریت سازمان ملل در افغانستان (UNAMA)، اختلالات اینترنتی از ۱۶ سپتامبر آغاز شد و در نهایت، به قطع سراسری در شب ۲۹ سپتامبر انجامید.
- ورود شبکه‌های قاچاق
به گفته منابع نزدیک به شبکه حقانی، دستگاه‌های ممنوعه مدت‌ها تنها گزینه «قابل استفاده» برای جنگجویان طالبان، سازمان‌های غیردولتی، خبرنگاران و افغان‌های ثروتمندِ نیازمندِ ارتباطات بوده‌اند.
منابع اطلاعاتی هند می‌گویند قاچاق استارلینک به اندازه قاچاق مواد مخدر، سودآور شده و همان مسیرهایی که زمانی برای حمل تریاک استفاده می‌شد، اکنون برای انتقال کیت‌های اینترنتی به کار می‌رود. پرداخت‌ها از طریق دلار، طلا و کانال‌های حواله‌ای انجام می‌شود که نگرانی‌های جدیدی در حوزه اطلاعات مالی ایجاد کرده است.
- تفرقه داخلی طالبان
رهبر عالی طالبان، دستور کنترل سختگیرانه استفاده از اینترنت را صادر کرده، اما فرماندهان در کابل و قندهار، آشکارا از این ممنوعیت سرپیچی می‌کنند. گفته می‌شود برخی واحدهای طالبان برای هماهنگی میدان نبرد و ارتباط با خارج کشور، از استارلینک استفاده می‌کنند. این شکاف، تضاد بین جنگجویانی که به‌دنبال دسترسی به جهان مدرن و رهبران سختگیری که مصمم به حفظ افغانستان در انزوا هستند، نشان می‌دهد.
این موضوع، موجب تشدید اختلاف درون صفوف طالبان، بین جناح حقانی که ابزارهای مدرن را می‌پذیرد و رهبری قندهار که خواستار خاموشی کامل است، شده است.
- دوگانه‌ها و استفاده روزمره
در حالی که به جنگجویان عادی هشدار داده شده از استارلینک استفاده نکنند، منابع طالبان می‌گویند مقامات دولتی، خودشان شب‌ها از این اتصال برای تماشای مسابقات کریکت استفاده می‌کنند. همزمان، اداره طالبان برای عملیات بانکی، لجستیک و فرودگاهی، به دسترسی اینترنت متکی است. این تضاد، باعث شده دوگانگی در عمل، غیرقابل اجتناب باشد.
- فراتر از طالبان
خبرنگاران، سازمان‌های غیردولتی و گروه‌های مخالف نیز به استارلینک‌های قاچاق‌شده روی آورده‌اند تا سانسور را دور بزنند و اطمینان یابند طالبان، حتی با اجرای سختگیرانه، نمی‌تواند خاموشی اطلاعاتی کامل ایجاد کند.
- نگرانی‌های فزاینده در قندهار
گفته می‌شود افراد نزدیک به رهبر عالی، از گستردگی استفاده از استارلینک آگاه نیستند، اما نگرانی‌هایی وجود دارد که کابل ممکن است به‌زودی برای اعمال محدودیت منطقه‌ای فشار بیاورد یا مستقیماً از طریق واسطه‌های مستقر در قطر، شرکت ایلان ماسک را تحت فشار قرار دهد.