ITanalyze

نادر نینوایی - هفته قبل گزارش مشروحی در بخش خبری سایت یاهو منتشر شد و آن‌طور که در گزارش ادعا شده (بدون ذکر نام و ارایه مستندات)، به نقل تنی چند از ماموران سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA)، برای نخستین بار

جزییات یک ضربه سنگین سایبری از سوی ایران در فاصله حدود سال‌های 1388 تا 1392 به شبکه جاسوسی سایبری این نهاد امنیتی آمریکا، منتشر شد.

گزارش حاضر به جزییات و کم‌وکیف اقدام ایران در کشف و انهدام یک شبکه گسترده جاسوسی وابسته به CIA که تعاملات خود را از بستر سایبری هدایت می‌کردند، باز می‌گردد. اگرچه این گزارش در رسانه‌های بزرگ آمریکایی بازتاب نیافته که دلایل و احتمالاتی برای آن وجود دارد که در انتهای این گزارش به آن پرداخته‌ایم. در نهایت اینکه انتشار گزارش مذکور در هفته‌نامه عصر ارتباط به منزله تایید یا رد محتوای آن نیست.

در سال 2013 چند مامور سازمان سیا به‌طور مداوم در طول هفته‌ها مشغول انجام کار بودند تا بلکه بتوانند برای مقابله با فاجعه‌ای که برای آنها ابعادی جهانی می‌یابد اقدامی انجام دهند. ماجرا از این قرار است که سازمان سیا برای ارتباطات ماموران تحت پوشش خود در سراسر جهان یک سیستم ارتباطی تحت اینترنت طراحی کرده بود که بتواند از آن طریق با آنها ارتباط داشته باشد.

با کشف نفوذ یک عامل خارجی به این سیستم ارتباطی، اما در سال 2013 به ناگاه کارشناسان سیا ناچار شدند شروع به حذف ‌سایت‌های لورفته کرده و همزمان اقدامات جایگزین را نیز در دستور کار قرار دادند تا ضمن حفظ ارتباطات‌شان، مانع شناسایی و دستگیری عوامل خود نیز بشوند.

یکی از مقامات اطلاعاتی آمریکایی در خصوص بروز این بحران گفته: وقتی این اتفاق افتاد (افشای سیستم ‌ارتباطی سیا) همه‌چیز (همه اطلاعات افشا شده) مهم بود؛ موضوعی که یک مقام ارشد اطلاعاتی سیا آن را «فاجعه‌آمیز» توصیف کرده بود.

**ماجرا از این قرار است که بین سال‌های 2009 تا 2013 سازمان اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا با افشا شدن سیستم ارتباطی خود که از طریق آن با عوامل این سازمان در سراسر جهان در تماس بود یکی از ابزارهای کلیدی خود برای برقراری ارتباط و پیام‌رسانی با رابط‌ها و جاسوس‌هایش را از دست داد.**

آن‌طور که یاهو نیوز مدعی شده، نفوذ ایران به سیستم ارتباطی مخفی سیا که پیش از این گزارش نشده، باعث شده بود تا قبل از آنکه ضعف‌های امنیتی برطرف شود در کشور چین نیز بیش از 20 مامور اطلاعاتی تحت پوشش سیا لو رفته و کشته شوند که از این تعداد 11 نفر آنها شامل ماموران اطلاعاتی و امنیت ملی سابق آمریکا بوده‌اند.

این فاجعه درواقع هرگوشه‌ای از سیستم بوروکراتیک امنیت ملی آمریکا از جمله سازمان اطلاعاتی آمریکا، کمیته‌های اطلاعاتی کنگره و پیمانکاران مستقل و ناظران دولتی را تهدید می‌کند و به همین علت آمریکایی‌ها به‌سرعت برای حل مشکلات امنیتی دست به‌کار شده‌اند.

در دنیایی که وابستگی به تکنولوژی و سیستم‌های ارتباطی نوین امری اجتناب‌ناپذیر است، این چالش امنیتی می‌تواند باعث به خطر افتادن هر عملیات جاسوسی مدرن در کشورهایی شود که دولت آمریکا اجازه فعالیت آزادانه در آنها را ندارد.

یک مقام امنیتی سابق آمریکا می‌گوید: وقتی یک ورود این‌چنینی به سیستم اتفاق می‌افتد شرایط بسیار بد و تاریک است؛ درواقع وقتی خلل امنیتی ایجاد شده و وارد سیستم شوند این نفوذ در عمل هیچ‌گاه پایان نمی‌پذیرد.

یک مقام امنیتی سابق دیگر آمریکا نیز مدعی شده که بروز این فاجعه امنیتی اطلاعاتی برای CIA تبعات جهانی بسیار زیادی خواهد داشت. به گفته وی در حقیقت اگر ما به دنبال منافع خود در کره شمالی، روسیه، چین و ایران هستیم اما سیا باید مراقب خود نیز بوده و به فکر حفظ و اصلاح کل سیستم ارتباطی‌اش در سراسر جهان باشد.

آن‌طور که یاهونیوز مدعی شده، گزارش این سایت براساس مصاحبه با 11 مامور امنیتی سابق ایالات متحده آمریکا بوده که نخواسته‌اند نامشان فاش شود که از قضا با موضوع از نزدیک درگیر بوده‌اند. این ماموران اطلاعاتی آمریکا گفته‌اند که اطلاعات افشا شده بسیار جدی بوده‌اند و نتایج حاصل از افشای آنها ممکن است تا سال‌ها گریبانگیر ایالات متحده آمریکا شود.

این شکست ورای اینکه صرفا یک شکست اطلاعاتی برای آمریکا است باعث می‌شود که وجهه شکست‌‌ناپذیری ایالات متحده در جهان نیز خدشه‌دار شده و شکسته شود. درواقع ناتوانی دولت آمریکا تا زمانی که ماموران امنیتی و تحت پوشش او در چین کشته شوند در حکم یک شکست امنیتی کامل برای این کشور است.

یک مامور سابق امنیت ملی آمریکا گفته که سیستم ارتباطی آنها همچنان در معرض آلودگی و تهاجم است و ممکن است ده‌ها تن در سراسر جهان به همین علت کشته شوند.

**بر مبنای گزارش یاهونیوز یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های اطلاعاتی در دهه گذشته در سال 2009 در ایران آغاز شد؛ زمانی که دولت اوباما مدعی کشف یک مرکز زیرزمینی غنی‌سازی اورانیوم در ایران شد. آن‌طور که مامور اطلاعات سابق آمریکا مدعی شده، مقامات ایرانی از فاش شدن این مرکز خشمگین شده‌اند و شروع به جست‌وجو برای پیدا کردن جاسوس‌های خارجی کرده‌اند.**

ماموران اطلاعاتی آمریکا مدعی‌اند که سیستم ارتباطی که سیا برای ارتباط با عوامل خود ساخته بود ناقص بوده است. این سیستم ارتباطی مبتنی بر بستر اینترنت برای نخستین بار برای ارتباط‌گیری در کشورهای جنگ‌زده خاورمیانه مورد استفاده قرار گرفته و درواقع برای مقابله با تهدیدات امنیتی کشورهایی مثل ایران و چین توانایی و کارکرد لازم را نداشته است. آن‌طور که مقام‌های امنیتی آمریکایی گفته‌اند، این سیستم یک سیستم موقتی و با اهداف کوتاه‌مدت بوده و برای برقراری ارتباط در مدت‌زمان طولانی و تماس با افراد زیاد طراحی نشده بود اما در عین حال برای انجام این اهداف مورد استفاده قرار گرفته است.

براساس ادعای یک مامور اطلاعاتی آمریکا، سهولت در استفاده باعث شده تا در مواردی به امنیت نامناسب این روش بی‌توجهی شود.

وی اضافه می‌کند: در کشورهایی که روابط خصمانه با آمریکا دارند، استفاده از سیستم‌های ارتباطی این‌چنینی به‌هیچ‌وجه قابل قبول نیست.

براساس اعلام یاهو به نظر می‌رسد** از سال 2010 ایران شروع به شناسایی عوامل CIA در خاک خود کرده است و در نتیجه در سال 2011 مقامات ایرانی موفق شدند یک شبکه جاسوسی سیا در ایران را کشف کنند. این شبکه جاسوسی شامل بیش از 30 جاسوس بوده‌اند که همگی از طریق رابطه‌ای که با این سیستم ارتباطی داشته‌اند لو رفته‌اند.**

ایران پس از برگزاری دادگاه برخی از عوامل سیا در ایران را اعدام کرد و برخی را راهی زندان کرد که این امر در حکم خسارتی شدید به پیکره سازمان سیا توسط ماموران این سازمان توصیف شده است. در شرایطی که ایران در این‌سال‌ها در حال پیشرفت برنامه هسته‌ای خود بود، از دست دادن این شبکه جاسوسی لطمه بزرگی برای سیا و آمریکا بود.

برخی مقامات امنیتی آمریکا معتقدند که ایران سیستم ارتباطی سیا را رصد و آنالیز می‌کند و با فهمیدن اینکه آمریکایی‌ها چه اطلاعاتی درباره تهران دارند، افرادی را که این اطلاعات را داشته دستگیر و بازجویی کرده و از این طریق به منابع نهایی رسیده‌اند و در نهایت توانسته‌اند سیستم ارتباطی مخفی آمریکا را کشف کنند.

روش ایجاد شبکه ارتباطی CIA

یکی از شبکه‌های تلویزیونی ایران بر اساس ادعای یاهو در سال 2011 گزارشی پخش کرده که در آن مدعی شده که **سازمان سیا سایت‌های جعلی به نام شرکت‌هایی جهت استخدام کارکنان در ایران با وعده شغل، تحصیل و ویزا ایجاد می‌کرده است. به این ترتیب ایرانیانی که در ابتدا فکر می‌کردند با یک شرکت قانونی در ارتباطند در نهایت در دوبی و استانبول روبه‌روی یک مامور CIA می‌نشستند.**

اگرچه ایران هرگز اعلام نکرده که چگونه به این شبکه ارتباطی آمریکا نفوذ کرده اما ماموران اطلاعاتی آمریکا مدعی‌اند که یک جاسوس دوجانبه اطلاعات این شبکه را در اختیار ایران قرار داده است. به این ترتیب سیستم آنلاینی که ماموران سیا و عوامل آنها اجازه می‌داده تا از راه‌های دور با منابع خود در ارتباط باشند توسط ایرانی‌ها کشف شده است.

پس از مدتی نتیجه یک تحقیق در سیا مشخص می‌کند که دو عامل که در ظاهر جاسوس سیا بوده‌اند در عین حال اطلاعاتی را در اختیار مقام‌های ایران نیز قرار می‌داده‌اند و این موضوع نادیده گرفته شده است. کمی بعد نیز سازمان اطلاعاتی اسراییل در پیامی به سازمان اطلاعات آمریکا هشدار می‌دهد که احتمالا سیستم ارتباطی آنها توسط ایران کشف شده و برخی از عوامل شناسایی شده‌اند.

گوگل، ابزار ضربه ایران به آمریکا

در این مقطع **آمریکایی‌ها از روش و تکنیک ساده‌ای که ایرانیان به کمک آن سیستم ارتباطی سیا را کشف کردند یکه خورده و بسیار تعجب کردند. درواقع ایرانی‌ها از گوگل برای کشف سیستم ارتباطی که آمریکا با عوامل و جاسوسان خود استفاده می‌کردند، بهره بردند. **

از آنجا که گوگل موتور جست‌وجوی بزرگی است که همواره در حال ذخیره‌سازی اطلاعات سایت‌ها است می‌تواند در حکم یک ابزار تحقیق و جست‌وجوی عظیم حتی در موارد ضد جاسوسی عمل کند. به این ترتیب از طریق جست‌وجوی پیشرفته گوگل و استفاده از عباراتی مثل «و» و «یا» می‌توان اطلاعات دسته‌بندی شده موضوعی را به دست آورد و توابع جست‌وجوی گوگل به کاربر اجازه می‌دهد تا سایت‌ها را با تفکیک مشخص در اختیار داشته باشند.

به گفته ماموران اطلاعاتی آمریکا زمانی که جاسوس‌دوجانبه اطلاعات را در اختیار ایرانیان گذاشت آنها به جست‌وجوی شرکت‌های مشابه که وعده استخدام ایرانیان در ازای پول و ویزا را می‌دادند، اقدام کردند. در پی این اقدام ایرانی‌ها توانستند به کمک جست‌وجوی پیشرفته گوگل، تمام ‌سایت‌های پوششی سیا را کشف کنند. سپس با رصد اینکه چه کسانی سایت‌های سیا را چک می‌کردند آنها را شناسایی و دستگیر کردند.

اگرچه مقام‌های اطلاعاتی آمریکا از توان بالای سایبری ایران آگاه بودند و هشدار‌های مربوطه را داده بودند اما اینکه آنها از طریق یک تکنیک ساده جست‌وجوی گوگلی شبکه ارتباطی سیا را کشف کنند برایشان قابل پیش‌بینی نبود.

از سوی دیگر اما چینی‌ها نیز موفق شده‌اند که شبکه جاسوسی سیا را کشف کنند اما هنوز برای آمریکایی‌ها روشن نیست که این اقدام با هماهنگی و کمک ایران انجام شده یا چینی‌ها خود راسا اقدام به انجام این کار کرده‌اند. با این وجود به گفته مقام‌های امنیتی آمریکا، ایران، چین و روسیه همکاری‌هایی در زمینه سایبری با یکدیگر داشته و دارند. اگرچه سیا از نماینده ایران در سازمان ملل درخواست توضیح در این خصوص کرده است اما تاکنون با پاسخی همراه نشده است. برخی از مقام‌های امنیتی آمریکا بر این باورند که چین روش نفوذ به سیستم ارتباطی آمریکا را در اختیار روسیه نیز قرار داده است.

برخی از مقامات آمریکایی بر این باورند که احتمالا ایران در ازای افشای سیستم ارتباطی آمریکا از چین تسهیلات نظامی سخت‌افزاری دریافت کرده است. همین موضوع باعث شده که برخی ماموران سیا عقیده داشته باشند که کشف این سیستم ارتباطی توسط ایران ممکن است کل فعالیت آنها در سراسر جهان را با مخاطره روبه‌رو کند.

سیا بیم دارد که ایران یا چین عوامل و جاسوسان این سازمان اطلاعاتی را شناسایی کرده و پس از معامله با سازمان‌های اطلاعاتی سایر کشورهای جهان در اختیار آنها قرار دهند. همچنین احتمال شناسایی عوامل سیا توسط ایران و تبدیل شدن آنها به عوامل دوجانبه ایران نیز وجود دارد.

**براساس اعلام سیا به نظر می‌رسد از سال 2013 به این طرف ایرانیان توانسته‌اند که عوامل سیا در خارج مرزهای خود را حتی در یمن شناسایی کنند. ** به این ترتیب به گفته ماموران سابق سیا ایرانیان دیگر فقط از توان سایبری خود برای محافظت خودشان استفاده نکرده و دامنه فعالیت آنها گسترش پیدا کرده است.

در سال 2008 و پیش از آنکه ایرانیان هیچ‌یک از عوامل سیا را دستگیر کنند، جان ریدی که شناسایی، تماس و مدیریت منابع انسانی سیا در ایران را به عهده داشته در خصوص ریسک روش ارتباط سیا با عواملش هشدار داده و حتی خاطرنشان کرده بود که اگر سیستم ارتباطی سیا کشف شود حدود 70 درصد کل عملیات‌های سیا در سراسر جهان به خطر می‌افتد.

برخی احتمالات و ابهامات درباره گزارش یاهو

در خصوص مطالبی که در ‌سایت یاهو نقل شده و چکیده مهم‌ترین بخش‌های آن در این مطلب ارایه شد احتمالاتی وجود دارد. از جمله اینکه علت افشای این اطلاعات در یک سایت خبری کم‌اهمیت مثل یاهونیوز این بوده که چون این باگ امنیتی در دولت اوباما شکل گرفته، رسانه‌های اصلی که عمدتا حامی دموکرات‌ها و مخالف ترامپ هستند تمایلی به انتشار این اخبار را نداشته‌اند. از سوی دیگر این احتمال که یاهونیوز مورد اعتماد ماموران امنیتی آمریکا که این اطلاعات را افشا کرده‌اند بوده نیز وجود دارد.

تحلیل دیگر در این خصوص این است که این 11 مامور اطلاعاتی آمریکا که اطلاعاتشان را در اختیار یاهو گذاشته‌اند هدفشان آن بوده که دولت آمریکا را تحت فشار گذاشته تا مانع استمرار استفاده این دولت از سیستم ارتباطی شوند که منابع اطلاعاتی آنها را یکی پس از دیگری لو داده و سوزانده است.

در نهایت اما تحلیل و فرضیه پایانی می‌تواند این باشد که تمامی ادعاهای مطرح‌شده به نوعی صرفا داستان‌پردازی آمریکایی‌ها است و هدف آنها این است که با اقداماتی از این دست به نوعی ایران‌هراسی ایجاد کرده و در لوای اتهامات سایبری به کشورمان چهره‌ای خشن از ایران ارایه دهند. ارایه نکردن اسناد و مدارکی برای راستی‌آزمایی، اعلام نشدن سایت‌های مورد ادعا که عملیات سایبری را راهبری می‌کردند، مشخص نبودن منابع و اکتفا به اینکه ماموران سابق اطلاعاتی که نخواسته‌اند نامشان فاش شود، این اطلاعات را افشا کرده‌اند می‌توانند تایید‌کننده این احتمالات و فرضیه نهایی باشند.

**نکته پایانی آنکه فارغ از صحت و سقم آنچه در گزارش مذکور به آن پرداخته شد، کاربران ایرانی به‌ویژه در فضای سایبری باید مراقب باشند که خواسته یا ناخواسته و در پوشش وعده اعطای ویزای آمریکا، فعالیت‌های خیرخواهانه، بشردوستانه و امثالهم، به عاملی برای نهادهای اطلاعاتی آمریکا و دیگر متحدان این کشور تبدیل نشوند.**(منبع:عصرارتباط)