انواع کلاهبرداری در سایت‌های دیوار و شیپور
کاوه درفشانی - چند سالی است که طبق گفته رسانه‌ها و پلیس، دو سایت دیوار و شیپور به بهشتی برای خلافکاران تبدیل شده‌اند.
اگر در اینترنت یک جست‌وجوی ساده انجام دهید، با انبوهی از کلاهبرداری‌های مختلف که بر بستر سایت‌های آگهی رایگان روی داده مواجه می‌شوید و می‌توان گفت بهشت خلافکاران در واقع بر بستر این سایت‌ها در کشور ایجاد شده است.
اگرچه پیش از ظهور و بروز سایت‌های آگهی رایگان گاهی شاهد بروز کلاهبرداری‌هایی بر بستر راهنمای همشهری و صفحات نیازمندی‌های برخی از روزنامه‌ها بودیم، اما از آنجایی که روزنامه‌هایی مانند همشهری فیلترهای زیادی برای چاپ آگهی داشتند، حجم و تعداد تخلفات بر بستر آنها بسیار کمتر بود.
روزنامه همشهری سال‌ها است که برای انتشار آگهی‌ها از آگهی‌دهندگان شماره تلفن ثابت و همراه دریافت می‌کند و پس از تماس با این شماره‌ها و حصول اطمینان از اصالت آگهی و آگهی‌دهنده، آگهی را چاپ و منتشر می‌کند. همچنین مسوولان تایید آگهی‌های این روزنامه مراقب‌اند که مطلبی خلاف قوانین کشور و قوانین صنفی در آگهی وجود نداشته باشد. در نقطه مقابل اما سایت‌های آگهی، به‌خصوص دیوار با وجود آنکه مدعی هستند که آگهی‌ها توسط کارشناسانشان بررسی می‌شوند اما آگهی‌های غیراخلاقی برای همخانه خانم، آگهی‌های فروش اجناس عتیقه و دزدی تاکنون بارها روی سایت‌هایشان منتشر شده و هفته‌ای نیست که خبر کلاهبرداری جدید با استفاده از بستر سایت دیوار منتشر نشود.
روش‌های کلاهبرداری در دیوار
یک جست‌وجوی ساده اینترنتی در خصوص آگهی‌های کلاهبردارانه‌ای که بر بستر دیوار و شیپور منتشر شده، شما را با فهرستی بلندبالا از تخلفات صورت‌گرفته در سال‌های اخیر مواجه می‌کند. این تخلفات از فروش اجناس دزدی تا تحریک افراد برای خرید اجناس ارزان و اقدام به خفت‌گیری در مکانی خلوت را شامل می‌شوند که در ادامه برخی از مهم‌ترین این تخلفات را مرور می‌کنیم.
*یکی از روش‌های رایج کلاهبرداری بر بستر سایت دیوار، آگهی کردن خودرو با قیمت پایین‌تر از بازار است. در این روش پس از آنکه خریدار به علت قیمت پایین خودرو تحریک شده و سر قرار می‌آید، فرد کلاهبردار 3 یا 4 میلیون تومان بابت تنظیم قراردادی صوری می‌گیرد، اما بلافاصله به بهانه‌ای سوار خودرو شده و از محل متواری می‌شود.
*روش دیگر اما مراجعه کلاهبرداران به سایت‌های دیوار و شیپور و تماس با کسانی است که قصد فروش اجناس به شکل عمده دارند. در این روش، کلاهبرداران قیمت خریدار را تایید می‌کنند و از او می‌خواهند اجناس را بار وانت یا آژانس کرده و برایشان ارسال کنند. در این روش کلاهبرداری البته حواله بانکی نیز ارایه می‌شود، اما وقتی فرد به بانک مراجعه کند متوجه جعلی بودن این حواله می‌شود.
*یکی دیگر از شیوه‌های متخلفانه که این روزها بر بستر دیوار اتفاق می‌افتد، فروش اجناس دزدی بر بستر دیوار است که می‌تواند باعث بروز مشکلات قضایی و نیز شبهه‌های شرعی بسیاری برای افراد شود.
*روش دیگر کلاهبرداری در این سایت‌ها، انتشار آگهی با عنوان درخواست مشارکت در شرکت سرمایه‌گذاری معتبر است. در این روش کلاهبردار با عنوان یک شرکت سرمایه‌گذاری و شراکت در فعالیت اقتصادی، تبلیغاتی گسترده را بر بستر سایت‌های آگهی رایگان انجام داده و در تماس با متقاضیان سرمایه‌گذاری با شیوه‌های متقلبانه و تطمیع آنان و وعده سودهای بالا، مبالغی را از آنها اخذ می‌کند. بعد از مدتی افرادی که تصور می‌کردند در یک شرکت معتبر سرمایه‌گذاری کرده‌اند، متوجه می‌شوند که این فرد دیگر جوابگوی تماس‌های آنها نبوده و به همراه پول‌های آنها متواری شده است.
*درج آگهی‌های مختلف توسط مردم بر بستر دیوار و شیپور این روزها خیلی مورد توجه کلاهبرداران قرار می‌گیرد. کلاهبردارانی که برای آگهی‌های جدیدی که بر بستر دیوار منتشر می‌شود کمین کرده‌اند، به محض اعلام آگهی جدید با فروشنده تماس گرفته و با معرفی خود به‌عنوان کارمند یکی از شرکت‌ها یا بانک‌های معتبر، تقاضای خرید کالاهای آنها را می‌کنند. فرد کلاهبردار پس از توافق با فروشنده به بهانه اینکه نمی‌تواند حضوری بیاید، از صاحب کالا می‌خواهد آن را با پیک یا آژانس بفرستد و شماره راننده را نیز برای هماهنگی می‌گیرد. در میانه راه پس از چند بار تغییر آدرس به بهانه‌های مختلف، پیک را به منطقه موردنظر کشانده و از او می‌خواهد همان‌جا بماند. سپس کلاهبردار از شماره دیگری با راننده تماس گرفته و با تغییر صدا، خود را فروشنده معرفی کرده و اطمینان می‌دهد پول را گرفته است. بعد از این تماس، خریدار کلاهبردار سر قرار رسیده و کالا را تحویل می‌گیرد.
*روش دیگر کلاهبرداری بر بستر دیوار، اعلام آگهی فروش کالا روی این سایت و درخواست واریز آنلاین وجه است که البته به محض واریز وجه، آگهی‌کننده کلاهبردار دیگر پاسخگوی تماس‌های خریدار نخواهد بود.
*آگهی کردن اجناس به قیمت ارزان و دریافت آنلاین 200 تا 300 هزار تومان به‌عنوان بیعانه یکی دیگر از روش‌های کلاهبرداران برای کلاهبرداری بر بستر دیوار است. از آنجا که کارت‌های بانکی فرد کلاهبردار نیز مربوط به حساب‌هایی است که با مشخصات جعلی در بانک ثبت شده لذا امکان تعقیب قضایی نیز بسیار پایین است.
*آگهی اجناسی مانند وسایل منزل به قیمت پایین در سایت دیوار و درخواست واریز وجه به حساب افراد ثالث، از دیگر روش‌های کلاهبرداری بوده که در آن از فرد درخواست می‌شده پول را به عنوان بیعانه به حساب برخی مغازه‌ها واریز کند، سپس خود با مراجعه به این مغازه‌ها بابت پولی که برایشان واریز شده جنس یا حتی پول نقد دریافت می‌کند.
*همچنین ادعای واریز اینترنتی وجه کالای خریداری‌شده و ارسال پیامک جعلی مشابه پیامک بانک از دیگر شیوه‌های خلافکارانی است که بر بستر دیوار مشغول به فعالیت‌های اقتصادی خود هستند.
*خرید اجناس آگهی‌شده روی دیوار با چک‌پول‌های جعلی از دیگر شیوه‌های متقلبانه‌ای بوده که در این مدت برخی خلافکاران از آن استفاده کرده‌اند.
*دزدان اجناس عتیقه و اموال مردم نیز در بسیاری از موارد انتشار آگهی اموال غیرمشروع خود را به دیوار می‌سپرند و تاکنون چند مورد آگهی فروش کاشی‌های مسجدی تاریخی در تهران و نیز آگهی فروش سرستون‌های بنایی متعلق به دوره ساسانیان در سایت دیوار منتشر شده است.
اطلاعات آماری کلاهبرداران فعال بر بستر دیوار
نگاهی به اطلاعات منتشر‌شده از متخلفانی که از بستر دیوار استفاده کرده‌اند، مشخص می‌کند بیشتر آنها در گروه سنی 20 تا 35 سال بوده و عمدتا جوان هستند. همچنین در برخی موارد کلاهبرداران خودشان را به‌عنوان زوج‌هایی جوان جا می‌زنند و حتی سوار خودروهای لوکس و گران‌قیمت می‌شوند تا بتوانند راحت‌تر اعتماد افراد را جذب کنند. یکی از بزرگ‌ترین نشانه‌های کلاهبرداران در هنگام درخواست خرید از اجناس آگهی‌شده روی دیوار، درخواست ارسال جنس با پیک یا آژانس است که عمده تخلفات نیز با همین شیوه انجام می‌شود. درواقع خلافکاران از آنجا که ترجیح می‌دهند دیده نشده و با فروشنده مستقیما روبه‌رو نشوند، پیک‌ها را به عنوان واسط میان خود و فروشندگان قرار می‌دهند تا راحت‌تر بتوانند آنها را فریب بدهند. کشاندن افراد به مکان‌های خلوت و نیز ادعای واریز اینترنتی وجه و ارسال پیامک جعلی به‌عنوان پیامک بانکی نیز از دیگر شیوه‌های خلافکاران فعال بر بستر دیوار است که باید مراقب آن باشید.
همچنین اعلام آگهی‌های ارزان، درخواست بیعانه برای فروش و ارایه چک‌پول‌های تقلبی از دیگر عمده‌ترین شیوه‌های کلاهبرداری بر بستر آگهی‌های دیوار است که به وفور توسط خلافکاران مورد استفاده قرار می‌گیرند و لازم است که همواره در خصوص این موارد هوشیاری لازم وجود داشته باشد.
جمع‌بندی
با توجه به تنوع و تعداد بالای تخلفاتی که با استفاده از بستر سایت‌های دیوار و شیپور اتفاق می‌افتد، مشخص است که **مسوولان این سایت نظارت دقیق و مناسبی بر آگهی‌هایی که روی سایتشان قرار می‌گیرد، نداشته و ندارند. درواقع صاحبان این سایت با وجود درآمدزایی و مبالغ بالایی که بابت تبلیغات می‌گیرند، مسوولیت‌پذیری لازم را از خود نشان نداده و خود را در قبال تخلفاتی که بر بستر آنها اتفاق می‌افتد مسوول نمی‌دانند.** از آنجا که سایت دیوار مشخصات و شماره تلفن‌های اعلامی در آگهی‌ها را چک نکرده و اصالت و درستی موارد مطرح‌شده را نیز بررسی نمی‌کند، لذا امکان پیگیری قضایی تخلفات صورت‌گرفته در بسیاری از موارد وجود ندارد. با توجه به این شرایط مشخص است که مردم خودشان باید به فکر خود بوده و در هنگام مراجعه به سایت دیوار و نمونه‌های مشابه به‌راحتی اعتماد نکرده و مراقبت‌های احتیاطی و امنیتی لازم را در نظر بگیرند.
**شاید در نظر گرفتن اجبار تایید شماره ثابت و همراه فرد آگهی‌دهنده یا درخواست کپی کارت ملی و شناسنامه برای ثبت آگهی از جمله مواردی باشد که سایت‌های آگهی بتوانند به‌وسیله آنها تا حدودی احتمال بروز کلاهبرداری را بر بستر سایت‌هایشان کاهش دهند که تا این لحظه به این موارد توجهی نداشته‌اند. **