بازی‌های رایانه‌ای مانع آلزایمر می‌شوند
دویچه وله - آیا بازی کامپیوتری باعث رشد بخشی از مغز می‌شود که تمرکز یکی از کارکردهای آن است؟ دانشمندان می‌گویند، مغز افرادی که بازی کامپیوتری انجام می‌دهند با دیگران فرق دارد. نتیجه‌ای که شاید راه‌حلی در درمان آلزایمر باشد.
دانشمندان به تازگی در پژوهش‌هایشان به این نکته پی برده‌اند که در جوانانی که به بازی‌های کامپیوتری معتادند، بخشی از مغز بزرگتر از آن دسته از همسن و سال‌های آنهاست که به ندرت یا بسیار کم به بازی‌های کامپیوتری علاقه نشان می‌دهند.
آیا بازی‌های کامپیوتری باعث رشد بخش ویژه‌ای از مغز در جوانان شده است؟ یا اینکه تنها دسته‌ای از جوانان به بازی‌های کامپیوتری علاقه‌نشان می‌دهند که این بخش ویژه در مغزشان بزرگتر از دیگران است؟ دانشمندان در پی یافتن پاسخی برای این پرسش هستند. پرسشی مهم برای دنیای پزشکی که پاسخ به آن می‌تواند به درمان برخی از بیماری‌ها از جمله آلزایمر کمک کند.
"سوپر ماریو" یک بازی کلاسیک و نوستالژیک در دنیای بازی‌های کامپیوتری است. ۲۵ سال است که مردی کوچک و چاق با کلاهی قرمز بر سر، در دنیای دیجیتال جست و خیز می‌کند و سکه جمع‌آوری می‌کند. این شخصیت آشنا حالا یک پای تحقیقات مغز و اعصاب شده است. دختران و پسران جوانی که هفته‌ها با حرکت‌دادن سریع انگشتانشان روی کنسول، "سوپر ماریو" را هدایت می‌کنند تا سکه‌های بیشتری جمع کند، حالا در این تحقیق زیر دستگاه MRI (تصویرسازی تشدید مغناطیسی/Magnetic Resonance Imaging ) دراز کشیده‌اند و به پژوهشگران اجازه می‌دهند نگاهی به مغزشان بیندازند.
افزایش ضخامت کورتکس مغز در طرفداران بازی
پرفسور یورگن گالینات از بخش اعصاب و روان بیمارستان شاریته در برلین که سرپرستی گروه پژوهشی را به عهده دارد، در مصاحبه با "دویچلند فونک"، می‌گوید که معاینات بر روی دو دسته انجام می‌شود، دسته‌ای که به بازی‌های کامپیوتری عادت ندارند و دسته‌ای که بازی‌های کامپیوتری جز جدانشدنی زندگی‌شان است. گروه اول پس از معاینه، به مدت دو ماه برنامه‌ی مشخصی برای انجام بازی‌های کامپیوتری می‌گیرد. گروه دیگر در این دو ماه از انجام بازی کامپیوتری منع می‌شود و سپس افراد شرکت‌کننده در این دو گروه با هم مقایسه می‌شوند. پرفسور گالینات اضافه می‌کند: «پس از این معاینات، مدرک علمی در دست داریم که نشان می‌دهد بازی کامپیوتری یک اثر آموزشی روی مغز دارد.» تمرین مداوم بر سر هر موضوعی، مغز را تغییر می‌دهد.
هر آزمایش شونده زیر دستگاه MRI از طریق یک گوشی، دستورات محققان را می‌شنود و به پرسش‌های آنها پاسخ می‌دهد. درست زمانی که آنها به پرسش‌ها پاسخ می‌دهند، فعالیت‌های مغزی آنها از طریق MRI ثبت می‌شود و این تصاویر بررسی می‌شوند؛ تصاویر مغز آنهایی که دو ماه مشغول بازی کامپیوتری بوده‌اند و هم آنها که طبق برنامه دست به هیچ بازی‌ای نزده‌اند.
هر دو ثانیه یک‌بار تصویر کاملی از مغز گرفته می‌شود. تصاویر سیاه و سفید مغز افراد شرکت‌کننده در آزمایش کنار هم چیده شده و با هم مقایسه می‌شود. اما تنها بخش موسوم به جسم مخطط شکمی (ventral striatum) است که برای محققان جالب است. در این قسمت واکنش‌ها و تغییرات مغز پس از برد و باخت در بازی قابل رویت است.
مقایسه‌ها نشان می‌دهد که واقعا این بخش از مغز در کسانی که بازی کامپیوتری انجام می‌دهند، بزرگتر از آنهاست که اهل بازی کامپیوتری نیستند. نتیجه‌ی جالب دیگری که محققان در این آزمایش به آن رسیده‌اند، این است که هر چه فرد ساعت‌های بیشتری بازی کند، ضخامت کورتکس مغز او هم بیشتر می‌شود. کورتکس یا قشر مغز، لایه‌ی نازک خاکستری‌ای پوشاننده‌ی مغز انسان است که تمرکز، رفتارهای ارادی، رفتارهای شناختی و برنامه‌ریزی استرتژیک از کارکردهای آن است. ضخامت این لایه در بازی کننده‌های حرفه‌ای به جای ۵ / ۲ با ۵ / ۳ میلی متر رسید.
پرفسور گالینات معتقد است که بزرگی این بخش از مغز الزاما نشانه‌ی راندمان بیشتر فرد در حوزه‌ای خاص نیست. اما به اعتقاد او افزایش حجم جسم مخطط شکمی در مغز افراد شرکت‌کننده در آزمایش، رابطه‌ی مستقیم با تمرین‌های روزانه دارد و نشان دهنده‌ی بهبود راندمان در این موضوع خاص است. راندمانی که به گفته‌ی او نه نتیجه‌ی تنها بزرگ شدن این حوزه که نتیجه‌ی ارتباطات عصبی سلول‌های مغز و تغییر در تعامل میان سلول‌های عصبی‌ست.
کمک به درمان بیماری‌هایی مثل آلزایمر
به این ترتیب می‌توان خط بطلانی بر روی این تز که "کسانی که زیاد بازی کامپیوتری انجام می‌دهند، احمق‌ترند" کشید. از سوی دیگر اما نمی‌توان ادعا کرد که این افراد باهوش‌تر هم هستند. تنها نتیجه‌ی قطعی که می‌توان تا بدین جا از این آزمایش گرفت، این است که فعالیت مداوم مغز در یک عرصه ( در این جا بازی کامپیوتری) باعث تغییر بخش خاصی شده است که کارکرد ویژه‌ای در مغز انسان از جمله تمرکز به عهده‌ی اوست.
جالب این جاست که تقریبا یک سال پیش نتیجه‌ی تحقیقات پرفسور ویکرت، روانپزشک استرالیایی منتشر شد که نشان می‌داد، همین ناحیه مغزی موسوم به جسم مخطط شکمی ( (Ventral striatum که با توان تصمیم گیری در ارتباط است و در واکنش به پاداش گرفتن در افراد سالم فعال می‌شود، در مبتلایان به بیماری شیزوفرنی واکنش و عکس العمل مناسبی در برابر محرک‌ها نشان نمی‌دهد.
این دستاورد تازه برای دنیای پزشکی اهمیت ویژه‌ای دارد. برای مثال می‌توان بر پایه‌ی نتایج این تحقیق روش‌های درمانی تازه‌ای برای بیماری‌هایی مانند آلزایمر یافت. جایی که توانایی‌های ذهنی انسان به دلیل کاهش سطح و حجم منطقه‌ی ویژه‌ای از مغز تحلیل می‌یابد، شاید بازی‌های کامپیوتری ویژه‌ای راه حلی برای درمان باشند.
امیدی تازه برای دنیای پزشکی که شاید بتوانند با یک روش‌درمانی تازه، این‌بار به شکل بازی کامپیوتری، با اختلالات عملکرد مغزی مبارزه کنند.
- ۹۱/۰۳/۰۹