بررسی آمار سایت‌های شبکه اجتماعی در ایران و جهان
کارشناسان بر این عقیده‌اند که تحقق اهداف جامعه اطلاعاتی به سادگی به حقیقت می‌پیوندد و صاحب‌نظران این حوزه به سوی توسعه جامعه وب سایتی (جامعه مبتنی بر وب) رفته‌اند و جامعه وب سایتی را به عنوان شاه کلید دروازه جامعه اطلاعاتی مطرح می‌کنند در این میان شبکه‌های اجتماعی نوع جدیدی از ارتباطات اجتماعی را با استفاده از فن‌آوری اطلاعات در فضای سایبر رقم زده‌اند که این شبکه‌ها با سرعت چشمگیر در سراسر جهان در حال گسترش است.
به گزارش خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بسیاری از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف گوناگون که مهمترین آن‌ها تجاری و تبلیغاتی است، به راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی دست زده یا درصدد خرید سهام مهمترین شبکه‌های اجتماعی دنیا هستند.
تاثیر شبکه‌های اجتماعی به اعتقاد کارشناسان در جامعه وب سایتی باعث شکل‌گیری مفاهیمی همچون صمیمیت و اعتماد در فضای سایبر شده است، مفاهیمی که در گذشته دستیابی و تحقق آن در حد یک رویا بود. بنابراین در عصر حاضر با گسترش شبکه‌های اجتماعی، روابط عمومی الکترونیک می‌تواند پاسخ تمامی مخاطبان یک سازمان هفت در بیست و چهار را در کمترین زمان ممکن و با ایجاد فضای تعاملی ارایه دهد.
جواد افتاده - مدیر وب سایت جامعه اطلاعاتی ایران - در مقاله‌ای با عنوان شبکه‌های اجتماعی یکپارچه‌سازی خدمات در روابط عمومی الکترونیک که در پنجمین همایش روابط عمومی الکترونیک ارائه کرد و اطلاعات این گزارش از آن استخراج شده معتقد است: "در حال حاضر در کشور ما روابط عمومی‌های الکترونیک خدمات گوناگونی را نظیر ارسال و دریافت پیام، صوت، تصویر، عکس، ویدیو، امکان چت همزمان، تبلیغات و بازاریابی اینترنتی، بلاگ، اشتراک‌گذاری منابع، نظرسنجی، نشر الکترونیک، روزنامه‌نگاری شهروندی، گروه‌های خبری و شخصی اطلاع‌رسانی و اطلاع یابی و... را از طریق وب سایت‌های مختلف عرضه می‌کنند که به راحتی طی این مقاله، پیش‌بینی شده است تا سال 2010 تعداد وب سایت‌های شبکه اجتماعی به 4 میلیون برسد.
در حال حاضر در سراسر جهان، جنبش شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است، یعنی بیش‌تر وب‌سایت‌ها امکانات و زیرساخت‌های شبکه اجتماعی را در خود جای داده‌اند. طبق آمارها هر کاربر اینترنتی فقط سه ثانیه را صرف بازدید از یک وب سایت می‌کند که وجود امکانات شبکه‌های اجتماعی باعث ماندگاری بازدیدکنندگان و کاربران وب سایت‌ها می‌شود و در نهایت ارتباطی پویا و دایمی بین مخاطب و سرویس دهنده برقرار می‌کند.
امروز با گسترش وب سایت‌های شبکه‌های اجتماعی همانند فیس بوک، مای اسپیس، اورکات و ... تجهیزات وب سایت‌هایی مانند آمازون، ای بای و ... با امکانات شبکه‌های اجتماعی همه به این نتیجه رسیده‌اند که تمام خدماتی که روابط عمومی الکترونیک ارایه می‌دهد در قالب شبکه‌های اجتماعی نیز قابل عرضه است.
این شبکه‌های اجتماعی در عین حالی که فضاهایی جهت پیدا کردن دوستان جدید است افراد می‌توانند با دوستان قدیمی خود که در جریان تغییرات زندگی‌شان قرار داشته‌اند، ارتباط برقرار کنند. مکان‌هایی برای تبادل نظر هستند که در آن‌ها جوانان عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک می‌گذارند.
*شبکه اجتماعی (social networking) چیست؟
یک شبکه‌ی اجتماعی یک ساختار اجتماعی است که از گروه‌هایی ـ که عموما فردی یا سازمانی هستند ـ تشکیل شده است که توسط یک یا چند نوع از وابستگی‌ها به هم متصل‌اند. شبکه‌های اجتماعی در بستر یک جامعه اطلاعاتی پیچیده، کارکرد موثر شبکه (همگرایی) را تصویر می‌کند و با نگاهی دقیق‌تر، جامعه ترکیبی است از شبکه‌های متعدد: شبکه‌های میان سازمان‌ها، شبکه درون سازمانی، شبکه‌های شخصی، شبکه‌های رایانه‌یی و علاوه بر این‌ها شبکه‌های فرا مرزی و اطلاعات از طریق همین بزرگراه‌ها جاری می‌شود.
برخی از محققان، شبکه‌ها و شبکه‌سازی را عامل تحولات و تغییرات اجتماعی می‌دانند. دلیل موفقیت این شبکه‌ها داشتن رنگ و بوی اجتماعی آن‌هاست (چون انسان موجودی اجتماعی است). از همین رو، کاربران با حضور خود، صورتی جدید از تعاملات اجتماعی سنتی را به وجود می‌آورند که شاید تجربه کردن برخی از این تعاملات به دلیل هنجارهای جامعه کاربران غیرممکن باشد.
این امر به اعتقاد کارشناسان کاربران را تشویق می‌کند تا فارغ از هنجارهای حاکم بر جامعه پا به چنین جامعه‌های مجازی بگذارند. اما باید به خاطر داشت که همین کاربران با بنیان اخلاقی که در جامعه واقعی دارند وارد چنین محیط‌هایی می‌شوند و به تعامل با دیگران می‌پردازند.
به بیان دیگر یک شبکه اجتماعی، سایت یا مجموعه سایتی است که به کاربرانی که دوست دارند علاقه‌مندی‌ها، افکار، فعالیت‌های خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم با آنان به اشتراک بگذارند، این مکان را می‌دهد.
شبکه‌های اجتماعی، به خصوص آن‌هایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکان‌هایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را به‌طور خلاصه معرفی می‌کنند و ارکان برقراری ارتباط بین خود و هم فکرانشان را در زمینه‌های مختلف مورد علاقه فراهم می‌کنند.
استفاده از خدمات شبکه‌های اجتماعی، روز به روز محبوبیت بیش‌تری پیدا می‌کند. هم اکنون سایت‌های شبکه‌های اجتماعی، بعد از پرتال‌های بزرگی مثل یاهو یا ام‌اس‌ان موتورهای جست‌وجو مثل گوگل، تبدیل به پراستفاده‌ترین خدمات اینترنتی شده‌اند.
* تاریخچه شبکه‌های اجتماعی
فضای مجازی امکان شکل‌گیری اجتماعات جدید را برای کابران فراهم می‌کند. از زمان تونیس (Toniest) و تلاش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی، یعنی «اجتماع» در مقابل «جامعه» گزلشافت و گمنشافت به بعد، همه متفکران علوم اجتماعی و فرهنگی «رودر رو بودن»، «محدودیت تعداد» و «مبتنی بر روابط عاطفی و نه رابطه عقلانی» را از خصائص بنیانی «اجتماع» عنوان کرده‌اند.
در سال 1960 نخستین بار بحث شبکه‌های اجتماعی در دانشگاه ایلی نیوز در ایالت متحده آمریکا مطرح شد، پس از آن در 1997 نخستین سایت شبکه اجتماعی به آدرس اینترنتی SixDegress.com راه‌اندازی شد. اما بعد از سال 2002 انفجار تجارت در وب سایت‌های شبکه اجتماعی مانند Lindedin و Orkut و Friendestre و... باعث تحول عظیم در این عرصه و شکوفایی شبکه‌های اجتماعی شد.
در سال 2004 سایت‌های شبکه اجتماعی فرینداستر با 7 میلیون کاربر و مای اسپیس با 4 میلیون کاربر مقام‌های اول را داشتند.در این سال سایت فیس بوک نیز راه‌اندازی شد.
سال 2005، سال ظهور قوانین، برای شبکه‌های اجتماعی بود زیرا بسیاری از اطلاعات شخصی افراد در اختیار این شبکه‌ها بود که قوانینی مشخص برای حفظ این اطلاعات و نوع ارتباطات ایجاد کردند. سرانجام سال 2006، سال گسترش روزافزون کاربران و بازدیدکنندگان وب‌سایت‌های شبکه اجتماعی و هم‌چنین سایر سایت‌های دیگر به شبکه اجتماعی بود.
* رشد شبکه‌های اجتماعی در جهان
اما در ماه آوریل سال 2008، فیس بوک با ایجاد صفحه‌های اصلی وب سایت خود به زبان‌های مختلف باعث شد که این وب سایت 153 درصد در سال گذشته رشد داشته باشد.
* شبکه‌های اجتماعی محبوب‌تر از ای‌میل
جدیدترین آمار نیلسن نشان می‌دهد که 65.1 درصد از کاربران اینترنت از ای‌میل استفاده می‌کنند، در حالی که 66.8 درصد به سایت‌های شبکه اجتماعی روی آورده‌اند. در این بررسی که برمبنای بازدید معمولی کاربران از چنین سایت‌هایی صورت گرفته است، جست‌وجو با 85.9 درصد برترین بخش مورد بازدید کاربران بود.
* ویژگی‌های انحصاری شبکه‌های اجتماعی
خرد جمعی در شبکه‌های اجتماعی، مطالعه خروجی شبکه‌های اجتماعی، شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات آنلاین، کاربران گزینش گر، انتقال فرهنگ‌های مختلف، اعتماد و صداقت و صمیمیت از جمله ویژگی‌هایی هستند که شبکه‌های اجتماعی موجود در بستر اینترنت به‌طور انحصاری در اختیار دارند.
* آمار سایت‌های شبکه اجتماعی
اما طبق آخرین آمار سایت الکسا (Alexa)، سایت‌های برتر جهان از نظر بازدیدکننده به شرح ذیل هستند:
1- یاهو، 2- گوگل 3- یوتیوب 4- فیس بوک 5- ویکیپدیا 6- بلاگر 7- مای اسپیس
از بین 9 سایت برتر جهان، چهار سایت شبکه اجتماعی است و سایت مای اسپیس 290 کاربر و سایت فیس بوک 175 میلیون کاربر دارد. ضمن اینکه یاهو هم بعد از راه‌اندازی نه چندان موفق «360 درجه» به دنبال راه‌اندازی یک شبکه اجتماعی دیگر به اسم «مش» است.
ناسا شبکه اجتماعی مای ناسا و سونی نیز برای کنسول بازی پلی‌استیشن شبکه اجتماعی با نام Plyastation Home برای طراحی شخصیتی سه‌بعدی برای کاربران طراحی کرده است.
* آمار وب سایت‌ها در ایران
طبق نظرسنجی‌ها، گوگل، یاهو، بلاگفا، فیس بوک، میهن بلاگ، یوتیوب، بلاگر، کلوب، پرشین بلاگ، ویکیپدیا سایت‌هایی هستند که بین ایرانیان به ترتیب با بیش‌ترین استقبال مواجه شده‌اند. در ایران نیز در بین 13 سایت برتر، چهار وب سایت مرتبط با شبکه اجتماعی است.
حدود چهار سال پیش، مفهوم شبکه‌های اجتماعی به‌طور گسترده با حضور اورکات در میان کاربران ایرانی رواج پیدا کرد و در مدت کوتاهی آنقدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و آمریکا ایران سومین کشور حاضر در اورکات شد. در همان زمان، شایعاتی هم رواج پیدا کرد که نسبت به عضویت در این انجمن هشدار داده و گفته شد که گوگل (گرداننده اورکات) از این طریق به اطلاعات شخصی، علایق و نظرات و ارتباطات خصوصی افراد دست یافته و ممکن است با این کار، امنیت شخصی افراد از بین برود.
این شایعات در حالی بود که چندی پیش، دادگاهی در برزیل از گوگل تقاضای اجرای محدودیت‌هایی در سرویس اورکات کرد تا گروه‌های نژادپرستانه از اورکات حذف شوند. البته گوگل از اجرای این تقاضا سرباز زد.
گوگل اعلام کرده چون سرورهای گوگل که مرتبط با اورکات هستند در آمریکا قرار دارند، کلیه امور مربوط به آن مطابق قوانین آمریکا بوده و نمی‌توان قوانین برزیل یا سایر دولت‌ها را در آن دخیل کرد اما گروه‌های خاصی را که برخلاف قوانین داخلی اورکات بوده‌اند، شناسایی و بسته است.
*شبکه‌های اجتماعی و جذب سه‌چهارم کاربران اینترنت اروپا
طبق برخی آمارها در اروپا 7/282 میلیون کاربر اینترنتی، در خانه یا محل کار از ا ینترنت استفاده می‌کنند؛ در دسامبر 2008، 211 میلیون کاربر از شبکه‌های اجتماعی بازدید کردند. به بیان دیگر 74 درصد کاربران اروپا از سایت‌های شبکه اجتماعی بازدید می‌کنند.
سومین مقصد انگلیسی‌ها در تعطیلات کریسمس امسال، سایت یوتیوب بوده است که در مراحل بعدی هات میل قرار دارد.
*حریم خصوصی و اسپم در شبکه‌های اجتماعی
طبق نظرسنجی انجام شده در 972 سایت شبکه اجتماعی از 66 درصد کاربران؛ اگر اسپم‌ها از طریق درخواست دوستی (دعوت نامه) پیام و پست مطلب باشند، احتمالا ناگزیر به سراغ سایت‌های شبکه اجتماعی دیگر می‌روند. در حال حاضر، سایت فیس بوک در حال ارایه قوانین جدیدی برای جلوگیری از اسپم‌های این چنین است".
- ۸۹/۰۳/۲۱