جامعه اطلاعاتی را سیاسی نکنیم
علی شمیرانی - طی سال های گذشته و با توجه به نوع نگاه خاصی که به پدیده اینترنت و فناوری اطلاعات در کشور وجود داشت، همواره بر پرهیز از رنگ و بو دادن سیاسی به این مساله از سوی دست اندر کاران تاکید می شد.
آگاهان معتقد بودند که برخی از مسوولان نگاه مثبتی به بحث اینترنت و فناوری اطلاعات ندارند و نگاه "اینترنت ابزار استکبار جهانی است" وجود داشته و دارد.البته این نوع دیدگاه نیز در جای خود قابل طرح و دفاع نیز هست لیکن موضوع اصلی چیز دیگری است.
موضوع این جاست که با وجود چنین رویکرد و دغدغه ای که جای تامل نیز دارد نباید به وضع و نگرانی موجود دامن نیز زد(مگر آنکه هدف واقعاً دامن زدن باشد که آن بحث دیگری است). این مقدمه از آن جهت گفته شد که روز گذشته اخباری مبنی بر لغو دومین اجلاس جامعه اطلاعاتی و جامعه مدنی غرب آسیا و خاورمیانه که قرار بود از روز سه شنبه در جزیره کیش برگزار شود، منتشر شد. جالب آنکه نخستین خبرها در گفت و گو با رادیو فردا و آن هم با افرادی همچون ماشاءلله شمس الواعظین سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات منتشر شده که ماهیت این رسانه و این فرد کاملاً سیاسی است و قبلاً نامی از وی در مباحث مربوط به جامعه اطلاعاتی شنیده نشده است.
سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات به رادیو فردا گفته " ظاهرا به دلایل متعدد از جمله این که شرط گذاشته بودند از ایران چیزی گفته نشود، سخنی به میان نیاید، در مورد به ویژه عناوین این نشست مثلا فرض کنید دسترسی آسان به اینترنت، فیلترینگ در سایتها، آزادی بیان، اینها از عناوین مهم این نشست بوده که باید گزارش مقدماتی آن برای اجلاس ژنو آماده می شد و اجلاس ژنو سند نهایی را برای اجلاس سران در تونس تحویل می داد و تسلیم می کرد. عملا با منع برگزاری این نشست دوم درواقع ما بیان کردیم و اعلام کردیم و پذیرفتیم که آزادی بیان و حقوق بشر و مسائل مربوط به اینترنت و فیلترینگ سایت ها عملا پذیرفته شده است در ایران و مشکلاتی در این زمینه ها وجود دارد. درواقع با منع برگزاری این نشست دولت ما حالا چه دولت جدید، چه قبلی عملا پذیرفته است که در ایران مشکلاتی در این حوزه ها وجود دارد."
بدیهی است در ایران نیز همچون بسیاری از کشورهای دنیا همچون آمریکا و اروپا خطوط قرمزی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. برای مثال در آمریکا انتشار تصاویر اجساد سربازان این کشور ممنوع است یا در اروپا سایت های تبلیغ تفکرات نازیسم و نئو نازیسم فیلتر شده و مورد پیگرد قرار می گیرند. (در خصوص مسایلی ضد اخلاقی که نیز اجماع جهانی وجود دارد) بنابراین هر کشور به مسایل خاصی حساسیت دارد که ممکن است برای کشور دیگر کم اهمیت، بی اهمیت و یا حتی غیر قابل پذیرش باشد چراکه این حساسیت ها ریشه در مسایل فرهنگی، مذهبی، سیاسی و... هر کشور دارد. بنابراین اینجا تفاوت در جنس و وسعت خطوط قرمز است وگرنه اصل خطوط قرمز پذیرفته شده است.
با این تفاسیر طرح سیاسی مسایل مربوط به جامعه اطلاعاتی و نگاه صرف سیاسی به آن قطعاً تبعات خاص خود را در پی خواهد داشت. تصور کنید که مفهوم "جامعه اطلاعاتی" در اذهان عمومی مترادف شود با عبارتی همچون "تهاجم فرهنگی". حتماً می توان حدس زد که در آن صورت چه اتفاقی رخ خواهد داد و این موضوعی است که شاید کمتر کسی خواهان آن باشد.
شاید برخی نیز بگویند جنس فیلترینگ ها و مسایل موجود در ایران با جایی همچون اروپا و آمریکا متفاوت است لیکن با فرض قبول این نظر( و ندیده گرفتن روش برخورد کشورهایی همچون چین و عربستان با پدیده اینترنت) باید به یک مهم توجه داشت که اتخاذ چنین روشی و خلط مباحث سیاسی با موضوع جامعه اطلاعات قطعاً نتایج نامطلوبی را به دنبال خواهد داشت. لذا باید روش های معتدل ومطلوب دیگری برای تعقیب خواسته های سیاسی در نظر گرفته شود تا اصولاً اصل و بنیان موضوعاتی همچون جامعه اطلاعات واینترنت مورد سوال و محل ابهام واقع نشود.
- ۸۴/۰۶/۰۵
