خلوت از دست رفته در دنیاى مجازى
ترجمه - على ملائکه - محرمانگى (Privacy) مسئله اى هزارچهره است. چون مارى هفت سر که چون یک سرش را قطع مى کنید، دو سر به جایش مى روید. «دستورالعمل اتحادیه اروپا درباره حفاظت اطلاعات» محرمانگى اطلاعاتى را تقریباً به حد یکى از حقوق اساسى بشر رسانده است، چرا که دولت هاى عضو را متعهد مى کند از «حقوق و آزادى هاى بنیادى اشخاص طبیعى و به خصوص حق آنها در حفظ محرمانگى در رابطه با پردازش اطلاعات شخصى» محافظت کنند. (ماده اول دستورالعمل) با این حال در این روزها «برادر بزرگ» به یمن موتور جست وجوى اینترنتى شما در آن سوى اقیانوس اطلس، گوگل، سر دیگرى پیدا کرده است.
امروز هر کسى مى تواند اطلاعات مربوط به هر کس دیگرى بر روى گوگل را مورد جست وجو قرار دهد. هر چه این موتور جست وجو قوى تر شود، هر چه به طور گسترده تر و عمیق ترى در شبکه کاوش کند، به وسیله اى مفیدتر و پرطرفدارتر بدل مى شود. بسیارى این اوج گیرى دیالکتیکى را امتیازى ناشى از ماهرتر شدن موتور جست وجو مى شمرند. مشکل این است که هر جزیى از اطلاعات درباره شما که در شبکه باقى مى ماند، دیر یا زود ممکن است در معرض جست وجو با گوگل قرار گیرد. حقیقت آن است که ما در سپهر اطلاعاتى شفافى زندگى مى کنیم و تجاهل یا بیزارى ما نسبت به آن تفاوتى ایجاد نمى کند. اما ما به دنبال این سر آن مار هفت سر نیستیم. شکایت کردن از «کوکى»۱ها (Cookies) نیز هدف ما نیست. کوکى ها مدت ها است که در میان ما بوده اند. ما مى دانیم که برخى از آنها بى خطر و یا حتى مفیدند و مى دانیم که چگونه با آنهایى که اینگونه نیستند برخورد کنیم.
نه، مشکل جدید محرمانگى در رابطه با موتورهاى جست وجو و در نتیجه گوگل قدرتمند به طور خاص مسئله دیگرى است. مشکل به ساخته شدن شرح حالى از شما براساس کل تاریخچه جست وجوهایتان برمى گردد.
کامپیوتر شما مى تواند از طریق تاریخچه جست وجو، «کوکى»ها و «کش» (Cache)۲ سایت هایى را که شما بازدید کرده اید، مشخص کند. خوشبختانه همه این رد پاها تحت کنترل شما است. اما این امر در مورد رد پاهاى به جا مانده بر روى شبکه از جست وجوهاى شما صادق نیست. گوگل براى هر جست وجویى که از طریق موتور آن صورت مى گیرد، آدرس IP اینترنت شما (شماره اى که کامپیوتر شما را بر روى اینترنت مشخص مى کند، با مراجعه به وب سایت www.showmyzip.com مى توانید IP خود را پیدا کنید)، زمان انجام جست وجوى شما، شکل بندى نرم افزار وبگرد شما، کوکى هاى معمول و از همه مهمتر «همه کلیدواژه هاى جست وجوى شما» را ثبت مى کند. این سوابق به شرکت گوگل تعلق دارند و گرچه هویت اشخاص با آدرس هاى IP همراه نیست، اما مى توان از طریق آنها کاربران خاص را ردیابى کرد. آن جست وجویى که سال ها قبل شما درباره رمان «لولیتاى» ناباکف انجام داده اید تا مقاله اى درباره عشق نوسیکا به اولیس بنویسید. تصویر بانوى جوان برهنه اى که هنگام جست وجوى دخترتان براى «سفید برفى» در تصاویر گوگل ظاهر شده است (به رغم استفاده از گزینه «فیلتر کردن متوسط» در گوگل). آخرین اخبار بازى هاى کریکت در زمانى که تصور مى رفت شما در جاى دیگرى باشید یا کار دیگرى بکنید، یا هدیه خاصى که شما در جست وجوى آن بودید، اما همسر شما هیچ گاه آن را دریافت نکرد... گوگل هیچ کدام آنها را براى مدتى نامحدود فراموش نخواهد کرد و از آنها مى توان مانند کاشى هاى فراوان در یک موزائیک دیجیتال با جزئیات بسیار استفاده کرد تا شرح حالى از شما ساخته شود. مسابقات بیست سئوالى را به یاد دارید؟ گوگل یک مسابقه ۸سئوالى بسیار پیچیده تر را بازى مى کند که در آن شما هدف هستید، هر جست وجوى جدید نقطه اى جدید در این تصویر است. گوگل تنها نیاز به متصل کردن آنها به هم دارد تا وصفى به دست آید که تنها مختص شما است.
این تهدید جدید پنهان نمانده است. (نگاه کنید به www.google-watch.org)
شرکت گوگل سعى کرده است که به نگرانى هاى فزاینده پاسخ دهد. www.google.com/privacy.html اما این پاسخ ها آنقدرها که برخى صاحب نظران انتظار دارند، اطمینان بخش نبوده است. (نگاه کنید به www.wired.com/news/culture/0,124,67982,00htmltw=wn-story-related) مشکل این است که شرکت گوگل توانایى اش را در جمع آورى و ذخیره داده هاى جست وجوى شما براى هر مدتى که بخواهد حفظ مى کند («هیچ سقف و محدودیت زمانى در مورد حفظ داده ها وجود ندارد») و از آنها براى هر مقصودى که فکر مى کند مناسب است، استفاده مى کند. در «عصر گوگل» شما همانید که بر روى گوگل جست وجو مى کنید. هویت شخصى به موضوعى از معناشناسى تجسسى (Erotetic Semantics) بدل شده است: پرسش هایى که مى پرسید بهتر از پاسخ هایى که مى دهید هویت شما را معین مى کنند، چرا که امکان دروغ گفتن در آنها بسیار کمتر است. بنابراین هنگامى که دارید به جست وجوى اینترنتى مى پردازید، حواستان جمع باشد، روزى جست وجوهاى تان ممکن است به سویتان بازگردند و دفعه دیگرى که روى گوگل جست وجو مى کنید، چند کلیدواژه را که دوست دارید با آنها شناسایى شوید، وارد آن کنید. براى آغاز کردن شکل بخشیدن به موزائیک وصف کننده هیچ وقت دیر نیست.
*«لوچیانو فلوریدى» مدرس فلسفه در Universita degli studi di Bari و دانشگاه آکسفورد و مولف کتاب «درآمدى بر فلسفه و کامپیوتر» (انتشارات راتلج) است.
پى نوشت ها:
۱- کوکى (Cookie) یک بسته اطلاعاتى که به وسیله یک «سرور» (خدمات دهنده) به نرم افزار جست وجوگر اینترنت فرستاده مى شود و سپس نرم افزار جست وجوگر هر بار که با آن خدمات دهنده ارتباط برقرار مى کند، آن را باز مى فرستد. کوکى ها براى تائید، ردیابى و حفظ اطلاعات اختصاصى کاربر استفاده مى شوند.
۲- کش (Cache) مجموعه اى از داده ها که کپى هاى مقادیر اصلى ذخیره شده در جایى یا مورد پردازش قرار گرفته در قبل است و در صورتى که داده هاى اصلى (از لحاظ زمان دسترسى) گرانقیمت باشند، بر مبناى خواندن «کش» بر روى آنها عمل مى شود.
منبع: شرق
- ۸۴/۱۱/۰۶