دستاوردهای نشست آیکان در برزیل
بزرگراه فناوری - احسان موحدیان - بیست و هفتمین نشست عمومی بین‌المللی آیکان هفته گذشته در شرایطی به کار خود پایان داد که مسایل مهمی در آن طرح شد و خوشبختانه در مورد بسیاری از آن‌ها تصمیم‌گیری شد.
بیش از 720 نفر از 90 کشور جهان در تاریخ هشتم دسامبر در شهر سائوپائولوی برزیل گرد هم آمدند تا در مورد IDNها تصمیم بگیرند و وضعیت پیشوندهای مختلف اینترنتی را مشخص کنند و یک طرح استراتژیک را به تصویب برسانند.
نشست مذکور یکی از سه نشست سالانه آیکان به‌حساب می‌آید و حضور در آن برای تمامی کشورهای علاقه‌مند به مباحث طرح شده آزاد است. وینت سرف رییس آیکان در اظهاراتی که در سایت آیکان منعکس شده این نشست را موفقیت‌آمیز دانسته و از اینکه در مورد تعدادی از مسایل پیشرفت‌هایی حاصل شده اظهار خرسندی کرده است.
اهم دستاوردها
از جمله دستاوردهای نشست سائوپائولو شکل‌گیری مجمعی موسوم به RALO است که با حضور 22 گروه کاربری اینترنت از حوزه آمریکای لاتین و دریای کارائیب تشکیل شده است. گروه مذکور نماینده کاربران اینترنت در این منطقه از جهان محسوب شده و وظیفه رسیدگی به خواست‌های آنان و طرح دیدگاه‌هایشان را در آیکان بر عهده خواهند داشت. به اعتقاد وینت سرف این یک دستاورد تاریخی است و بدان معناست که تک‌تک کاربران اینترنت در این منطقه در فرآیندهای آیکان مشارکت خواهند داشت.
اما از جمله دیگر دستاوردهای این نشست موافقت نهایی با استفاده از پیشوند .Asia برای اهالی آسیا بود. قرار است سازمانی موسوم به Dot Asia که در ماه اکتبر اعلام موجودیت کرده بود، وظیفه ثبت دامنه‌های مذکور را بر عهده بگیرد. علاوه بر این، اسامی کشورهای اکوادور، جاماییکا و نروژ هم در این اجلاس از سوی آیکان در سازمان حمایت از نام‌های کد کشوری یا Coantry Code Names Support Organization به ثبت رسید تا تعداد اعضای آن به 57 کشور برسد.
شاید یکی از مهم‌ترین توافقات به عمل آمده در نشست سائوپائولو مربوط به اسامی دامنه بین‌المللی (IDNS) باشد. کشورهای شرکت‌کننده توافق کردند که در این مورد داوطلبانی از سوی یک کمیته فنی منتخب و رییس کمیته مشورتی IDN آیکان پی‌گیری مسایل را بر عهده داشته باشند.
همچنین قرار شد تست‌های آزمایشگاهی مقدماتی توسط Autonomica صورت گرفته و طرح‌های تست به کارگیری Root Zone هم در آینده نزدیک انجام شود.
دیگر نتایج نشست سائوپائولو به شرح زیر است:
1- توافق بر سر نحوه ثبت اسامی دامنه ختم شده به .Biz، .Info و .Org پس از بحث و مشورت فراوان. اکثر هیات‌های نمایندگی و هیات‌مدیره سازمان آیکان در این نشست به این نتیجه رسیدند که افزایش 10 درصدی هزینه ثبت این دامنه‌ها و اعمال محدودیت‌های جدید بر استفاده از "Traffic data" به نفع آیکان و کاربران اینترنت است.
2- تصویب یک طرح استراتژیک بسیار مهم برای سال‌های 2007 تا 2010.
این طرح 18 صفحه‌ای که در قالب یک فایل PDF از سایت آیکان در دسترس است، به‌دنبال رایزنی‌های گسترده هیات‌های شرکت‌کننده در نشست سائوپائولو به تصویب رسید. در این طرح استراتژیک چالش‌ها و فرصت‌هایی که آیکان احتمالا در سال‌های آینده با آن‌ها مواجه است، تشریح شده و پنج هدف استراتژیک برای کشورهای عضو آیکان و کاربران اینترنت در سراسر جهان در نظر گرفته شده است.
3- به منظور تضمین شفافیت عملکرد و مسؤولیت‌پذیری سازمان آیکان برنامه‌ای به تصویب رسید تا ساختار و عملکرد این سازمان در فواصل زمانی معین مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این کار بررسی نقش اجزای کلیدی آیکان و اقدامات صورت گرفته توسط آنان اعلام شده است. این وظیفه توسط نیروهای ارزیاب مستقل انجام می‌شود تا صحت و دقت آن کاملا حفظ شود. البته هدایت کلی کار بر عهده هیات‌مدیره آیکان خواهد بود.
در کنار رسیدگی به مسایل تکنیکی و فنی در نشست اخیر آیکان برخی چهره‌های کلیدی این سازمان و از جمله رییس و معاون اول وی انتخاب شدند. در این نشست وینت سرف به‌عنوان رییس و روبرتو گائتانو به‌عنوان معاون اول وی انتخاب شدند. پل تومی CEO سازمان آیکان از این انتخاب ابراز خرسندی کرده و این دو نفر را شایسته تصدی چنین پست‌هایی دانسته است.
نکته قابل ذکر دیگر در مورد این نشست برگزاری کارگاهی در مورد نسل جدید IP یا همان IPv6 بود. حاضران در کارگاه مذکور در مورد ضرورت استفاده از پروتکل اینترنتی جدید و ماهیت آن مباحث مفصلی را طرح کردند. در کنار این کارگاه مجمعی هم در مورد دامنه‌های Top Level یا TLDها برگزار شد. ناگفته نماند که در نشست پنج روزه سائوپائولو بیش از 30 کارگاه و مجمع مختلف برگزار شد که مهندسان، صاحبان مشاغل تجاری، مقامات دولتی و مدیران ارشد اجرایی بخش خصوصی از سراسر جهان در آن حضور یافته بودند.
معضل IDN
منابع خبری مختلف و سایت‌های اینترنتی علاقه‌مند به مباحث جامعه اطلاعاتی در اخبار و گزارش‌های خود در مورد نشست سائوپائولو بیش از هر چیز به مبحث اسامی دامنه بین‌المللی یا IDNها علاقه و توجه نشان داده‌اند.
IDN یک ابتکار عمل یک ساله است که هدف از اجرای آن تحول در سیستم فعلی DNS است تا این سیستم توانایی پشتیبانی از اسامی دامنه زبان‌های مختلف را که با حروف الفبای مثلا چینی یا عربی ثبت می‌شوند داشته باشد.
در نشست سائوپائولو گزارشی در مورد آخرین پیشرفت‌های پروژه IDN ارایه و حتی یک جلسه آموزشی هم برای آشنایی حضار با IDN و تحولات آن برگزار شد.
تست‌های آزمایشگاهی و نشست‌های متعددی که تحت نظارت آیکان انجام شده نشان داده که فرآیند گسترش دامنه پشتیبانی DNS از کاراکترهای غیر ASC II مشکل‌تر از آن چیزی است که تا به حال تصور می‌شد. پل تومی CEO آیکان در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی در حاشیه نشست سائوپوئولو خود به این مسئله اذعان کرد و به سرانجام رساندن این طرح را بسیار بسیار دشوار دانست، اما اظهار امیدواری کرد که تا پایان سال 2007 میلادی راه‌حلی فنی برای این مسئله پیدا شود.
پسوندهای منسوخ
طی چند سال گذشته شاهد تصویب پسوندهای جدید برای اسامی دامنه مانند ".eu" برای اروپا و ".travel" برای فعالان صنعت مسافرت و جهانگردی بوده‌ایم. اما آیکان در کنار گسترش تعداد اسامی دامنه به یک موضوع مهم دیگر در این ارتباط توجه کرد: خلاص شدن از دست پسوندهای منسوخ.
در جریان نشست اخیر در سائوپائولو نظرات متعددی در مورد بهترین روش ابطال امکان استفاده از پسوندهای منسوخ مطرح شد. اکثر این پسوندها مربوط به کشورهایی هستند که دیگر وجود خارجی ندارند.
از جمله مهم‌ترین این پسوندها .su است که برای اتحاد جماهیر شورای سابق در نظر گرفته شده بود. همچنین پسوند ".yu" هم برای یوگسلاوی سابق در نظر گرفته شده بود و یک جست‌وجوی ساده در اینترنت نشان می‌دهد که هم‌اکنون میلیون‌ها سایت با این دو پسوند در حال فعالیت هستند. البته دو پسوند جدید برای دو کشور تازه‌تاسیس صربستان و مونته‌نگرو در نظر گرفته شده و فرآیند انتقال سایت‌های فعال در هر یک از این کشورها به پسوندهای جدید در حال انجام است.
پسوند منسوخ دیگر .tp است که 150 هزار سایت در تیمور شرقی با استفاده از آن فعالیت می‌کنند. قرار است این سایت‌ها از این به بعد با پسوند .tl به فعالیت خود ادامه دهند.
بد نیست بدانید که اگرچه سایت‌های انگلستان معمولا از پسوند ".uk" استفاده می‌کنند، اما برای آن‌ها پسوند ".gb" (مخفف بریتانیای کبیر) هم در نظر گرفته شده که تا به حال منسوخ مانده است.
سازمان آیکان پسوندها یا همان کدهای کشوری را بر مبنای استانداردهای تعیین شده توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی تعیین می‌کند. این سازمان نیز به نوبه خود اطلاعات مورد نیاز را از سازمان ملل دریافت می‌کند.
برخی کارشناسان از آن نگرانند که در صورت طراحی مجدد این کدها احتمال وقوع برخی نابسامانی‌ها در فضای مجازی وجود داشته باشد.
به‌عنوان مثال چکسلوواکی پس از تقسیم شدن به دو کشور جمهوری چک (.cz) و اسلوواکی (.sk) دیگر نیازی به پسوند ".cs" ندارد. صربستان و مونته‌نگرو هم به‌دنبال تجزیه یوگسلاوی پسوند ".cs" را دریافت کردند. اما پس از آنکه دو جمهوری صربستان و مونته‌نگرو هم از یکدیگر جدا شدند، به ترتیب پسوندهای .rs و .me برای آن‌ها در نظر گرفته شد. با توجه به عدم به کارگیری .cs در جمهوری سابق صربستان و مونته‌نگرو و استفاده مکرر از .cs در دوره اتحاد کشور یوگسلاوی احتمال وقوع برخی اختلالات در این زمینه وجود دارد.
در نشست اخیر آیکان تصمیم قطعی برای محو کردن برخی پسوندها از فضای مجازی اتخاذ شد که از جمله آن‌ها می‌توان به ".dd" برای آلمان شرقی و ".zr" برای زئیر اشاره کرد. این کشور پس از آنکه به جمهوری دموکراتیک کنگو تغییر نام داد، پسوند ".cd" را به‌خود اختصاص داد.
علی‌رغم تمامی این تحولات هم‌اکنون 265 پسوند مختلف برای اسامی دامنه وجود دارد که احتمال افزایش آن‌ها به خصوص با توجه به گنجاندن کاراکترهای غیرانگلیسی در آینده نزدیک در اسامی دامنه وجود دارد.
اعضای آیکان در طرح استراتژیک سه ساله خود اهداف متعددی را مدنظر قرار داده‌اند: دستیابی به برتری سازمانی در زمینه سیاست‌گذاری، فعالیت عملیاتی و افزایش مشارکت بین‌المللی، اتوماسیون IANA (مرجع اسامی تعیین شده اینترنتی که فهرست‌های Master domain را کنترل می‌کند)، به کارگیری IDNها به‌عنوان دامنه‌های Top-level و نهایت تلاش برای افزایش حس مسؤولیت، شفافیت و ارتقای کیفیت نظارت و اداره.
باید منتظر ماند و دید تا سال 2010 چند درصد از این اهداف به‌طور کامل محقق می‌شوند.
- ۸۵/۱۰/۰۳