رایانه امروز به بهای خانه دیروز
سعیدرضا امیرآبادی - گچ، تخته سیاه و حتی وایت بورد جای خود را به اینترنت و گوشی هوشمند و رایانه‌های همراه داده اند. تکنولوژی به سرعت برق و باد سبک زندگی ما را تغییر می‌دهد و چنانچه در مسیر این تحولات عظیم حرکت نکنیم، از مسیر پیشرفت و جهانی شدن بازمانده ایم.
در این میان ویروس مهلک چینی هم سرعت فراگیری تکنولوژی و استفاده از فضای مجازی را تسریع کرده و امروزه الزامات استفاده از اینترنت به عنوان اصلی ترین پیش شرط‌های زندگی روزمره شناخته می‌شوند.
اما در این میان یک مشکل و چالش اساسی وجود دارد. درآمدهای ما ایرانیان به ریال و تومان است و بهای گوشی‌های هوشمند و رایانه بر مبنای پول‌های خارجی محاسبه می‌شود. نتیجه کار چنان می‌شود که بسیاری از خانواده‌ها از دنیای دیجیتال و مواهب پرشمارش محروم مانده و این مسئله زمینه ساز مشکلات بی شماری در برهه‌های کوتاه و درازمدت خواهد شد. اگر موضوع فقط استفاده از فضای مجازی برای حمل و نقل، خریدهای آنلاین، چرخیدن در فضای مجازی و سرگرمی و وقت گذرانی بود، می‌توانستیم بر وسوسه‌ها و جذابیت‌های فضای مجازی غلبه کنیم.
اما در شرایط کنونی بسیاری از خدمات مهم در بستر فضای مجازی عرضه می‌شود و با بهره گیری از آن می‌توان پروتکل‌های بهداشتی را به صورت مؤثری رعایت کرد و در جهت کاهش هزینه‌ها و مدیریت زمان گام برداشت. اما متأسفانه ما برای استفاده از این ابزارهای ارزشمند مشکلات عدیده ای پیش رو داریم که بزرگ ترین آنها بحث هزینه است. در ادامه گروه گزارش شیرازنوین برای شنیدن و بازتاب مشکلات خریداران، فروشندگان و واردکنندگان به بازار فروش رایانه در مرکز شهر رفته است؛ جایی که هیچ کس از وضعیت بازار راضی نیست.
فروشندگان ناراضی نگران مالیات
بازارهای ایران با افزایش نرخ پول‌های خارجی به صورت آنی و لحظه ای خود را با نجومی شدن قیمت‌ها هماهنگ می‌کنند و این در حالی است که در روزهای انگشنت شماری که شاهد رکود هستیم بسیاری از اهالی بازار مقاومت سختی برای شکستن قیمت نشان می‌دهند. یکی از فروشندگان بازار رایانه‌های همراه در این زمینه به خبرنگار روزنامه شیرازنوین می‌گوید: تجربه نشان داده است فرایند کاهش قیمت‌ها موقتی است و چنانچه با روند کاهشی نسبت به قیمت گذاری اقدام کنیم با ضرر قابل ملاحظه ای در آینده نزدیک مواجه خواهیم شد؛ چراکه تجربه نشان داده در مدت زمان کوتاهی نرخ ارز به دوران اوج خود باز خواهد گشت و در نتیجه امکان کاهش قیمت وجود ندارد.
فرزادپور در ادامه می‌افزاید: در بازار قشر قابل ملاحظه ای از فروشندگان کالای خود را از عمده فروشان تهیه می‌کنند و در نتیجه قیمت محصولات را آنها تعیین کرده و سود چندانی به خرده فروشان در بازارهای رقابتی تعلق نمی‌گیرد. شاید بسیاری از مردم باور نکنند که سود فروش یک لپ تاپ 10 میلیون تومانی در حدود 200 تا 300 هزار تومان است و شرایط اقتصادی جامعه ایجاب می‌کند که مشتریان برای خریدن یک دستگاه رایانه بازارهای حقیقی و مجازی را در مقیاس وسیعی جست‌وجو کرده و به دنبال پایین ترین قیمت باشند.
یکی دیگر از فروشندگانی که در مرکز خرید رایانه شیراز مدت‌های زیادی است به فعالیت مشغول است، می‌گوید: افزایش بهای دلار و درهم بلای جان ما شده است. در اوایل امسال یک لپ تاپ با مشخصات حداقلی را که فقط برای تایپ، حسابداری و بورس مناسب بود، به بهای 3 میلیون تومان می‌فروختیم اما امروز قیمت همین دستگاه که کارایی حرفه ای چندانی هم ندارد بیش از 8 میلیون تومان شده و در بازار هم کمیاب و دست نیافتنی است.
کامرانی می‌افزاید: بهترین حالت برای فروشندگان همه اصناف این است که میزان درآمد تابعی منطقی از هزینه‌ها باشد و قدرت خرید جامعه به‌سان امروز در شرایط حداقلی قرار نگیرد. او با اشاره به رکود بزرگی که بر بازار رایانه سایه افکنده خاطرنشان می‌کند: در شش ماه قبل روزانه بین 4 تا 5 دستگاه رایانه همراه در کنار حجم زیادی از وسایل جانبی و قطعات می‌فروختیم. اما در شرایط فعلی هفته ای دو تا سه دستگاه رایانه همراه بیشتر نمی‌فروشیم و امیدواریم در کنار ثبات ارز در کانال ثبات و آرامش، دولت در هنگام تخصیص مالیات هم به رکود بزرگی که بر اصناف و کسبه سایه افکنده توجه کند.
خریداران ناراضی نگران گارانتی
یکی از خریدارانی که در بازار خلوت رایانه شیراز از این مغازه به آن مغازه می‌رود، به خبرنگار شیرازنوین می‌گیود: امروزه رایانه جزئی جدایی ناپذیر از زندگی همه اقشار جامعه شده است. متأسفانه لپ تاپی که دو سال پیش از بازار تهیه کردم دچار مشکل شده و نمی‌توانم قطعه خراب را حتی در مغازه‌های تعمیراتی که کار اوراقی قطعات را انجام می‌دهند پیدا کنم. به همین دلیل جاره ای جز خریداری دستگاه جدید ندارم و این در حالی است که حداقل قیمت بازار رایانه همراه از ده میلیون تومان شروع می‌شود.
مسلمی در ادامه می‌افزاید: به دلیل گرانی و مشکلات بی‌شماری که با آنها روبه‌رو هستیم، تصمیم گرفتم مثل ده پانزده سال قبل به حسابداری دستی برگردم و استفاده از سیستم‌های حسابداری رایانه ای را علی‌رغم همه مزیت‌هایی که دارند، کنار گذارم.
خریدار دیگری که روی نیمکت این مرکز خرید نشسته و در گوشی خود مشخصات دستگاه‌ها و قیمت آنها را در سایت‌های مختلف بررسی می‌کند، در پاسخ به خبرنگار شیرازنوین می‌گوید: متأسفانه گارانتی در بسیاری از بازارهای ما معنایی ندارد. من یک دستگاه لپ تاپ را از یک فروشنده معتبر با گارانتی شناخته شده و خوش نام شش ماه پیش خریداری کردم و امروز یک مشکل جدی پیدا کرد. فروشنده و شرکت ارائه کننده عیب دستگاه را پذیرفته و به این نکته اذعان می‌دارد که مشکل دستگاه به دلیل سهل انگاری من نیست. اما تحریم‌ها را بهانه کرده و به این نکته اشاره می‌کنند که امکان واردات این قطعات وجود ندارد و از ما می‌خواهند تا مدت نامعلومی صبر کنیم. در حالی که از این رایانه به صورت مستمر و روزانه استفاده می‌کنیم و با یک مشکل بزرگ مواجه هستیم.
رایانه الماس‌نشان متعلق به چرچیل و ناپلئون
این روزها 144 میلیون تومان بهای یک دستگاه رایانه همراه است. نمای بیرونی دستگاه به سفارش شیخ نشین‌ها با الماس‌های درشت تزئین نشده و لپ تاپ شخصی چرچیل و ناپلئون هم نبوده که ارزش تاریخی داشته باشد. این دستگاه برای محاسبات بسیار پیچیده کوانتومی همانند پرتاب سفینه و محاسبه سرعت نور و تأثیر جاذبه ماه بر حرکت وضعی زمین هم استفاده نمی‌شود. بلکه با این وسیله 2 کیلویی می‌توان به راحتی از برنامه‌های روزمره ای نظیر اتوکد و فتوشاپ و ایندیزاین و کورل استفاده کرد. برند دستگاه هم آنچنان نام آور و خوشنام نیست که قیمت نجومی آن را توجیه کند. ما با لپ تاپی روبه‌رو هستیم که در کشورهای اروپایی و آمریکایی و حتی آسیای شرقی یک دستگاه میان رده حساب می‌شود و در اقتصاد بیمار ما به بهای 144 میلیون تومان قیمت گذاری شده است.
شاید در گذشته‌های نزدیک با این قیمت می‌توانستیم یک مسکن مهر در حیاط خلوت‌های شیراز یعنی صدرا و لپویی تهیه کنیم اما امروز این مبلغ به رایانه ای اختصاص دارد که با یک بار به زمین افتادن دیگر چیزی از آن باقی نمانده و مغازه اوراقی آن را با یک فلش مموری 8 گیگ معاوضه می‌کند. از نگاهی دیگر یک کارمند با حقوق تعریف شده از سوی اداره کار باید 50 ماه درآمد خود را برای خرید این دستگاه با قابلیت‌های متوسط پس انداز کند. البته اگر نرخ دلار در همین کانال بماند و تا 5 سال آینده مشمول افزایش نشود؛ امری که غیرممکن به نظر می‌رسد.
حکم‌فرمایی حباب‌ها بر بازارهای دیجیتال
با یک مثال دیگر ماهیت این بحران بیش از پیش آشکار می‌شود. قیمت یک ماوس گیمینگ در بازارهای جهانی چیزی در حدود 100 دلار است که با دلاری که در پی روی کار آمدن دمکرات‌ها به 23هزار تومان رسیده، باید در ایران 2 میلیون و سیصد هزار تومان قیمت گذاری شود. اما مشکلات ما فقط درآمدهای ریالی و هزینه‌ها دلاری نیست و این ماوس در بازار ایران به قیمت 3 تا 4 میلیون تومان به فروش می‌رسد. متخصصان علم اقتصاد از این پدیده که ما آشنایی دیرینه ای با آن داریم، به عنوان حباب، یعنی قیمت غیرواقعی یک کالا یاد می‌کنند که به دلیل انتظار معامله کنندگان از نوسانات آتی شکل گرفته است. نوساناتی که معمولاً تمایل به کاهش ندارد و با شیب‌های مختلفی میل به افزایش می‌کنند.
یک از واردکنندگان عمده تجهیزات جانبی رایانه در این باره می‌گوید: تصور کنید یک واردکننده عمده هزار دستگاه لپ تاپ وارد ایران کرده باشد. او انتظار دارد با توجه به نیاز بازار به محصولات دیجیتال آنها را ظرف مدت 6 ماه به فروش رسانده و ثبت سفارش جدیدی را برای بار بعدی ثبت کند. اما مشکلی که وجود دارد این است که وارد کنندگان عمده نمی‌توانند قیمت‌گذاری را فقط بر پایه نرخ روز دلار و یورو و درهم در نظر بگیرند. چراکه ارز در ایران طبق یک قانون نانوشته میل همیشگی به افزایش دارد.
پس او باید نرخ درهم را ظرف یک سال آینده پیش بینی کرده تا بتواند امروز فرایند قیمت‌گذاری کالا را به درستی انجام دهد. اگر قیمت ارز‌های خارجی هر روز شامل افزایش نشود، گمانه زنی حتمی برای افزایش بهای آنها در آینده وجود نخواهد داشت. به گفته این وارد کننده دلیل به وجود آمدن حباب به این پدیده منطقی بازمی‌گردد و اگر در بازارهای ما ثبات نسبی حکم‌فرما بود با مشکلات به مراتب کمتری روبه‌رو بودیم. یکی دیگر از فعالان عرضه رایانه و کالاهای دیجیتال در این زمینه می‌گوید: در کنار نجومی شدن نرخ ارز که اثرات آن به صورت مستقیم به مصرف کنندگان بی نوا وارد می‌شود، ما با هزینه‌های جانبی مانند معطلی کالا در گمرک، افزایش نرخ انبارداری و هزینه‌های حمل و بازرگانی هم روبه‌رو هستیم که مبنای مشخصی ندارند و جمیع این‌ها به اشاعه رکود در بازار دامن زده است. این روزها گچ، تخته سیاه و حتی وایت بورد جای خود را به اینترنت و گوشی هوشمند و رایانه‌های همراه داده اند و از ضروریات زندگی به‌شمار می‌روند.(منبع:شیراز نوین)
- ۰۰/۰۲/۰۵